HOOFDSTUK VIII.BEVOLKING.—STAMMEN.Ofschoon verre het grootste gedeelte derheidensche Indianen, zooals de Spanjaarden ze noemen, tot dezelfde stammen behooren als die de steden bewonen, bestaan er toch vele uitzonderingen. Onafhankelijk en afgescheiden van de heidenen, vindt men talrijke Mohammedanen, vooral op het eiland Mindanao, waarvan slechts eene kleine plek langs de kust door de Spanjaarden is onderworpen; deze, welke de Spanjaarden alsMorosaanduiden, een naam, waaraan traditionele en nationale verbindtenissen grooten afkeer verbonden, zijn waarschijnlijk van Maleische afkomst. Daar, even als in alle streken waar zendelingen het gezag van den Koran hebben trachten te ondermijnen of in verachting te brengen, is de poging geheel mislukt. Ik zag sommige dier lieden te Zamboanga, die met de Arabische formules van het islamisme eigen waren; vele van hunne namen, als Abdallah, Fatima en anderen, zijn ook die van Muzelmannen. Men meent dat zij in vriendschap met de Spanjaarden leven, die tractaten met den regerenden Sultan hebben, maar ik vind geen blijk van de erkenning van het Spaansche gezag.De vijandschap tusschen de Mohammedaansche stammen (Moros)en de Spanjaarden kan als erfelijk beschouwd worden. Het antwoord dat Radjah Soliman van Sondo aan Legaspi, den eersten Gouverneur der Philippijnen gaf, toen deze zijne vriendschap verzocht, is karakteristiek. Vóórdat de zon in tweeën gespleten is, vóórdat ik de haat in plaats van de liefde van eene vrouw verlang,—vóór dien tijd wil ik de vriend niet zijn van een Castiliaan (Spanjaard).In de meest afgelegene bergstreken, die, naar ik geloof, nooit door Europesche avonturiers zijn bezocht, leeft een stam op den laagsten trap van de barbaarschheid, niet van beschaving, want daarvan vertoonen zij geen spoor. Men zegt dat zij geene kleederen dragen, geene huizen bouwen, geen voedsel zoeken. Zij zwerven in de bosschen, waarvan zij bij dag de wilde vruchten opzamelen, terwijl zij ’s nachts onder de takken der boomen slapen. Zij hebben geen vorm van bestuur, geen hoofd, geene godsdienstige instellingen of gebruiken. Ik zag iemand uit dezen stam als een wild dier aan den Gouverneur van Zamboanga te koop aanbieden. Hij weigerde den koop, doch hield den knaap, die waarschijnlijk 8 of 9 jaren oud was, bij zich. Te Iloilo bediende hij, met andere inlandsche knechten, aan tafel en hij scheen mij toen de meest snuggere van allen te zijn; hij had een helderen blik en wachtte vernuftig op elk teeken of bevel van zijn’ meester. Hij was zeer donker gekleurd, bijna zwart; zijn haar was eenigzins wollig; hij had evenmin de hooge wangen als de dikke lippen van den Afrikaanschen neger, doch geleek op vele soorten, die ik onder het Madagascarsche volk heb ontmoet. Men berigtte mij dat de geheele stam—het woord is niet juist, want zij vormen geen geheel—van kleinen ligchaamsbouw is; dat zij elken gemeenschap met andere stammen vermijden; niets inzamelen, niets ruilen en inderdaad niets behoeven. Ik was eens in de gelegenheid in de gevangenis van Kandy (Ceylon) een van de eigenlijke «wilde boschmannen» van dit eiland te beschouwen, die van moord beschuldigd was; het zedelijk gevoel bij dien man was zoo weinig opgewekt, dat er geen denkbeeld aan kwaad met de daad kon verbonden zijn geweest en de regter beschouwde hem dan ook te regt niet als een verantwoordelijk wezen, op wien hij de bepalingen der wet kon toepassen. Inuitwendige eigenaardigheden bestond er weinig gelijkenis tusschen den Filipino en den Cingalees. De ethnologische wetenschap zou eene groote schrede voorwaarts doen wanneer zij zich tot de speciale bestudering van de barbaarsche oorspronkelijke stammen rigtte, waarvan thans nog rassen bestaan, doch reeds zoovele zijn verdwenen, die geen gemeenschap met elkander kunnen gehad hebben. Ik geloof dat er meer verschillende rassen onder het menschelijke geslacht bestaan, dan tot nog toe door de physiologen zijn erkend, waaronder geene taalgemeenschap zal worden gevonden. De theoretische stellingen omtrent de afleiding van de verschillende soorten onder het menschelijke geslacht van eenige weinige oorspronkelijke typen, zullen geene uitkomst opleveren. Beschaving en opvoeding zullen ook hier hare uitwerking doen en het verschil tusschen de crania van hetzelfde volk is te groot dan dat men eenigen regel van classificatie kan aannemen. Hoe verder wij kunnen doordringen, des te grooter zullen wij het verschil in typen en talen ontdekken en des te meer zal men zien dat de tijd en de handel, kennis en kolonisatie menige onafhankelijke landstreek hebben te niet gedaan, even als zij menigen oorspronkelijken stam hebben vernietigd.Niet zelden zijn door het Gouvernementexpeditiënuitgezonden tegen de wilden, die de bosschen en de bergen in het binnenland bewonen, vooral wanneer aan de inlandsche Christen bevolking overlast was aangedaan. Men legt hunne aanvoerders verschillende straffen op, terwijl hunne dorpen en bentings in bezit worden genomen, maar deze kan men niet altijd behouden, daar de krijgsmagt te onvoldoende is om ze te bewaken. Maar het lijdt geen twijfel dat deze wilde stammen door toenemende ontwikkeling en den drang der hoogere beschaving wel zullen verdwijnen.De Mas zet de stelling voorop dat deIgorottesvan Luzon heidenen van denzelfden stam als de bekeerde Indianen zijn, doch in een’ staat van woestheid verkeeren. DeAetasofNegritosmaken een afzonderlijken stam uit, zijn geene inlanders, maar de afstammelingen van indringers en overwinnaars. Hij heeft menigmalen gelegenheid gehad met hen te verkeeren en spreekt op eene gunstige wijze van hunne ontvangst. De mannen haddengeene andere kleeding dan een gordel van vezelen van boomschorsen, de vrouwen een soort van jakje van dezelfde stof. Ongehuwde meisjes droegen een soort van ketting uit de bladeren van een bergpalmboom vervaardigd en waarvan de einden tusschen hare naakte borsten bij elkander kwamen. De vrouwen speelden op eene ruwe guitar, waarvan de kast uit een soort bamboe bestond en wier snaren uit den wortel van een boom waren vervaardigd. Aan dit instrument ontlokten zij toonen door de snaren met de linkerhand los te maken of aan te halen. Als het regende, bedekten zij zich met palmbladeren, die zij tevens tot beschutting voor de zon gebruikten. De Mas zegt dat zij alle pogingen tot verleiding weêrstonden. De bevolking leverde was, honig en wild en kocht tabak en rijst in ruil. Geld verlangden zij niet. De wijze van eerbetoon bestond in het aanbieden van water aan een ouderen; geen zoon kan dit van zijn vader ontvangen, maar moet het dezen overhandigen. Zij betoonen groote vrees voor de booze geesten, die zich in de bosschen bevinden, maar spraken daarvan van «hooren zeggen.» Zij zelve hadden de geesten niet gezien, maar anderen hadden ze onder de oogen gehad, en dat was voldoende. De monniken zeggen dat zij geen hoogen ouderdom bereiken; de oudsten moeten niet meer dan 40 jaren leven. Pater Mozo zegt: «zij hebben hunne plaatsen, waarin zij zich vereenigen en die zij ongaarne verlaten; bepaalde verblijfoorden hebben zij niet; zij zwerven van het eene punt naar het andere in een omtrek van 4 of 5 mijlen. Zij planten vier stokken in den grond, omringen die met de buigzame takken van denylib, werpen daar eenige palmbladeren op en voegen er een stuk hout bij, dat tot kussen dient, waarna hunne woning en slaapplaats in orde is. Het wild dat de een doodt behoort aan allen—de kop en nek wordt voor de honden bewaard. De gemeente bestaat gewoonlijk uit 20 of 25 personen, die den moedigsten onder hen tot hunnen aanvoerder kiezen. Des zomers houden zij aan de oevers der rivieren verblijf; in het regen en stormachtige jaargetijde daarentegen houden zij zich in hunne ruwe hutten op. Als er een sterfgeval plaats heeft, begraven zij het lijk, doch verwijderen zich dan van de plaats, uit vrees dat nog meer mogten sterven. Wanneer zij wilde honig in de bosschen zoeken, teekent hij, die een zwermgevonden heeft, den boom aan, waarop zich de bijen bevinden en dan is deze zijn eigendom tot dat hij gelegenheid heeft daarvan bezit te nemen. Men ontsteekt een vuur aan den voet van den boom, om door den rook de bijen te verjagen; daarop klimt de Indiaan naar boven met een breed palmblad in den vorm van een pot gevouwen, waarin hij de honigklomp doet, het blad daarna toebindt en weder afstijgt. Al zijne behoeften zijn voldaan, wanneer hij bij zijn zwam om vuur te maken, zijn boog en pijlen en zijn ruw mes, een weinig tabak voor zijn genoegen heeft. Als er gebrek aan voedsel is, drinkt hij heet water en bindt een stevig touw om zijn lijf; hij eet ook van een wortel,sucbaogenaamd, maar in het warme weder heeft men nooit aan inlandsche vruchten behoefte.» Nadat hij eene vergelijking heeft gemaakt tusschen de smarten, wederwaardigheden en hartstogten aan het beschaafde leven verbonden en de eenvoudigheid, domheid en tevredenheid van deze kinderen der natuur, zegt de pater: «Terwijl ik ten slotte hunne levenswijze bewonder, geloof ik, dat wanneer zij slechts eenigzins van ons heilig geloof doordrongen zouden zijn, wanneer zij slechts leden voor God wat zij nu lijden, men hen met den boetvaardigsten monnik van de Thebaide niet kon gelijkstellen. Zoo waar als het is dat zij de zonde van echtscheiding begaan, even waar is het dat men zelden van een val voor het huwelijk hoort; maar zij zijn wreed, zij zijn moorddadig!» Dat is het oordeel der geestelijkheid over die menschen.Men maakt velerlei gissingen omtrent den oorsprong van de donkerder of zwarte stammen, die nu denoordelijkeen centrale minder bezochte bergstreken bewonen en waarvan een der eilanden,Negros, zijn naam ontleent. Zij houden voornamelijk verblijf in de meer woeste gedeelten van deprovinciënZuid-Ilocos, Pangasinan, Cagajan en Nueva Ecija. Zij hebben een kleinen ligchaamsbouw, eenigzins platte neuzen en krullend haar; zij zijn vlug en dragen geene andere kleeding dan een bast over hun schaamdeelen, zijn behendige jagers, hebben geene vaste woonplaatsen, maar slapen daar, waar zij zich bevinden, als de zon ondergaat. Al hunne goederen bestaan uit een boog, een bamboezen pijlkoker en pijlen, een eind van de huid van het wilde zwijn en de gordel,die de Spanjaarden detapa rabo(staartdeksel) noemen. Men beschouwt deNegritosals de oorspronkelijke bewoners der eilanden, die door de tegenwoordigeIndioswerden aangevallen; deze hebben veel gelijkenis met het Maleische ras, ofschoon zij van veel beter gehalte zijn. De Negritos namen de wijk in de woester streken, naarmate de Tagalezen naderden, maar er bestaat een ingekankerde haat tusschen deze beide stammen. De Negritos zijn de wilden der Philippijnen en in verscheidene stammen verdeeld; men zegt dat zij tusschen het kannibalisme en de beschaving van den Indiaan verkeeren. Zij leven over het algemeen van de wilde vruchten en gewassen, die weelderig groeijen, ofschoon sommigen rijst bouwen en hunne velden irrigeren. Anderen maken ijzeren wapens en deItanegbehoeft, volgens de monniken, slechts bekeerd te worden om in allen deele met de Indios gelijk te staan. Dit ras is met Chineesch bloed vermengd en deIfugaosmet dat der Japanezen. De meer ruwe wilden versieren hunne hutten met de schedels hunner vijanden. DeApayoswonen in gemakkelijke huizen en gebruiken geschaafde planken voor hunne vloeren, in plaats van de gevlochten bamboes der Tagalezen. Zij drijven handel in was, cacao en tabak en bedekken hunne woningen met Chineesch aardewerk. DeIsinayNegritos belijden de Christelijke godsdienst. Men schat het aantal heidenen op het eiland Luzon op 200,000, terwijl men aanneemt dat er op Mindanao 800,000 afgodendienaars en Muselmannen zijn. Het is intusschen onmogelijk de gemengde rassen in al hunne vertakkingen en bijzonderheden na te gaan. Onder de eigenaardigheden der wildere stammen behoort de afscheiding van ieder der teenen, waardoor zij zelfs kleine voorwerpen daarmede kunnen opnemen, zoodat, wanneer zij iets laten vallen, zij met evenveel gemak de voeten als de handen kunnen gebruiken; zij kunnen met het hoofd naar beneden, met hunne voeten langs het want van een schip afdalen. Ook de groote teen is veel verder van de andere gescheiden dan bij de blanke rassen. Zij hebben een zeer fijnen reuk en kunnen zonder te spreken, iemands gevoelens uit de ademhaling leeren kennen.Ofschoon zij eene verzameling van goden en godinnen bezitten (want de meeste hunner afgoden hebben vrouwen), vindt men bij hengeene tempels evenmin als instellingen van openbare eeredienst. Zij raadplegen waarzegsters (gewoonlijk oude vrouwen) bij ziekten of in moeijelijke zaken; brengen offers door het uitstorten en vermenging van bloed, drankoffers van gegiste dranken, maken hevige gebaren en roepenCambunian(God), de maan en de sterren aan, terwijl deceremoniënmet overmatig eten en drinken eindigen. Zij offeren een varken om de Godheid te bevredigen als het dondert en aanbidden den regenboog na een storm. Vóórdat zij op reis gaan, ontsteken zij een vuur en als de rook niet in de rigting gaat welke zij willen nemen, stellen zij hunnen togt uit. De vlugt van vogelen wordt als een belangrijk voorteeken beschouwd en de verschijning van een slang als dat van een op handen zijnde ongeluk.De bergstammen zijn aan geen’ aanvoerder onderworpen, maar zij hebben hunne bijzondere hoofden,barnaasgenaamd, aan wie een zeker aantal personen wordt toegewezen. Bij den dood van een barnaas worden de darmen uitgehaald, nagezien en verbrand, ten einde door de kunst van waarzeggen het toekomstige lot van den stam te voorspellen. Het lijk wordt op een’ stoel geplaatst, betrekkingen en vrienden uitgenoodigd en een groot feestmaal bereid van de kudden en de rijstvelden des overledenen, waarbij de deugden van den afgestorven barnaas door vreugdekreten en gezanten worden verkondigd. Het banket eindigt met verschillende buitensporigheden en zoowel mannen als vrouwen vallen dronken of van vermoeidheid in slaap op den grond bij het lijk. Men zegt dat het vleesch van den overledene onder de gasten wordt verdeeld, en Buzeta verhaalt dat dit voor eenigen tijd te Tagudin (Zuid-Ilocos) plaats heeft; maar daar hij dit aan de armoede van den overledene toeschreef, die niets had nagelaten om voor het feestmaal te zorgen, kon in dit geval de verdeeling van het vleesch bijna als eene eer worden aangemerkt. De verhalen van hetkannibalismeder inlanders zijn niet te vertrouwen, daar men hen als ruwer wilden voorstelt dan zij wezenlijk zijn. De wapenen van een krijgsman worden na zijnen dood verzameld en zijne familie wil ze niet missen. Een stuk vaatwerk, waarin wijn is gestort, wordt aan het einde van de lijkstatie geplaatst, opdat het de deugd en de dapperheid vanden overledene moge inzuigen en zijne bescherming erlangen.Wanneer er een moord plaats heeft, vereenigt de geheele stam zich om den vermoorde te wreken. Krijgsgevangenen worden tot slaven gemaakt en voor 10 tot 25 dollars elk verkocht. Oude mannen koopt men om op hen de vergiftigde hoedanigheden of de scherpte van hunne wapenen te beproeven. Overspel en een diefstal, ten derden male gepleegd, worden met den dood gestraft. Veelwijverij is niet geoorloofd, maar men ziet geen zwarigheid in echtscheiding.Men vindt eene groote verscheidenheid van talen onder de wilde volken in het binnenland; niet alleen zijn dialecten van de verschillende stammen voor elkander onverstaanbaar, maar zelfs bepaalt zich soms eene taal tot eene enkele familiegroep. Waar geen verkeer heeft plaats gehad, vindt men ook geene overeenstemming. De menschen moeten zich onderhouden en uit de noodzakelijkheid daarvan ontstaan talen. Hoe verder men daardoor bij de studie der tongvallen in de oudheid teruggaat, des te grooter zal men het aantal bevinden. De beschaving heeft honderde misschien duizende tongvallen vernietigd en vermindert nog altijd het aantal talen dat op de aarde gesproken wordt. Het is dan ook geene ongegronde voorspelling, wanneer men beweert dat in den loop der eeuwen het aantal talen zich tot eenige weinige zal reduceren. De Fransche taal in Frankrijk; de Toscaansche in Italie; de Castiliaansche in Spanje, de Saxische in Duitschland en de Engelsche inGroot-Brittannië, zijn de hoofdtalen van het volk geworden en hebben langzamerhand de menigte tongvallen vervangen, die een paar geslachten te voren in gebruik waren. Adelung verzamelde de namen van bijna4,000gesproken en bestaande talen, maar eene lijst van die, welke door den tijd zijn vernietigd, zou eene nog veel grooter reeks beslaan.Dat zulke groote gedeelten der eilanden door onafhankelijke stammen, hetzij heidenen of Mohammedanen, moeten bewoond worden, is niet te verwonderen, wanneer men het geographische karakter van het land beschouwt. Vele plaatsen zijn ontoegankelijk voor lastdieren; de valleijen onverdragelijk heet, de bergen open en koud. Er bestaat ook groote onwetendheid omtrent de plaatselijke gesteldheid en de Spanjaarden worden soms verrast dooronbekende hinderlagen in bergpassen en ravijnen. De bosschen, waardoor de inlanders als konijnen gaan, zijn dikwijls ondoordringbaar voor Europeanen. Geene enkele poging is gelukt om de «afgodendienaars» uit deze bosschen en bergen naar de vlakten te drijven en ze daar te onderwerpen, te belasten en te kwellen. Toch klaagt men dat deze barbaren zich in het koninklijke monopolie van tabak mengen, dien zij in deprovinciëntrachten te smokkelen. «Commiezen en troepen—zegt de Mas—zijn belast die misbruiken te voorkomen, maar deze beschermers plegen zoovele knevelarijen op de Indianen en veroorzaken zooveel ontevredenheid, dat een onderzoek noodig wordt en de moeijelijkheden nog altijd blijven bestaan.» Op sommige plaatsen verderven de afgodendienaars «de rustige Christen bevolking» en maken de wegen onveilig voor reizigers. De Mas heeft uit verschillende bronnen berigten geput, waaraan ik eenige bijzonderheden ontleen, maar het schijnt mij toe dat men te veel algemeene toepassing maakt op de niet-onderworpen stammen, die op verschillende trappen van beschaving en barbaarschheid staan. DeTinguianesvan Ilocos bebouwen uitgestrekte rijstvelden, hebben groote kudden vee en paarden en drijven een belangrijken handel met de naburige Christen bevolking. Men zegt dat de Chinesche type in dezen stam opmerkelijk is. De vrouwen dragen een aantal braceletten, die den arm van de pols tot aan den elleboog bedekken. De grootste Tinguiaansche vloek is: «Moge gij slapende sterven,» dat wil zooveel zeggen als: «Moge uw sterfbed niet bezongen worden.» Het is eene beleediging wanneer de eene Indiaan tot den anderen zegt: «Malubha ang Caitiman mo», (groot is uwe zwartheid [negregura]. De Indianen noemen de Afrikanen Pogot.Men vindt vele Albinos op de Philippijnen. De inlanders noemen hen zonen van de zon; sommigen zijn blank, andere gekleurd en nog andere hebben strepen op de huid. Over het algemeen bezitten zij weinige intellectuele bekwaamheden.Buzeta geeft de volgende ethnologische tabel, waaruit men de ligchamelijke eigenaardigheden kan leeren kennen van de verschillende stammen in de Philippijnen:ZUIVERE INDIANEN.MESTIZEN.NEGERS.Ligchaamsbouw,Schoon, middelm. klein.Hetzelfde.Schoon en teeder.Huid.Koperkleur, fijn.Ligte, eenigzins geel.Donker koperkleur.Ligchaam.Slank, welgevormd, sterk.Zwaar.Slank en vlug.Haar.Zwart, dik en ruw.Minder zwaar.Zwart en krullend, doch minder dan deAfrikan.Hoofd.Middelmatig of klein, rond en van achteren plat.Over het algemeen groot.Klein en rond.Voorhoofd.Open, soms smal.Open.Smal.Oogen.Zwarte,schitterende.Minder gelijkvormig.Groote,doordringende, schitterende.Wenkbrauwen.Dik en gewelfd.Minder bogtig.Oogleden.Lang.. . . . . . . . . .Zeer lang.Neus.Middelm., meestal plat.Dikker.Middelmatig, eenigzins plat.Mond.Groot,soms middelmatig.Grooter.Middelmatig.Lippen.Middelmatig.Dikker.Middelmatig, ronder.Tanden.Blank, regelmatig,sterk.Sterk en groot.Lang en zeer sterk.Boven kakebeen.Gewone grootte.Hoog,vooruitspringend.Gewoon.Onder kakebeen.Gewoon en sterk.Sterk, open.Welgevormd.Borst.Breed,bij de vrouw hard en sterk.Sterk doch kort.Hetzelfde.Gang.Sierlijk,elegant.Sierlijk.Vlug en los.Voeten.Klein.Klein.Klein en welgevormd.Vleesch.Hard.Hard.Hard.Dijen.Klein.Klein.Klein.Ligchaamshaar.Weinig.Geen.Weinig.Baard.Geen.Klein.Klein.Schaamdeelen.Klein.Klein.Klein.De Indianen van Altaban hebben een’ afgod, dien zijCubiganoemen en wiens vrouwBujasheet. De Gaddans geven de benaming vanAmanolay, (schepper van den mensch) aan het voorwerp hunner vereering, wiens godin Dalingay is. Er bestaan geene tempels, evenmin als eene openbare eeredienst, maar in tijden van nood worden de hoogere geesten meestal aangeroepen door de priesteres of toovenares, die het afgod besprengt met het bloed van een buffel, vogel of varken en plengoffers brengt, terwijl de Indianen hunne handen opheffen onder den uitroep: «Siggam Cabunian! Siggam Bulamaiag! Siggam aggen!» (O God! O schoone maan! O ster!) Daarop doopt men een borstel in palmwijn en besprengt de omstanders daarmede. (Dit laatste is waarschijnlijk eene navolging van de besprenking met wijwater bij de Roomsch-Katholieken). De plegtigheid eindigt met een algemeen gezang.De Priesters geven vele voorbeelden van hetgeen zij de onwetendheid en domheid der Indianen noemen, maar deze bepalenzich meestal tot de miskenning van de geheimen der schepping, de wording en de toekomst van den mensch, de godsdienstige verpligtingen en de leerstellingen van het Katholieke geloof. Het is te betwijfelen of de bloote herhaling door gewoonte van sommige formulieren meerdere blijken van Christelijken vooruitgang zou opleveren dan de openlijk erkende onwetendheid van deze heidensche stammen.Als een Indiaan door iemand uit een naburigen stam wordt vermoord en de beleediging niet door eene som gelds wordt afgekocht, is men van de zijde van den beleedigde verpligt wraak te nemen door een uit den stam, waaronder de misdaad is gepleegd, te dooden.Het volksvermaak is de dans; daarbij vormt men een kring, strekt de handen uit en gebruikt de voeten beurtelings terwijl men op den eenen loopt en den anderen achterhoudt; zoo draaijen zij rond onder luid geschreeuw, gevoegd bij het geroffel van ronde trommels, waarop met beide handen wordt geslagen.De schedels van dieren worden dikwijls gebruikt om de huizen der Indianen op te sieren. Galvey zegt dat hij in ééne woning, te Capangar, niet minder dan 405 koppen van buffels en ossen en meer dan duizend varkens heeft gezien, die een onverdragelijken stank verspreidden.De bast van den Uplay wordt gebruikt bij tusschenpoozende koortsen en men is zeer goed met de geneeskundige eigenschappen van sommige kruiden bekend. Heet ijzer wordt gebruikt om sommige ligchaamspijnen te verdrijven, zoodat het vleesch dan wordt ingebrand; maar in de meeste gevallen neemt men zijne toevlugt tot bijgeloof en toovenarij en offert vogels en dieren, die onder de ziekenoppassers worden verdeeld.Pater Mozo zegt van de Italons (Luzon) gezien te hebben dat zij, na een vijand te hebben vermoord, zijn bloed dronken en zijne longen, het achterhoofd, de ingewanden en andere gedeelten van het ligchaam uitsneden en raauw opaten, waarbij zij zeiden dat het hun moed en kracht in den oorlog gaf. De schedels worden in de huizen bewaard om bij plegtige gelegenheden te worden ten toon gesteld. Deze gewoonte is zeker van Borneoschen oorsprong, want pater Quarteron, de apostolische vicarisvan dit eiland, verhaalde mij, dat hij eens een groot aantal wilden had overvallen die de menschelijke schedels, waarmede hunne huizen gewoonlijk zijn versierd, ronddroegen en dit deden «om hunne vijanden een luchtje te doen scheppen.» Nadat hij nog vele der barbaarsche gewoonten van de eilanden heeft opgenoemd, roept de goede monnik Mozo uit: «Verbeeld u nu eens hoeveel moeite en zorg het kost om zulke barbaren uit de magt van den duivel te krijgen!» Zij brengen even vele offers als zij vingers geopend vinden aan de hand van een doode. Is die gesloten, dan wordt er niets geofferd. Zij lijden veel aan huidziekten. De Busaos beschilderen hunne wapens met bloemen en om sieraden te dragen, doorboren zij hunne ooren, die zij somtijds tot hunne schouders uitrekken. De Ifugaos dragen aan een halsketting stukken riet die het aantal door hen gedoode vijanden aanwijzen. Galvey zegt er 23 te hebben geteld die een man droeg, welke in eene schermutseling met Spaansche troepen sneuvelde. Deze stam valt dikwijls reizigers in de bergen aan, met het doel om hunne schedels te verkrijgen. De zendelingen stellen hen als de hevigste vijanden der Christenen voor. Sommige monniken spreken van vreeselijke bekentenissen die vrouwen der Igorottos na hunne bekeering tot het Christendom moeten gedaan hebben, omtrent hare gemeenschap met apen in de bosschen, en pater Lorenzo weidt in breede trekken over dit onderwerp uit; hij verklaart dat een schepsel eens bij hem ter doop werd gebragt dat «hem met afgrijzen vervulde.» De Mas verhaalt dat een kind met lange armen en zacht haar, dat veel op een aap geleek, door zijne moeder te Vijan werd ten toon gesteld en aalmoezen leerde vragen.De Mas beveelt het Spaansche Gouvernement aan het koopbare gedeelte van de Mohammedaansche en heidensche stammen te koopen, hen te bekeeren en tot den landbouw te gebruiken. Hij geeft statistieke opgaven om aan te toonen dat er eene opeenstapeling van 120 pCt. zou plaats hebben, terwijl hunne verwijdering de Indianen zoude ophitsen, die elkander zouden dooden en zoo de eilanden van hunne tegenwoordigheid verlossen.Dit zou eene nieuwe bladzijde in de geschiedenis van den slavenhandel zijn. Hij berekent dat er zich meer dan een millioenheidenen en Mohammedanen op de eilanden bevinden. Galvey’s «Dagboek van eene expeditie naar Benguet, in Januarij 1829» en van eene andere naar Bacun in December 1831, zijn verhalen van ondervonden avonturen, waarvan vele van gevaarlijken aard waren en waarbij velen hun leven verloren en een tal woningen vernield werden. Zij zijn belangwekkend in zooverre dat zij doen zien hoe moeijelijk het is deze bergrassen tot onderwerping te brengen. Galvey stond aan het hoofd van nog verscheidene andereexpeditiënen stierf in 1839.Er zijn weinig feiten van meer belang, in verband met de veranderingen die in de Oostersche wereld plaats vinden, dan de Chinesche overbevolking in bijna iedere streek ten oosten van Bengalen; en in Calcutta zelf bevindt zich een aanzienlijk aantal Chinezen, meestal schoenmakers, waarvan vele groote rijkdommen hebben verworven; zij zijn te zamen in den sterken nationalen band aan elkander verbonden, die hun overal vergezelt en die niet verbroken, zelfs naauwelijks geïnfluenceerd wordt door de hun omgevende omstandigheden. Op de Philippijnsche eilanden hebben zij bijna een monopolie in den kleinhandel verkregen en de vadsige gewoonten der inlanders kunnen bij lange niet concurreren met deze nijvere, matige en volhardende indringers. Zij worden door de inlanders zeer gehaat, doch daar hun over het algemeen vreedzaam gedrag en gehoorzaamheid aan de wetten hunne vijanden geen voet geven, nemen zij jaarlijks in aantal, rijkdom en belangrijkheid toe. Intusschen zijn zij slechts trekvogels, die weder huiswaarts keeren om door andere van hunnen stam te worden vervangen. Zij brengen nooit hunne vrouwen mede, maar nemen zelve vrouwen of huishoudsters onder de inlanders. Een wettig huwelijk vereischt echter de belijdenis der Christelijke godsdienst en velen hunner bekommeren er zich dan ook weinig over om tot de kerk van Rome over te gaan. Zij mogen geene tempels oprigten om Buddhistische leerstellingen te verkondigen, maar hebben afzonderlijke kerkhoven. Zij betalen eene bepaalde belasting, die berekend wordt naar den staat, dien zij voeren, als kooplieden, handelaars , winkeliers, handwerkers, bedienden enz. Geheele straten in Manilla worden door hen bewoond en overal waar wij hen aantroffen, vonden wij in hen de meest werkzameen voorspoedigste onder de arbeidende klassen. Duizenden en duizenden Chinezen komen op de eilanden aan en verspreiden zich daar, zonder dat eene enkele Chinesche vrouw hen uit hun vaderland vergezelt.In het jaar 1857 landden alleen in de haven van Manilla 4,232 Chinezen aan, terwijl 2,592 die verlieten om naar China terug te keeren.Geen beter bewijs van den buitengewonen onwil der Chinesche vrouwen om te emigreren, kan men vinden dan in de statistiek van de hoofdstad der Philippijnen. In 1855 bevonden zich in de vesting Manilla 525 Chinesche mannen, doch slechts 2 vrouwen en 5 kinderen. In Binondo waren 5,055 Chinesche mannen en slechts 8 meisjes. Wanneer men nu in aanmerking neemt dat men, bij een gunstigen mousson, niet meer dan drie of vier dagen behoeft om van China naar de Philippijnen te komen, dat er een aantal rijke Chinezen op het eiland gevestigd zijn en dat de begeerte naar kinderen en om hun stam voort te planten onder het Chinesche volk algemeen is, kan men ligt begrijpen welk eenweêrziner bij de vrouwen tegen de emigratie bestaat.Dit is dan ook eene ontegenzeggelijke waarheid en het feit blijkt een groote hinderpaal te zijn tegen de gunstige emigratie van koelies. Men heeft geene vrouw noch voor de Britsche, noch voor de Spaanschekoloniënkunnen verkrijgen, ofschoon de uitvoer van koelies meer dan 60,000 had bedragen, en uitgezonderd door kinderroof en directen afkoop van koppelaarsters of bordeelhoudsters, kan men er geene vrouw toe krijgen om te emigreren. Deze zekerheid moet wel in aanmerking genomen worden door de voorstanders van de kolonisatie met Chinesche landbouwers in de Britschekoloniën. In den loop van tijd zal Hong-kong welligt eenige vrijwillige vrouwelijke emigranten opleveren en de jongste uitgevaardigde emigratiewet door de autoriteiten van Canton zal daartoe veel bijdragen.Gedurende vijf jaren (van 1850–55) werden slechts 14 Chinezen in al deprovinciënwegens ernstige misdaden veroordeeld, dat is gemiddeld nog geen drie per jaar; gevallen van moord, diefstal met geweld of aanvallen op de eerbaarheid kwamenniet voor. Er hadden negen gevallen plaats van eenvoudige diefstal, twee van diefstal van vee, een van vervalsching, een van namaak vanmuntspeciënen een van brandstichting. Deze feiten geven een goed denkbeeld van de zedelijkheid der Chinesche kolonisten. Misdrijven van geringen aard worden, even als bij de Chinezen, door hunne eigen plaatselijke principalia gestraft.Het meerendeel der schoenmakers op de Philippijnen zijn Chinezen. Van 784 in de hoofdstad zijn 633 Chinezen en 151 inlanders. Vele zijn ook timmerlieden, grofsmeden, waterdragers, koks en daglooners, maar een kleine winkelhandel is het geliefkoosde bedrijf. Onder de laatste echter behooren vele welgegoede handelaars en kooplieden, die voor hunne rekening een grooten in- en uitvoerhandel drijven en op al de eilanden bijna hunne agenten hebben. Waar zal de Chinees niet doordringen; aanhoevelegevaren zal hij zich niet blootstellen; hoeveel lijden zal hij niet ondergaan; welke ondernemingen zal hij niet doen; hoeveel volharding zal hij niet ten toon spreiden—als hij slechts geld kan verdienen? En inderdaad, dit is zijne verdienste als kolonist, hij is spaarzaam, geduldig, volhardend, geslepen; onderworpen aan de wetten, eerbiedig voor de autoriteiten, terwijl hij zich slechts van verdriet onthoudt en dollar op dollar stapelt; is de hoop groot genoeg om aan zijne behoefte of zijn streven te voldoen, dan keert hij terug om door anderen opgevolgd te worden, die dezelfde eigenschappen bezitten en bij hunnen terugkeer met hetzelfde succes beloond worden.De eerste aanmoediging die den Chinezen werd gegeven om zich op de Philippijnen te vestigen, was als landbouwers; een ander bedrijf mogten zij niet uitoefenen. Ook de Japanezen werden uitgenoodigd, doch men vindt van deze naauwelijks nog eenige op de eilanden. De naam der Chinezen als landbouwers heeft waarschijnlijk de aandacht der autoriteiten van Manilla op hen gevestigd, maar geen enkele Chinees blijft een beroep uitoefenen, wanneer hij een ander voordeeliger kan vinden. Bovendien waren zij onder de landelijke bevolking niet gezien en bij hun spaarzaam karakter meer geneigd zich tot groepen enhwey(gezelschappen) te verbinden, dan zich onder de herders- en landelijke stammente verspreiden, die hen als mededingers benijdden en als heidenen haatten. Zij hebben zich eene positie in de steden gemaakt en zijn nu te groot in getal en te vermogend om miskend of werkelijk verdrukt te worden. De meesten zijn uit de provincie Fokien en schepen zich te Amoy in. Ik vond geen enkelen onder hen die de eigenlijke Chinesche taal sprak, ofschoon velen Chineesch schrift lezen.Wanneer een Chinees de eed wordt afgenomen, snijdt de getuige den kop af van een witten haan en zegt men hem, dat zoo hij de waarheid niet zegt, het bloed van zijne familie even als dat van den haan zal worden vergoten en hem een ongeluk zal overkomen. Mijne langdurige ondervinding van de Chinezen noopt mij te zeggen dat geen eed—behalve bij vrees voor straf—eenige de minste zekerheid tegen de verbreking daarvan aanbiedt. In onze hoven in China werden verscheidene vormen op verschillende tijden aangenomen, als het onthoofden van een haan; het breken van een stuk vaatwerk; het doen van vervloekingen door den getuige op zich zelven en de wensch dat al zijn geluk mogt verdwijnen als hij loog; het verbranden van een stuk papier, waarop een soort van eed stond geschreven en de verbindtenis om in de hel even als dit papier op de aarde verbrand te worden als hij de waarheid niet zeide;—deze en andereceremoniënhebben niets gebaat om de zekerheid te erlangen voor de waarheid. Terwijl ik Gouverneur van Hong-kong was, werd een besluit uitgevaardigd, waarbij het afnemen van den eed aan Chinezen werd afgeschaft en hun eene zware straf als meineedigen werd opgelegd, als zij eene valsche getuigenis gaven. Deze maatregel heeft het bekennen der waarheid veel versterkt en aangemoedigd en bedrog of logen belet. Ik vroeg eens een invloedrijk persoon inCantonwelkeceremoniënzij onder hen zelven gebruikten als zij zekerheid voor eene waarachtige getuigenis wilden hebben. Hij zeide mij dat er een tempel was waarin een afgelegde eed veel meer verbindend was, dan op eene andere plaats, maar hij erkende dat hunne geregtshoven geene zekerheid voor waarheid hadden. Er bestaat een chineesch spreekwoord:«Puh tah, pu chaou», dat wil zeggen: «zonder slagen, geen waarheid», en getuigen in geregtelijke zaken worden dan ook dikwijls gekastijd.De Chinezen eerbiedigen heilig hunne geschreven en over het algemeen hunne ceremoniële verbindtenissen. Zij zijn door alles heen, als zij die onteeren. Maar logen wordt niet veracht, vooral wanneer die verholen en ongestraft blijft en het Gouvernement verstaat het best de kunst om te liegen. In sommige hunner boeken wordt zelfs logen om barbaren te bedriegen, aangemoedigd en aanbevolen.
HOOFDSTUK VIII.BEVOLKING.—STAMMEN.Ofschoon verre het grootste gedeelte derheidensche Indianen, zooals de Spanjaarden ze noemen, tot dezelfde stammen behooren als die de steden bewonen, bestaan er toch vele uitzonderingen. Onafhankelijk en afgescheiden van de heidenen, vindt men talrijke Mohammedanen, vooral op het eiland Mindanao, waarvan slechts eene kleine plek langs de kust door de Spanjaarden is onderworpen; deze, welke de Spanjaarden alsMorosaanduiden, een naam, waaraan traditionele en nationale verbindtenissen grooten afkeer verbonden, zijn waarschijnlijk van Maleische afkomst. Daar, even als in alle streken waar zendelingen het gezag van den Koran hebben trachten te ondermijnen of in verachting te brengen, is de poging geheel mislukt. Ik zag sommige dier lieden te Zamboanga, die met de Arabische formules van het islamisme eigen waren; vele van hunne namen, als Abdallah, Fatima en anderen, zijn ook die van Muzelmannen. Men meent dat zij in vriendschap met de Spanjaarden leven, die tractaten met den regerenden Sultan hebben, maar ik vind geen blijk van de erkenning van het Spaansche gezag.De vijandschap tusschen de Mohammedaansche stammen (Moros)en de Spanjaarden kan als erfelijk beschouwd worden. Het antwoord dat Radjah Soliman van Sondo aan Legaspi, den eersten Gouverneur der Philippijnen gaf, toen deze zijne vriendschap verzocht, is karakteristiek. Vóórdat de zon in tweeën gespleten is, vóórdat ik de haat in plaats van de liefde van eene vrouw verlang,—vóór dien tijd wil ik de vriend niet zijn van een Castiliaan (Spanjaard).In de meest afgelegene bergstreken, die, naar ik geloof, nooit door Europesche avonturiers zijn bezocht, leeft een stam op den laagsten trap van de barbaarschheid, niet van beschaving, want daarvan vertoonen zij geen spoor. Men zegt dat zij geene kleederen dragen, geene huizen bouwen, geen voedsel zoeken. Zij zwerven in de bosschen, waarvan zij bij dag de wilde vruchten opzamelen, terwijl zij ’s nachts onder de takken der boomen slapen. Zij hebben geen vorm van bestuur, geen hoofd, geene godsdienstige instellingen of gebruiken. Ik zag iemand uit dezen stam als een wild dier aan den Gouverneur van Zamboanga te koop aanbieden. Hij weigerde den koop, doch hield den knaap, die waarschijnlijk 8 of 9 jaren oud was, bij zich. Te Iloilo bediende hij, met andere inlandsche knechten, aan tafel en hij scheen mij toen de meest snuggere van allen te zijn; hij had een helderen blik en wachtte vernuftig op elk teeken of bevel van zijn’ meester. Hij was zeer donker gekleurd, bijna zwart; zijn haar was eenigzins wollig; hij had evenmin de hooge wangen als de dikke lippen van den Afrikaanschen neger, doch geleek op vele soorten, die ik onder het Madagascarsche volk heb ontmoet. Men berigtte mij dat de geheele stam—het woord is niet juist, want zij vormen geen geheel—van kleinen ligchaamsbouw is; dat zij elken gemeenschap met andere stammen vermijden; niets inzamelen, niets ruilen en inderdaad niets behoeven. Ik was eens in de gelegenheid in de gevangenis van Kandy (Ceylon) een van de eigenlijke «wilde boschmannen» van dit eiland te beschouwen, die van moord beschuldigd was; het zedelijk gevoel bij dien man was zoo weinig opgewekt, dat er geen denkbeeld aan kwaad met de daad kon verbonden zijn geweest en de regter beschouwde hem dan ook te regt niet als een verantwoordelijk wezen, op wien hij de bepalingen der wet kon toepassen. Inuitwendige eigenaardigheden bestond er weinig gelijkenis tusschen den Filipino en den Cingalees. De ethnologische wetenschap zou eene groote schrede voorwaarts doen wanneer zij zich tot de speciale bestudering van de barbaarsche oorspronkelijke stammen rigtte, waarvan thans nog rassen bestaan, doch reeds zoovele zijn verdwenen, die geen gemeenschap met elkander kunnen gehad hebben. Ik geloof dat er meer verschillende rassen onder het menschelijke geslacht bestaan, dan tot nog toe door de physiologen zijn erkend, waaronder geene taalgemeenschap zal worden gevonden. De theoretische stellingen omtrent de afleiding van de verschillende soorten onder het menschelijke geslacht van eenige weinige oorspronkelijke typen, zullen geene uitkomst opleveren. Beschaving en opvoeding zullen ook hier hare uitwerking doen en het verschil tusschen de crania van hetzelfde volk is te groot dan dat men eenigen regel van classificatie kan aannemen. Hoe verder wij kunnen doordringen, des te grooter zullen wij het verschil in typen en talen ontdekken en des te meer zal men zien dat de tijd en de handel, kennis en kolonisatie menige onafhankelijke landstreek hebben te niet gedaan, even als zij menigen oorspronkelijken stam hebben vernietigd.Niet zelden zijn door het Gouvernementexpeditiënuitgezonden tegen de wilden, die de bosschen en de bergen in het binnenland bewonen, vooral wanneer aan de inlandsche Christen bevolking overlast was aangedaan. Men legt hunne aanvoerders verschillende straffen op, terwijl hunne dorpen en bentings in bezit worden genomen, maar deze kan men niet altijd behouden, daar de krijgsmagt te onvoldoende is om ze te bewaken. Maar het lijdt geen twijfel dat deze wilde stammen door toenemende ontwikkeling en den drang der hoogere beschaving wel zullen verdwijnen.De Mas zet de stelling voorop dat deIgorottesvan Luzon heidenen van denzelfden stam als de bekeerde Indianen zijn, doch in een’ staat van woestheid verkeeren. DeAetasofNegritosmaken een afzonderlijken stam uit, zijn geene inlanders, maar de afstammelingen van indringers en overwinnaars. Hij heeft menigmalen gelegenheid gehad met hen te verkeeren en spreekt op eene gunstige wijze van hunne ontvangst. De mannen haddengeene andere kleeding dan een gordel van vezelen van boomschorsen, de vrouwen een soort van jakje van dezelfde stof. Ongehuwde meisjes droegen een soort van ketting uit de bladeren van een bergpalmboom vervaardigd en waarvan de einden tusschen hare naakte borsten bij elkander kwamen. De vrouwen speelden op eene ruwe guitar, waarvan de kast uit een soort bamboe bestond en wier snaren uit den wortel van een boom waren vervaardigd. Aan dit instrument ontlokten zij toonen door de snaren met de linkerhand los te maken of aan te halen. Als het regende, bedekten zij zich met palmbladeren, die zij tevens tot beschutting voor de zon gebruikten. De Mas zegt dat zij alle pogingen tot verleiding weêrstonden. De bevolking leverde was, honig en wild en kocht tabak en rijst in ruil. Geld verlangden zij niet. De wijze van eerbetoon bestond in het aanbieden van water aan een ouderen; geen zoon kan dit van zijn vader ontvangen, maar moet het dezen overhandigen. Zij betoonen groote vrees voor de booze geesten, die zich in de bosschen bevinden, maar spraken daarvan van «hooren zeggen.» Zij zelve hadden de geesten niet gezien, maar anderen hadden ze onder de oogen gehad, en dat was voldoende. De monniken zeggen dat zij geen hoogen ouderdom bereiken; de oudsten moeten niet meer dan 40 jaren leven. Pater Mozo zegt: «zij hebben hunne plaatsen, waarin zij zich vereenigen en die zij ongaarne verlaten; bepaalde verblijfoorden hebben zij niet; zij zwerven van het eene punt naar het andere in een omtrek van 4 of 5 mijlen. Zij planten vier stokken in den grond, omringen die met de buigzame takken van denylib, werpen daar eenige palmbladeren op en voegen er een stuk hout bij, dat tot kussen dient, waarna hunne woning en slaapplaats in orde is. Het wild dat de een doodt behoort aan allen—de kop en nek wordt voor de honden bewaard. De gemeente bestaat gewoonlijk uit 20 of 25 personen, die den moedigsten onder hen tot hunnen aanvoerder kiezen. Des zomers houden zij aan de oevers der rivieren verblijf; in het regen en stormachtige jaargetijde daarentegen houden zij zich in hunne ruwe hutten op. Als er een sterfgeval plaats heeft, begraven zij het lijk, doch verwijderen zich dan van de plaats, uit vrees dat nog meer mogten sterven. Wanneer zij wilde honig in de bosschen zoeken, teekent hij, die een zwermgevonden heeft, den boom aan, waarop zich de bijen bevinden en dan is deze zijn eigendom tot dat hij gelegenheid heeft daarvan bezit te nemen. Men ontsteekt een vuur aan den voet van den boom, om door den rook de bijen te verjagen; daarop klimt de Indiaan naar boven met een breed palmblad in den vorm van een pot gevouwen, waarin hij de honigklomp doet, het blad daarna toebindt en weder afstijgt. Al zijne behoeften zijn voldaan, wanneer hij bij zijn zwam om vuur te maken, zijn boog en pijlen en zijn ruw mes, een weinig tabak voor zijn genoegen heeft. Als er gebrek aan voedsel is, drinkt hij heet water en bindt een stevig touw om zijn lijf; hij eet ook van een wortel,sucbaogenaamd, maar in het warme weder heeft men nooit aan inlandsche vruchten behoefte.» Nadat hij eene vergelijking heeft gemaakt tusschen de smarten, wederwaardigheden en hartstogten aan het beschaafde leven verbonden en de eenvoudigheid, domheid en tevredenheid van deze kinderen der natuur, zegt de pater: «Terwijl ik ten slotte hunne levenswijze bewonder, geloof ik, dat wanneer zij slechts eenigzins van ons heilig geloof doordrongen zouden zijn, wanneer zij slechts leden voor God wat zij nu lijden, men hen met den boetvaardigsten monnik van de Thebaide niet kon gelijkstellen. Zoo waar als het is dat zij de zonde van echtscheiding begaan, even waar is het dat men zelden van een val voor het huwelijk hoort; maar zij zijn wreed, zij zijn moorddadig!» Dat is het oordeel der geestelijkheid over die menschen.Men maakt velerlei gissingen omtrent den oorsprong van de donkerder of zwarte stammen, die nu denoordelijkeen centrale minder bezochte bergstreken bewonen en waarvan een der eilanden,Negros, zijn naam ontleent. Zij houden voornamelijk verblijf in de meer woeste gedeelten van deprovinciënZuid-Ilocos, Pangasinan, Cagajan en Nueva Ecija. Zij hebben een kleinen ligchaamsbouw, eenigzins platte neuzen en krullend haar; zij zijn vlug en dragen geene andere kleeding dan een bast over hun schaamdeelen, zijn behendige jagers, hebben geene vaste woonplaatsen, maar slapen daar, waar zij zich bevinden, als de zon ondergaat. Al hunne goederen bestaan uit een boog, een bamboezen pijlkoker en pijlen, een eind van de huid van het wilde zwijn en de gordel,die de Spanjaarden detapa rabo(staartdeksel) noemen. Men beschouwt deNegritosals de oorspronkelijke bewoners der eilanden, die door de tegenwoordigeIndioswerden aangevallen; deze hebben veel gelijkenis met het Maleische ras, ofschoon zij van veel beter gehalte zijn. De Negritos namen de wijk in de woester streken, naarmate de Tagalezen naderden, maar er bestaat een ingekankerde haat tusschen deze beide stammen. De Negritos zijn de wilden der Philippijnen en in verscheidene stammen verdeeld; men zegt dat zij tusschen het kannibalisme en de beschaving van den Indiaan verkeeren. Zij leven over het algemeen van de wilde vruchten en gewassen, die weelderig groeijen, ofschoon sommigen rijst bouwen en hunne velden irrigeren. Anderen maken ijzeren wapens en deItanegbehoeft, volgens de monniken, slechts bekeerd te worden om in allen deele met de Indios gelijk te staan. Dit ras is met Chineesch bloed vermengd en deIfugaosmet dat der Japanezen. De meer ruwe wilden versieren hunne hutten met de schedels hunner vijanden. DeApayoswonen in gemakkelijke huizen en gebruiken geschaafde planken voor hunne vloeren, in plaats van de gevlochten bamboes der Tagalezen. Zij drijven handel in was, cacao en tabak en bedekken hunne woningen met Chineesch aardewerk. DeIsinayNegritos belijden de Christelijke godsdienst. Men schat het aantal heidenen op het eiland Luzon op 200,000, terwijl men aanneemt dat er op Mindanao 800,000 afgodendienaars en Muselmannen zijn. Het is intusschen onmogelijk de gemengde rassen in al hunne vertakkingen en bijzonderheden na te gaan. Onder de eigenaardigheden der wildere stammen behoort de afscheiding van ieder der teenen, waardoor zij zelfs kleine voorwerpen daarmede kunnen opnemen, zoodat, wanneer zij iets laten vallen, zij met evenveel gemak de voeten als de handen kunnen gebruiken; zij kunnen met het hoofd naar beneden, met hunne voeten langs het want van een schip afdalen. Ook de groote teen is veel verder van de andere gescheiden dan bij de blanke rassen. Zij hebben een zeer fijnen reuk en kunnen zonder te spreken, iemands gevoelens uit de ademhaling leeren kennen.Ofschoon zij eene verzameling van goden en godinnen bezitten (want de meeste hunner afgoden hebben vrouwen), vindt men bij hengeene tempels evenmin als instellingen van openbare eeredienst. Zij raadplegen waarzegsters (gewoonlijk oude vrouwen) bij ziekten of in moeijelijke zaken; brengen offers door het uitstorten en vermenging van bloed, drankoffers van gegiste dranken, maken hevige gebaren en roepenCambunian(God), de maan en de sterren aan, terwijl deceremoniënmet overmatig eten en drinken eindigen. Zij offeren een varken om de Godheid te bevredigen als het dondert en aanbidden den regenboog na een storm. Vóórdat zij op reis gaan, ontsteken zij een vuur en als de rook niet in de rigting gaat welke zij willen nemen, stellen zij hunnen togt uit. De vlugt van vogelen wordt als een belangrijk voorteeken beschouwd en de verschijning van een slang als dat van een op handen zijnde ongeluk.De bergstammen zijn aan geen’ aanvoerder onderworpen, maar zij hebben hunne bijzondere hoofden,barnaasgenaamd, aan wie een zeker aantal personen wordt toegewezen. Bij den dood van een barnaas worden de darmen uitgehaald, nagezien en verbrand, ten einde door de kunst van waarzeggen het toekomstige lot van den stam te voorspellen. Het lijk wordt op een’ stoel geplaatst, betrekkingen en vrienden uitgenoodigd en een groot feestmaal bereid van de kudden en de rijstvelden des overledenen, waarbij de deugden van den afgestorven barnaas door vreugdekreten en gezanten worden verkondigd. Het banket eindigt met verschillende buitensporigheden en zoowel mannen als vrouwen vallen dronken of van vermoeidheid in slaap op den grond bij het lijk. Men zegt dat het vleesch van den overledene onder de gasten wordt verdeeld, en Buzeta verhaalt dat dit voor eenigen tijd te Tagudin (Zuid-Ilocos) plaats heeft; maar daar hij dit aan de armoede van den overledene toeschreef, die niets had nagelaten om voor het feestmaal te zorgen, kon in dit geval de verdeeling van het vleesch bijna als eene eer worden aangemerkt. De verhalen van hetkannibalismeder inlanders zijn niet te vertrouwen, daar men hen als ruwer wilden voorstelt dan zij wezenlijk zijn. De wapenen van een krijgsman worden na zijnen dood verzameld en zijne familie wil ze niet missen. Een stuk vaatwerk, waarin wijn is gestort, wordt aan het einde van de lijkstatie geplaatst, opdat het de deugd en de dapperheid vanden overledene moge inzuigen en zijne bescherming erlangen.Wanneer er een moord plaats heeft, vereenigt de geheele stam zich om den vermoorde te wreken. Krijgsgevangenen worden tot slaven gemaakt en voor 10 tot 25 dollars elk verkocht. Oude mannen koopt men om op hen de vergiftigde hoedanigheden of de scherpte van hunne wapenen te beproeven. Overspel en een diefstal, ten derden male gepleegd, worden met den dood gestraft. Veelwijverij is niet geoorloofd, maar men ziet geen zwarigheid in echtscheiding.Men vindt eene groote verscheidenheid van talen onder de wilde volken in het binnenland; niet alleen zijn dialecten van de verschillende stammen voor elkander onverstaanbaar, maar zelfs bepaalt zich soms eene taal tot eene enkele familiegroep. Waar geen verkeer heeft plaats gehad, vindt men ook geene overeenstemming. De menschen moeten zich onderhouden en uit de noodzakelijkheid daarvan ontstaan talen. Hoe verder men daardoor bij de studie der tongvallen in de oudheid teruggaat, des te grooter zal men het aantal bevinden. De beschaving heeft honderde misschien duizende tongvallen vernietigd en vermindert nog altijd het aantal talen dat op de aarde gesproken wordt. Het is dan ook geene ongegronde voorspelling, wanneer men beweert dat in den loop der eeuwen het aantal talen zich tot eenige weinige zal reduceren. De Fransche taal in Frankrijk; de Toscaansche in Italie; de Castiliaansche in Spanje, de Saxische in Duitschland en de Engelsche inGroot-Brittannië, zijn de hoofdtalen van het volk geworden en hebben langzamerhand de menigte tongvallen vervangen, die een paar geslachten te voren in gebruik waren. Adelung verzamelde de namen van bijna4,000gesproken en bestaande talen, maar eene lijst van die, welke door den tijd zijn vernietigd, zou eene nog veel grooter reeks beslaan.Dat zulke groote gedeelten der eilanden door onafhankelijke stammen, hetzij heidenen of Mohammedanen, moeten bewoond worden, is niet te verwonderen, wanneer men het geographische karakter van het land beschouwt. Vele plaatsen zijn ontoegankelijk voor lastdieren; de valleijen onverdragelijk heet, de bergen open en koud. Er bestaat ook groote onwetendheid omtrent de plaatselijke gesteldheid en de Spanjaarden worden soms verrast dooronbekende hinderlagen in bergpassen en ravijnen. De bosschen, waardoor de inlanders als konijnen gaan, zijn dikwijls ondoordringbaar voor Europeanen. Geene enkele poging is gelukt om de «afgodendienaars» uit deze bosschen en bergen naar de vlakten te drijven en ze daar te onderwerpen, te belasten en te kwellen. Toch klaagt men dat deze barbaren zich in het koninklijke monopolie van tabak mengen, dien zij in deprovinciëntrachten te smokkelen. «Commiezen en troepen—zegt de Mas—zijn belast die misbruiken te voorkomen, maar deze beschermers plegen zoovele knevelarijen op de Indianen en veroorzaken zooveel ontevredenheid, dat een onderzoek noodig wordt en de moeijelijkheden nog altijd blijven bestaan.» Op sommige plaatsen verderven de afgodendienaars «de rustige Christen bevolking» en maken de wegen onveilig voor reizigers. De Mas heeft uit verschillende bronnen berigten geput, waaraan ik eenige bijzonderheden ontleen, maar het schijnt mij toe dat men te veel algemeene toepassing maakt op de niet-onderworpen stammen, die op verschillende trappen van beschaving en barbaarschheid staan. DeTinguianesvan Ilocos bebouwen uitgestrekte rijstvelden, hebben groote kudden vee en paarden en drijven een belangrijken handel met de naburige Christen bevolking. Men zegt dat de Chinesche type in dezen stam opmerkelijk is. De vrouwen dragen een aantal braceletten, die den arm van de pols tot aan den elleboog bedekken. De grootste Tinguiaansche vloek is: «Moge gij slapende sterven,» dat wil zooveel zeggen als: «Moge uw sterfbed niet bezongen worden.» Het is eene beleediging wanneer de eene Indiaan tot den anderen zegt: «Malubha ang Caitiman mo», (groot is uwe zwartheid [negregura]. De Indianen noemen de Afrikanen Pogot.Men vindt vele Albinos op de Philippijnen. De inlanders noemen hen zonen van de zon; sommigen zijn blank, andere gekleurd en nog andere hebben strepen op de huid. Over het algemeen bezitten zij weinige intellectuele bekwaamheden.Buzeta geeft de volgende ethnologische tabel, waaruit men de ligchamelijke eigenaardigheden kan leeren kennen van de verschillende stammen in de Philippijnen:ZUIVERE INDIANEN.MESTIZEN.NEGERS.Ligchaamsbouw,Schoon, middelm. klein.Hetzelfde.Schoon en teeder.Huid.Koperkleur, fijn.Ligte, eenigzins geel.Donker koperkleur.Ligchaam.Slank, welgevormd, sterk.Zwaar.Slank en vlug.Haar.Zwart, dik en ruw.Minder zwaar.Zwart en krullend, doch minder dan deAfrikan.Hoofd.Middelmatig of klein, rond en van achteren plat.Over het algemeen groot.Klein en rond.Voorhoofd.Open, soms smal.Open.Smal.Oogen.Zwarte,schitterende.Minder gelijkvormig.Groote,doordringende, schitterende.Wenkbrauwen.Dik en gewelfd.Minder bogtig.Oogleden.Lang.. . . . . . . . . .Zeer lang.Neus.Middelm., meestal plat.Dikker.Middelmatig, eenigzins plat.Mond.Groot,soms middelmatig.Grooter.Middelmatig.Lippen.Middelmatig.Dikker.Middelmatig, ronder.Tanden.Blank, regelmatig,sterk.Sterk en groot.Lang en zeer sterk.Boven kakebeen.Gewone grootte.Hoog,vooruitspringend.Gewoon.Onder kakebeen.Gewoon en sterk.Sterk, open.Welgevormd.Borst.Breed,bij de vrouw hard en sterk.Sterk doch kort.Hetzelfde.Gang.Sierlijk,elegant.Sierlijk.Vlug en los.Voeten.Klein.Klein.Klein en welgevormd.Vleesch.Hard.Hard.Hard.Dijen.Klein.Klein.Klein.Ligchaamshaar.Weinig.Geen.Weinig.Baard.Geen.Klein.Klein.Schaamdeelen.Klein.Klein.Klein.De Indianen van Altaban hebben een’ afgod, dien zijCubiganoemen en wiens vrouwBujasheet. De Gaddans geven de benaming vanAmanolay, (schepper van den mensch) aan het voorwerp hunner vereering, wiens godin Dalingay is. Er bestaan geene tempels, evenmin als eene openbare eeredienst, maar in tijden van nood worden de hoogere geesten meestal aangeroepen door de priesteres of toovenares, die het afgod besprengt met het bloed van een buffel, vogel of varken en plengoffers brengt, terwijl de Indianen hunne handen opheffen onder den uitroep: «Siggam Cabunian! Siggam Bulamaiag! Siggam aggen!» (O God! O schoone maan! O ster!) Daarop doopt men een borstel in palmwijn en besprengt de omstanders daarmede. (Dit laatste is waarschijnlijk eene navolging van de besprenking met wijwater bij de Roomsch-Katholieken). De plegtigheid eindigt met een algemeen gezang.De Priesters geven vele voorbeelden van hetgeen zij de onwetendheid en domheid der Indianen noemen, maar deze bepalenzich meestal tot de miskenning van de geheimen der schepping, de wording en de toekomst van den mensch, de godsdienstige verpligtingen en de leerstellingen van het Katholieke geloof. Het is te betwijfelen of de bloote herhaling door gewoonte van sommige formulieren meerdere blijken van Christelijken vooruitgang zou opleveren dan de openlijk erkende onwetendheid van deze heidensche stammen.Als een Indiaan door iemand uit een naburigen stam wordt vermoord en de beleediging niet door eene som gelds wordt afgekocht, is men van de zijde van den beleedigde verpligt wraak te nemen door een uit den stam, waaronder de misdaad is gepleegd, te dooden.Het volksvermaak is de dans; daarbij vormt men een kring, strekt de handen uit en gebruikt de voeten beurtelings terwijl men op den eenen loopt en den anderen achterhoudt; zoo draaijen zij rond onder luid geschreeuw, gevoegd bij het geroffel van ronde trommels, waarop met beide handen wordt geslagen.De schedels van dieren worden dikwijls gebruikt om de huizen der Indianen op te sieren. Galvey zegt dat hij in ééne woning, te Capangar, niet minder dan 405 koppen van buffels en ossen en meer dan duizend varkens heeft gezien, die een onverdragelijken stank verspreidden.De bast van den Uplay wordt gebruikt bij tusschenpoozende koortsen en men is zeer goed met de geneeskundige eigenschappen van sommige kruiden bekend. Heet ijzer wordt gebruikt om sommige ligchaamspijnen te verdrijven, zoodat het vleesch dan wordt ingebrand; maar in de meeste gevallen neemt men zijne toevlugt tot bijgeloof en toovenarij en offert vogels en dieren, die onder de ziekenoppassers worden verdeeld.Pater Mozo zegt van de Italons (Luzon) gezien te hebben dat zij, na een vijand te hebben vermoord, zijn bloed dronken en zijne longen, het achterhoofd, de ingewanden en andere gedeelten van het ligchaam uitsneden en raauw opaten, waarbij zij zeiden dat het hun moed en kracht in den oorlog gaf. De schedels worden in de huizen bewaard om bij plegtige gelegenheden te worden ten toon gesteld. Deze gewoonte is zeker van Borneoschen oorsprong, want pater Quarteron, de apostolische vicarisvan dit eiland, verhaalde mij, dat hij eens een groot aantal wilden had overvallen die de menschelijke schedels, waarmede hunne huizen gewoonlijk zijn versierd, ronddroegen en dit deden «om hunne vijanden een luchtje te doen scheppen.» Nadat hij nog vele der barbaarsche gewoonten van de eilanden heeft opgenoemd, roept de goede monnik Mozo uit: «Verbeeld u nu eens hoeveel moeite en zorg het kost om zulke barbaren uit de magt van den duivel te krijgen!» Zij brengen even vele offers als zij vingers geopend vinden aan de hand van een doode. Is die gesloten, dan wordt er niets geofferd. Zij lijden veel aan huidziekten. De Busaos beschilderen hunne wapens met bloemen en om sieraden te dragen, doorboren zij hunne ooren, die zij somtijds tot hunne schouders uitrekken. De Ifugaos dragen aan een halsketting stukken riet die het aantal door hen gedoode vijanden aanwijzen. Galvey zegt er 23 te hebben geteld die een man droeg, welke in eene schermutseling met Spaansche troepen sneuvelde. Deze stam valt dikwijls reizigers in de bergen aan, met het doel om hunne schedels te verkrijgen. De zendelingen stellen hen als de hevigste vijanden der Christenen voor. Sommige monniken spreken van vreeselijke bekentenissen die vrouwen der Igorottos na hunne bekeering tot het Christendom moeten gedaan hebben, omtrent hare gemeenschap met apen in de bosschen, en pater Lorenzo weidt in breede trekken over dit onderwerp uit; hij verklaart dat een schepsel eens bij hem ter doop werd gebragt dat «hem met afgrijzen vervulde.» De Mas verhaalt dat een kind met lange armen en zacht haar, dat veel op een aap geleek, door zijne moeder te Vijan werd ten toon gesteld en aalmoezen leerde vragen.De Mas beveelt het Spaansche Gouvernement aan het koopbare gedeelte van de Mohammedaansche en heidensche stammen te koopen, hen te bekeeren en tot den landbouw te gebruiken. Hij geeft statistieke opgaven om aan te toonen dat er eene opeenstapeling van 120 pCt. zou plaats hebben, terwijl hunne verwijdering de Indianen zoude ophitsen, die elkander zouden dooden en zoo de eilanden van hunne tegenwoordigheid verlossen.Dit zou eene nieuwe bladzijde in de geschiedenis van den slavenhandel zijn. Hij berekent dat er zich meer dan een millioenheidenen en Mohammedanen op de eilanden bevinden. Galvey’s «Dagboek van eene expeditie naar Benguet, in Januarij 1829» en van eene andere naar Bacun in December 1831, zijn verhalen van ondervonden avonturen, waarvan vele van gevaarlijken aard waren en waarbij velen hun leven verloren en een tal woningen vernield werden. Zij zijn belangwekkend in zooverre dat zij doen zien hoe moeijelijk het is deze bergrassen tot onderwerping te brengen. Galvey stond aan het hoofd van nog verscheidene andereexpeditiënen stierf in 1839.Er zijn weinig feiten van meer belang, in verband met de veranderingen die in de Oostersche wereld plaats vinden, dan de Chinesche overbevolking in bijna iedere streek ten oosten van Bengalen; en in Calcutta zelf bevindt zich een aanzienlijk aantal Chinezen, meestal schoenmakers, waarvan vele groote rijkdommen hebben verworven; zij zijn te zamen in den sterken nationalen band aan elkander verbonden, die hun overal vergezelt en die niet verbroken, zelfs naauwelijks geïnfluenceerd wordt door de hun omgevende omstandigheden. Op de Philippijnsche eilanden hebben zij bijna een monopolie in den kleinhandel verkregen en de vadsige gewoonten der inlanders kunnen bij lange niet concurreren met deze nijvere, matige en volhardende indringers. Zij worden door de inlanders zeer gehaat, doch daar hun over het algemeen vreedzaam gedrag en gehoorzaamheid aan de wetten hunne vijanden geen voet geven, nemen zij jaarlijks in aantal, rijkdom en belangrijkheid toe. Intusschen zijn zij slechts trekvogels, die weder huiswaarts keeren om door andere van hunnen stam te worden vervangen. Zij brengen nooit hunne vrouwen mede, maar nemen zelve vrouwen of huishoudsters onder de inlanders. Een wettig huwelijk vereischt echter de belijdenis der Christelijke godsdienst en velen hunner bekommeren er zich dan ook weinig over om tot de kerk van Rome over te gaan. Zij mogen geene tempels oprigten om Buddhistische leerstellingen te verkondigen, maar hebben afzonderlijke kerkhoven. Zij betalen eene bepaalde belasting, die berekend wordt naar den staat, dien zij voeren, als kooplieden, handelaars , winkeliers, handwerkers, bedienden enz. Geheele straten in Manilla worden door hen bewoond en overal waar wij hen aantroffen, vonden wij in hen de meest werkzameen voorspoedigste onder de arbeidende klassen. Duizenden en duizenden Chinezen komen op de eilanden aan en verspreiden zich daar, zonder dat eene enkele Chinesche vrouw hen uit hun vaderland vergezelt.In het jaar 1857 landden alleen in de haven van Manilla 4,232 Chinezen aan, terwijl 2,592 die verlieten om naar China terug te keeren.Geen beter bewijs van den buitengewonen onwil der Chinesche vrouwen om te emigreren, kan men vinden dan in de statistiek van de hoofdstad der Philippijnen. In 1855 bevonden zich in de vesting Manilla 525 Chinesche mannen, doch slechts 2 vrouwen en 5 kinderen. In Binondo waren 5,055 Chinesche mannen en slechts 8 meisjes. Wanneer men nu in aanmerking neemt dat men, bij een gunstigen mousson, niet meer dan drie of vier dagen behoeft om van China naar de Philippijnen te komen, dat er een aantal rijke Chinezen op het eiland gevestigd zijn en dat de begeerte naar kinderen en om hun stam voort te planten onder het Chinesche volk algemeen is, kan men ligt begrijpen welk eenweêrziner bij de vrouwen tegen de emigratie bestaat.Dit is dan ook eene ontegenzeggelijke waarheid en het feit blijkt een groote hinderpaal te zijn tegen de gunstige emigratie van koelies. Men heeft geene vrouw noch voor de Britsche, noch voor de Spaanschekoloniënkunnen verkrijgen, ofschoon de uitvoer van koelies meer dan 60,000 had bedragen, en uitgezonderd door kinderroof en directen afkoop van koppelaarsters of bordeelhoudsters, kan men er geene vrouw toe krijgen om te emigreren. Deze zekerheid moet wel in aanmerking genomen worden door de voorstanders van de kolonisatie met Chinesche landbouwers in de Britschekoloniën. In den loop van tijd zal Hong-kong welligt eenige vrijwillige vrouwelijke emigranten opleveren en de jongste uitgevaardigde emigratiewet door de autoriteiten van Canton zal daartoe veel bijdragen.Gedurende vijf jaren (van 1850–55) werden slechts 14 Chinezen in al deprovinciënwegens ernstige misdaden veroordeeld, dat is gemiddeld nog geen drie per jaar; gevallen van moord, diefstal met geweld of aanvallen op de eerbaarheid kwamenniet voor. Er hadden negen gevallen plaats van eenvoudige diefstal, twee van diefstal van vee, een van vervalsching, een van namaak vanmuntspeciënen een van brandstichting. Deze feiten geven een goed denkbeeld van de zedelijkheid der Chinesche kolonisten. Misdrijven van geringen aard worden, even als bij de Chinezen, door hunne eigen plaatselijke principalia gestraft.Het meerendeel der schoenmakers op de Philippijnen zijn Chinezen. Van 784 in de hoofdstad zijn 633 Chinezen en 151 inlanders. Vele zijn ook timmerlieden, grofsmeden, waterdragers, koks en daglooners, maar een kleine winkelhandel is het geliefkoosde bedrijf. Onder de laatste echter behooren vele welgegoede handelaars en kooplieden, die voor hunne rekening een grooten in- en uitvoerhandel drijven en op al de eilanden bijna hunne agenten hebben. Waar zal de Chinees niet doordringen; aanhoevelegevaren zal hij zich niet blootstellen; hoeveel lijden zal hij niet ondergaan; welke ondernemingen zal hij niet doen; hoeveel volharding zal hij niet ten toon spreiden—als hij slechts geld kan verdienen? En inderdaad, dit is zijne verdienste als kolonist, hij is spaarzaam, geduldig, volhardend, geslepen; onderworpen aan de wetten, eerbiedig voor de autoriteiten, terwijl hij zich slechts van verdriet onthoudt en dollar op dollar stapelt; is de hoop groot genoeg om aan zijne behoefte of zijn streven te voldoen, dan keert hij terug om door anderen opgevolgd te worden, die dezelfde eigenschappen bezitten en bij hunnen terugkeer met hetzelfde succes beloond worden.De eerste aanmoediging die den Chinezen werd gegeven om zich op de Philippijnen te vestigen, was als landbouwers; een ander bedrijf mogten zij niet uitoefenen. Ook de Japanezen werden uitgenoodigd, doch men vindt van deze naauwelijks nog eenige op de eilanden. De naam der Chinezen als landbouwers heeft waarschijnlijk de aandacht der autoriteiten van Manilla op hen gevestigd, maar geen enkele Chinees blijft een beroep uitoefenen, wanneer hij een ander voordeeliger kan vinden. Bovendien waren zij onder de landelijke bevolking niet gezien en bij hun spaarzaam karakter meer geneigd zich tot groepen enhwey(gezelschappen) te verbinden, dan zich onder de herders- en landelijke stammente verspreiden, die hen als mededingers benijdden en als heidenen haatten. Zij hebben zich eene positie in de steden gemaakt en zijn nu te groot in getal en te vermogend om miskend of werkelijk verdrukt te worden. De meesten zijn uit de provincie Fokien en schepen zich te Amoy in. Ik vond geen enkelen onder hen die de eigenlijke Chinesche taal sprak, ofschoon velen Chineesch schrift lezen.Wanneer een Chinees de eed wordt afgenomen, snijdt de getuige den kop af van een witten haan en zegt men hem, dat zoo hij de waarheid niet zegt, het bloed van zijne familie even als dat van den haan zal worden vergoten en hem een ongeluk zal overkomen. Mijne langdurige ondervinding van de Chinezen noopt mij te zeggen dat geen eed—behalve bij vrees voor straf—eenige de minste zekerheid tegen de verbreking daarvan aanbiedt. In onze hoven in China werden verscheidene vormen op verschillende tijden aangenomen, als het onthoofden van een haan; het breken van een stuk vaatwerk; het doen van vervloekingen door den getuige op zich zelven en de wensch dat al zijn geluk mogt verdwijnen als hij loog; het verbranden van een stuk papier, waarop een soort van eed stond geschreven en de verbindtenis om in de hel even als dit papier op de aarde verbrand te worden als hij de waarheid niet zeide;—deze en andereceremoniënhebben niets gebaat om de zekerheid te erlangen voor de waarheid. Terwijl ik Gouverneur van Hong-kong was, werd een besluit uitgevaardigd, waarbij het afnemen van den eed aan Chinezen werd afgeschaft en hun eene zware straf als meineedigen werd opgelegd, als zij eene valsche getuigenis gaven. Deze maatregel heeft het bekennen der waarheid veel versterkt en aangemoedigd en bedrog of logen belet. Ik vroeg eens een invloedrijk persoon inCantonwelkeceremoniënzij onder hen zelven gebruikten als zij zekerheid voor eene waarachtige getuigenis wilden hebben. Hij zeide mij dat er een tempel was waarin een afgelegde eed veel meer verbindend was, dan op eene andere plaats, maar hij erkende dat hunne geregtshoven geene zekerheid voor waarheid hadden. Er bestaat een chineesch spreekwoord:«Puh tah, pu chaou», dat wil zeggen: «zonder slagen, geen waarheid», en getuigen in geregtelijke zaken worden dan ook dikwijls gekastijd.De Chinezen eerbiedigen heilig hunne geschreven en over het algemeen hunne ceremoniële verbindtenissen. Zij zijn door alles heen, als zij die onteeren. Maar logen wordt niet veracht, vooral wanneer die verholen en ongestraft blijft en het Gouvernement verstaat het best de kunst om te liegen. In sommige hunner boeken wordt zelfs logen om barbaren te bedriegen, aangemoedigd en aanbevolen.
HOOFDSTUK VIII.BEVOLKING.—STAMMEN.
Ofschoon verre het grootste gedeelte derheidensche Indianen, zooals de Spanjaarden ze noemen, tot dezelfde stammen behooren als die de steden bewonen, bestaan er toch vele uitzonderingen. Onafhankelijk en afgescheiden van de heidenen, vindt men talrijke Mohammedanen, vooral op het eiland Mindanao, waarvan slechts eene kleine plek langs de kust door de Spanjaarden is onderworpen; deze, welke de Spanjaarden alsMorosaanduiden, een naam, waaraan traditionele en nationale verbindtenissen grooten afkeer verbonden, zijn waarschijnlijk van Maleische afkomst. Daar, even als in alle streken waar zendelingen het gezag van den Koran hebben trachten te ondermijnen of in verachting te brengen, is de poging geheel mislukt. Ik zag sommige dier lieden te Zamboanga, die met de Arabische formules van het islamisme eigen waren; vele van hunne namen, als Abdallah, Fatima en anderen, zijn ook die van Muzelmannen. Men meent dat zij in vriendschap met de Spanjaarden leven, die tractaten met den regerenden Sultan hebben, maar ik vind geen blijk van de erkenning van het Spaansche gezag.De vijandschap tusschen de Mohammedaansche stammen (Moros)en de Spanjaarden kan als erfelijk beschouwd worden. Het antwoord dat Radjah Soliman van Sondo aan Legaspi, den eersten Gouverneur der Philippijnen gaf, toen deze zijne vriendschap verzocht, is karakteristiek. Vóórdat de zon in tweeën gespleten is, vóórdat ik de haat in plaats van de liefde van eene vrouw verlang,—vóór dien tijd wil ik de vriend niet zijn van een Castiliaan (Spanjaard).In de meest afgelegene bergstreken, die, naar ik geloof, nooit door Europesche avonturiers zijn bezocht, leeft een stam op den laagsten trap van de barbaarschheid, niet van beschaving, want daarvan vertoonen zij geen spoor. Men zegt dat zij geene kleederen dragen, geene huizen bouwen, geen voedsel zoeken. Zij zwerven in de bosschen, waarvan zij bij dag de wilde vruchten opzamelen, terwijl zij ’s nachts onder de takken der boomen slapen. Zij hebben geen vorm van bestuur, geen hoofd, geene godsdienstige instellingen of gebruiken. Ik zag iemand uit dezen stam als een wild dier aan den Gouverneur van Zamboanga te koop aanbieden. Hij weigerde den koop, doch hield den knaap, die waarschijnlijk 8 of 9 jaren oud was, bij zich. Te Iloilo bediende hij, met andere inlandsche knechten, aan tafel en hij scheen mij toen de meest snuggere van allen te zijn; hij had een helderen blik en wachtte vernuftig op elk teeken of bevel van zijn’ meester. Hij was zeer donker gekleurd, bijna zwart; zijn haar was eenigzins wollig; hij had evenmin de hooge wangen als de dikke lippen van den Afrikaanschen neger, doch geleek op vele soorten, die ik onder het Madagascarsche volk heb ontmoet. Men berigtte mij dat de geheele stam—het woord is niet juist, want zij vormen geen geheel—van kleinen ligchaamsbouw is; dat zij elken gemeenschap met andere stammen vermijden; niets inzamelen, niets ruilen en inderdaad niets behoeven. Ik was eens in de gelegenheid in de gevangenis van Kandy (Ceylon) een van de eigenlijke «wilde boschmannen» van dit eiland te beschouwen, die van moord beschuldigd was; het zedelijk gevoel bij dien man was zoo weinig opgewekt, dat er geen denkbeeld aan kwaad met de daad kon verbonden zijn geweest en de regter beschouwde hem dan ook te regt niet als een verantwoordelijk wezen, op wien hij de bepalingen der wet kon toepassen. Inuitwendige eigenaardigheden bestond er weinig gelijkenis tusschen den Filipino en den Cingalees. De ethnologische wetenschap zou eene groote schrede voorwaarts doen wanneer zij zich tot de speciale bestudering van de barbaarsche oorspronkelijke stammen rigtte, waarvan thans nog rassen bestaan, doch reeds zoovele zijn verdwenen, die geen gemeenschap met elkander kunnen gehad hebben. Ik geloof dat er meer verschillende rassen onder het menschelijke geslacht bestaan, dan tot nog toe door de physiologen zijn erkend, waaronder geene taalgemeenschap zal worden gevonden. De theoretische stellingen omtrent de afleiding van de verschillende soorten onder het menschelijke geslacht van eenige weinige oorspronkelijke typen, zullen geene uitkomst opleveren. Beschaving en opvoeding zullen ook hier hare uitwerking doen en het verschil tusschen de crania van hetzelfde volk is te groot dan dat men eenigen regel van classificatie kan aannemen. Hoe verder wij kunnen doordringen, des te grooter zullen wij het verschil in typen en talen ontdekken en des te meer zal men zien dat de tijd en de handel, kennis en kolonisatie menige onafhankelijke landstreek hebben te niet gedaan, even als zij menigen oorspronkelijken stam hebben vernietigd.Niet zelden zijn door het Gouvernementexpeditiënuitgezonden tegen de wilden, die de bosschen en de bergen in het binnenland bewonen, vooral wanneer aan de inlandsche Christen bevolking overlast was aangedaan. Men legt hunne aanvoerders verschillende straffen op, terwijl hunne dorpen en bentings in bezit worden genomen, maar deze kan men niet altijd behouden, daar de krijgsmagt te onvoldoende is om ze te bewaken. Maar het lijdt geen twijfel dat deze wilde stammen door toenemende ontwikkeling en den drang der hoogere beschaving wel zullen verdwijnen.De Mas zet de stelling voorop dat deIgorottesvan Luzon heidenen van denzelfden stam als de bekeerde Indianen zijn, doch in een’ staat van woestheid verkeeren. DeAetasofNegritosmaken een afzonderlijken stam uit, zijn geene inlanders, maar de afstammelingen van indringers en overwinnaars. Hij heeft menigmalen gelegenheid gehad met hen te verkeeren en spreekt op eene gunstige wijze van hunne ontvangst. De mannen haddengeene andere kleeding dan een gordel van vezelen van boomschorsen, de vrouwen een soort van jakje van dezelfde stof. Ongehuwde meisjes droegen een soort van ketting uit de bladeren van een bergpalmboom vervaardigd en waarvan de einden tusschen hare naakte borsten bij elkander kwamen. De vrouwen speelden op eene ruwe guitar, waarvan de kast uit een soort bamboe bestond en wier snaren uit den wortel van een boom waren vervaardigd. Aan dit instrument ontlokten zij toonen door de snaren met de linkerhand los te maken of aan te halen. Als het regende, bedekten zij zich met palmbladeren, die zij tevens tot beschutting voor de zon gebruikten. De Mas zegt dat zij alle pogingen tot verleiding weêrstonden. De bevolking leverde was, honig en wild en kocht tabak en rijst in ruil. Geld verlangden zij niet. De wijze van eerbetoon bestond in het aanbieden van water aan een ouderen; geen zoon kan dit van zijn vader ontvangen, maar moet het dezen overhandigen. Zij betoonen groote vrees voor de booze geesten, die zich in de bosschen bevinden, maar spraken daarvan van «hooren zeggen.» Zij zelve hadden de geesten niet gezien, maar anderen hadden ze onder de oogen gehad, en dat was voldoende. De monniken zeggen dat zij geen hoogen ouderdom bereiken; de oudsten moeten niet meer dan 40 jaren leven. Pater Mozo zegt: «zij hebben hunne plaatsen, waarin zij zich vereenigen en die zij ongaarne verlaten; bepaalde verblijfoorden hebben zij niet; zij zwerven van het eene punt naar het andere in een omtrek van 4 of 5 mijlen. Zij planten vier stokken in den grond, omringen die met de buigzame takken van denylib, werpen daar eenige palmbladeren op en voegen er een stuk hout bij, dat tot kussen dient, waarna hunne woning en slaapplaats in orde is. Het wild dat de een doodt behoort aan allen—de kop en nek wordt voor de honden bewaard. De gemeente bestaat gewoonlijk uit 20 of 25 personen, die den moedigsten onder hen tot hunnen aanvoerder kiezen. Des zomers houden zij aan de oevers der rivieren verblijf; in het regen en stormachtige jaargetijde daarentegen houden zij zich in hunne ruwe hutten op. Als er een sterfgeval plaats heeft, begraven zij het lijk, doch verwijderen zich dan van de plaats, uit vrees dat nog meer mogten sterven. Wanneer zij wilde honig in de bosschen zoeken, teekent hij, die een zwermgevonden heeft, den boom aan, waarop zich de bijen bevinden en dan is deze zijn eigendom tot dat hij gelegenheid heeft daarvan bezit te nemen. Men ontsteekt een vuur aan den voet van den boom, om door den rook de bijen te verjagen; daarop klimt de Indiaan naar boven met een breed palmblad in den vorm van een pot gevouwen, waarin hij de honigklomp doet, het blad daarna toebindt en weder afstijgt. Al zijne behoeften zijn voldaan, wanneer hij bij zijn zwam om vuur te maken, zijn boog en pijlen en zijn ruw mes, een weinig tabak voor zijn genoegen heeft. Als er gebrek aan voedsel is, drinkt hij heet water en bindt een stevig touw om zijn lijf; hij eet ook van een wortel,sucbaogenaamd, maar in het warme weder heeft men nooit aan inlandsche vruchten behoefte.» Nadat hij eene vergelijking heeft gemaakt tusschen de smarten, wederwaardigheden en hartstogten aan het beschaafde leven verbonden en de eenvoudigheid, domheid en tevredenheid van deze kinderen der natuur, zegt de pater: «Terwijl ik ten slotte hunne levenswijze bewonder, geloof ik, dat wanneer zij slechts eenigzins van ons heilig geloof doordrongen zouden zijn, wanneer zij slechts leden voor God wat zij nu lijden, men hen met den boetvaardigsten monnik van de Thebaide niet kon gelijkstellen. Zoo waar als het is dat zij de zonde van echtscheiding begaan, even waar is het dat men zelden van een val voor het huwelijk hoort; maar zij zijn wreed, zij zijn moorddadig!» Dat is het oordeel der geestelijkheid over die menschen.Men maakt velerlei gissingen omtrent den oorsprong van de donkerder of zwarte stammen, die nu denoordelijkeen centrale minder bezochte bergstreken bewonen en waarvan een der eilanden,Negros, zijn naam ontleent. Zij houden voornamelijk verblijf in de meer woeste gedeelten van deprovinciënZuid-Ilocos, Pangasinan, Cagajan en Nueva Ecija. Zij hebben een kleinen ligchaamsbouw, eenigzins platte neuzen en krullend haar; zij zijn vlug en dragen geene andere kleeding dan een bast over hun schaamdeelen, zijn behendige jagers, hebben geene vaste woonplaatsen, maar slapen daar, waar zij zich bevinden, als de zon ondergaat. Al hunne goederen bestaan uit een boog, een bamboezen pijlkoker en pijlen, een eind van de huid van het wilde zwijn en de gordel,die de Spanjaarden detapa rabo(staartdeksel) noemen. Men beschouwt deNegritosals de oorspronkelijke bewoners der eilanden, die door de tegenwoordigeIndioswerden aangevallen; deze hebben veel gelijkenis met het Maleische ras, ofschoon zij van veel beter gehalte zijn. De Negritos namen de wijk in de woester streken, naarmate de Tagalezen naderden, maar er bestaat een ingekankerde haat tusschen deze beide stammen. De Negritos zijn de wilden der Philippijnen en in verscheidene stammen verdeeld; men zegt dat zij tusschen het kannibalisme en de beschaving van den Indiaan verkeeren. Zij leven over het algemeen van de wilde vruchten en gewassen, die weelderig groeijen, ofschoon sommigen rijst bouwen en hunne velden irrigeren. Anderen maken ijzeren wapens en deItanegbehoeft, volgens de monniken, slechts bekeerd te worden om in allen deele met de Indios gelijk te staan. Dit ras is met Chineesch bloed vermengd en deIfugaosmet dat der Japanezen. De meer ruwe wilden versieren hunne hutten met de schedels hunner vijanden. DeApayoswonen in gemakkelijke huizen en gebruiken geschaafde planken voor hunne vloeren, in plaats van de gevlochten bamboes der Tagalezen. Zij drijven handel in was, cacao en tabak en bedekken hunne woningen met Chineesch aardewerk. DeIsinayNegritos belijden de Christelijke godsdienst. Men schat het aantal heidenen op het eiland Luzon op 200,000, terwijl men aanneemt dat er op Mindanao 800,000 afgodendienaars en Muselmannen zijn. Het is intusschen onmogelijk de gemengde rassen in al hunne vertakkingen en bijzonderheden na te gaan. Onder de eigenaardigheden der wildere stammen behoort de afscheiding van ieder der teenen, waardoor zij zelfs kleine voorwerpen daarmede kunnen opnemen, zoodat, wanneer zij iets laten vallen, zij met evenveel gemak de voeten als de handen kunnen gebruiken; zij kunnen met het hoofd naar beneden, met hunne voeten langs het want van een schip afdalen. Ook de groote teen is veel verder van de andere gescheiden dan bij de blanke rassen. Zij hebben een zeer fijnen reuk en kunnen zonder te spreken, iemands gevoelens uit de ademhaling leeren kennen.Ofschoon zij eene verzameling van goden en godinnen bezitten (want de meeste hunner afgoden hebben vrouwen), vindt men bij hengeene tempels evenmin als instellingen van openbare eeredienst. Zij raadplegen waarzegsters (gewoonlijk oude vrouwen) bij ziekten of in moeijelijke zaken; brengen offers door het uitstorten en vermenging van bloed, drankoffers van gegiste dranken, maken hevige gebaren en roepenCambunian(God), de maan en de sterren aan, terwijl deceremoniënmet overmatig eten en drinken eindigen. Zij offeren een varken om de Godheid te bevredigen als het dondert en aanbidden den regenboog na een storm. Vóórdat zij op reis gaan, ontsteken zij een vuur en als de rook niet in de rigting gaat welke zij willen nemen, stellen zij hunnen togt uit. De vlugt van vogelen wordt als een belangrijk voorteeken beschouwd en de verschijning van een slang als dat van een op handen zijnde ongeluk.De bergstammen zijn aan geen’ aanvoerder onderworpen, maar zij hebben hunne bijzondere hoofden,barnaasgenaamd, aan wie een zeker aantal personen wordt toegewezen. Bij den dood van een barnaas worden de darmen uitgehaald, nagezien en verbrand, ten einde door de kunst van waarzeggen het toekomstige lot van den stam te voorspellen. Het lijk wordt op een’ stoel geplaatst, betrekkingen en vrienden uitgenoodigd en een groot feestmaal bereid van de kudden en de rijstvelden des overledenen, waarbij de deugden van den afgestorven barnaas door vreugdekreten en gezanten worden verkondigd. Het banket eindigt met verschillende buitensporigheden en zoowel mannen als vrouwen vallen dronken of van vermoeidheid in slaap op den grond bij het lijk. Men zegt dat het vleesch van den overledene onder de gasten wordt verdeeld, en Buzeta verhaalt dat dit voor eenigen tijd te Tagudin (Zuid-Ilocos) plaats heeft; maar daar hij dit aan de armoede van den overledene toeschreef, die niets had nagelaten om voor het feestmaal te zorgen, kon in dit geval de verdeeling van het vleesch bijna als eene eer worden aangemerkt. De verhalen van hetkannibalismeder inlanders zijn niet te vertrouwen, daar men hen als ruwer wilden voorstelt dan zij wezenlijk zijn. De wapenen van een krijgsman worden na zijnen dood verzameld en zijne familie wil ze niet missen. Een stuk vaatwerk, waarin wijn is gestort, wordt aan het einde van de lijkstatie geplaatst, opdat het de deugd en de dapperheid vanden overledene moge inzuigen en zijne bescherming erlangen.Wanneer er een moord plaats heeft, vereenigt de geheele stam zich om den vermoorde te wreken. Krijgsgevangenen worden tot slaven gemaakt en voor 10 tot 25 dollars elk verkocht. Oude mannen koopt men om op hen de vergiftigde hoedanigheden of de scherpte van hunne wapenen te beproeven. Overspel en een diefstal, ten derden male gepleegd, worden met den dood gestraft. Veelwijverij is niet geoorloofd, maar men ziet geen zwarigheid in echtscheiding.Men vindt eene groote verscheidenheid van talen onder de wilde volken in het binnenland; niet alleen zijn dialecten van de verschillende stammen voor elkander onverstaanbaar, maar zelfs bepaalt zich soms eene taal tot eene enkele familiegroep. Waar geen verkeer heeft plaats gehad, vindt men ook geene overeenstemming. De menschen moeten zich onderhouden en uit de noodzakelijkheid daarvan ontstaan talen. Hoe verder men daardoor bij de studie der tongvallen in de oudheid teruggaat, des te grooter zal men het aantal bevinden. De beschaving heeft honderde misschien duizende tongvallen vernietigd en vermindert nog altijd het aantal talen dat op de aarde gesproken wordt. Het is dan ook geene ongegronde voorspelling, wanneer men beweert dat in den loop der eeuwen het aantal talen zich tot eenige weinige zal reduceren. De Fransche taal in Frankrijk; de Toscaansche in Italie; de Castiliaansche in Spanje, de Saxische in Duitschland en de Engelsche inGroot-Brittannië, zijn de hoofdtalen van het volk geworden en hebben langzamerhand de menigte tongvallen vervangen, die een paar geslachten te voren in gebruik waren. Adelung verzamelde de namen van bijna4,000gesproken en bestaande talen, maar eene lijst van die, welke door den tijd zijn vernietigd, zou eene nog veel grooter reeks beslaan.Dat zulke groote gedeelten der eilanden door onafhankelijke stammen, hetzij heidenen of Mohammedanen, moeten bewoond worden, is niet te verwonderen, wanneer men het geographische karakter van het land beschouwt. Vele plaatsen zijn ontoegankelijk voor lastdieren; de valleijen onverdragelijk heet, de bergen open en koud. Er bestaat ook groote onwetendheid omtrent de plaatselijke gesteldheid en de Spanjaarden worden soms verrast dooronbekende hinderlagen in bergpassen en ravijnen. De bosschen, waardoor de inlanders als konijnen gaan, zijn dikwijls ondoordringbaar voor Europeanen. Geene enkele poging is gelukt om de «afgodendienaars» uit deze bosschen en bergen naar de vlakten te drijven en ze daar te onderwerpen, te belasten en te kwellen. Toch klaagt men dat deze barbaren zich in het koninklijke monopolie van tabak mengen, dien zij in deprovinciëntrachten te smokkelen. «Commiezen en troepen—zegt de Mas—zijn belast die misbruiken te voorkomen, maar deze beschermers plegen zoovele knevelarijen op de Indianen en veroorzaken zooveel ontevredenheid, dat een onderzoek noodig wordt en de moeijelijkheden nog altijd blijven bestaan.» Op sommige plaatsen verderven de afgodendienaars «de rustige Christen bevolking» en maken de wegen onveilig voor reizigers. De Mas heeft uit verschillende bronnen berigten geput, waaraan ik eenige bijzonderheden ontleen, maar het schijnt mij toe dat men te veel algemeene toepassing maakt op de niet-onderworpen stammen, die op verschillende trappen van beschaving en barbaarschheid staan. DeTinguianesvan Ilocos bebouwen uitgestrekte rijstvelden, hebben groote kudden vee en paarden en drijven een belangrijken handel met de naburige Christen bevolking. Men zegt dat de Chinesche type in dezen stam opmerkelijk is. De vrouwen dragen een aantal braceletten, die den arm van de pols tot aan den elleboog bedekken. De grootste Tinguiaansche vloek is: «Moge gij slapende sterven,» dat wil zooveel zeggen als: «Moge uw sterfbed niet bezongen worden.» Het is eene beleediging wanneer de eene Indiaan tot den anderen zegt: «Malubha ang Caitiman mo», (groot is uwe zwartheid [negregura]. De Indianen noemen de Afrikanen Pogot.Men vindt vele Albinos op de Philippijnen. De inlanders noemen hen zonen van de zon; sommigen zijn blank, andere gekleurd en nog andere hebben strepen op de huid. Over het algemeen bezitten zij weinige intellectuele bekwaamheden.Buzeta geeft de volgende ethnologische tabel, waaruit men de ligchamelijke eigenaardigheden kan leeren kennen van de verschillende stammen in de Philippijnen:ZUIVERE INDIANEN.MESTIZEN.NEGERS.Ligchaamsbouw,Schoon, middelm. klein.Hetzelfde.Schoon en teeder.Huid.Koperkleur, fijn.Ligte, eenigzins geel.Donker koperkleur.Ligchaam.Slank, welgevormd, sterk.Zwaar.Slank en vlug.Haar.Zwart, dik en ruw.Minder zwaar.Zwart en krullend, doch minder dan deAfrikan.Hoofd.Middelmatig of klein, rond en van achteren plat.Over het algemeen groot.Klein en rond.Voorhoofd.Open, soms smal.Open.Smal.Oogen.Zwarte,schitterende.Minder gelijkvormig.Groote,doordringende, schitterende.Wenkbrauwen.Dik en gewelfd.Minder bogtig.Oogleden.Lang.. . . . . . . . . .Zeer lang.Neus.Middelm., meestal plat.Dikker.Middelmatig, eenigzins plat.Mond.Groot,soms middelmatig.Grooter.Middelmatig.Lippen.Middelmatig.Dikker.Middelmatig, ronder.Tanden.Blank, regelmatig,sterk.Sterk en groot.Lang en zeer sterk.Boven kakebeen.Gewone grootte.Hoog,vooruitspringend.Gewoon.Onder kakebeen.Gewoon en sterk.Sterk, open.Welgevormd.Borst.Breed,bij de vrouw hard en sterk.Sterk doch kort.Hetzelfde.Gang.Sierlijk,elegant.Sierlijk.Vlug en los.Voeten.Klein.Klein.Klein en welgevormd.Vleesch.Hard.Hard.Hard.Dijen.Klein.Klein.Klein.Ligchaamshaar.Weinig.Geen.Weinig.Baard.Geen.Klein.Klein.Schaamdeelen.Klein.Klein.Klein.De Indianen van Altaban hebben een’ afgod, dien zijCubiganoemen en wiens vrouwBujasheet. De Gaddans geven de benaming vanAmanolay, (schepper van den mensch) aan het voorwerp hunner vereering, wiens godin Dalingay is. Er bestaan geene tempels, evenmin als eene openbare eeredienst, maar in tijden van nood worden de hoogere geesten meestal aangeroepen door de priesteres of toovenares, die het afgod besprengt met het bloed van een buffel, vogel of varken en plengoffers brengt, terwijl de Indianen hunne handen opheffen onder den uitroep: «Siggam Cabunian! Siggam Bulamaiag! Siggam aggen!» (O God! O schoone maan! O ster!) Daarop doopt men een borstel in palmwijn en besprengt de omstanders daarmede. (Dit laatste is waarschijnlijk eene navolging van de besprenking met wijwater bij de Roomsch-Katholieken). De plegtigheid eindigt met een algemeen gezang.De Priesters geven vele voorbeelden van hetgeen zij de onwetendheid en domheid der Indianen noemen, maar deze bepalenzich meestal tot de miskenning van de geheimen der schepping, de wording en de toekomst van den mensch, de godsdienstige verpligtingen en de leerstellingen van het Katholieke geloof. Het is te betwijfelen of de bloote herhaling door gewoonte van sommige formulieren meerdere blijken van Christelijken vooruitgang zou opleveren dan de openlijk erkende onwetendheid van deze heidensche stammen.Als een Indiaan door iemand uit een naburigen stam wordt vermoord en de beleediging niet door eene som gelds wordt afgekocht, is men van de zijde van den beleedigde verpligt wraak te nemen door een uit den stam, waaronder de misdaad is gepleegd, te dooden.Het volksvermaak is de dans; daarbij vormt men een kring, strekt de handen uit en gebruikt de voeten beurtelings terwijl men op den eenen loopt en den anderen achterhoudt; zoo draaijen zij rond onder luid geschreeuw, gevoegd bij het geroffel van ronde trommels, waarop met beide handen wordt geslagen.De schedels van dieren worden dikwijls gebruikt om de huizen der Indianen op te sieren. Galvey zegt dat hij in ééne woning, te Capangar, niet minder dan 405 koppen van buffels en ossen en meer dan duizend varkens heeft gezien, die een onverdragelijken stank verspreidden.De bast van den Uplay wordt gebruikt bij tusschenpoozende koortsen en men is zeer goed met de geneeskundige eigenschappen van sommige kruiden bekend. Heet ijzer wordt gebruikt om sommige ligchaamspijnen te verdrijven, zoodat het vleesch dan wordt ingebrand; maar in de meeste gevallen neemt men zijne toevlugt tot bijgeloof en toovenarij en offert vogels en dieren, die onder de ziekenoppassers worden verdeeld.Pater Mozo zegt van de Italons (Luzon) gezien te hebben dat zij, na een vijand te hebben vermoord, zijn bloed dronken en zijne longen, het achterhoofd, de ingewanden en andere gedeelten van het ligchaam uitsneden en raauw opaten, waarbij zij zeiden dat het hun moed en kracht in den oorlog gaf. De schedels worden in de huizen bewaard om bij plegtige gelegenheden te worden ten toon gesteld. Deze gewoonte is zeker van Borneoschen oorsprong, want pater Quarteron, de apostolische vicarisvan dit eiland, verhaalde mij, dat hij eens een groot aantal wilden had overvallen die de menschelijke schedels, waarmede hunne huizen gewoonlijk zijn versierd, ronddroegen en dit deden «om hunne vijanden een luchtje te doen scheppen.» Nadat hij nog vele der barbaarsche gewoonten van de eilanden heeft opgenoemd, roept de goede monnik Mozo uit: «Verbeeld u nu eens hoeveel moeite en zorg het kost om zulke barbaren uit de magt van den duivel te krijgen!» Zij brengen even vele offers als zij vingers geopend vinden aan de hand van een doode. Is die gesloten, dan wordt er niets geofferd. Zij lijden veel aan huidziekten. De Busaos beschilderen hunne wapens met bloemen en om sieraden te dragen, doorboren zij hunne ooren, die zij somtijds tot hunne schouders uitrekken. De Ifugaos dragen aan een halsketting stukken riet die het aantal door hen gedoode vijanden aanwijzen. Galvey zegt er 23 te hebben geteld die een man droeg, welke in eene schermutseling met Spaansche troepen sneuvelde. Deze stam valt dikwijls reizigers in de bergen aan, met het doel om hunne schedels te verkrijgen. De zendelingen stellen hen als de hevigste vijanden der Christenen voor. Sommige monniken spreken van vreeselijke bekentenissen die vrouwen der Igorottos na hunne bekeering tot het Christendom moeten gedaan hebben, omtrent hare gemeenschap met apen in de bosschen, en pater Lorenzo weidt in breede trekken over dit onderwerp uit; hij verklaart dat een schepsel eens bij hem ter doop werd gebragt dat «hem met afgrijzen vervulde.» De Mas verhaalt dat een kind met lange armen en zacht haar, dat veel op een aap geleek, door zijne moeder te Vijan werd ten toon gesteld en aalmoezen leerde vragen.De Mas beveelt het Spaansche Gouvernement aan het koopbare gedeelte van de Mohammedaansche en heidensche stammen te koopen, hen te bekeeren en tot den landbouw te gebruiken. Hij geeft statistieke opgaven om aan te toonen dat er eene opeenstapeling van 120 pCt. zou plaats hebben, terwijl hunne verwijdering de Indianen zoude ophitsen, die elkander zouden dooden en zoo de eilanden van hunne tegenwoordigheid verlossen.Dit zou eene nieuwe bladzijde in de geschiedenis van den slavenhandel zijn. Hij berekent dat er zich meer dan een millioenheidenen en Mohammedanen op de eilanden bevinden. Galvey’s «Dagboek van eene expeditie naar Benguet, in Januarij 1829» en van eene andere naar Bacun in December 1831, zijn verhalen van ondervonden avonturen, waarvan vele van gevaarlijken aard waren en waarbij velen hun leven verloren en een tal woningen vernield werden. Zij zijn belangwekkend in zooverre dat zij doen zien hoe moeijelijk het is deze bergrassen tot onderwerping te brengen. Galvey stond aan het hoofd van nog verscheidene andereexpeditiënen stierf in 1839.Er zijn weinig feiten van meer belang, in verband met de veranderingen die in de Oostersche wereld plaats vinden, dan de Chinesche overbevolking in bijna iedere streek ten oosten van Bengalen; en in Calcutta zelf bevindt zich een aanzienlijk aantal Chinezen, meestal schoenmakers, waarvan vele groote rijkdommen hebben verworven; zij zijn te zamen in den sterken nationalen band aan elkander verbonden, die hun overal vergezelt en die niet verbroken, zelfs naauwelijks geïnfluenceerd wordt door de hun omgevende omstandigheden. Op de Philippijnsche eilanden hebben zij bijna een monopolie in den kleinhandel verkregen en de vadsige gewoonten der inlanders kunnen bij lange niet concurreren met deze nijvere, matige en volhardende indringers. Zij worden door de inlanders zeer gehaat, doch daar hun over het algemeen vreedzaam gedrag en gehoorzaamheid aan de wetten hunne vijanden geen voet geven, nemen zij jaarlijks in aantal, rijkdom en belangrijkheid toe. Intusschen zijn zij slechts trekvogels, die weder huiswaarts keeren om door andere van hunnen stam te worden vervangen. Zij brengen nooit hunne vrouwen mede, maar nemen zelve vrouwen of huishoudsters onder de inlanders. Een wettig huwelijk vereischt echter de belijdenis der Christelijke godsdienst en velen hunner bekommeren er zich dan ook weinig over om tot de kerk van Rome over te gaan. Zij mogen geene tempels oprigten om Buddhistische leerstellingen te verkondigen, maar hebben afzonderlijke kerkhoven. Zij betalen eene bepaalde belasting, die berekend wordt naar den staat, dien zij voeren, als kooplieden, handelaars , winkeliers, handwerkers, bedienden enz. Geheele straten in Manilla worden door hen bewoond en overal waar wij hen aantroffen, vonden wij in hen de meest werkzameen voorspoedigste onder de arbeidende klassen. Duizenden en duizenden Chinezen komen op de eilanden aan en verspreiden zich daar, zonder dat eene enkele Chinesche vrouw hen uit hun vaderland vergezelt.In het jaar 1857 landden alleen in de haven van Manilla 4,232 Chinezen aan, terwijl 2,592 die verlieten om naar China terug te keeren.Geen beter bewijs van den buitengewonen onwil der Chinesche vrouwen om te emigreren, kan men vinden dan in de statistiek van de hoofdstad der Philippijnen. In 1855 bevonden zich in de vesting Manilla 525 Chinesche mannen, doch slechts 2 vrouwen en 5 kinderen. In Binondo waren 5,055 Chinesche mannen en slechts 8 meisjes. Wanneer men nu in aanmerking neemt dat men, bij een gunstigen mousson, niet meer dan drie of vier dagen behoeft om van China naar de Philippijnen te komen, dat er een aantal rijke Chinezen op het eiland gevestigd zijn en dat de begeerte naar kinderen en om hun stam voort te planten onder het Chinesche volk algemeen is, kan men ligt begrijpen welk eenweêrziner bij de vrouwen tegen de emigratie bestaat.Dit is dan ook eene ontegenzeggelijke waarheid en het feit blijkt een groote hinderpaal te zijn tegen de gunstige emigratie van koelies. Men heeft geene vrouw noch voor de Britsche, noch voor de Spaanschekoloniënkunnen verkrijgen, ofschoon de uitvoer van koelies meer dan 60,000 had bedragen, en uitgezonderd door kinderroof en directen afkoop van koppelaarsters of bordeelhoudsters, kan men er geene vrouw toe krijgen om te emigreren. Deze zekerheid moet wel in aanmerking genomen worden door de voorstanders van de kolonisatie met Chinesche landbouwers in de Britschekoloniën. In den loop van tijd zal Hong-kong welligt eenige vrijwillige vrouwelijke emigranten opleveren en de jongste uitgevaardigde emigratiewet door de autoriteiten van Canton zal daartoe veel bijdragen.Gedurende vijf jaren (van 1850–55) werden slechts 14 Chinezen in al deprovinciënwegens ernstige misdaden veroordeeld, dat is gemiddeld nog geen drie per jaar; gevallen van moord, diefstal met geweld of aanvallen op de eerbaarheid kwamenniet voor. Er hadden negen gevallen plaats van eenvoudige diefstal, twee van diefstal van vee, een van vervalsching, een van namaak vanmuntspeciënen een van brandstichting. Deze feiten geven een goed denkbeeld van de zedelijkheid der Chinesche kolonisten. Misdrijven van geringen aard worden, even als bij de Chinezen, door hunne eigen plaatselijke principalia gestraft.Het meerendeel der schoenmakers op de Philippijnen zijn Chinezen. Van 784 in de hoofdstad zijn 633 Chinezen en 151 inlanders. Vele zijn ook timmerlieden, grofsmeden, waterdragers, koks en daglooners, maar een kleine winkelhandel is het geliefkoosde bedrijf. Onder de laatste echter behooren vele welgegoede handelaars en kooplieden, die voor hunne rekening een grooten in- en uitvoerhandel drijven en op al de eilanden bijna hunne agenten hebben. Waar zal de Chinees niet doordringen; aanhoevelegevaren zal hij zich niet blootstellen; hoeveel lijden zal hij niet ondergaan; welke ondernemingen zal hij niet doen; hoeveel volharding zal hij niet ten toon spreiden—als hij slechts geld kan verdienen? En inderdaad, dit is zijne verdienste als kolonist, hij is spaarzaam, geduldig, volhardend, geslepen; onderworpen aan de wetten, eerbiedig voor de autoriteiten, terwijl hij zich slechts van verdriet onthoudt en dollar op dollar stapelt; is de hoop groot genoeg om aan zijne behoefte of zijn streven te voldoen, dan keert hij terug om door anderen opgevolgd te worden, die dezelfde eigenschappen bezitten en bij hunnen terugkeer met hetzelfde succes beloond worden.De eerste aanmoediging die den Chinezen werd gegeven om zich op de Philippijnen te vestigen, was als landbouwers; een ander bedrijf mogten zij niet uitoefenen. Ook de Japanezen werden uitgenoodigd, doch men vindt van deze naauwelijks nog eenige op de eilanden. De naam der Chinezen als landbouwers heeft waarschijnlijk de aandacht der autoriteiten van Manilla op hen gevestigd, maar geen enkele Chinees blijft een beroep uitoefenen, wanneer hij een ander voordeeliger kan vinden. Bovendien waren zij onder de landelijke bevolking niet gezien en bij hun spaarzaam karakter meer geneigd zich tot groepen enhwey(gezelschappen) te verbinden, dan zich onder de herders- en landelijke stammente verspreiden, die hen als mededingers benijdden en als heidenen haatten. Zij hebben zich eene positie in de steden gemaakt en zijn nu te groot in getal en te vermogend om miskend of werkelijk verdrukt te worden. De meesten zijn uit de provincie Fokien en schepen zich te Amoy in. Ik vond geen enkelen onder hen die de eigenlijke Chinesche taal sprak, ofschoon velen Chineesch schrift lezen.Wanneer een Chinees de eed wordt afgenomen, snijdt de getuige den kop af van een witten haan en zegt men hem, dat zoo hij de waarheid niet zegt, het bloed van zijne familie even als dat van den haan zal worden vergoten en hem een ongeluk zal overkomen. Mijne langdurige ondervinding van de Chinezen noopt mij te zeggen dat geen eed—behalve bij vrees voor straf—eenige de minste zekerheid tegen de verbreking daarvan aanbiedt. In onze hoven in China werden verscheidene vormen op verschillende tijden aangenomen, als het onthoofden van een haan; het breken van een stuk vaatwerk; het doen van vervloekingen door den getuige op zich zelven en de wensch dat al zijn geluk mogt verdwijnen als hij loog; het verbranden van een stuk papier, waarop een soort van eed stond geschreven en de verbindtenis om in de hel even als dit papier op de aarde verbrand te worden als hij de waarheid niet zeide;—deze en andereceremoniënhebben niets gebaat om de zekerheid te erlangen voor de waarheid. Terwijl ik Gouverneur van Hong-kong was, werd een besluit uitgevaardigd, waarbij het afnemen van den eed aan Chinezen werd afgeschaft en hun eene zware straf als meineedigen werd opgelegd, als zij eene valsche getuigenis gaven. Deze maatregel heeft het bekennen der waarheid veel versterkt en aangemoedigd en bedrog of logen belet. Ik vroeg eens een invloedrijk persoon inCantonwelkeceremoniënzij onder hen zelven gebruikten als zij zekerheid voor eene waarachtige getuigenis wilden hebben. Hij zeide mij dat er een tempel was waarin een afgelegde eed veel meer verbindend was, dan op eene andere plaats, maar hij erkende dat hunne geregtshoven geene zekerheid voor waarheid hadden. Er bestaat een chineesch spreekwoord:«Puh tah, pu chaou», dat wil zeggen: «zonder slagen, geen waarheid», en getuigen in geregtelijke zaken worden dan ook dikwijls gekastijd.De Chinezen eerbiedigen heilig hunne geschreven en over het algemeen hunne ceremoniële verbindtenissen. Zij zijn door alles heen, als zij die onteeren. Maar logen wordt niet veracht, vooral wanneer die verholen en ongestraft blijft en het Gouvernement verstaat het best de kunst om te liegen. In sommige hunner boeken wordt zelfs logen om barbaren te bedriegen, aangemoedigd en aanbevolen.
Ofschoon verre het grootste gedeelte derheidensche Indianen, zooals de Spanjaarden ze noemen, tot dezelfde stammen behooren als die de steden bewonen, bestaan er toch vele uitzonderingen. Onafhankelijk en afgescheiden van de heidenen, vindt men talrijke Mohammedanen, vooral op het eiland Mindanao, waarvan slechts eene kleine plek langs de kust door de Spanjaarden is onderworpen; deze, welke de Spanjaarden alsMorosaanduiden, een naam, waaraan traditionele en nationale verbindtenissen grooten afkeer verbonden, zijn waarschijnlijk van Maleische afkomst. Daar, even als in alle streken waar zendelingen het gezag van den Koran hebben trachten te ondermijnen of in verachting te brengen, is de poging geheel mislukt. Ik zag sommige dier lieden te Zamboanga, die met de Arabische formules van het islamisme eigen waren; vele van hunne namen, als Abdallah, Fatima en anderen, zijn ook die van Muzelmannen. Men meent dat zij in vriendschap met de Spanjaarden leven, die tractaten met den regerenden Sultan hebben, maar ik vind geen blijk van de erkenning van het Spaansche gezag.
De vijandschap tusschen de Mohammedaansche stammen (Moros)en de Spanjaarden kan als erfelijk beschouwd worden. Het antwoord dat Radjah Soliman van Sondo aan Legaspi, den eersten Gouverneur der Philippijnen gaf, toen deze zijne vriendschap verzocht, is karakteristiek. Vóórdat de zon in tweeën gespleten is, vóórdat ik de haat in plaats van de liefde van eene vrouw verlang,—vóór dien tijd wil ik de vriend niet zijn van een Castiliaan (Spanjaard).
In de meest afgelegene bergstreken, die, naar ik geloof, nooit door Europesche avonturiers zijn bezocht, leeft een stam op den laagsten trap van de barbaarschheid, niet van beschaving, want daarvan vertoonen zij geen spoor. Men zegt dat zij geene kleederen dragen, geene huizen bouwen, geen voedsel zoeken. Zij zwerven in de bosschen, waarvan zij bij dag de wilde vruchten opzamelen, terwijl zij ’s nachts onder de takken der boomen slapen. Zij hebben geen vorm van bestuur, geen hoofd, geene godsdienstige instellingen of gebruiken. Ik zag iemand uit dezen stam als een wild dier aan den Gouverneur van Zamboanga te koop aanbieden. Hij weigerde den koop, doch hield den knaap, die waarschijnlijk 8 of 9 jaren oud was, bij zich. Te Iloilo bediende hij, met andere inlandsche knechten, aan tafel en hij scheen mij toen de meest snuggere van allen te zijn; hij had een helderen blik en wachtte vernuftig op elk teeken of bevel van zijn’ meester. Hij was zeer donker gekleurd, bijna zwart; zijn haar was eenigzins wollig; hij had evenmin de hooge wangen als de dikke lippen van den Afrikaanschen neger, doch geleek op vele soorten, die ik onder het Madagascarsche volk heb ontmoet. Men berigtte mij dat de geheele stam—het woord is niet juist, want zij vormen geen geheel—van kleinen ligchaamsbouw is; dat zij elken gemeenschap met andere stammen vermijden; niets inzamelen, niets ruilen en inderdaad niets behoeven. Ik was eens in de gelegenheid in de gevangenis van Kandy (Ceylon) een van de eigenlijke «wilde boschmannen» van dit eiland te beschouwen, die van moord beschuldigd was; het zedelijk gevoel bij dien man was zoo weinig opgewekt, dat er geen denkbeeld aan kwaad met de daad kon verbonden zijn geweest en de regter beschouwde hem dan ook te regt niet als een verantwoordelijk wezen, op wien hij de bepalingen der wet kon toepassen. Inuitwendige eigenaardigheden bestond er weinig gelijkenis tusschen den Filipino en den Cingalees. De ethnologische wetenschap zou eene groote schrede voorwaarts doen wanneer zij zich tot de speciale bestudering van de barbaarsche oorspronkelijke stammen rigtte, waarvan thans nog rassen bestaan, doch reeds zoovele zijn verdwenen, die geen gemeenschap met elkander kunnen gehad hebben. Ik geloof dat er meer verschillende rassen onder het menschelijke geslacht bestaan, dan tot nog toe door de physiologen zijn erkend, waaronder geene taalgemeenschap zal worden gevonden. De theoretische stellingen omtrent de afleiding van de verschillende soorten onder het menschelijke geslacht van eenige weinige oorspronkelijke typen, zullen geene uitkomst opleveren. Beschaving en opvoeding zullen ook hier hare uitwerking doen en het verschil tusschen de crania van hetzelfde volk is te groot dan dat men eenigen regel van classificatie kan aannemen. Hoe verder wij kunnen doordringen, des te grooter zullen wij het verschil in typen en talen ontdekken en des te meer zal men zien dat de tijd en de handel, kennis en kolonisatie menige onafhankelijke landstreek hebben te niet gedaan, even als zij menigen oorspronkelijken stam hebben vernietigd.
Niet zelden zijn door het Gouvernementexpeditiënuitgezonden tegen de wilden, die de bosschen en de bergen in het binnenland bewonen, vooral wanneer aan de inlandsche Christen bevolking overlast was aangedaan. Men legt hunne aanvoerders verschillende straffen op, terwijl hunne dorpen en bentings in bezit worden genomen, maar deze kan men niet altijd behouden, daar de krijgsmagt te onvoldoende is om ze te bewaken. Maar het lijdt geen twijfel dat deze wilde stammen door toenemende ontwikkeling en den drang der hoogere beschaving wel zullen verdwijnen.
De Mas zet de stelling voorop dat deIgorottesvan Luzon heidenen van denzelfden stam als de bekeerde Indianen zijn, doch in een’ staat van woestheid verkeeren. DeAetasofNegritosmaken een afzonderlijken stam uit, zijn geene inlanders, maar de afstammelingen van indringers en overwinnaars. Hij heeft menigmalen gelegenheid gehad met hen te verkeeren en spreekt op eene gunstige wijze van hunne ontvangst. De mannen haddengeene andere kleeding dan een gordel van vezelen van boomschorsen, de vrouwen een soort van jakje van dezelfde stof. Ongehuwde meisjes droegen een soort van ketting uit de bladeren van een bergpalmboom vervaardigd en waarvan de einden tusschen hare naakte borsten bij elkander kwamen. De vrouwen speelden op eene ruwe guitar, waarvan de kast uit een soort bamboe bestond en wier snaren uit den wortel van een boom waren vervaardigd. Aan dit instrument ontlokten zij toonen door de snaren met de linkerhand los te maken of aan te halen. Als het regende, bedekten zij zich met palmbladeren, die zij tevens tot beschutting voor de zon gebruikten. De Mas zegt dat zij alle pogingen tot verleiding weêrstonden. De bevolking leverde was, honig en wild en kocht tabak en rijst in ruil. Geld verlangden zij niet. De wijze van eerbetoon bestond in het aanbieden van water aan een ouderen; geen zoon kan dit van zijn vader ontvangen, maar moet het dezen overhandigen. Zij betoonen groote vrees voor de booze geesten, die zich in de bosschen bevinden, maar spraken daarvan van «hooren zeggen.» Zij zelve hadden de geesten niet gezien, maar anderen hadden ze onder de oogen gehad, en dat was voldoende. De monniken zeggen dat zij geen hoogen ouderdom bereiken; de oudsten moeten niet meer dan 40 jaren leven. Pater Mozo zegt: «zij hebben hunne plaatsen, waarin zij zich vereenigen en die zij ongaarne verlaten; bepaalde verblijfoorden hebben zij niet; zij zwerven van het eene punt naar het andere in een omtrek van 4 of 5 mijlen. Zij planten vier stokken in den grond, omringen die met de buigzame takken van denylib, werpen daar eenige palmbladeren op en voegen er een stuk hout bij, dat tot kussen dient, waarna hunne woning en slaapplaats in orde is. Het wild dat de een doodt behoort aan allen—de kop en nek wordt voor de honden bewaard. De gemeente bestaat gewoonlijk uit 20 of 25 personen, die den moedigsten onder hen tot hunnen aanvoerder kiezen. Des zomers houden zij aan de oevers der rivieren verblijf; in het regen en stormachtige jaargetijde daarentegen houden zij zich in hunne ruwe hutten op. Als er een sterfgeval plaats heeft, begraven zij het lijk, doch verwijderen zich dan van de plaats, uit vrees dat nog meer mogten sterven. Wanneer zij wilde honig in de bosschen zoeken, teekent hij, die een zwermgevonden heeft, den boom aan, waarop zich de bijen bevinden en dan is deze zijn eigendom tot dat hij gelegenheid heeft daarvan bezit te nemen. Men ontsteekt een vuur aan den voet van den boom, om door den rook de bijen te verjagen; daarop klimt de Indiaan naar boven met een breed palmblad in den vorm van een pot gevouwen, waarin hij de honigklomp doet, het blad daarna toebindt en weder afstijgt. Al zijne behoeften zijn voldaan, wanneer hij bij zijn zwam om vuur te maken, zijn boog en pijlen en zijn ruw mes, een weinig tabak voor zijn genoegen heeft. Als er gebrek aan voedsel is, drinkt hij heet water en bindt een stevig touw om zijn lijf; hij eet ook van een wortel,sucbaogenaamd, maar in het warme weder heeft men nooit aan inlandsche vruchten behoefte.» Nadat hij eene vergelijking heeft gemaakt tusschen de smarten, wederwaardigheden en hartstogten aan het beschaafde leven verbonden en de eenvoudigheid, domheid en tevredenheid van deze kinderen der natuur, zegt de pater: «Terwijl ik ten slotte hunne levenswijze bewonder, geloof ik, dat wanneer zij slechts eenigzins van ons heilig geloof doordrongen zouden zijn, wanneer zij slechts leden voor God wat zij nu lijden, men hen met den boetvaardigsten monnik van de Thebaide niet kon gelijkstellen. Zoo waar als het is dat zij de zonde van echtscheiding begaan, even waar is het dat men zelden van een val voor het huwelijk hoort; maar zij zijn wreed, zij zijn moorddadig!» Dat is het oordeel der geestelijkheid over die menschen.
Men maakt velerlei gissingen omtrent den oorsprong van de donkerder of zwarte stammen, die nu denoordelijkeen centrale minder bezochte bergstreken bewonen en waarvan een der eilanden,Negros, zijn naam ontleent. Zij houden voornamelijk verblijf in de meer woeste gedeelten van deprovinciënZuid-Ilocos, Pangasinan, Cagajan en Nueva Ecija. Zij hebben een kleinen ligchaamsbouw, eenigzins platte neuzen en krullend haar; zij zijn vlug en dragen geene andere kleeding dan een bast over hun schaamdeelen, zijn behendige jagers, hebben geene vaste woonplaatsen, maar slapen daar, waar zij zich bevinden, als de zon ondergaat. Al hunne goederen bestaan uit een boog, een bamboezen pijlkoker en pijlen, een eind van de huid van het wilde zwijn en de gordel,die de Spanjaarden detapa rabo(staartdeksel) noemen. Men beschouwt deNegritosals de oorspronkelijke bewoners der eilanden, die door de tegenwoordigeIndioswerden aangevallen; deze hebben veel gelijkenis met het Maleische ras, ofschoon zij van veel beter gehalte zijn. De Negritos namen de wijk in de woester streken, naarmate de Tagalezen naderden, maar er bestaat een ingekankerde haat tusschen deze beide stammen. De Negritos zijn de wilden der Philippijnen en in verscheidene stammen verdeeld; men zegt dat zij tusschen het kannibalisme en de beschaving van den Indiaan verkeeren. Zij leven over het algemeen van de wilde vruchten en gewassen, die weelderig groeijen, ofschoon sommigen rijst bouwen en hunne velden irrigeren. Anderen maken ijzeren wapens en deItanegbehoeft, volgens de monniken, slechts bekeerd te worden om in allen deele met de Indios gelijk te staan. Dit ras is met Chineesch bloed vermengd en deIfugaosmet dat der Japanezen. De meer ruwe wilden versieren hunne hutten met de schedels hunner vijanden. DeApayoswonen in gemakkelijke huizen en gebruiken geschaafde planken voor hunne vloeren, in plaats van de gevlochten bamboes der Tagalezen. Zij drijven handel in was, cacao en tabak en bedekken hunne woningen met Chineesch aardewerk. DeIsinayNegritos belijden de Christelijke godsdienst. Men schat het aantal heidenen op het eiland Luzon op 200,000, terwijl men aanneemt dat er op Mindanao 800,000 afgodendienaars en Muselmannen zijn. Het is intusschen onmogelijk de gemengde rassen in al hunne vertakkingen en bijzonderheden na te gaan. Onder de eigenaardigheden der wildere stammen behoort de afscheiding van ieder der teenen, waardoor zij zelfs kleine voorwerpen daarmede kunnen opnemen, zoodat, wanneer zij iets laten vallen, zij met evenveel gemak de voeten als de handen kunnen gebruiken; zij kunnen met het hoofd naar beneden, met hunne voeten langs het want van een schip afdalen. Ook de groote teen is veel verder van de andere gescheiden dan bij de blanke rassen. Zij hebben een zeer fijnen reuk en kunnen zonder te spreken, iemands gevoelens uit de ademhaling leeren kennen.
Ofschoon zij eene verzameling van goden en godinnen bezitten (want de meeste hunner afgoden hebben vrouwen), vindt men bij hengeene tempels evenmin als instellingen van openbare eeredienst. Zij raadplegen waarzegsters (gewoonlijk oude vrouwen) bij ziekten of in moeijelijke zaken; brengen offers door het uitstorten en vermenging van bloed, drankoffers van gegiste dranken, maken hevige gebaren en roepenCambunian(God), de maan en de sterren aan, terwijl deceremoniënmet overmatig eten en drinken eindigen. Zij offeren een varken om de Godheid te bevredigen als het dondert en aanbidden den regenboog na een storm. Vóórdat zij op reis gaan, ontsteken zij een vuur en als de rook niet in de rigting gaat welke zij willen nemen, stellen zij hunnen togt uit. De vlugt van vogelen wordt als een belangrijk voorteeken beschouwd en de verschijning van een slang als dat van een op handen zijnde ongeluk.
De bergstammen zijn aan geen’ aanvoerder onderworpen, maar zij hebben hunne bijzondere hoofden,barnaasgenaamd, aan wie een zeker aantal personen wordt toegewezen. Bij den dood van een barnaas worden de darmen uitgehaald, nagezien en verbrand, ten einde door de kunst van waarzeggen het toekomstige lot van den stam te voorspellen. Het lijk wordt op een’ stoel geplaatst, betrekkingen en vrienden uitgenoodigd en een groot feestmaal bereid van de kudden en de rijstvelden des overledenen, waarbij de deugden van den afgestorven barnaas door vreugdekreten en gezanten worden verkondigd. Het banket eindigt met verschillende buitensporigheden en zoowel mannen als vrouwen vallen dronken of van vermoeidheid in slaap op den grond bij het lijk. Men zegt dat het vleesch van den overledene onder de gasten wordt verdeeld, en Buzeta verhaalt dat dit voor eenigen tijd te Tagudin (Zuid-Ilocos) plaats heeft; maar daar hij dit aan de armoede van den overledene toeschreef, die niets had nagelaten om voor het feestmaal te zorgen, kon in dit geval de verdeeling van het vleesch bijna als eene eer worden aangemerkt. De verhalen van hetkannibalismeder inlanders zijn niet te vertrouwen, daar men hen als ruwer wilden voorstelt dan zij wezenlijk zijn. De wapenen van een krijgsman worden na zijnen dood verzameld en zijne familie wil ze niet missen. Een stuk vaatwerk, waarin wijn is gestort, wordt aan het einde van de lijkstatie geplaatst, opdat het de deugd en de dapperheid vanden overledene moge inzuigen en zijne bescherming erlangen.
Wanneer er een moord plaats heeft, vereenigt de geheele stam zich om den vermoorde te wreken. Krijgsgevangenen worden tot slaven gemaakt en voor 10 tot 25 dollars elk verkocht. Oude mannen koopt men om op hen de vergiftigde hoedanigheden of de scherpte van hunne wapenen te beproeven. Overspel en een diefstal, ten derden male gepleegd, worden met den dood gestraft. Veelwijverij is niet geoorloofd, maar men ziet geen zwarigheid in echtscheiding.
Men vindt eene groote verscheidenheid van talen onder de wilde volken in het binnenland; niet alleen zijn dialecten van de verschillende stammen voor elkander onverstaanbaar, maar zelfs bepaalt zich soms eene taal tot eene enkele familiegroep. Waar geen verkeer heeft plaats gehad, vindt men ook geene overeenstemming. De menschen moeten zich onderhouden en uit de noodzakelijkheid daarvan ontstaan talen. Hoe verder men daardoor bij de studie der tongvallen in de oudheid teruggaat, des te grooter zal men het aantal bevinden. De beschaving heeft honderde misschien duizende tongvallen vernietigd en vermindert nog altijd het aantal talen dat op de aarde gesproken wordt. Het is dan ook geene ongegronde voorspelling, wanneer men beweert dat in den loop der eeuwen het aantal talen zich tot eenige weinige zal reduceren. De Fransche taal in Frankrijk; de Toscaansche in Italie; de Castiliaansche in Spanje, de Saxische in Duitschland en de Engelsche inGroot-Brittannië, zijn de hoofdtalen van het volk geworden en hebben langzamerhand de menigte tongvallen vervangen, die een paar geslachten te voren in gebruik waren. Adelung verzamelde de namen van bijna4,000gesproken en bestaande talen, maar eene lijst van die, welke door den tijd zijn vernietigd, zou eene nog veel grooter reeks beslaan.
Dat zulke groote gedeelten der eilanden door onafhankelijke stammen, hetzij heidenen of Mohammedanen, moeten bewoond worden, is niet te verwonderen, wanneer men het geographische karakter van het land beschouwt. Vele plaatsen zijn ontoegankelijk voor lastdieren; de valleijen onverdragelijk heet, de bergen open en koud. Er bestaat ook groote onwetendheid omtrent de plaatselijke gesteldheid en de Spanjaarden worden soms verrast dooronbekende hinderlagen in bergpassen en ravijnen. De bosschen, waardoor de inlanders als konijnen gaan, zijn dikwijls ondoordringbaar voor Europeanen. Geene enkele poging is gelukt om de «afgodendienaars» uit deze bosschen en bergen naar de vlakten te drijven en ze daar te onderwerpen, te belasten en te kwellen. Toch klaagt men dat deze barbaren zich in het koninklijke monopolie van tabak mengen, dien zij in deprovinciëntrachten te smokkelen. «Commiezen en troepen—zegt de Mas—zijn belast die misbruiken te voorkomen, maar deze beschermers plegen zoovele knevelarijen op de Indianen en veroorzaken zooveel ontevredenheid, dat een onderzoek noodig wordt en de moeijelijkheden nog altijd blijven bestaan.» Op sommige plaatsen verderven de afgodendienaars «de rustige Christen bevolking» en maken de wegen onveilig voor reizigers. De Mas heeft uit verschillende bronnen berigten geput, waaraan ik eenige bijzonderheden ontleen, maar het schijnt mij toe dat men te veel algemeene toepassing maakt op de niet-onderworpen stammen, die op verschillende trappen van beschaving en barbaarschheid staan. DeTinguianesvan Ilocos bebouwen uitgestrekte rijstvelden, hebben groote kudden vee en paarden en drijven een belangrijken handel met de naburige Christen bevolking. Men zegt dat de Chinesche type in dezen stam opmerkelijk is. De vrouwen dragen een aantal braceletten, die den arm van de pols tot aan den elleboog bedekken. De grootste Tinguiaansche vloek is: «Moge gij slapende sterven,» dat wil zooveel zeggen als: «Moge uw sterfbed niet bezongen worden.» Het is eene beleediging wanneer de eene Indiaan tot den anderen zegt: «Malubha ang Caitiman mo», (groot is uwe zwartheid [negregura]. De Indianen noemen de Afrikanen Pogot.
Men vindt vele Albinos op de Philippijnen. De inlanders noemen hen zonen van de zon; sommigen zijn blank, andere gekleurd en nog andere hebben strepen op de huid. Over het algemeen bezitten zij weinige intellectuele bekwaamheden.
Buzeta geeft de volgende ethnologische tabel, waaruit men de ligchamelijke eigenaardigheden kan leeren kennen van de verschillende stammen in de Philippijnen:
ZUIVERE INDIANEN.MESTIZEN.NEGERS.Ligchaamsbouw,Schoon, middelm. klein.Hetzelfde.Schoon en teeder.Huid.Koperkleur, fijn.Ligte, eenigzins geel.Donker koperkleur.Ligchaam.Slank, welgevormd, sterk.Zwaar.Slank en vlug.Haar.Zwart, dik en ruw.Minder zwaar.Zwart en krullend, doch minder dan deAfrikan.Hoofd.Middelmatig of klein, rond en van achteren plat.Over het algemeen groot.Klein en rond.Voorhoofd.Open, soms smal.Open.Smal.Oogen.Zwarte,schitterende.Minder gelijkvormig.Groote,doordringende, schitterende.Wenkbrauwen.Dik en gewelfd.Minder bogtig.Oogleden.Lang.. . . . . . . . . .Zeer lang.Neus.Middelm., meestal plat.Dikker.Middelmatig, eenigzins plat.Mond.Groot,soms middelmatig.Grooter.Middelmatig.Lippen.Middelmatig.Dikker.Middelmatig, ronder.Tanden.Blank, regelmatig,sterk.Sterk en groot.Lang en zeer sterk.Boven kakebeen.Gewone grootte.Hoog,vooruitspringend.Gewoon.Onder kakebeen.Gewoon en sterk.Sterk, open.Welgevormd.Borst.Breed,bij de vrouw hard en sterk.Sterk doch kort.Hetzelfde.Gang.Sierlijk,elegant.Sierlijk.Vlug en los.Voeten.Klein.Klein.Klein en welgevormd.Vleesch.Hard.Hard.Hard.Dijen.Klein.Klein.Klein.Ligchaamshaar.Weinig.Geen.Weinig.Baard.Geen.Klein.Klein.Schaamdeelen.Klein.Klein.Klein.
De Indianen van Altaban hebben een’ afgod, dien zijCubiganoemen en wiens vrouwBujasheet. De Gaddans geven de benaming vanAmanolay, (schepper van den mensch) aan het voorwerp hunner vereering, wiens godin Dalingay is. Er bestaan geene tempels, evenmin als eene openbare eeredienst, maar in tijden van nood worden de hoogere geesten meestal aangeroepen door de priesteres of toovenares, die het afgod besprengt met het bloed van een buffel, vogel of varken en plengoffers brengt, terwijl de Indianen hunne handen opheffen onder den uitroep: «Siggam Cabunian! Siggam Bulamaiag! Siggam aggen!» (O God! O schoone maan! O ster!) Daarop doopt men een borstel in palmwijn en besprengt de omstanders daarmede. (Dit laatste is waarschijnlijk eene navolging van de besprenking met wijwater bij de Roomsch-Katholieken). De plegtigheid eindigt met een algemeen gezang.
De Priesters geven vele voorbeelden van hetgeen zij de onwetendheid en domheid der Indianen noemen, maar deze bepalenzich meestal tot de miskenning van de geheimen der schepping, de wording en de toekomst van den mensch, de godsdienstige verpligtingen en de leerstellingen van het Katholieke geloof. Het is te betwijfelen of de bloote herhaling door gewoonte van sommige formulieren meerdere blijken van Christelijken vooruitgang zou opleveren dan de openlijk erkende onwetendheid van deze heidensche stammen.
Als een Indiaan door iemand uit een naburigen stam wordt vermoord en de beleediging niet door eene som gelds wordt afgekocht, is men van de zijde van den beleedigde verpligt wraak te nemen door een uit den stam, waaronder de misdaad is gepleegd, te dooden.
Het volksvermaak is de dans; daarbij vormt men een kring, strekt de handen uit en gebruikt de voeten beurtelings terwijl men op den eenen loopt en den anderen achterhoudt; zoo draaijen zij rond onder luid geschreeuw, gevoegd bij het geroffel van ronde trommels, waarop met beide handen wordt geslagen.
De schedels van dieren worden dikwijls gebruikt om de huizen der Indianen op te sieren. Galvey zegt dat hij in ééne woning, te Capangar, niet minder dan 405 koppen van buffels en ossen en meer dan duizend varkens heeft gezien, die een onverdragelijken stank verspreidden.
De bast van den Uplay wordt gebruikt bij tusschenpoozende koortsen en men is zeer goed met de geneeskundige eigenschappen van sommige kruiden bekend. Heet ijzer wordt gebruikt om sommige ligchaamspijnen te verdrijven, zoodat het vleesch dan wordt ingebrand; maar in de meeste gevallen neemt men zijne toevlugt tot bijgeloof en toovenarij en offert vogels en dieren, die onder de ziekenoppassers worden verdeeld.
Pater Mozo zegt van de Italons (Luzon) gezien te hebben dat zij, na een vijand te hebben vermoord, zijn bloed dronken en zijne longen, het achterhoofd, de ingewanden en andere gedeelten van het ligchaam uitsneden en raauw opaten, waarbij zij zeiden dat het hun moed en kracht in den oorlog gaf. De schedels worden in de huizen bewaard om bij plegtige gelegenheden te worden ten toon gesteld. Deze gewoonte is zeker van Borneoschen oorsprong, want pater Quarteron, de apostolische vicarisvan dit eiland, verhaalde mij, dat hij eens een groot aantal wilden had overvallen die de menschelijke schedels, waarmede hunne huizen gewoonlijk zijn versierd, ronddroegen en dit deden «om hunne vijanden een luchtje te doen scheppen.» Nadat hij nog vele der barbaarsche gewoonten van de eilanden heeft opgenoemd, roept de goede monnik Mozo uit: «Verbeeld u nu eens hoeveel moeite en zorg het kost om zulke barbaren uit de magt van den duivel te krijgen!» Zij brengen even vele offers als zij vingers geopend vinden aan de hand van een doode. Is die gesloten, dan wordt er niets geofferd. Zij lijden veel aan huidziekten. De Busaos beschilderen hunne wapens met bloemen en om sieraden te dragen, doorboren zij hunne ooren, die zij somtijds tot hunne schouders uitrekken. De Ifugaos dragen aan een halsketting stukken riet die het aantal door hen gedoode vijanden aanwijzen. Galvey zegt er 23 te hebben geteld die een man droeg, welke in eene schermutseling met Spaansche troepen sneuvelde. Deze stam valt dikwijls reizigers in de bergen aan, met het doel om hunne schedels te verkrijgen. De zendelingen stellen hen als de hevigste vijanden der Christenen voor. Sommige monniken spreken van vreeselijke bekentenissen die vrouwen der Igorottos na hunne bekeering tot het Christendom moeten gedaan hebben, omtrent hare gemeenschap met apen in de bosschen, en pater Lorenzo weidt in breede trekken over dit onderwerp uit; hij verklaart dat een schepsel eens bij hem ter doop werd gebragt dat «hem met afgrijzen vervulde.» De Mas verhaalt dat een kind met lange armen en zacht haar, dat veel op een aap geleek, door zijne moeder te Vijan werd ten toon gesteld en aalmoezen leerde vragen.
De Mas beveelt het Spaansche Gouvernement aan het koopbare gedeelte van de Mohammedaansche en heidensche stammen te koopen, hen te bekeeren en tot den landbouw te gebruiken. Hij geeft statistieke opgaven om aan te toonen dat er eene opeenstapeling van 120 pCt. zou plaats hebben, terwijl hunne verwijdering de Indianen zoude ophitsen, die elkander zouden dooden en zoo de eilanden van hunne tegenwoordigheid verlossen.
Dit zou eene nieuwe bladzijde in de geschiedenis van den slavenhandel zijn. Hij berekent dat er zich meer dan een millioenheidenen en Mohammedanen op de eilanden bevinden. Galvey’s «Dagboek van eene expeditie naar Benguet, in Januarij 1829» en van eene andere naar Bacun in December 1831, zijn verhalen van ondervonden avonturen, waarvan vele van gevaarlijken aard waren en waarbij velen hun leven verloren en een tal woningen vernield werden. Zij zijn belangwekkend in zooverre dat zij doen zien hoe moeijelijk het is deze bergrassen tot onderwerping te brengen. Galvey stond aan het hoofd van nog verscheidene andereexpeditiënen stierf in 1839.
Er zijn weinig feiten van meer belang, in verband met de veranderingen die in de Oostersche wereld plaats vinden, dan de Chinesche overbevolking in bijna iedere streek ten oosten van Bengalen; en in Calcutta zelf bevindt zich een aanzienlijk aantal Chinezen, meestal schoenmakers, waarvan vele groote rijkdommen hebben verworven; zij zijn te zamen in den sterken nationalen band aan elkander verbonden, die hun overal vergezelt en die niet verbroken, zelfs naauwelijks geïnfluenceerd wordt door de hun omgevende omstandigheden. Op de Philippijnsche eilanden hebben zij bijna een monopolie in den kleinhandel verkregen en de vadsige gewoonten der inlanders kunnen bij lange niet concurreren met deze nijvere, matige en volhardende indringers. Zij worden door de inlanders zeer gehaat, doch daar hun over het algemeen vreedzaam gedrag en gehoorzaamheid aan de wetten hunne vijanden geen voet geven, nemen zij jaarlijks in aantal, rijkdom en belangrijkheid toe. Intusschen zijn zij slechts trekvogels, die weder huiswaarts keeren om door andere van hunnen stam te worden vervangen. Zij brengen nooit hunne vrouwen mede, maar nemen zelve vrouwen of huishoudsters onder de inlanders. Een wettig huwelijk vereischt echter de belijdenis der Christelijke godsdienst en velen hunner bekommeren er zich dan ook weinig over om tot de kerk van Rome over te gaan. Zij mogen geene tempels oprigten om Buddhistische leerstellingen te verkondigen, maar hebben afzonderlijke kerkhoven. Zij betalen eene bepaalde belasting, die berekend wordt naar den staat, dien zij voeren, als kooplieden, handelaars , winkeliers, handwerkers, bedienden enz. Geheele straten in Manilla worden door hen bewoond en overal waar wij hen aantroffen, vonden wij in hen de meest werkzameen voorspoedigste onder de arbeidende klassen. Duizenden en duizenden Chinezen komen op de eilanden aan en verspreiden zich daar, zonder dat eene enkele Chinesche vrouw hen uit hun vaderland vergezelt.
In het jaar 1857 landden alleen in de haven van Manilla 4,232 Chinezen aan, terwijl 2,592 die verlieten om naar China terug te keeren.
Geen beter bewijs van den buitengewonen onwil der Chinesche vrouwen om te emigreren, kan men vinden dan in de statistiek van de hoofdstad der Philippijnen. In 1855 bevonden zich in de vesting Manilla 525 Chinesche mannen, doch slechts 2 vrouwen en 5 kinderen. In Binondo waren 5,055 Chinesche mannen en slechts 8 meisjes. Wanneer men nu in aanmerking neemt dat men, bij een gunstigen mousson, niet meer dan drie of vier dagen behoeft om van China naar de Philippijnen te komen, dat er een aantal rijke Chinezen op het eiland gevestigd zijn en dat de begeerte naar kinderen en om hun stam voort te planten onder het Chinesche volk algemeen is, kan men ligt begrijpen welk eenweêrziner bij de vrouwen tegen de emigratie bestaat.
Dit is dan ook eene ontegenzeggelijke waarheid en het feit blijkt een groote hinderpaal te zijn tegen de gunstige emigratie van koelies. Men heeft geene vrouw noch voor de Britsche, noch voor de Spaanschekoloniënkunnen verkrijgen, ofschoon de uitvoer van koelies meer dan 60,000 had bedragen, en uitgezonderd door kinderroof en directen afkoop van koppelaarsters of bordeelhoudsters, kan men er geene vrouw toe krijgen om te emigreren. Deze zekerheid moet wel in aanmerking genomen worden door de voorstanders van de kolonisatie met Chinesche landbouwers in de Britschekoloniën. In den loop van tijd zal Hong-kong welligt eenige vrijwillige vrouwelijke emigranten opleveren en de jongste uitgevaardigde emigratiewet door de autoriteiten van Canton zal daartoe veel bijdragen.
Gedurende vijf jaren (van 1850–55) werden slechts 14 Chinezen in al deprovinciënwegens ernstige misdaden veroordeeld, dat is gemiddeld nog geen drie per jaar; gevallen van moord, diefstal met geweld of aanvallen op de eerbaarheid kwamenniet voor. Er hadden negen gevallen plaats van eenvoudige diefstal, twee van diefstal van vee, een van vervalsching, een van namaak vanmuntspeciënen een van brandstichting. Deze feiten geven een goed denkbeeld van de zedelijkheid der Chinesche kolonisten. Misdrijven van geringen aard worden, even als bij de Chinezen, door hunne eigen plaatselijke principalia gestraft.
Het meerendeel der schoenmakers op de Philippijnen zijn Chinezen. Van 784 in de hoofdstad zijn 633 Chinezen en 151 inlanders. Vele zijn ook timmerlieden, grofsmeden, waterdragers, koks en daglooners, maar een kleine winkelhandel is het geliefkoosde bedrijf. Onder de laatste echter behooren vele welgegoede handelaars en kooplieden, die voor hunne rekening een grooten in- en uitvoerhandel drijven en op al de eilanden bijna hunne agenten hebben. Waar zal de Chinees niet doordringen; aanhoevelegevaren zal hij zich niet blootstellen; hoeveel lijden zal hij niet ondergaan; welke ondernemingen zal hij niet doen; hoeveel volharding zal hij niet ten toon spreiden—als hij slechts geld kan verdienen? En inderdaad, dit is zijne verdienste als kolonist, hij is spaarzaam, geduldig, volhardend, geslepen; onderworpen aan de wetten, eerbiedig voor de autoriteiten, terwijl hij zich slechts van verdriet onthoudt en dollar op dollar stapelt; is de hoop groot genoeg om aan zijne behoefte of zijn streven te voldoen, dan keert hij terug om door anderen opgevolgd te worden, die dezelfde eigenschappen bezitten en bij hunnen terugkeer met hetzelfde succes beloond worden.
De eerste aanmoediging die den Chinezen werd gegeven om zich op de Philippijnen te vestigen, was als landbouwers; een ander bedrijf mogten zij niet uitoefenen. Ook de Japanezen werden uitgenoodigd, doch men vindt van deze naauwelijks nog eenige op de eilanden. De naam der Chinezen als landbouwers heeft waarschijnlijk de aandacht der autoriteiten van Manilla op hen gevestigd, maar geen enkele Chinees blijft een beroep uitoefenen, wanneer hij een ander voordeeliger kan vinden. Bovendien waren zij onder de landelijke bevolking niet gezien en bij hun spaarzaam karakter meer geneigd zich tot groepen enhwey(gezelschappen) te verbinden, dan zich onder de herders- en landelijke stammente verspreiden, die hen als mededingers benijdden en als heidenen haatten. Zij hebben zich eene positie in de steden gemaakt en zijn nu te groot in getal en te vermogend om miskend of werkelijk verdrukt te worden. De meesten zijn uit de provincie Fokien en schepen zich te Amoy in. Ik vond geen enkelen onder hen die de eigenlijke Chinesche taal sprak, ofschoon velen Chineesch schrift lezen.
Wanneer een Chinees de eed wordt afgenomen, snijdt de getuige den kop af van een witten haan en zegt men hem, dat zoo hij de waarheid niet zegt, het bloed van zijne familie even als dat van den haan zal worden vergoten en hem een ongeluk zal overkomen. Mijne langdurige ondervinding van de Chinezen noopt mij te zeggen dat geen eed—behalve bij vrees voor straf—eenige de minste zekerheid tegen de verbreking daarvan aanbiedt. In onze hoven in China werden verscheidene vormen op verschillende tijden aangenomen, als het onthoofden van een haan; het breken van een stuk vaatwerk; het doen van vervloekingen door den getuige op zich zelven en de wensch dat al zijn geluk mogt verdwijnen als hij loog; het verbranden van een stuk papier, waarop een soort van eed stond geschreven en de verbindtenis om in de hel even als dit papier op de aarde verbrand te worden als hij de waarheid niet zeide;—deze en andereceremoniënhebben niets gebaat om de zekerheid te erlangen voor de waarheid. Terwijl ik Gouverneur van Hong-kong was, werd een besluit uitgevaardigd, waarbij het afnemen van den eed aan Chinezen werd afgeschaft en hun eene zware straf als meineedigen werd opgelegd, als zij eene valsche getuigenis gaven. Deze maatregel heeft het bekennen der waarheid veel versterkt en aangemoedigd en bedrog of logen belet. Ik vroeg eens een invloedrijk persoon inCantonwelkeceremoniënzij onder hen zelven gebruikten als zij zekerheid voor eene waarachtige getuigenis wilden hebben. Hij zeide mij dat er een tempel was waarin een afgelegde eed veel meer verbindend was, dan op eene andere plaats, maar hij erkende dat hunne geregtshoven geene zekerheid voor waarheid hadden. Er bestaat een chineesch spreekwoord:«Puh tah, pu chaou», dat wil zeggen: «zonder slagen, geen waarheid», en getuigen in geregtelijke zaken worden dan ook dikwijls gekastijd.De Chinezen eerbiedigen heilig hunne geschreven en over het algemeen hunne ceremoniële verbindtenissen. Zij zijn door alles heen, als zij die onteeren. Maar logen wordt niet veracht, vooral wanneer die verholen en ongestraft blijft en het Gouvernement verstaat het best de kunst om te liegen. In sommige hunner boeken wordt zelfs logen om barbaren te bedriegen, aangemoedigd en aanbevolen.