Juppiter infernus, atque inclyta Persephonea.
Juppiter infernus, atque inclyta Persephonea.
Juppiter infernus, atque inclyta Persephonea.
Juppiter infernus, atque inclyta Persephonea.
Æschylus porro Euphorionis filius ipsum maris etiam regem Jovem appellat. Quare hac ductus ratione, quicunqueillum fecit, tres ei oculos attribuit, unum et eundem significans deum tribus, quas dii tres sortiti inter se dicuntur, mundi partibus imperare.
5. Jam viæ Argis et in alia Peloponnesi loca ducunt et ad Tegeam Arcadiæ urbem. Ad ejus dexteram est Lycone mons, in quo pulcherrimæ arbores cupressi. Erectum est in montis vertice Orthiæ Dianæ templum: ubi signa Apollini, Latonæ et Dianæ dicata ex candido marmore, Polycleti esse opera aiunt. Qua ex monte descenditur, ad publicæ viæ lævam alia est Dianæ ædes: (6) a qua non longe ad dexteram viæ mons, qui Chaon dicitur: cujus imæ partes sativis arboribus vestiuntur. Erumpunt hic manifesto emersu Erasini aquæ, a Stymphelo illæ quidem Arcadiæ ortum ducentes, haud aliter quam scatebræ illæ, quæ Rhiti appellantur, ab Euripo ad Eleusinem, inde vero in mare illic profluentes. Ad ipsam hanc Erasini e monte Lycone eruptionem Baccho et Pani sacra faciunt. Baccho quidem festos etiam dies agunt, quam Tyrben (Turbam) nominant. (7) Jam vero ad eam viam, quæ Tegeam ducit, si redeas, ad dexteram vici ejus, quem Trochon appellant, Cenchreæ sunt. Cui castello unde sit nomen, memoriæ non est traditum: videri tamen possit et ipsum a Cenchreo Pirenes filio nuncupatum. Busta eo in loco sunt Argivorum qui Lacedæmonios ad Hysias vicerunt: quod prœlium inter ipsos factum invenio Pisistrato archonte apud Athenienses, anno quarto Olympiadis (vigesimæ septimæ?) qua Eurybotus (Eurybates?) Atheniensis victor de curriculo renunciatus est. Qua certe parte ad planiora descenditur, ruinæ se ostendunt Hysiarum, oppidi in Argolide quondam siti: quo in loco cladem Lacedæmonios accepisse tradunt.
De templo cum duplici aditu in via, quæ Argis Mantineam ducit — vico Œnoe ab Œneo nominato — monte Artemisio et fontibus Inachi — vico Lyrcea et facium festo — vico Orneæ dicto ejusque memorandis — memorandis in via Epidaurum versus et Prœti cum Acrisio pugna — Tirynthis reliquiis, muris a Cyclopibus exstructis — vico Midea — vico Lessa et monte Arachnæo.
Quæ vero Argis Mantineam ducit via, non est omnino eadem, qua Tegeam iter est: verum hæc a porta initium habet, loco ei, quam Dirada diximus appellari, proxima. In hac via templum erectum est aditu duplici, quorum alter ad orientem, alter ad occasum conversus est: in illo Veneris ligneum simulacrum; in altero ad occasum Martis positum est. Utrumque Polynicis et Argivorum qui auxilio ei fuerunt in persequenda fratris injuria, dona fuisse aiunt. (2) Hinc progressus quum torrentem trajeceris, cui nomen Charadro, ad vicum accedas qui Œnoe dicitur, ab Œneo (ut Argivi dicunt) nuncupata. Œneum enim aiunt Ætoliæ regno pulsum ab Agrii filiis ad Diomedem Argos confugisse: illum vero, ducto in Calydoniam exercitu, Œnei quidem injurias ultum, negasse tamen se posse illic permanere. Hortatum itaque esse, ut se Argos sequeretur: quod quum fecisset, tum alios ei honores perinde atque æquum fuit paterno avo, habuisse, tum vero vicum eum, in quo e vita excessit, Œnoen vocasse. Hinc igitur Argivis est Œnoe. (3) SupraŒnoen Artemisium mons est, et in ejus jugo Dianæ templum. In eodem monte sunt etiam Inachi amnis fontes, haudquaquam illi dubii, etsi aqua minime longum per spatium supra terram est. Illic nihil aliud visitur, quod quemquam possit magnopere detinere. (4) Ab eadem porta, quæ ad Diradem est, via altera Lyrcean deducit. In hoc oppidum confugisse dicitur Lynceus, quum de quinquaginta fratribus unus est necis periculo liberatus; atque hinc face prolata signum dedisse. Ita enim ei cum Hypermnestra convenisse, ut, quum Danai insidias effugiens in tutum se aliquo recepisset, inde facem ostentaret. Ipsam etiam vicissim Hypermnestram aiunt a Larisa facem protulisse, quo se significaret periculum omne evasisse. In cujus rei memoriam Argivi quotannis facium festum celebrant. (5) Oppidum quidem ante Lyncea vocabatur: verum quum Lyrcus idem postea tenuisset nothus Abantis filius, ab eo Lyrcea nomen accepit. In ejus ruinis et alia exstant nihil omnino digna, quorum fiat mentio, et pila cum Lyrci statua. Argis Lyrcea abest stadia ferme sexaginta: totidem ab Orneis. Ac Lyrceæ mentionem in Græcis, qui sunt ad Trojanum bellum profecti, percensendis nullam omnino fecit Homerus: nam ea jam tum ætate desertum id oppidum fuit. Orneæ vero incolumes erant, et ab Homero, proinde ut loco priores in Argivorum finibus sunt, ita prius quam aut Phlius aut Sicyon nominantur. (6) Nomen habuere ab Orneo Erechthei filio: cui Peteus genitus est filius, Peteo Mnestheus is, qui Agamemnonem cum Atheniensibus in evertendo Priami regno juvit. Ejecti vero postea sedibus suis Orneatæ ab Argivis, eorum civitatis inquilini facti sunt. Est Orneis Dianæ fanum: in eo ligneum stat signum. Exstat et ædes altera, diis eadem omnibus dicata. Ultra Orneas sunt Phliasiorum et Sicyoniorum fines.
7. Qua Argis in Epidauriorum agrum iter est, ad dexteram ædificium surgit pyramidis forma. In eo scuta, ea figura, qua sunt Argolici clypei. Commissam eo ipso in loco inter Prœtum et Acrisium pugnam de regno æquo Marte memorant: pacem postea inter eos conciliatam, quod neutrius satis firmum sine alterius opibus esse posset imperium: congressos autem tunc primum cum scutata utrinque acie. Atque iis quidem, qui ex utroque exercitu ceciderant, quod res inter cives et propinquos gesta fuerat, commune ibi sepulcrum est erectum. (8) Hinc progressis ad dexteram se Tirynthis ruinæ ostendunt. Etiam Tirynthios ejecerant Argivi, quod, iis in civitatem suam receptis, augeri civium multitudine suam urbem voluerunt. Tiryntha quidem heroem, a quo urbi nomen, Argi filium, Jovis nepotem fuisse perhibent. Urbis muros, qui soli inter ruinas reliqui sunt, Cyclopum sunt opus: exstructi vero sunt e rudibus lapidibus, quorum singuli ea magnitudine sunt, ut ne minimus quidem eorum loco moveri possit jumentorum bigis. Parvi vero inserti sunt olim lapides,ut per eos majores aptiore structura coagmentarentur. (9) Qua ad mare descenditur, Prœti filiarum thalami sunt. Quodsi in militarem viam redeas, ad Mideam, quæ ad ejus lævam est, venias. Regnasse hic ferunt Electryonem Alcmenæ patrem: ætate quidem nostra ita deleta est Midea, ut sola area restet. (10) Qua Epidaurum recta contenditur, vicus est Lessa, in quo Minervæ delubrum, et deæ ligneum signum, nihil omnino ab eo differens, quod in Larisa arce est. Supra Lessam Arachnæus mons: Sapyselaton quum ante diceretur, regnante Inacho ita cœptus est appellari. In eo aræ Jovis et Junonis, ad quas in magna soli siccitate immolant.
De Epidauriorum et Argivorum finibus — primis Epidauri dominis — Epidauro, a quo Epidauria regio nomen accepit — de Epidauria terra Æsculapio sacra et Æsculapii natalibus varia narratio — de Epidauro, Æsculapii patria, et variis locis, ubi Æsculapius colitur.
Ad Lessan cum Argivorum agro Epidauriorum fines junguntur: in quorum priusquam urbem introeas, in Æsculapii templum venias. Hanc regionem qui ante Epidauri in eam adventum tenuerint, non habeo dicere: quin Epidauri etiam ipsius qui posteri fuerint, non potui de incolis cognoscere. Regnasse illi quidem ante Dorum in Peloponnesum adventum Pityreum memorant, Ionis nepotem, Xuthi pronepotem: ab eoque sine pugna traditam Deiphonti et Argivis regionem: (2) venisse vero eum cum civibus suis Athenas, ibique domicilium constituisse: Deiphontem Epidauriam terram occupasse cum ea manu Argivorum, qui a reliquis Argivis Temeno mortuo desciverant. Deiphontes enim et Hyrnetho Temeni liberos oderant: et quæ secuta est eos multitudo, plus illis multo, quam Ciso et fratribus studebat. Epidaurus ipse, a quo regioni nomen, uti Elei tradunt, Pelope natus est: sed si Argivorum famam sequimur et eorum carminum, quas Eœas magnas appellant, Epidauro pater fuit Argus Jovis filius. Ipsi enimvero Epidaurii Apollini Epidaurum filium tribuunt. (3) Causam vero hujusmodi afferunt, quare sacra sit Æsculapio potissimum regio. Venisse in Peloponnesum Phlegyam visendæ ejus terræ studio simulato, re ipsa vero, ut specularetur, quam frequens ea esset incolarum multitudine, quidque militaris ætatis ac roboris haberet. Fuit enim Phlegyas omnium sui temporis bellator acerrimus: quippe qui, in quamcumque partem excursiones fecisset, ex ea quum frumenta, tum reliqua omnia agebat et rapiebat. (4) Is quum jam Peloponnesum intrasset, filia, quæ patrem sequebatur, quum adhuc se uterum ex Apolline ferre patrem celasset, in Epidauriorum finibus puerum enixa, illum in monte exponit, cui hac ipsa etiam ætate Titthion nomen, quum ante Myrgion appellaretur. Exposito enim ibi infanti lac præbuit capra, quæ cum ceteris in eo saltu pascebat, dum interea eum canis custodiret. (5) Ibi Aresthanas (fuit enim hoc caprario nomen) quum a reliquo grege in pecore recensendo capellam unam, cumque ea canem aberrasse animadvertisset,totum eum saltum studiose quæritans peragravit: inventum vero puerum quum tollere cuperet, ac jam propius accederet, effulsisse aiunt cœlestem ab illo ignem: quo deterritum pastorem, quum divinum quiddam id esse, uti erat, suspicaretur, retrocessisse. Mox fama per terras ac maria omnia vulgavit, sanari ab illo quovis morbo laborantes, mortuos etiam excitari. (6) Alia etiam eadem de re prodita est historia: Coronidem Æsculapio jam gravidam cum Ischye Elati filio concubuisse: ob id interemptam a Diana, quod illa Apollini factam contumeliam ulcisci voluit, ardente vero rogo, e media flamma puerum a Mercurio ereptum. (7) Sed et tertia quædam de Æsculapii natalibus fabula vulgata est, quæ mihi quam longissime a veritate abhorrere videtur: Æsculapium Arsinoe Leucippi filia natum. Etenim Apollophani Arcadi, quum Delphos venisset ex deo quæsiturus, genitusne ex Arsinoe esset Æsculapius, et civisne esset Messeniorum, responsum a Pythia his versibus datum:
Asclepi, auxilium cunctis mortalibus almum,filia quem Phlegyæ peperit mihi juncta cubiliin campis, Epidaure, tuis, formosa Coronis.
Asclepi, auxilium cunctis mortalibus almum,filia quem Phlegyæ peperit mihi juncta cubiliin campis, Epidaure, tuis, formosa Coronis.
Asclepi, auxilium cunctis mortalibus almum,filia quem Phlegyæ peperit mihi juncta cubiliin campis, Epidaure, tuis, formosa Coronis.
Asclepi, auxilium cunctis mortalibus almum,
filia quem Phlegyæ peperit mihi juncta cubili
in campis, Epidaure, tuis, formosa Coronis.
Quod sane oraculum luculenter declarat, non esse natum ex Arsinoe Æsculapium: verum id aut Hesiodus, aut ex iis aliquis qui Hesiodi carminibus versus suos interposuere, in Messeniorum gratiam finxerunt. (8) Testimonio vero mihi etiam hoc est Epidauri genitum Æsculapium, quod ejus templa et festa splendidissima quæque ex Epidauro derivantur. Nam et Athenienses se Æsculapium mysteriis initiavisse eo die quem hinc Epidauria nuncupant, atque ab illo se divinos honores habere Æsculapio cœpisse tradunt: et Archias Aristæchmi filius a convulsione membrorum, qua inter venandum apud Pindasum correptus fuerat, in Epidauria sanatus, inde dei religionem Pergamum traduxit: (9) acceptam a Pergamenis deinde Smyrnæi templo consecrarunt, quod nostra ætate Æsculapiei nomine ad mare est. Quin et, qui colitur Balagris apud Cyrenenses Æsculapius, Medici cognomento, ex Epidauro sumtus est. A Cyrenaico est id Æsculapii templum, quod Lebenæ (quæ est Cretensium urbs) exstat. Dissimilis in eo sacri ritus, quod Cyrenaici capras mactant, quum apud Epidaurios institutum hoc omnino non sit. (10) Deum vero statim ab initio habitum Æsculapium, neque ejus religionem solo temporis progressu et fama hominum profecisse, et aliis argumentis colligo, et ex Homeri versibus, quibus hæc ille de Machaone dicentem facit Agamemnonem:
Talthybie, huc propera, magnumque Machaona nobisduc, hominem Asclepi genitum de semine.
Talthybie, huc propera, magnumque Machaona nobisduc, hominem Asclepi genitum de semine.
Talthybie, huc propera, magnumque Machaona nobisduc, hominem Asclepi genitum de semine.
Talthybie, huc propera, magnumque Machaona nobis
duc, hominem Asclepi genitum de semine.
Idem est enim, ac si dixisset hominem dei filium.
CAPUT XXVII.
De Æsculapii sacro apud Epidaurios — Æsculapii signo — æde Tholo et picturis in ea, ac pilis, quibus morbi et nomina sanatorum inscripta sunt — Hippolyto ab Æsculapio in vitam revocato — theatro Epidauriorum — aliis templis et memorandis in luco Æsculapii — templis et operibus ab Antonino senatore Epidauri exstructis — montibus luco imminentibus et memorandis ibi.
Æsculapii lucum circumquaque termini cingunt: intra cujus ambitum mori quenquam aut nasci religio est: eodem scilicet ritu, qui et in Delo insula servatur. Jam vero quicquid civis peregrinusve immolavit, id totum intra eundem ambitum consumitur: quem ritum Titanæ etiam servari novimus. (2) Æsculapii simulacrum dimidio ferme minus est eo, quod Athenis est Jovis Olympii: auro illud quidem et ebore perfectum. Testatur inscriptio, opus esse Thrasymedis, Arignoti filii, Parii hominis. Sedet in solio scipionem tenens: altera manu draconis caput premit, cane ad pedes decumbente. In solio Argivorum heroum opera cælata sunt: Bellerophontes Chimæram conficit, Perseus Medusæ caput abscissum tenet. Supra templum loci sunt in quibus, qui precatum deum venerunt, dormiunt. (3) In propinquo ædificium est rotunda figura, atque e candido marmore, Tholum appellant, dignum quod visatur. In eo Pausiæ pictoris opus, Amor abjecto arcu et sagittis, eorum loco lyram sublatam tenens. Ebrietas etiam ab eodem artifice facta. Bibit ea e vitrea phiala. Expressa ita est in tabula vitrea phiala, ut per ejus perspicuitatem muliebre se os ostendat. Pilæ vero intra ambitum priscis temporibus multæ steterunt, e quibus sex ætate mea reliquæ. In iis virorum et feminarum, quæ a deo sanatæ sunt, nomina incisa, morborum etiam, quo quisque laborarat: addita est curationis ratio. Scripta vero sunt omnia Dorica lingua. (4) Seorsum est ab aliis antiqua pila. In ea incisum, dicasse Æsculapio Hippolytum equos viginti. Hujus pilæ inscriptioni consentanea Aricini dicunt, discerptum ob Thesei imprecationes Hippolytum in vitam ab Æsculapio revocatum: neque postea patri unquam ignoscere voluisse, verum, omni ejus deprecatione spreta, in Italiam venisse ad Aricinos, ibique dicato Dianæ templo regnasse. Mea quidem etiamnum ætate iis, qui ad templum singulari certamine vicerint, præmium deæ sacerdotium propositum, est. Sed in certamen istud ingenuus nemo descendit: servi duntaxat, qui fuga se dominis subduxerint. (5) In ipso templo apud Epidaurios theatrum est omnium mea sententia spectatu dignissimum. Nam Romanorum quidem theatra quum ornamentis longe superant cetera, ubicunque locorum reperiantur, tum magnitudine antecellunt id, quod Megalopoli visitur in Arcadia: de arte vero, partium convenientia ac pulchritudine, quis Polycletum audeat in certamen provocare? Polycletus enim etiam theatro huic ædificando præfuit, idemque rotundam ædem fecit. In luco ædes est Dianæ, et simulacrum Epiones, Veneris item templum, ac Themidis. Curriculum præterea, qualia Græcis suntpleraque, terræ agger; denique aquæ ductus, quum testudine, tum reliquo opere ita exornatus, ut mereatur spectari. (6) Quæ vero opera Antoninus vir senatorius ætate nostra fecit, hæc sunt: Æsculapii balneæ, deorum templum, quos Epidotas nominant. Dicavit præterea ædem Hygieæ, Æsculapio et Apollini cognomento Ægyptiis. Porticam præterea idem vir restituit, quæ Cotyos est appellata: ea vero collapso tecto tota jam corruerat, ut quæ e crudis fuerat exstructa laterculis. Quumque Epidaurii fani accolæ ægerrime ferrent, quod et feminæ eorum sub tecto non parerent et ægri sub dio animam agerent: Antoninus domo ædificata, hoc quoque incommodum removit. Fuit itaque in posterum et ad moriendum ægris, et ad pariendum mulieribus consecratus religione locus. (7) Montes supra lucum sunt duo: Titthion alter, alter vero Cynortium, in quo Maleatæ Apollinis templum, quod solum de antiquis operibus exstat. Nam quæ circa templum hoc Maleatæ sunt cetera et aquæductus castellum, cum receptaculo depluentis aquæ, ea omnia Epidauriis fecit Antoninus.
De draconibus, quum iis, quos regio Epidauria alit, tum aliis Æsculapio sacris — monte Coryphæo et templo Dianæ Coryphææ — loco Hyrnethio dicto, ac de Deiphonte et Hyrnetho — sepulcris Melissæ et Proclis.
Dracones quidem quum ceteri (?) tum aliud quoddam genus fulvo magis colore conspicuum Æsculapio sacri habentur; suntque illi hominibus cicures. Eos sola Epidauriorum terra alit: quod in certis animalium generibus aliis etiam regionibus video contigisse. Siquidem sola Africa terrestres crocodilos gignit, duûm cubitûm nihilo minores: ab Indis vero solis quum alia, tum vero aves psittaci afferuntur. At serpentes illos magnos, supra triginta cubitum magnitudinem excrescentes, quales et India et Africa nutrit, non dracones, sed ex alio quodam genere Epidaurii esse affirmant. (2) Qua ad montem ascenditur, secundum viam est olea, quæ Strepta (intorta) nominatur. Manu eam ab Hercule in orbem circumductam eam figuram memorant accepisse. An vero idem hanc terminum Asinæis statuerit iis qui in Argolica terra sunt, non possim ego facile judicare: nam neque alio ullo in loco, eorum tota regione ad vastitatem redacta, ulla se ostendunt satis manifesta finium monumenta. In summo monte eminet Coryphææ Dianæ templum, cujus in cantico quodam suo Telesilla mentionem fecit. (3) Qua in ipsam Epidauriorum urbem descensus est, agrum videas undique agresti olea convestitum. Eum vocant Hyrnethium. De Hyrnethone autem, quæ ab Epidauriis accepi, quæque maxime probabilia videntur, ea scribam. Cisus et Temeni reliqui filii intelligebant, non mediocri dolore Deiphonten affectum iri, si quo modo ab eo possent Hyrnethonem abducere. Venerunt itaque Epidaurum Cerynes et Phalces; nam minimo eorum natu Agræo fratrum consilium minime probabatur. Constiterunt illi cum curru pro muro, evocata per caduceatoremvidelicet ad colloquium sorore: (4) quæ quum morem gessisset vocantibus, primum omnium adolescentes Deiphonten criminari, deinde illam obnixe orare, ut Argos reverti vellet, pollicentes quum alia multa, tum viro se eam nuptum daturos, et rebus omnibus multo, quam Deiphontes esset, meliori, et quum hominum numero, tum agri felicitate longe superiori. Quæ audiens Hyrnetho indignissime tulit, ac, ut par pari referret, Deiphonten respondit sibi merito placere plurimum, fuisseque eum Temeno generum minime pœnitendum: at illos Temeni percussores potius quam filios appellari posse. (5) Ad hæc illi nihil respondentes, feminam comprehensam atque in currum impositam abduxere. Quum vero Epidauriorum quidam ad Deiphonten detulisset, a Ceryne et Phalce invitam abduci Hyrnethonem, et ille quam potuit celerrime fugientes est insecutus, et Epidaurii, re audita, præsto fuere. Deiphontes quidem homines assecutus, Cerynen jaculo transfixit: at Phalcen, quum Hyrnethonem arcte complexus teneret, jaculari veritus, ne illam, si forte aberrasset, interimeret, cominus cum eo congressus, abstrahere a muliere conabatur. At Phalces pertinacius et violentius retinens ac trahens, mulierem gravidam exanimavit. (6) Atque ille quidem, quum se in sororem tam impium facinus commisisse animadvertisset, incitato vehementius curru sese in fugam dedit, quo anteverteret, priusquam Epidauriorum concursu opprimeretur. Deiphontes cum liberis (erant enim ei jam filii Antimenes, Xanthippus, et Argeus, filia vero Orsobia, quam postea Pamphylus Ægimii filius uxorem duxisse fertur) sublatum Hyrnethûs cadaver in locum hunc deportarunt, qui ab ea Hyrnethium vocatur: (7) condito vero sacello, et alios illi honores habuere, et sanxerunt ne, quæ aut ex oleis, aut alia ulla arbore in eo agro enata, vi aliqua abscissa avulsave forent, a quoquam domum asportari ad ullum usum possent, sed, quod sacra essent Hyrnethoni, omnia illic ut relinquerentur. (8) Non longe ab urbe est Melissæ monumentum, quæ Periandro Cypseli filio nupta fuit. Aliud ibidem est Proclis Melissæ patris, qui Epidauriis imperavit, quemadmodum et gener ejus Periander Corinthiis.
De memorandis in urbe Epidauro templis et signis — Ægina insula e regione Epidauri, antea Œnone dicta — Phocide — Æacidis — Æginetarum fatis — Æginæ memorandis — Æaceo et siccitate Græciæ Æaci precibus sublata — Phoci certamine cum Telamone et Peleo ejusque nece — theatro et stadio Æginæ.
Ipsa quidem Epidauriorum urbs hæc habet, quæ monumentis literarum mandentur, dignissima. Templum est Æsculapii, in quo ipsius dei, et Epiones signa. Epionen uxorem fuisse Æsculapii, memorant. Hæc sub dio sunt e lapide Pario. Intra muros templa sunt Bacchi, et Dianæ lucus. Diana ad imaginem venantis facta est. Veneri etiam templum exstructum. At quod est apud portum in projecto in altum promontorio situm, id Junonis esse aiunt. JamMinervæ ligneum quod in arce signum est, valde illud quidem insigne, Cissæam Minervam nominant.
2. Æginetæ insulam incolunt, quæ e regione Epidaurii agri est: in qua ab initio nullos fuisse incolas dicunt; sed in eam vacuam et desertam a Jove Æginam Asopi filiam deportatam: a qua, quum Œnone ante vocaretur, nomen acceperit. Verum quum Æacus jam adolevisset, rogasse Jovem aiunt, ut inquilinos sibi daret. Illum itaque e terra homines, a quibus insula teneretur, protulisse. Neminem vero præter Æacum, qui in ea insula regnarit, nominare possunt. Ac satis quidem scimus, neminem omnino de Æaci filiis in Ægina permansisse. Peleus enim et Telamon ob Phoci cædem solum verterunt; Phoci autem filii circa Parnassum tenuerunt eam regionem, cui nunc Phocidi nomen est. (3) Una tamen ante hunc ætate hoc ei regioni nominis est inditum a Phoco Ornytionis filio, qui illuc venerat. Hoc sane Phoco regnante, ea duntaxat regio Phocis est nuncupata, quæ est circa Tithoream et Parnassum. Postea vero ab Æaci filio proxima etiam loca omnia hoc nomen acceperunt quum eorum qui Minyis Orchomeniis finitimi sunt, tum qui ad Scarpheam Locrorum urbem pertendunt. (4) Et a Peleo quidem Epiri reges fuere oriundi: quod vero ad Telamonis filios attinet, minus fuit ab Ajace, quum privatam ille semper vitam egisset, illustre genus: præterquam quod Miltiades, cujus ductu ad Marathonem ab Atheniensibus pugnatum est, et Cimon ejus filius, insignem gloriam adepti sunt. At Teucri posteri Cypriorum regnum usque ad Euagoram obtinuere. Jam Phoco Asius poeta filios fuisse memoriæ prodidit Panopeum et Crisum. E Panopeo natus est Epeus, qui Durium equum fecit, uti Homerus memorat. Crisi nepos fuit Pylades, Strophio Crisi filio et Anaxibia Agamemnonis sorore genitus. Hæc fuit gentis, qui sunt Æacidæ appellati, omnis posteritas: ea autem stirps ab initio usque alio commigravit. (5) Interjectis deinde temporibus Argivorum pars ea, quæ Epidaurum cum Deiphonte occupavit, in Æginam transmisit, atque ejus insulæ indigenis permista, Dorum in eam quum mores, tum linguam importavit. Post hæc vero eousque auctæ sunt Æginetarum opes, ut navalibus copiis Atheniensibus ipsis fuerint potentiores: et Persico quidem bello secundum Athenienses maximum navium numerum deduxere. Verum non fuit hæc ipsis potentia diuturna: siquidem ejecti sedibus suis ab Atheniensibus, Thyream ab Lacedæmoniis acceptam in Argivorum finibus incoluerunt. Ac licet insulam, oppressis ad Hellespontum Atheniensium triremibus, receperint: ad pristinas tamen opes atque copias nunquam eis licitum est adspirare. (6) Est ipsa insula e mari longe omnium, quæ in Græcia sunt, aditu difficillima. Incingitur enim undique latentibus cautibus ac cæcis dorsis. Hoc autem contra prædonum incursiones et omnem hostilem impetum de industria machinatus esse dicitur Æacus, ut non sine periculo sit appulsus. (6) Prope portum eum, quo maxime appellitur, Veneris templum est. Celeberrimo autem urbis loco situm est, quod Æaceum appellant. Septum id est quadratum e candido lapide. (7) In primo aditu eorum statuæ sunt, qui ad Æacum a Græcis quondam missivenere. Ejus legationis causam eandem, quam Æginetæ, reliqui etiam Græci fuisse narrant. Quum diuturna siccitate Græcia laboraret, ac non minus reliqua, quæ extra Isthmum est, Græcia, quam tota Peloponnesus cœlestium aquarum penuria affecta esset, missi Delphos sunt, qui ex oraculo calamitatis causam ac remedium cognoscerent. Ibi respondit Pythia, Jovem placandum: utendum vero, modo ut velit obsequi, Æaco deprecatore. (8) Ex eo itaque responso missi ex singulis urbibus ad Æacum, ut deprecationem susciperet, oratum. Ille, Panhellenio Jovi sacris rite peractis, et votis nuncupatis, imbrium Græciam compotem fecit. Ad rei memoriam legatis Æginetæ statuas istas posuerunt. Intra septum oleæ sunt antiquitus consitæ, et ara paulum supra aream eminens. Eam aram simul monumentum esse Æaci, narratur in arcanis. (9) Juxta Æaceum Phoci tumulus est, incinctus in ambitum crepidine. Incumbit asperum et rude saxum: quo, quum Phocum ad quinquertium fratres Peleus et Telamon invitassent, pro disco usi sunt: ac eodem Peleus consulto Phocum, quum loco ei suo lapis esset mittendus, dicitur percussisse. Quod illi facinus, ut matri gratificarentur, dicuntur commisisse. Ipsi enim e Scironis filia, Phocus e Thetidis sorore, si Græcorum est sermonibus fides habenda, natus fuerat. Quare non solum ob Orestis amicitiam, sed ut proavum ulcisceretur, videtur mihi Pylades ejus cædis, qua Neoptolemus occisus est, particeps fuisse. (10) Ac tunc quidem quum disci ictu Phocus concidisset, statim fratres Endeide nati navi ex insula profugerunt. Telamon non ita multo post caduceatorem ad patrem mittit, qui suis verbis neget cogitato Phoci cædem admissam. At Æacus illum descendere in insulam vetuit: tantum de navi, vel, si ita mallet, ab exstructo in mari aggere jussit causam dicere. Ille igitur noctu intra portum, qui Occultus dicitur, navi vectus, aggerem exstruxit: et is quidem agger nostra etiamnum ætate exstat. Damnatus vero eo crimine, quod de Phoci nece culpa non caruisset, Salaminem eum classe iterum abiit. (11) Non longe ab Occulto portu theatrum est, quod spectetur sane dignum, magnitudine ac reliquo opere proximum ei, quod est apud Epidaurios. A tergo exstructum est stadium uno latere, quod et theatrum sustinet, et vicissim illo veluti fulcimine utitur.
De templo et signis deorum apud Æginetas — cultu Hecates et Hecate tribus corporibus apud Athenienses, Epipyrgidia dicta — Aphææ seu Britomartis cultu — Panhellenio — Auxesia et Damia — Trœzeniorum terra, Oro et primis Trœzeniorum regibus — Sarone, Diana et lacu Saronide — Trœzene et Pittheo — Heraclidarum regno et Diomede.
Ædes sacræ non multum inter se distant, Apollinis una, Dianæ altera, Bacchi earum tertia. In Apollinis dei signum nudum e ligno, arte factum patria: at Diana et Bacchus veste velati: cum barba Bacchus effictus est. At Æsculapii templum in diversa regione est, non illa cum simulacro sedenti e marmore. (2) Præ ceteris vero diis inprimis Hecaten colunt Æginetæ, cujus initia quotannis celebrant.Initiorum auctorem sibi fuisse Thracem Orpheum perhibent. Templum ambitu cinctum est. In eo signum ligneum factum a Myrone, cujus unicum os, ut corporis truncus unicus. Nam primus, uti ego existimo, Alcamenes Atheniensibus triplex fecit junctis corporibus Hecates signum, quam Epipyrgidiam Athenienses appellant, juxta Involucris Victoriæ ædem positum. (3) Apud eosdem Æginetas contendentibus ad Panhellenii Jovis montem est Aphææ fanum, in quam Pindarus Æginetis canticum fecit. Cretenses quidem (his enim patria sunt quæ narrantur de hac dea) Carmanoris, ejus qui de Pythonis cæde Apollinem purgavit, Eubulum filium fuisse aiunt: Jove et Carme Eubuli filia Britomartin genitam: quæ quum se totam in currendi venandique studia tradidisset, fuisse eam Dianæ multo carissimam. Verum quum Minoem præ amore se insequentem fugeret, abjecit se in retia, quæ ad pisces capiendos in mare missa fuerant. Hinc a Diana in deorum numerum relata. Colunt eam non solum Cretenses, sed etiam Æginetæ, quod in insula sibi apparere Britomartin autumant. Et cognomen ejus apud Æginetas Aphæa est, apud Cretenses Dictynna. (4) Panhellenium, præter Jovis ædem, nihil habet mons aliud memoratu dignum: illam vero ab Æaco Jovi dicatam tradunt. Quæ vero de Auxesia et Damia, quemadmodum scilicet quum Epidaurii diu imbres desiderassent, atque ex oraculo quodam signa hæc ex olea ab Atheniensibus accepta fecissent: tum vero quemadmodum, quum Epidaurii tributum imperatum Atheniensibus non penderent, quod ea signa penes Æginetas essent, Athenienses, qui insulam ad ea repetenda transmiserant, omnes perierint: hæc omnia quum subtiliter persecutus fuerit Herodotus, non est libitum ab eo luculenter perscripta referre. Id unum addam, vidisse me ea simulacra, remque illis divinam fecisse eodem, quo sacra fiunt Eleusinia, ritu. (5) Atque hæc de Ægina ob Æacum et res ab eo gestas dicta sufficiant.
Finitimi sunt Epidauriis Trœzenii. Ηi de regionis suæ rebus, si qui alii, magnifice ac gloriose prædicant. Orum aiunt primum in sua terra genitum. Mihi tamen Ægyptiacum, non Græcum nomen Orus esse videtur. At illum regnasse dicunt, et ab eo regionem Oræam nuncupatam. Postea vero Althepum, Neptuno ex Leide Ori filia genitum, accepto ab avo regno, Althepiam eam nominasse. (6) Interea dum hic regnum teneret, disceptasse Neptunum et Minervam de loci tutela: ita ex eo certamine discessisse, ut ex Jovis arbitrio communis utrique is honos esset. Eam ob rem Minervam venerantur Poliadem et Stheniadem, duobus eandem cognominibus, et Neptunum Regem cognomento. Quin et vetustus ejus populi nummus tridentis nota et Minervæ capite signatus est. (7) Successit Althepo Saron. Hunc aiunt Saronidi Dianæ templum ædificasse ad mare palustre et præcipue in locis vadosis; quam ob rem etiam Phœbæam paludem appellatam esse. Saronem ipsum narrant, quum venandi studio plurimumdelectaretur, cervum usque ad mare persecutum; atque inde quum fugientem acrius urgeret, se in eam alluviem demisisse: nantem vero longius jam a litore feram quum prædæ cupiditate captus non dimitteret, in pelagus provectum; ibi et labore confectum, et maris æstu jam prope submersum diem suum obisse. Ejus cadaver ad Phœbæam paludem in Dianæ luco, atque adeo intra ædis maceriam conditum. Æstuarium illud ab eo casu pro Phœbæa Saronidem paludem appellatum perhibent. (8) Posteriorum vero regum usque ad Hyperetem et Anthan neminem norunt. Hos quidem Neptuni ferunt et Alcyones Atlantis filiæ satu ortos; ab illisque Hypeream et Antheam in ea regione oppida condita: quorum alterum Aetius Anthæ filius, accepto a patre patruoque imperio, priore nomine mutato, Posidoniadem appellarit. At enim quum Trœzen et Pitheus ad Aetium venissent, tres jam pro uno reges fuerunt. Firmiores certe Pelopis filiorum opes fuisse, ea res argumento esse potest, (9) quod, quum Trœzen decessisset e vita, Pittheus Hypeream et Antheam in jus ac formam unius civitatis redactas, ex utraque in unum coacta multitudine, Trœzena de fratris nomine nuncuparit. At Trœzene multis quidem post annis, qui ab Aetio Anthæ filio originem ducebant, in coloniam missi, Myndum et Halicarnassum in Caria deduxerunt: Trœzenis autem filii Anaphlystus et Sphettus in Atticam migrarunt; a quibus curiæ Atheniensium duæ nomina acceperunt. Hoc loco de Theseo Pitthei ex filia nepote, quod satis sunt omnibus ejus res notæ, nihil scribo; (10) sed hæc certe nunc addenda censeo: Heraclidis in Peloponnesum reversis, receperunt et Trœzenii in urbem suam Dores, qui Argis venerunt, quum etiam antea Argivis paruissent. Nam et Homerus in exercitu Græcorum recensendo Diomedem illis imperasse dicit: siquidem Diomedes et Euryalus Mecistei, suscepta Cyanippi Ægialei filii tutela, Argivos ad Trojam deduxere. Sthenelus vero, uti ante exposui, et natalibus multo fuit clarioribus, nempe qui de eorum esset gente, qui sunt Anaxagoridæ appellati, et ipsi inprimis Argivorum debebatur imperium, Hæc de Trœzeniorum rebus historiæ mandata sunt: quamquam etiam, de iis, quæ ab ipsis se deductas fatentur, coloniis dici potest. Jam vero templorum ornamenta, et alia maxime insignia apud eos opera persequar.
De templo et signis Dianæ Sospitæ in foro Trœzeniorum a Theseo post Asterionis cædem dedicatis — aris deûm inferorum — Pitthei monumento — templo Musarum et Ardalidis (Musis) — Musei ara ac somno Musis amico — templo Dianæ Lyceæ — sacro lapide et Oreste ibi a cæde purgato — aris Bacchi Saotæ, Themidum et Solis Eleutherii — templo Apollinis Thearii — signis mulierum Atheniensium — Orestis tabernaculo ejusque lustratione — Hippocrene — signo Mercurii Polygii et Herculis clava — templo Jovis Servatoris et fonte Chrysorrhoa.
In Trœzeniorum foro Dianæ cognomento Sospitæ templum cum signis est. Dicatum id a Theseo tradunt, deamque ipsam ita nominatam, quum ille e Creta, interempto Asterione Minois filio, redisset. Fuisse autem omnium Thesei factorum hoc memoratu dignissimum existimo, non ob id solum, quod Asterion viribus longe fuit omnibus iis,quos Theseus confecerit, superior: verum multo ob eam causam magis, quod, quum ex Labyrintho clam patrato facinore effugerit, omnesque loci difficultates superarit, certum dederit documentum, quum se tum socios vi divinæ providentiæ servatos. (2) In eadem sunt æde Deûm Inferûm aræ. Hac enim a Baccho Semelen ab inferis reductam, hac item ab Hercule extractum Orci canem, fama vulgavit. Ego vero Semelen ne mortuam quidem omnino arbitror, quæ Jovis uxor fuerit. De Orci vero cane quæ sunt fabulis vulgata, quemadmodum ea accidisse putem, alia in parte disseram. (3) A templi tergo est Pitthei monumentum. Solia super eo tria e candido lapide. In iis Pittheum cum duobus viris, qui ei aderant in consilio, jus dicere solitum aiunt. Non longe abest Musarum cella. Fecisse eam dicitur Ardalus Vulcani filius: a quo tibiam inventam putant, et ab illo Musas has Ardalidas nominant. In ea cella dicendi artem docuisse Pittheum tradunt: ac librum adeo a Pittheo scriptum, ab Epidaurio homine editum, ipse legi. Seorsum ab hoc Museo ara est vetus, ab eodem Ardalo, uti aiunt, dicata: ad eam aram Musis et Somno sacra faciunt, Musis omnium deorum maxime amicum Somnum esse censentes. (4) Juxta theatrum Lyceæ Dianæ ædem exstruxit Hippolytus. Cur ita fuerit nuncupata, adhuc neminem reperi de iis, qui antiquitatis memoriam profitentur, qui me docuerit. Illud mihi in mentem venit conjicere, eam fuisse cognominis causam, quod lupos, qui agrum Trœzeniorum infestum redderent, Hippolytus confecisset; vel quod apud Amazonas, a quibus maternum genus ducebat Hippolytus, hoc est Dianæ cognomentum: vel alia fortasse prodi possit caussa, mihi ignota. Lapidem vero eum, qui ante ædem jacet, et sacer dicitur, illum esse dicunt, super quo novem viri de Trœzeniorum civitate Oresten a matris cæde purgarunt. (5) Non procul a Lyceæ Dianæ templo aræ sunt modicis distantes intervallis. Earum una est Bacchi ex quodam oraculo Saotæ (Servatoris) cognomento; Themidum altera nominatur. Hanc Pittheus dicitur dedicasse. Soli vero Eleutherio (Liberatori) jure optimo aram mihi videntur erexisse, metu Xerxi et Persis serviendi liberati. (6) Thearii Apollinis templum ædificasse Pittheum et exornasse dicunt. Est illud quidem templorum omnium, quæ ego novi, vetustissimum. Nam etsi pervetus est Minervæ apud Phocæenses in Ionia, quod Harpagus olim Medus exussit; pervetus et Pythii Apollinis apud Samios: multo tamen serius, quam hoc Trœzeniorum, ædificata illa fuerunt. Signum, quod nunc exstat, ab Aulisco dedicatum, Trœzenii Hermonis opus est. Ejusdem Hermonis arte elaborata Castorum quoque simulacra lignea. (7) In fori porticu feminarum et puerorum statuæ positæ sunt, utræque e marmore. Sunt autem feminæ illæ, quas cum filiis Athenienses Trœzeniis servandas commiserunt, quo tempore statuerunt ipsi urbem deserere, quod Persarum impetum non esse sibi terrestribus copiis sustinendum censuerunt. Neque vero omnibus statuas, quæ non multæ sunt, positas putant, sed iis tantum,quæ dignitate ceteras anteibant. (8) Ante templum Apollinis ædificium quoddam est, quod Orestis tabernaculum appellant. Prius enim quam materni sanguinis maculam expiationibus Orestes elueret, de Trœzeniis nemo eum tecto recipere voluit: sed in ea ipsa cella illum consistere jusserunt, ibique, qui ei lustrationi præfuerunt, epulas ei præbuerunt, quantisper rite expiatus est. Manet adhuc ritus, ut illorum qui lustraverunt posteri statis diebus eodem in loco cœnitent. Defossis autem non longe ab ea taberna piaculis, laurum eam enatam tradunt, quæ adhuc viret, proximo ei tabernæ loco. (9) Ad lustrandum vero Orestem et alia februorum genera adhibita dicunt, et aquam ex Hippocrene (Equi fonte). Habent enim ipsi quoque Trœzenii Hippocrenen: de qua non alius quam a Bœotis proditus est sermo. Nam et ipsi dicunt, Pegasi equi ungula effosso solo e terra fontem manasse, adduntque, Trœzenem venisse Bellerophontem, uxorem sibi a Pittheo Æthran postulatum: verum ita accidisse, ut ante nuptias Corintho in exilium mitteretur. (10) Est ibidem Mercurii signum, qui cognomento Polygius dicitur. Ad hoc signum clavam ab Hercule positam perhibent, factam ex oleastro. Quod adjiciunt miraculum, haud scio an cuiquam fide dignum videri possit, eam clavam radicibus actis regerminasse. Oleaster certe ille hac etiam ætate monstratur. Clavam vero Herculem ab oleastro, quem ad Saronidem paludem invenerit, abscidisse ferunt. Visitur præterea Jovis fanum, cui Servator cognomentum est: erectum dicunt ab Aetio, postquam Anthæ patri in regno successerat. Amnem habent Chrysorrhoan (Aurifluum) dictum. Hunc amnem solum suam aquarum perennitatem servasse narrant, quum in magna siccitate, desideratis per annos novem imbribus, nullæ aquarum venæ non exaruissent.
De Hippolyti cultu et sacris apud Trœzenios. — templo Apollinis Epibaterii — Damia et Auxesia, virginibus Creticis — templo Veneris Speculatricis ac Phædræ Hippolytique sepulcris — templo Minervæ Stheniadis in arce — templo Panis Lyterii — templo Isidis in urbe Trœzeniorum. — memorandis in via Hermionem versus, in via ad portum Celenderis et in via ad mare Psephæum.
Hippolyto etiam Thesei filio lucus eximia pulchritudine dedicatus est, cum templo et prisci operis simulacro: quæ omnia Diomedem tradunt faciunda curasse, eundemque Hippolyto primum omnium rem divinam fecisse. Hippolyti apud Trœzenios sacerdos eo honore, quamdiu vivit, fungitur. Sacra ipsa anniversaria sunt. Præter ceteros sacrorum ritus virgines ante nuptias succisum sibi capillum in Hippolyti templo consecrant. Neque vero iis assentiuntur Trœzenii, qui distractum ab equis Hippolytum memoriæ prodiderunt, nec omnino, quo loco sepultus fuerit, monstrant, quum sciant tamen: verum eum esse illi a diis habitum honorem affirmant, ut in siderum numerum relatus idem ipse sit, qui Auriga cœlestis dicitur. (2) In eadem area delubrum est Apollinis Epibaterii (quasi dicas Conscendentis navem). Ab eodem Diomede dedicatum aiunt, quum tempestatem effugisset, quæ Ilio redeuntibus Græcis immissa est. Quin et Pythicos ludos in Apollinis honorem Diomedem primum omnium instituisse. De Damia vero et Auxesia (nam suus etiam illis apud Trœzenios honos est) longe alius eorum est quamEpidauriorum et Æginetarum sermo: venisse enim virgines ex Creta, quumque civitas tota seditionibus laboraret, a concitata et discordi multitudine ipsas etiam lapidibus obrutas. Festum quidem diem in ipsarum memoriam Lithobolia (Lapidationem) nominant. (3) Adhæret maceriæ septo ab altera parte curriculum quod Hippolyti nuncupant: supraque ipsum Veneris Catascopiæ (Speculatricis) est delubrum: inde enim Phædra in Hippolytum, si quando se in stadio exerceret, despectabat amore capta. Est hic (quod jam ante scripsi) myrtus illa perterebratis foliis, quod amore furens Phædra, quum nullam malo levationem nancisci posset, in hujus myrti foliis insaniam suam oblectabat. (4) Est ibidem Phædræ sepulcrum, quod non longe ab Hippolyti monumento abest: illud vero proximo myrto ipsi loco eminet. Æsculapii signum fecit quidem Timotheus, verum Trœzenii non Æsculapii eam, sed Hippolyti effigiem esse narrant. Hippolyti domum ipse vidi. Ante eam fons est qui Herculeus dicitur, quod aquam illam ab Hercule inventam Trœzenii memorant. (5) In arce delubrum est Minervæ, quam Stheniadem appellant. Simulacrum deæ e ligno fecit Callon Æginetes. Fuit autem Callon hic Tectæi et Angelionis discipulus, qui Deliis simulacrum fecerunt Apollinis: illi vero artem eam a Dipœno et Scyllide didicerant. (6) Qua ex arce descenditur, Panos Lyterii (Solutoris) cella est. Deus enim hic per somniorum visa monstrasse dicitur iis, qui rerum summæ apud Trœzenios præerant, famis levationem, qua afflictabantur*, maxime vero Athenienses. In Trœzeniorum agrum descendens, templum Isidis videas, et superiore loco Veneris Ascrææ. Templum quidem ipsum Trœzene, ut suæ civitatis matre, faciendum curarunt Halicarnassenses: signum vero Isidis Trœzeniorum populus dedicavit. (7) Contendentibus per montes Hermionen versus, fons se ostendit Hyllici amnis, cui Taurio ante nomen fuit. Saxum etiam illud Thesei nominatum, mutato nomine, quod crepidas et ensem Ægei sub ipso abditum sustulerit Theseus: Sthenii Jovis ara ante appellabatur. Prope saxum Veneris Nymphiæ cella, a Theseo, quum Helenam uxorem duxisset, ædificata. (8) Extra oppidi muros delubrum est Phytalmii Neptuni: iratum enim ipsis Neptunum, immissis in semina et plantarum radices aquis salsis, effecisse ne ullos terra fructus proferret, quoad sacrificiis et votis permotus aquas salsas terræ immittere desiit. Supra Neptuni est Legiferæ Cereris fanum, ab Althepo, uti hominum sermo vulgavit, dedicatam. (9) Qua ad portum descenditur (est is apud vicum, qui Celenderis nominatur) regiuncula exstat, quæ Genethlium (Natalitia) appellatur, quod eo in loco Theseum natum ferunt. Ante eam regiunculam Martis delubrum, quia eo etiam in loco prœlio sunt Amazones a Theseo superatæ. Fuerint vero illæ ex eodem agmine, quod in Attica cum Theseo et Atheniensibus pugnavit. (10) Ad Psiphæum (?) mare progressis, offertse oleaster, quem Rhacum intortum vocant. Rhachos enim Trœzenii vocant omnes eas oleas, quæ nullum fructum ferunt, ut sunt qui peculiari nomineχóτινος, φυλíας, ἔλαιοςvocantur. At intortum idcirco nominarunt, quod ad ejus arboris truncum implicatis habenis subversi fuerint Hippolyti currus. Hinc non longe abest Saroniæ Dianæ ædes, de qua quæ dici oportuit, superius a me sunt exposita. Unum illud nunc adjicio, Dianæ quotannis festos dies celebrari, quæ Saronia nuncupant.
De insulis Trœzeniorum, Hiera, ante Sphæria dicta — Calauria et memorandis in ea — Demosthenis monumento et Homeri cæcitate ac paupertate — Demosthene et Harpalo.
Jam vero de iis insulis, quæ ad Trœzeniorum ditionem pertinent, una est continenti terræ adeo propinqua, ut pedibus in eam transiri possit. Quæ quum ante diceretur Sphæria, ea, quam subjiciam, de causa Hiera nominata est. Sphærus in ea, quem Pelopis fuisse aurigam dicunt, sepulcrum suum habet. Huic Æthra facto per somnium Minervæ monitu inferias missura, quum in eam insulam transisset, cum ea Neptunum congressum dicunt. Eam ob rem Æthram Minervæ Apaturiæ (Fallacis) delubrum dedicasse insulamque, Sphæria quæ ante dicebatur, Hieram nominasse. Instituisse eandem, ut Trœzeniorum virgines ante nuptias zonam Apaturiæ Minervæ dicarent. (2) At Calauriam Apollini dicunt ab initio sacram fuisse, quo scilicet tempore Delphi Neptuni erant. Narratur etiam, permutasse deos inter ipsos ea loca. Qua de re oraculum etiam quoddam proferunt:
Par fuerit Delonque Calaureamque habitare,et Pytho sacram, et patientem Tænaron auræ.
Par fuerit Delonque Calaureamque habitare,et Pytho sacram, et patientem Tænaron auræ.
Par fuerit Delonque Calaureamque habitare,et Pytho sacram, et patientem Tænaron auræ.
Par fuerit Delonque Calaureamque habitare,
et Pytho sacram, et patientem Tænaron auræ.
Est itaque in Calauria regione sanctissimum Neptuni fanum, in eoque sacerdotio fungitur virgo usque ad nuptiarum maturitatem. (3) Inter fani septum Demosthenis sepulcrum est, in quo mihi videtur, uti in Homero multo ante, quam iniqua bonis fortuna sit, ostendisse. Neque enim contenta, oculis Homerum privasse, ut priori malo aliud calamitatis genus adderet, inopia oppressum, victum sibi emendicantem, errare per omnes prope terras coegit. Demostheni vero jam grandi natu exilii experiundi et consciscendæ sibi mortis necessitatem obtulit. Ac de Demosthene quidem multa quum ab aliis, tum ab ipsomet dicta sunt, ex quibus satis liquet, non cepisse ipsum ullam ejus pecuniæ partem, quam ex Asia attulerat Harpalus. Sed qui fuerit hac de re postea sermo, hoc loco commemorabo. (4) Harpalus Athenis fugiens quum in Cretam navibus trajecisset, non multo post a servis, quorum opera utebatur, occisus est. Sunt tamen qui dicant, Pausaniæ Macedonis eum dolo interfectum. Deinde Harpali dispensatorem Rhodum fugientem Philoxenus item Macedo comprehendit, idem, qui et Harpalum ab Atheniensibus sibi dedi postularat. Habita itaque quæstione de iis omnibus, qui ab Harpalo pecuniam cepissent, eorum omnium nomina in literis perscripta Athenas misit. (5) In his literis omnes qui acceperant percensuit, quantumque singuli accepissent: Demosthenistamen, etsi fuerat Alexander in eum animo offensissimo, et Philoxenus ipse privatim cum illo simultates exercuerat, nullam prorsus mentionem fecit, Honores certe Demostheni adhuc et in aliis Græciæ partibus, et apud Calauriæ incolas habentur.
De oppido Methanis in isthmo Trœzeniorum — balneis calidis — remedio contra Africi venti noxios flatus — parvis insulis, quæ Pelopis insulæ dicuntur — urbe Hermione et memorandis in via ad illam — promontorio Scyllæo — promontorio Bucephala et insulis Haliussa, Pityussa, Aristeris, Tricrana, et monte Buporthmo — insulis Aperopia et Hydrea — reliquiis priscæ urbis Hermionensium — monte Prone et templis Veneris ejusque cultu in urbe Hermione.
Trœzenii agri pars isthmus est, qui per longum spatium in mare porrigitur. In eo non magnum oppidum supra mare Methana incoluntur. Isidis fanum habet, et in foro Mercurii signum et alterum Herculis. Ab eo oppido stadia ferme triginta absunt calidarum aquarum balneæ. Aquas eas e scatebris primum erupisse aiunt, Antigono Demetrii filio in Macedonibus regnante: non autem primo statim impetu aquas illas erupisse, sed primum copiosum ignem e terra exæstuasse, deinde igni exstincto aquas illas se ostendisse, quæ usque ad nostram ætatem inde scatent, calidæ, et vehementer salsæ. Ei, qui hic laverit, non est in propinquo aqua frigida, neque in proximum mare se immittere ibique sine periculo natare licet; nam id tum alias ibi belluas, tum canes præbet plurimos. (2) Quod vero mihi magnæ Methanis admirationi fuit, id jam scribam. Africus e Saronico sinu agrum et vineas perflans, novos pampinos acriter torret. Id quoties accidit, vento etiamnum spirante, viri duo gallum gallinaceum pennas per totum corpus albas habentem in contrarias partes distractum lacerant, ac deinde dimidiam uterque galli partem præferens cum cursu vites ambiunt: mox in eum ipsum locum, unde currere cœperunt, rursus congressi, avem ibi defodiunt. (3) Hoc ab illis excogitatum est contra Africi flatus. Jam parvas illas insulas, quæ ante continentem terram sitæ sunt, novem numero, Pelopis appellant: quarum unam, quum pluit, a pluvia rigari negant: quod an ita sit, perspectum non habeo: id certe, qui circa Methana colunt, affirmant. Equidem ipse vidi homines, qui sacris et incantamentis grandinem averterent. (4) Methana ipsa Isthmus Peloponnesi est. Isthmo vero Trœzenis finitima est Hermione. Priscæ urbis conditorem Hermionenses ipsi fuisse aiunt Hermionem Europis filium. Ipsum Europem, ut maxime Phoronei fuerit, nothum certe filium fuisse, Trœzenius Herophanes scriptum reliquit: non enim ad Argum Phoronei e Niobe filia nepotem Argivorum imperium fuisse perventurum, si legitimum Phoroneus filium habuisset. (5) Ego tamen, si vel legitimum filium Europem ante Phoroneum fata abstulissent, affirmare posse mihi videor nunquam illum Niobes filio parem potestate futurum fuisse, quum hic Jovis esse putaretur. Posterioribus temporibus etiam Hermionem Dores Argis veluti coloni habitatum venerunt; nec ullum eis bellum intercessisse opinor; id enim si fuisset, diceretur utique ab Argivis. (6) Via quæ a Trœzene Hermionem ducit, in eadem est parte, in qua saxum illud, quod, quum Sthenii Jovis ara ante diceretur, postquam agnitionis monumenta sustulit Theseus, Thesei cœptumest nuncupari. Ab eo itaque saxo montanam viam tenentes ad Apollinis Platanistii cognomento ædem perveniant. Ibi vicus Ilei, et in eo Cereris et Proserpinæ cellæ. Ad mare, ubi Hermionensis agri fines, Cereris templum, cui Thermasiæ cognomentum. (7) Abest hinc octoginta maxime stadia promontorium Scyllæum, cui a Nisi filia nomen. Nam posteaquam per ejus proditionem Nisæam et Megara Minos cepit, non modo uxorem eam non duxit, verum etiam suis, ut in mare illam abjicerent, imperavit. Mortuam æstus ad promontorium hoc detulit: neque vero ejus uspiam sepulcrum ostenditur; nam cadaver insepultum jacuisse aiunt, usquedum a marinis volucribus discerptum est. (8) A Scyllæo urbem versus navigantibus alterum se promontorium ostendit, Bucephala nomine. Juxta aliquot insulæ. Earum prima Haliussa portum habet ad navium appulsum perquam idoneum. Proxima Pityussa: tertiam Aristeras nominant. Has prætervecti aliud promontorium offendant e continenti prominens: Colyergiam appellant. Succedit Tricrana insula; et mons se in mare de Peloponneso attollens, Buporthmus. In eo Cereris et Proserpinæ templum, Minervæ aliud, cui Promachorma cognomentum. (9) Ex adverso Buporthmi insula est, Aperopia nomine. Ab ea non longe abest alia insula, quæ Hydrea dicitur. Post hanc per continentem lunari specie pertenditur litus planum: inde salebris ac rupibus præceps est litus usque ad templum Neptuni. Hoc incipiens, qua parte mari ab ortu alluitur, protenditur ad occasum. In eo portus aliquot. Longitudo ejus oræ stadium circiter septem: latitudo, qua maxima, stadium trium, nihilo plus. (10) In hac prisca fuit Hermionensium urbs. Exstant ibidem aliquot fana: Neptuni in ipso oræ principio. Unde vero a mari ad altiores oræ partes ascenditur, Minervæ delubrum: et in proximo loco stadii manent fundamenta, in quo exercere se solitos fuisse Tyndari filios dicunt. Altera etiam est Minervæ ædes non magna, cujus tectum collapsum est. Solis præterea templum, et Gratiarum aliud. Porro erectum et Serapidi et Isidi fanum: ambiunt maceriæ e prægrandibus et lectis lapidibus. In eo septo sacra Cereri arcana faciunt. (11) Hæc in ea ora habent Hermionenses. Quæ ætate nostra exstat eorum urbs, a promontorio, in quo Neptuni illud fanum, abest ut maxime stadia quattuor; et e plano primum loco molliter surgente clivo se erigit. Collem, in quem se attollit, Pronem (Jugum) nominant. Muro undique urbs ambitur. Multa illa quidem, qua literarum monumentis ornentur, habet: sed quorum in primis mentionem faciendam censui, Veneris ædes est, cui Pontiæ (Marinæ) eidem et Limeniæ (Opportunæ) cognomina. Signum ejus e candido lapide, quum magnitudine insigne, tum opere reliquo dignum spectatu. (12) Est et aliud Veneris templum. Inter ceteros qui habenturhuic deæ ab Hermionensibus honores ea religio observatur, ut virgines, quin et viduæ, qui in viri manum conventuræ sunt, omnes rem ei divinam ante nuptias in hoc templo faciant. Cereri vero Thermasiæ templa duo dicata: alterum in finibus Trœzeniorum, quum pagi adhuc essent: alterum vero in ipsa urbe.
De musico ac navigandi urinandique certamine in honorem Bacchi Melanægidis ab Hermionensibus instituto — aliis templis et signis deorum in urbe Hermione — templo Cereris (Chthoniæ) in monte Prone — sacrorum, quæ Chthonia dicuntur, ratione — templo Clymeni — Echus porticu — locis Clymeni, Plutonis, et palude Acherusia — templo Lucinæ in via Masetem versus.
Juxta id Bacchi Melanægidis ædes. Huic quotannis musici ludi fiunt, et urinandi certatim navigandique præmia proponuntur. Sua item ædes Dianæ, Iphigeniæ cognomento, ubi ex ære Neptunus, pede altero delphinum premens. Jam qui in Vestæ transierint, ibi signum nullum videant: nihil ibi nisi ara, et super ea sacra Vestæ faciunt. (2) Apollinis tria sunt delubra, ac totidem signa. Eorum unum sine cognomine, alterum Pythaea, tertium Horion nominant. Et Pythæi quidem nomen ab Argivis acceperunt. Ad eos enim primos ex omnibus Græcis venisse Pythæum Apollinis filium, Telesilla memoriæ prodidit. Horium vero quam ob rem appellent, nihil pro certo habeo dicere. Conjectura adducor, finibus vel armis vel jure potitos Apollini Horio (quasi Terminatoris) vota solvisse. (3) Fortunæ ædem omnium, quæ apud se sunt, recentissimam esse dicunt. Stat deæ colossus e Pario lapide. E duobus aquarum ductibus alterum valde priscum esse aiunt: in cujus alveum occulto meatu aqua profluit, neque unquam deficiat, etiamsi tota civitas aquatum eo descendat. Alterum vero ætate nostra munierunt: loco, ex quo in eum aqua defluit, nomen est Limon (Pratum). (4) In collis jugo, quem Prona appellari diximus, est, quod historiæ mandetur, dignissimum Cereris templum. Id Clymenum Phoronei filium, ejusque sororem Chthoniam ædificasse, memorant Hermionenses. At Argivi Cererem, quum fines agri sui esset ingressa, ab Athera et Mysio hospitio acceptam tradunt: Colontan vero non modo eam domum suam non invitasse, sed ne alium quidem ullum deæ honorem habuisse, quum id fieri Chthonia ejus filia indigne ferret. Colontan itaque cum ipsis ædibus crematum: puellam vero Hermionem a Cerere deportatam ibi illi templum dedicasse. (5) Chthonia autem et dea ipsa appellatur, et stati festi dies, qui æstate anni in ejus honorem agitantur, Chthonia dicuntur. In iis hoc ritu supplicatio fit. Pompæ agmen ducunt sacerdotes, et quicunque annuos magistratus gerunt: sequuntur feminæ ac viri. Ipsis etiam pueris solenne est deam cum pompa deducere. Incedunt autem ii cum albis vestimentis, capitibus coronas ferentes. Sunt eæ corollæ e flore contextæ, quem Cosmosandalum incolæ appellant. Hyacinthum illum ego esse existimo. Est enim ei tum magnitudine,tum colore persimilis: habet præterea easdem luctus indices literas. (6) In extremo agmine sequuntur qui eximiam de armento bovem vinculis distentam et ferociter reluctantem ad templum trahunt. Eo ut advenerunt, solutam retinaculis intro agunt. Alii interim, qui ad fores apertas steterant, ubi bovem intromissam vident, fores obdunt. (7) Eam aniculæ quattuor de industria intus relictæ falcibus exceptam conficiunt. Collum earum una, ut casus tulerit, hostiæ præsecat. Rursus patefactis foribus, ii, quibus id negotii datum est, bovem alteram, mox tertiam et quartam intrudunt: ac singulæ deinceps eodem modo ab illis aniculis mactantur. Atque in hoc sacro miraculum evenit: in quod latus prima bos conciderit, in idem et reliquas procumbere necesse est. (8) Et hic quidem est apud Hermionenses sacri ejus ritus. In templi vestibulo statuæ feminis Cereris sacerdotio perfunctis positæ sunt, non ita multæ. Intus sellæ erectæ iis aniculis, quæ boves, usque dum intromittantur, opperiuntur. Signa præterea non admodum prisca Minervæ et Cereri. Id vero, quod religiosius multo quam cetera colunt, neque ipse vidi, neque vir quisquam, sive peregrinus, sive civis fuerit. Quid id, aut quale sit, vetulæ illæ scierint. (9) Aliud item templum, undique statuis exornatum, e Chthoniæ regione situm est: Clymeni dicitur: in quo Clymeno ipsi sacra fiunt. Ego vero hoc nomine nullum Argivum hominem venisse Hermionem arbitror: sed esse hoc unum de ejus dei, qui apud inferos regnare dicitur, cognominibus. Est prope hoc aliud delubrum Martis, et in eo signum. (10) Ad dexteram templi Chthoniæ porticus est, quam Echûs incolæ vocant. Ejus ea est natura, ut missa vox ut minimum imaginem triplicet. A tergo Chthoniæ areæ tres sunt. Earum unam Clymeni, Plutonis alteram, Paludem Acherusiam tertiam Hermionenses appellant. Omnes lapideis maceriis sepiuntur. In ea, quæ Clymeni est, terræ hiatus visitur, per quem Orci canem extraxit Hercules, sicuti ipsi dictitant Hermionenses. (11) Ad portam, a qua via recta Masetem ducit, in pomœrio interiore est Ilithyiæ fanum. Deam certe quotidie summa cum religione, quum hostiis, tum odoribus ac donis quamplurimis venerantur: ejus tamen signum nemini omnino, præterquam iis quæ rem divinam faciunt, feminis conspicere fas est.
De Halice urbe — monte Coccygio, antea Thornace — Masete navali — Didymis — Asine urbe, Asinæorum cum Argivis certamine et Asines excidio — Lerna, ac fluviis Erasino et Phrixo — loco, ubi Pluto rapta Proserpina ad inferos descendisse fertur — monte et fluvio Pontino.
In ea ipsa via, qua recta Masetem iter, progressos stadia ferme septem, et ad lævam divertentes via excipit, quæ Halicen ducit. Halice ipsa ætate mea deserta est, quumtamen olim habitaretur. Halicensis certe narratio est in Epidauriorum pilis, in quibus incisa sunt prodita ægris ab Æsculapio morborum remedia. Neque alibi uspiam scriptum ullum fide dignum vidi, in quo vel de Halicensi civitate, vel de Halicensi quodam homine ulla fieret mentio. Via tamen est, quæ Halicen ducit, media illa inter Pronem collem, et eum, qui prisco nomine Thornax dicitur: nam postea ex Jovis ibi in cuculum avem mutatione, ut Coccygius appellaretur, accidisse aiunt. (2) Sacræ quidem ædes exstant etiamnum in summis montibus: in Coccygio Jovis, in Prone Junonis. Ad hæc in extrema Coccygii parte templum est sine foribus, sine tecto, sine simulacro. Apollinis id esse dicebatur. Hinc qui a recta via digressi fuerint, in viam eant, quæ Masetem ducit. Fuit olim Mases oppidum, cui locum tribuit suum Homerus, ubi Argivorum civitates enumerat: ætate vero hac pro navali utuntur Hermionenses. (3) A Masete quæ via ad dexteram est, ea ad Struthuntem promontorium ducit: a quo promontorio per montium juga iter est stadiûm ducentorum et quinquaginta ad Philanorium quod dicitur et ad Boleos. Sunt Bolei lectorum lapidum strues. At vicus, quos Didymos (Geminos) nominant, a Boleis distat stadia viginti. Ibi cellæ sunt Apollinis, Neptuni, præterea Cereris. Signa e candido lapide, recto statu. (4) Proximum his locis est oppidum Argivorum, quod Asine olim appellabatur. Ejus nunc ruinæ ad mare jacent. Nam quo tempore Lacedæmonii cum rege Nicandro Charilli filio, Polydectis nepote, pronepote Eunomi, Prytanidis abnepote, atnepote vero Eurypontis, in Argolidem hostiliter invaserunt, Asinæi suas cum illis copias conjunxere, ac simul Argivorum agrum populati sunt. Ubi vero Lacedæmonii domum exercitum reportarunt, Argivi Eratum regem suum secuti obsessum venere Asinen. (5) Asinæi aliquamdiu de muris hostis impetum sustinuerunt; ac de Argivis quum alios, tum Lysistratum, de iis unum, qui cumprimis bellica virtute enitebant, ceciderunt. Occupato tandem muro, Asinæi, uxoribus ac liberis clam in naves impositis, urbe et agro cessere. Argivi oppidum solo æquarunt et agrum suis finibus addidere. Pythæi tantum Apollinis templo pepercerunt, ut etiamnum videre est: ac proxime id Lysistratum humarunt. (6) Distat ab Argivorum urbe stadia nihilo plus quadraginta mare quod ad Lernam est. Qua ad Lernam descenditur, primum in ipsa fere via est Erasinus. Influit is in Phrixum: Phrixus in mare illud exit, quod inter Temenium est et Lernam. Ab Erasino ad lævam stadia ferme octo digressis Castorum se, qui Anactes (reges) vocantur, templum ostendit. Lignea sunt eorum signa, haud alia forma, quam quæ in ipsa urbe facta sunt. (7) Jam si in rectam viam redieris, Erasinum trajicies, et ad Chimarrhum (torrentem) amnem pervenies. Juxta est e lapidibus septum. Hac Plutonem fama est, rapta Proserpina, ad ea,quæ sub terris esse homines putant, regna descendisse. Lerna ipsa, uti superius dixi, ad mare est: quo in loco initia Cereri peraguntur, quæ Lernæa vocantur. (8) Lucus in ea sacer a monte, quem Pontinum dicunt, incipit. Mons Pontinus exceptam e cœlo pluviam aquam non effundit, sed ipse eam absorbet. Profluit ab eo amnis, cui a monte Pontino nomen. In montis vertice ædes est Minervæ Saitidis, cujus sola manent rudera. Fundamenta etiam manent domus Hippomedontis, qui Polynici Œdipodis filio in bello Thebano auxilio venit.
De luco platanis consito ad montem Pontinum et Amymone fluvio — signis et templis in hoc luco — Philammone initiorum Lernæorum auctore — hydra Lernæa — lacu Alcyonia, ubi Bacchus ad inferos descendit, ejusque profunditate immensa.
Ab hoc igitur monte lucus ille maxima ex parte platanis condensus ad mare excurrit: terminatur autem una ex parte Pontino amne, ex altera Amymone, qui fluvius a Danai filia nomen accepit. In luco signa sunt Cereris Prosymnæ, Bacchi: ac Cereris simulacrum non magnum, ad sedentis imaginem. (2) Hæc e marmore facta sunt. In altero templo Bacchus ipse cognomento Saotes (Servator) signum e ligno habet, sedentis itidem forma. Est ibidem Veneris ad mare e marmore signum. Dicatum aiunt hoc a Danai filiabus, ipsum autem Danaum ædem Minervæ ad Pontinum erexisse. Initia vero Lernæorum Philammon instituisse dicitur. Ceterum quæ de ritibus eorum narrantur, non esse antiqua perspicuum est. (3) Et ne ea quidem quæ in corde ex orichalco fabricato inscripta audivi, esse Philammonis, Arrhiphon deprehendit, origine quidem Triconiensis ex Ætolia, nostra vero ætate Lyciorum ex spectatissimis, ac sollers ad ea invenienda, quæ nemo ante vidit; is hoc quoque deprehendit eo quod dicam argumento: versus et quæcunque soluta oratione his versibus immista erant, hæc omnia Dorica dialecto scripta erant. Verum ante Heraclidarum in Peloponnesum reditum eadem Argivi lingua, qua Athenienses, utebantur. Philammonis certe temporibus ne Dorum quidem nomen, uti ego existimo, fuit omnino Græcis omnibus notum. Hæc igitur ille sic se habere demonstravit. (4) Ad Amymones fontem platanus exsurgit. Sub ea platano hydram educatam narrant. Ego enimvero facile adducor, belluam illam, tam multo maximam ceterarum fuisse, tum vero tam insanabili veneno, ut ejus felle spicula sagittarum Hercules infecerit. Caput vero, uti ego opinor, unicum, et non plura habuit. At Pisander Camirensis, quo et fera terribilior, et carmina sua plus dignitatis habere viderentur, pro uno illi plura capita dedit. (5) Vidi etiam fontem qui Amphiarai dicitur, et stagnum Alcyonium, per quod Bacchum ad inferos Semelen reducturum descendisse tradunt Argivi; monstratam autem ipsi a Polymno viam hanc. Ejus stagni infinita est altitudo, neque est a me adhuc hominum quisquamrepertus, qui imum ejus solum ullo machinæ genere consequi potuerit. Quin ipse Nero, junctis ad multorum stadiorum spatium funibus, ad eosque plumbo religato, additis eo aliis inventis ad hoc experimentum instrumentis, nullum tamen potuit altitudinis terminum deprehendere. (6) Audivi præterea aliud hujusmodi: aquam illam, etsi quieta est specie ipsa et tranquilla, ea tamen esse natura, ut, qui innare ausi fuerint, ad imum eos fundum trahat, Est paludis ejus ambitus minime amplus, sed nihilo stadii unius triente major. Margines herba et juncis vestiuntur. Quæ circa illam quotannis Baccho nocturna sacra fiunt, ea mihi nefas scribendo in vulgus efferre.
De Temenio, urbe Argivorum — urbe Nauplia et fonte Canatho — de asino palmitum amputationem monstrante — Genesio et Apobathmis — Thyrea, et pugna Argivorum cum Spartanis ibi commissa — Athene, Neri, Eva, vicis, et Polemocrate — monte Parnone et Tano fluvio.
Jam a Lerna Temenium contendentibus (pertinet Temenium ad Argivorum fines, ac nomen a Temeno Aristomachi filio accepit: ille enim quum vicum eum occupasset ac munivisset, exinde bello cum Doribus contra Tisamenum et Achæos suscepto, tanquam e castello ad præliandum exibat) huc igitur contendentibus visitur Phrixus erumpens in mare; et Neptuno est in Temenio una, et item Veneri altera ædes erecta. Est ibidem et Temeni sepulcrum, ad quod parentant Dores Argivi. (2) Distat a Temenio Nauplia quinquaginta, uti mihi videtur, stadia; desertum hac ætate oppidum. Ejus conditor fuit Nauplius, quem Neptuno et Amymone genitum crediderunt. Exstant murorum rudera, Neptuni templum, portus aliquot, et fons, cui nomen Canathus. In eo fonte vulgo apud Argivos proditum Junonem, ubi quotannis laverit, denuo virginem fieri. Manavit hic sermo ab arcanis initiorum, quæ Junoni solenni ritu fiunt. (3) Hoc loco, quod a Naupliæ incolis de asino dicitur, abroso palmite vitem multo feraciorem redditam, et asellum, quod sarmentorum putationem monstrarit, propterea in saxo effictum esse: hoc tanquam minime, quod historiæ mandetur, dignum prætermitto. (4) Ducit a Lerna altera etiam via secundum mare ad vicum, quem Genesium vocant: ubi in littore Neptuni Genesii ædes, non ea sane magna. Conjunctus fere est cum eo vico alter, cui nomen Apobathmi (Exscensus), quia hic Argolicæ regionis primus esse locus dicitur, in quem Danaus e navi cum liberis suis exscenderit. Hinc iis, qui Anigræa superaverint (angustus hic et pene invius trames), ad lævam terra ad mare patet, quæ quum ad alias arbores, tum ad oleas educandas maxime opportuna est. (5) Qua vero parte in continentem terram a littore ascenditur, ibi Thyrea vicus est: quo in loco de agri finibus lectissimi viri ex Argivis trecenti, totidemque itidem lecti ex Lacedæmoniis inter se pugnarunt: quumque omnes præter Spartanum unum et Argivos duos occidissent, eodem, quo occubuerunt, loco tumuli sunt illis congesti. Agro Thyreate Lacedæmonii, victis Argivis prœlio, quod universoagmine utriusque populi commissum fuerat, potiti, Æginetis postea ex insula ab Atheniensibus ejectis illum tradiderunt. Ætate mea Argivi eum colebant, disceptatione et judicio, uti ipsi aiunt, receptum. (6) A sepulcretis progressi Anthenen veniant, quam olim Æginetæ incoluerunt. Proximus alter vicus, Neris: tertius Eua, pagorum illorum maximus. In eo est ædes Polemocratis. Fuit is et ipse Machaonis filius, Alexanoris frater. Medelas morborum et hic incolas docet: quare illi accolæ honores habent. (7) Supra pagos mons eminet, in quo termini finium sunt inter Lacedæmonios, Argivos ac Tegeatas. Erecti sunt pro terminis lapides Hermæ, a quibus loco nomen est. Tanaus qui dicitur fluvius, unus ex Parnone defluens, post cursum per Argivorum fines in Thyreaten sinum exit.