54.Falso verbum περιώματα editores interpretati sunt, falso HerwerdenLex. suppl.s. v. περίωμα. Adnotat U. de Wilamowitz περίωμα Aegyptiace esse pro πελίωμα (GGA. 1898, 6804). Sunt igitur περιώματα livores, partes pellis, quae livore sffusae sunt.
55.Quare Perrot vel qui scripsit brevia atque optima illa de archiatris (Exploration de la Galatie et la BithynieI, 50), haec tamen ex inanibus finxisse videtur, cum scribit:L’ordo archiatrorum exerçait une surveillance légale sur les autres médecins, et ceux-ci étaient forces de lui rendre compte de leur pratique et d’accepter son contrôle; c’était lui aussi, qui devait distribuer l’instruction professionelle aux jeunes gens qui se destinaient à la médecine et qui tenait sans doute ces scholae medicorum(citat Orelli 4226 [sic], ubi autemtabularium scholae medicorumLigorius interpolatus est: CIL. VI, 988*).
56.Alii in inscriptionibus et papyris etiam exstant ἱππιατροί, sed omnes aevi Romani: CIG. 1953 (= Lebas II, 1321, Dii in Macedonia: Οὐαλεριανὸς ἱπποϊατρὸς ὑὸς ἱπποϊατροῦ); J. H. Mordtmann, AM. XVIII (1893), 417, nr. 4 (Edessae, sed infimae aetatis, titulus christianus: Ἰόρδανος Ἰπποϊατρός); Eph. arch. 1841, nr. 602, K. Keil, Philologus XVI (1860), p. 10 (Deli: Εὔτυχος Καίσαρος ἱπποϊατρός); CIG. 5117 (in porta templi Isidis et Sarapidis in finibus imperii Romani ad Nubiam versis: Γ[ά]ιος Αὐφίδιος [ἱ]ππωϊατρός); etiam CIG. 4716d57(in valleFoaekhirin Aegypto) mihi legendum esse videtur: τὸ προσκύνημαΛονγίνουἱππέος καὶ τοῦ ἱππ[ο]ιατ[ροῦ] (Franz: ΙΠΠ.ΙΑΤ... τοῦ ἱππ(ικοῦ) ἰατ[ροῦ]:intelligeἰατροῦ τοῦ ἱππικοῦmedicus alae equitum); Oxyrh. Pap. I, 92 (a. p. Chr. n. 335(?), Ἀμεσύστῳ ἱπποϊατρῷ). Inest etiam in Anthol. Planud. 271 ἀδέσποτον εἰς Σώσανδρον ἱπποϊατρόν, qui cum Hippocrate comparatur.
57.v. Xen. Iust. Cyr. I, 6, 15: οἱ στρατηγοὶ τῶν στρατιωτῶν ἕνεκεν ἰατροὺς ἐξάγουσιν. cf. Anab. III, 4, 30: ἰατροὺς κατέστησαν ὀκτώ, non veros autem medicos, sed qui idonei videbantur e militibus. Coi navibus longis etiam singulis, si solvebantur, medicum addebant. Quod demonstratur titulo Byzantii invento (Jahresh. des oesterr. Inst. I, 31 et Beibl. p. 92) in quo inter praepositos navis ultimo loco legitur ἰατρὸς.......γος Θευγένο[υ].
58.Gerusias, quae in omnibus fere Asiae Minoris urbibus aevo Romano erant, publicas esse institutiones, sed in rebus publicis gerendis et administrandis nullam fere habere potestatem contra Waddingtonem (Lebas III ad inscr. 53) et Mommsenum (RG. V 326 adn.), qui privata ea esse sodalicia volebant, nuno viri docti consentiunt: J. Lévy,Études sur la vie municipale de l’Asie MineureREG. VIII (1895), 231 sqq. cf. Hicks, Inscr. in the Brit. Mus. III, 74 (The Ephesian Gerusia); Benndorf und Niemann,Reisen in Lykien and KarienI, 72. Inter medicorum etiam titulos unus est, quo gerusiam institutionem publicam fuisse demonstratur (nr. 42): Ῥοδιαπολειτῶνἡ βουλὴ καὶ ὁ δῆμος καὶ ἡ γερουσία ἐτείμησαν—— —— —— Ἡράκλειτον Ἡρακλείτου Ὀρείου.
59.Cyro archiatro filio ApolloniigerusiaLampsacenorum statuam erigendam curavit (nr. 70), quia praeter multa alia beneficia gerusiae oleum in gymnasio praebuerat (ἀλείψαντα λαμπρῶς καὶ πολυδαπάνως καὶ ἀσυγκρίτως, cf. Boeckh ad CIG. 3643) et mille donaverat Atticas. Sed nullo verbo dicitur Cyrum medicum gerusiae illius fuisse.
60.Quod titulo eponymi demonstratur: ἐπὶ ναυάρχου Ἀπόλλωνίδου τοῦἈνγέλουΠρωτίωνος. Nam cum magistratum eponymum rei publicae Teniorum nauarchum nominatum esse nullo testimonio affirmetur (sunt autem ἄρχοντες CJG. 2329, vs. 27; 2332, 14; ἄρχων 2338, 1; ἀρχῶν ἐπώνυμος 2339, 1; στρατηγοί 2330, 16), nihil impedit, quominus nauarchus ille ad sodalicium ipsum referalur. Vocabantur autem interdum sodalicia negotiatorum vel fabrorum συμβιώσεις, de qua re conferas Ziebarth,Griech. Vereinswesen, p. 102, ubi citatur CJG. 3639: ἡ συμβίωσις τῶν χαλκέων.
61.De didrachmis argenteis vid. supra p. 1815. Secures argenteae pars talenti et ea Cypri decem minae fuisse videntur: Hesych. s. v. πέλεκυς‧ ἀξίνη δίστομος. ἢσταθμίον ἐξαμνιαῖον ἀρχαῖον‧ οἱ δὲ δεκάμνιαιον. idem s. v. ἡμιπέλεκον‧ τριμναῖον ἢ τετραμναῖον ἢ πεντάμνουν.τὸ γὰρ δεκάμνουν πέλεκυ καλεῖται παρὰ Παφίοις. Eustath. 1878, 57: δηλοῖ γὰρ ἡ λέξις ὁμωνυμίας λόγῳ κατὰ τοὺς παλαιοὺς καὶσταθμὸν ἐν Κρήτῃ ἐξάμνουν ἢ δεκάμνουν. cf.A catalogue of the greek coins in the Brit. Mus., Cyprus(G. Fr. Hill) p. XXII.
62.v. Papyr. Londin. 131r. col. 8, vs. 179; Tebtunis Pap. 112 passim; Amherst Pap. 128 v., vs. 120. cf. fragm. Cratetis ap. Diog. Laert. VI, 5, 86; Vercoutre l. l. p. 242 sqq.; Becker l. l. p. 57 sqq.
63.Adiungamus, quae continuo sequuntur:Sed et obstetricem audiant, quae utique medicinam exhibere videtur. Medicos fortassis quis accipiet etiam eos, qui alicuius partis corporis vel certi doloris sanitatem pollicentur; ut puta si auricularius, si fistulae vel dentium, non tamen si incantavit, si inprecatus est, si, at vulgari verbo impostorum utar, si exorcisavit: non sunt ita medicinae genera, tametsi sint, qui hos sibi profuisse cum praedicatione adfirment.Sunt autem quiexorcizaveruntchristianorum medici: cf. Harnack,Med. aus der ält. Kirchengesch., p. 68 sqq.
64.cf. Lebas-Foucart 242a, vs. 15 sqq.: ἐπὶ Βιάδα δὲ ἐνιαυτῶι ὅτε ἰδίαν χάριν ἐξαιτησάμενοι Πόπλιόν τε Αὐτρώνιον‧ καὶ Λεύκιον Μαρκίλιον ὄντας αὐτοῖς ξένους, οὓς καὶ ὑπεδέξαντο τοῖς ἰδίοις δαπανήμασιν καὶ παρα[ι]τήσαντο τοὺς τε στρατιώτας καὶ τὰ λοιπὰ τὰ ἐπιτασσόμενα ὑπ᾽ αὐτῶν, ὄντα ἰκανά, δι᾽ ὧν ἐκούφισαν τὴν πόλιν, ὁλοσχερῶς χαρισαμένων αὐτοῖς τῶν προγεγραμμένων ἀνδρῶν — — —
65.Quae verba secutus esse videtur Dionysius medicus Antiochenus, de quo scripsit Libanius ad Tatianum (ep. 911 extr. ed. Wolf): καὶ τοιοῦτος μὲν ὢν τὴν τέχνην, τοιοῦτος δὲ τὸν τρόπον τῶν πενεστέρων ἐστίν, οὐ κατὰ τὸ μὴ εἶναι τοὺς διδόντας,εἰσὶ γὰρ οἱ σεσωσμένοι, ἀλλὰ νῦν μικρῷ τινι τὴν χεῖρα ὐπεῖχεν αἰδούμενος, νῦν δὲ τὸ πᾶν διεώσατο.. Qui cum nihil nisi ea acciperet,quae sani offerunt pro obsequiis, publicus esse videtur.
66.cf. A. Toepffer, AM. XVI 430 (=Beiträge zur griechischen Altertumswissewchaftp. 221); U. Wilcken,Griech. OstrakaI, 375 sqq.; R. Herzog l. l. p. 2043.
67.edd. Α. Κοντολέων, AM. XVI (1891), 406; Th. Reinach, REG. IV, 357 sqq. Ingeniose interpretatus est A. Toepffer, AM. XVI (1891), 411 sqq. =Beiträge zur griech. Altertumswissensch. 204 sqq. cf. BCH. XVI, 162.
68.Sed cum Th. Reinach scripsis-set (REG. IV 371):On serait tenté de corrigerλατρικοῦenἰατρικοῦ, posteri iam certius affirmabant et pro certo habebant, quae mera coniectura est.
69.Griech. Ostr.I, 3751:Da der Stein nach der Publikation ein deutlichesΛzeigt, wird man anλατρικοῦfestzuhalten haben.
70.Valebat autem artaba aetate Ptolemaeorum 39, 39l. (Hultsch,Metrologie2625) vel 39, 39-23, 62l. (Wilcken,Ostr.I, 747).
71.Qui iatricum a Charonda inventum esse contendit (l. l. 241 sqq.). Coniecerit autem quispiam, cum leges Charondae in urbe Co receptae essent (anno 366: U. v. Wilamowitz,Arist. u. Athen.I, 6536; aliud tempus proposuit Crusius,Untersuch. zu Herondas36), iatricum etiam ibi constitutum esse (testari autem ibi hoc tributum titulum AM. 1891, 406, vid. p. 73) et inde per alias urbes Graeciae divulgatum esse. Sed sunt vanae suspiciones. De Charonda nihil fere scimus, et titulus ille, cum λατρικοῦ legatur, adhiberi non potest. Equidem puto tributum illud tam vetustum non esse, sed saeculo quarto demum inventum.
72.Conferas exempli causa initio: καὶ λοιμοῦ ἰόντος ἀπὸ τῆς βαρβάρων ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα et Thucyd. II 48: ἤρξατο δὲ τὸ μὲν πρῶτον, ὡς λέγεται, ἐξ Ἀιθιοπίας τῆς ὑπὲρ Ἀιγύπτου, ἔπειτα δὲ καὶ ἐς Αἴγυπτον καὶ Λιβύην κατέβη καὶ ἐς τὴν βασιλέως γῆν τὴν πολλήν. ἐς δὲ τὴν Ἀθηναίων πόλιν ἐξαπιναίως ἐνέπεσε κτλ.
73.Adnotat U. de Wilamowitz (Isyllos 8255):Diese Darstellung wird in den Jahrhunderten entworfen sein, aus denen wir so manche Ateliepsephismen für Ärzte haben.
74.Qui mos Graecorum vetustissimus per totam antiquitatem usque ad imperii Romani tempora extrema duravit, ut demonstrat epistula Constantini in Cod. Iust. X 66, 1 (= Th. XIII 4, 2) anni 337:artifices artium — — — ab universis muneribus vacare praecipimus, si quidem ediscendis artibus otium sit accommodandum, quo magis cupiant et ipsi peritiores fieri et suos filios erudire. Nam filios in arte, quam pater ipse edidicit, erudiendos esse patet.
75.Ut id in praetereundo adnotem, nullo modo, opinor, dubitandum est, quin in epigrammate hermae Alcamenis nuper repertae vs. 2 Ἑρμᾶν τὸν πρὸ πυλῶν dictum sit pro Ἑρμᾶν προπύλαιον (v. Conze, Sitz.-Ber. d. Berl. A. d. W. 1904, 69. Sed cf. Altmann, AM. 1904, 180). Simillimae enim sunt translationes Ἀκείλιος ἰατρῶν πρόμος pro Ἀκείλιος ἀρχιατρός et Ἑρμῆς ὁ πρὸ πυλῶν pro Ἑρμῆς προπύλαιος.
76.Hoc opusculo magna ex parte iam prelo mandate tituli medicorum autumno a. 1904 Ephesi eruti publici iuris facti sunt (J. Keil, Wiener Jahreshefte VIII (1905) p. 128 sqq.). Qui ad synhedrium supra laudatum (οἱ ἐν Ἐφέσῳ ἀπὸ τοῦ Μουσείου ἰατροὶ) pertinent (a vs. 9) et firmum id collegium fuisse in clara luce reponunt, cum magistrates eius commemorent (ἄρχων a vs. 2; γυμνασιαρχῶν τῶν ἰατρῶν ταῖς τοῦ ἀγῶνος δυσὶν ἡμέραις passim). Museum autem non Alexandrinum est, ut antea cum aliis existimavi, sed Ephesium esse alius titulus Ephesius ab Keilio editus demonstrat (p. 135: οἱ περὶ τὸ Μουσεῖον | παιδευταὶ Π. Οὐήδιον | Ἀντωνεῖνον ἀσιάρχην κτλ.). De re ipsa, certaminibus medicis ab collegio illo quotannis propositis, videas, quae exposuit Keil l. l. p. 133 sqq. Nos nonnullas nunc adnotamus res, quae eis, quae supra explanavimus, usui sunt. Commemoratur fragm. a vs. 4 aliquis ἀρχιατρὸς τὸ δ’. Qua re moderantur, quae suprap. 54existimavimus, quamquam eodem fere tempore, quo hi tituli exarati sunt (altero p. Chr. n. saeculo), in ipsa urbe Epheso Attalus Priscus est ἀρχιατρὸς διὰ γένους (nr. 65). Medici publici Athenis saeculo a. Ch. n. tertio bis quotannis Aesculapio immolabant (v. p. 79), collegium medicorum Ephesiorum in Museo eruditorum quinque saeculis post diebus feriatis idem fecit (a vs. 9 sqq.). Tum p. 78 sq. familias nonnullas medicorum aevi Romani ostendimus. Quibus nunc familia P. Aelii Menandri archiatri adiungi potest, cum duo filii eius inter medicos praemio ornatos nominentur (d vs. 1 sqq., e vs. 1) et alius fortasse propinquus (g vs. 3 sqq.). Denique quoniam in titulis illis archiatri multi praemium certaminis abstulerunt (a vs. 6, 7; b/c vs. 5; e vs. 2; f vs. 1; h passim), archiatros sive medicos publicos inter medicos optimos fuisse comprobatur (cf. p. 50, 77).