Naschrift.

Naschrift.Door gunstige beschikking van den Minister van Koloniën is mij inzage verleend in deofficieelebescheiden, door den heer Baron van Heeckeren op ’s Rijks-Archief gedeponeerd, welke betrekking hebben op den tijd (1831–1838), dat hoogstdeszelfs vader, de heer E. L. baron van Heeckeren, Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen was. Toen ik deze gunstige beschikking ontving, was de geschiedenis bijna, het tijdvak van vanHeeckerenreeds geheel afgedrukt. Kon ik dus de resultaten van het onderzoek dier belangrijke bescheiden niet ter plaatse, waar zij eigenaardig behooren, mededeelen, in een naschrift willen wij echter het voornaamste daaromtrent aanstippen.Uit die belangrijke bescheiden onder anderen blijkt, dat het onwaar is, hetgeen soms wel eens door de partij der reactie beweerd en als bewijs van de goede behandeling der slaven is aangevoerd, namelijk, dat de afschaffing der slavernij in de Britsch West-Indische bezittingen door de slaven in Suriname bijna met onverschilligheid werd vernomen, en dat er van geen onrust onder de slaven sprake was. Integendeel leest men gestadig van oproerige gezindheid der slaven, in het nabij Britsch Guyana gelegen district Nickerie. Reeds in 1831, toen de kwestie der emancipatie in Engeland ter sprake kwam, was het gerucht daarvan in de Nickerie ter oore der slaven gekomen, en, volgens berigt van den Landdrost Tyndall aan van Heeckeren, heerschte er in het geheele district dien ten gevolgeeen oproerige geest onder de slaven en sprak men van eene zamenspanning tot opstand op nieuwjaarsdag1. De President van het Gemeente bestuur, de Baljuw enz. werden daarop naar de Nickerie gezonden, met last om de gesteldheid der zaken te onderzoeken en verder naar bevind te handelen. Zij begaven zich naar het bedoelde district en—als naar gewoonte—werden de belhamels met gestrengheid gecorrigeerd2.Desniettegenstaande bleef er een onrustige geest onder de slaven heerschen ten gevolge van verspreide geruchten omtrent de meerdere vrijheid, die de slaven in Berbice genoten. Vele slaven liepen weg en daar de Britsche autoriteiten hen nietdwongennaar hunne meesters terug te keeren, zocht de koloniale regering dit op allerlei wijze te beletten. De kustvaart der Engelschen werd verboden en als represaille zouden de van Britsche koloniën ontvlugte slaven mede niet terug gegeven worden3.De Amsterdamsche kooplieden, belanghebbenden bij de Surinaamsche plantaadjes, vreesden zeer voor de gevolgen der Britsche Emancipatie; zij wendden zich per rekwest tot Z. M., met verzoek, om het garnizoen met 2000 man te versterken, ten einde in staat te zijn een mogelijken opstand der slaven te bedwingen. Het garnizoen werd daarop met 200 man versterkt4.Toen de afschaffing der slavernij in Britsch Guyana tot stand was gekomen, werd de communicatie tusschen het Nickerie-district en de Berbice strengelijk verboden5. Daar de gewone maatregelen niet genoegzaam waren, werd een vaartuig op de Corentijn gestationneerd, om de ontvlugting der slaven te beletten6; terwijl de heer G. de Veer naar Demerary werd gezonden, ten einde van het Britsche Gouvernement de uitlevering van de gevlugte slaven te vragen7.In 1837 had mede op nieuw een opstand der slaven in de Nickerie plaats; na hunne veroordeeling door het geregtshof te Paramaribo werden zij, onder geleide van 30 à 40 man militairen, naar de Nickerie terug gezonden, om daar hunne straf te ondergaan8.Telkens vindt men ook gewag gemaakt van ontvlugting van slaven uit de andere gedeelten der kolonie, terwijl vele boschtogten ter verstoring der wegloopers plaats vonden.Hetgeen zoo dikwerf door de slavenmannen beweerd is en nog beweerd wordt omtrent het geluk der slaven, wordt op nieuw door deze feiten wedersproken en wij zeggen het den graaf de Gasparin na, waar hij zegt: »Eene instelling, die het kwade toelaat, het in groote mate in ’t leven roept, zeggende: dat de mensch eendingis, die instelling teelt noodzakelijk meer misdaden, meer misbruiken, meer verkrachtigingen, meer laagheden, dan de verbeelding der romanschrijvers ooit zal kunnen te voorschijn roepen. Wanneer een geheele stand het regt niet heeft, noch om zich te beklagen, noch om zich te verdedigen, noch in regten te getuigen; wanneer zijne stem zich niet kan doen hooren op eenige wijze hoegenaamd, dan is het veroorloofd de bekoorlijke tafereelen te verwerpen, die ons van zijn geluk worden opgehangen.Men zou geheel onbekend moeten zijn met het menschelijk hart en met de geschiedenis, om den minsten twijfel hieromtrent te kunnen blijven koesteren.Daarbij komt, dat zij, die, gelijk ik, eigenhandig de regterlijke stukken onzer koloniale slavernij hebben doorzocht, vreeselijk wantrouwend zijn geworden en gevaar loopen met een ongeloovig oog de beschrijvingen te beschouwen dier arkadische toestanden, welker waarde wij hebben kunnen toetsen!”9De gewone middelen ter correctie der slaven—en deze waren toch nog al krachtig—schijnen sommige meesters nog niet genoegzaam te zijn geweest tot bedwang der slaven, waarom meermalen door meesters aan het Gouvernement verlof werd gevraagd, om slaven, die zich slecht gedroegen, op ’s lands fortificatiën te doen arbeiden, onder strenge discipline en zonder dat de meester huur hiervan behoefde te trekken. Dat verzoek werd meestal toegestaan, mits de eigenaar de onkosten der boeijen betaalde10. Ook werd vermeerdering van het getal policie-dienaren noodzakelijk geacht en hun getal werkelijk met zes vermeerderd, ten einde meermalen ontdekte verbindtenissen tusschen slaven van Paramaribo en wegloopers, die in den omtrek huisden, tegen te gaan11.Van de vergunning om slavenmagten bijeen te trekken (zie bladz.665) werd ruimschoots gebruik gemaakt en gedurig leest men van overschrijvingen van slaven op de privé namen der eigenaren. Verscheidene malen werd toestemming verleend tot het afzonderlijk verkoopen der kinderen van hunne moeders, waartoe danechterde moeder toestemming moest verleenen. Of deze toestemming altijd vrijwillig en zonder dwang van buiten werd gegeven, laten wij in het midden.Op bladzijde656gewaagden wij als in het voorbijgaan, op grond van door ons ingewonnen inlichtingen, dat: de zoogenaamde vrije gouvernements-arbeiders, menschen van prijs gemaakte slavenschepen genomen, en door het Gouvernement in dienst gesteld—niet veel beter dan slaven werden behandeld; inofficieelebescheiden wordt deze bewering bevestigd; de Britsche gezant leverde klagten bij onze regering in, dat de zoogenaamdevrije arbeidersalsslavenbehandeld werden en onder eenezeer strengetucht stonden. De Gouverneur werd door den Minister opgedragen hieromtrent rapport te doen12. Dit rapport hebben wij niet gevonden, doch uit verscheidene omstandigheden blijkt, dat de tucht over de zoogenaamde vrije arbeiders uiterst gestreng was.De tegenwoordigheid van den Engelschen commissaris van het gemengd geregtshof tot wering van den slavenhandel was velen een doorn in het oog—(men zie o. a. het later gebeurde daaromtrent (bladz.691) onder het bestuur van Elias.) Die Engelsche heeren werden door de slaven in zekeren zin als hunne beschermers aangezien, ofschoon zij omtrent hen niets te gebieden hadden. Het geval waarop Halberstadt, in zijnopbladzijde678aangehaalde werkje, doelt, betreffende willekeurige handelwijze van het koloniaal Gouvernement omtrent zekeren Engelschen grondeigenaar, den bij ons bekenden John Bent, staat ook hiermede eenigermate in betrekking.John Bent had in September 1833 aan J. H. Lance, den Engelschen regter in het gemengd geregtshof ter wering van den slavenhandel, in die kwaliteit een brief geschreven, waarin hij als aanklager optrad tegen zekeren Nicholson (een Engelschman), wonende in het district Nickerie: »dat die het er op toeleidde, om zekere slaven uit de naburige Britsche kolonie Berbice met geweld te vervoeren, en dat Nicholson getracht zou hebben den bevelhebber van zekere op de kolonie varende schoener Carolina J. Green daartoe te verleiden. Lance, die de kolonie eerlang stond te verlaten, had dien brief medegedeeld aan de betrokkene partij en aan zijnen opvolger Dalrymph, terwijl hij—daar deze zaak buiten zijne competentie was—de beslissing aan den Gouverneur overliet, vertrouwende, dat deze betamende maatregelen zou nemen.Van Heeckeren was over deze handelwijze van Bent zeer gebelgd; hij zag hierin eene bedoeling, om, door het kenbaar maken van deze zaak aan het Engelsch gouvernement, in de kolonie eene Engelsche jurisdictie, immers eene Engelsche surveillance te vestigen over inwoners en burgers der kolonie, en botsingen tusschen beide gouvernementen mogelijk te maken. Uit het ingesteld onderzoek bleek niets misdadigs van Nicholson, en daar Bent—zoo vermeende van Heeckeren—met vilipendentie van Nederlandsche autoriteiten zijne medeburgers bij een vreemden regter, tot geheel andere einden tegenwoordig, had aangeklaagd, zou men, krachtens artikel 67 van het reglement, wel vrijheid hebben gevonden om Bentuit de kolonie te verbannen. De Gouverneur vergenoegde zich evenwel slechts met:a.Bent het Burgerregt te ontnemen: zijn naam zou in het Burger-register worden doorgehaald;b.den Procureur-Generaal te gelasten op Bent een wakend oog te houden; enc.Bent te bedreigen, dat, wanneer hij verder aanleiding daartoe gaf, hij de kolonie zou moeten ontruimen13.De Nederlandsche regering berustte in de handelwijze van van Heeckeren ten opzigte van Bent, »ofschoon men er anders wel aanmerkingen op zou kunnen maken, doch men vertrouwde, dat de Gouverneur het beste weten zou wat met de eer en de waardigheid van het koloniaal Gouvernement overeenkwam.”14In Januarij 1836 werd Bent weder in zijn burgerregt hersteld15, en later schijnt de verhouding tusschen hem en den Gouverneur beter te zijn geworden, daar Bent bij de zending van de Veer naar Demerary (zie bladz.814) in den arm werd genomen, ten einde die zending, zoo mogelijk, te doen gelukken16.Op voordragt van G. N. G. Vlier, omtrent een plan tot proefneming van kolonisatie met de vrije bevolking van Paramaribo, ten einde hen tot den landbouw op te leiden, werd in 1833 eene commissie gevormd17. Het plan was om 20 huisgezinnen op Voorzorg te plaatsen; ieder huisgezin zou ƒ 600 voorschot ontvangen, terwijl zij voor hunnen arbeid geen slaven mogten bezigen. De commissie besloot provisioneel de proefneming met zes huisgezinnen te nemen18; onderscheidene omstandigheden, waarbij ook de ongeschiktheid van het terrein oorzaak waren, deden die proefneming mislukken.Door het Nederlandsch gouvernement werd zekeren Bouni,voormalig Controleur der Bosschen, in dienst der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Volksvlijt te Brussel, naar Suriname gezonden, ten einde te onderzoeken welk hout aldaar geschikt bevonden werd voor ’s Rijks dienst en welke de beste wijze was dit te verkrijgen19.Bouni overleed, kort na zijne aankomst te Suriname, waardoor het beoogde doel grootendeels werd gemist; de Minister vanKoloniënverzocht echter den Gouverneur, dat men voortging met de nasporingen en tot proefeenRijkstransportschipbevrachtte met 10,000 kubiekvoeten hout; dat men een plan vormde tot het oprigten van een corps negers, speciaal voor de houtvelling, en poogde betrekkingen met de Boschnegers aan te knoopen, ten einde hout van hen te koopen, ook ijzerhard, pokhout en letterhout, geschikt voor meubelmakers, door welker meerdere waarde de vrachtprijs minder kostbaar zou worden20.Er is van tijd tot tijd eenig hout naar Nederland verzonden, doch deze handel kan nog veel uitbreiding erlangen.Na de wegruiming van eenige moeijelijkheden, werden in 1836 nieuwe vredestraktaten met de onderscheidene stammen der Boschnegers gesloten21, en in 1838 ook den Becoe- en Musinga-negers veroorloofd houtwaren naar de Beneden-Saramacca af te voeren22.Dikwijls kwamen bij de Commissie van onderwijs, aan wie het toevoorzigt en de verzorging, de opvoeding en het onderhoud der behoeftige weezen was opgedragen23, verzoeken in tot het oprigten van eene school voor arme kinderen, die daarop gratis onderwijs konden erlangen, daar het slechts aan eenige kinderen op de stadsschool verleend voorregt veel te beperkt was. In 1836 werd aan dit verzoek gehoor verleend: het vroegere cholera-hospitaal werd tot school en onderwijzerswoningingerigt; het onderwijs zou zich bepalen tot lezen, schrijven, rekenen, de zedeleer en koraalgezang;—dit laatste echter slechts voor zoover de kinderen in een der Christelijke kerkgenootschappen waren opgenomen. De onderwijzer zou eene bezoldiging van ƒ 1200 ontvangen24. Later werden twee stadsscholen opgerigt: eene voor gealimenteerden en eene voor kinderen van behoeftige ouders25; en werd ook in eene betere verzorging der behoeftige wezen voorzien.Op Bladz.671schreven wij, dat vereenvoudiging in het bestuur der kolonie zeer gewenscht was, want dat het onderhoud van een legio ambtenaren, waarvan sommige weinig te doen hadden, enorme kosten veroorzaakte. Uit deofficieelebescheiden blijkt, dat dit inderdaad zeer groot was, en het moet ons verwonderen, dat de Nederlandsche regering toeliet, dat groote sommen verspild werden (zie bladz.677), daar de slechte staat van ’s lands geldmiddelen niet veroorloofde onkosten voor Suriname te doen en telkens bij den Gouverneur werd aangedrongen om remises te zenden26.Tijdens het Embargo (zie bladz.671) door Engeland en Frankrijk op de Hollandsche schepen gelegd, werden de meeste ladingen uit Nederland naar Suriname en omgekeerd met neutrale schepen vervoerd. Dit verzwaarde echter de kosten en handel en landbouw werden hierdoor gedrukt.Ook ondervond de handel belemmeringen door de voorzorgsmaatregelen tegen de cholera-morbus genomen (zie bladz.661); vooral echter beklaagden zich de zeeofficieren bij de quarantaine over de moeijelijke dienst en bij herhaling wendden zij zich hierover tot den Gouverneur27.Met veel lof wordt gewaagd van den dienstijver en de belangelooze behartiging van het welzijn der volkplanting door den R. C. pastoor J. Groof. Uit aanmerking daarvan werd hem uit de koloniale kas toegelegd eene gratificatie van ƒ 1000’s jaars28, en erkende Z. M. deze zijne diensten, door hem tot Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw te benoemen29.In het journaal van van Heeckeren van 8 April 1835 vindt men vermeld, dat zekeren heer Mr. J. M. Lotze het verzoek heeft gedaan, om het oude archief der kolonie te analiseren en te bearbeiden. Van Heeckeren begreep, dat dit voor de kennis der Geschiedenis van Suriname belangrijk kon zijn en stond hem dus zijn verzoek toe; en zoo lang als hij ter gouvernements-secretarie werkzaam zou wezen, zou hij als ambtenaar worden aangemerkt en hemschrijfbehoeftenenz. worden verstrekt30. Wij hebben niets verder van de resultaten van dien arbeid vernomen en vestigen daarom de aandacht op deze bijzonderheid, daar hiervan misschien een of ander bij het koloniaal archief berust en welligt nuttig kon zijn voor verdere nasporingen ten behoeve der Geschiedenis van Suriname.1Journaal van van Heeckeren, 24 December 1831.↑2Journaal van van Heeckeren, 24 December 1832.↑3Journaal van van Heeckeren, 20 Julij 1832, 11 Maart 1833.↑4Journaal van van Heeckeren, 7 Januarij 1834.↑5Journaal van van Heeckeren, 25 Julij en 19 September 1833.↑6Journaal van van Heeckeren, 8 Augustus 1838.↑7Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837. De uitslag van deze zending hebben wij niet in deofficieelebescheiden geboekt gevonden; wij veronderstellen echter, dat hij niet gunstig is geweest, daar het toestaan van dit verzoek geheel tegen de door de Engelschen hieromtrent gevolgde handelwijze zou hebben gestreden.↑8Journaal van van Heeckeren, 5 April 1837.↑9Een groot volk dat zich verheft. De Vereenigde Staten in 1861, uit het Fransch van Graaf Agénor de Gasparin, bladz.9.↑10Journaal van van Heeckeren, 29 April 1833, enz. enz. enz.↑11Journaal van van Heeckeren, 8 October 1833.↑12Journaal van van Heeckeren, 2 Februarij 1832.↑13Journaal van van Heeckeren, 9 September 1833.↑14MinisteriëleMissive, 4 December 1833.↑15Journaal van van Heeckeren, 16 Januarij 1836.↑16Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837.↑17Journaal van van Heeckeren, 17 Januarij 1834. Zie ook bladz.710.↑18Journaal van van Heeckeren, 15 September 1834, 13 April 1835, enz.↑19Ministeriëlemissive, 27 Februarij 1836.↑20Ministeriëlemissive, 23 November 1836.↑21Journaal van van Heeckeren, 11 November 1835,10 Maart, 1 Julij 1836, enz.↑22Journaal van van Heeckeren, 25 Januarij 1838.↑23Journaal van van Heeckeren, 2 Maart 1833.↑24Journaal van van Heeckeren, 16 Junij 1836.↑25Journaal van van Heeckeren, 10 Augustus 1836.↑26Ministeriëlemissives, 13 Augustus 1832, enz. enz. enz.↑27Journaal van van Heeckeren, 20 Augustus 1832, enz. enz.↑28Journaal van van Heeckeren, 26 April 1836.↑29Ministeriëlemissives van 8 Februarij en 11 November 1836.↑30Journaal van van Heeckeren, 8 April 1835.↑Chronologische tafelder voornaamste gebeurtenissen in de geschiedenis van Suriname vermeld.Jaren.Bladz.1492.Ontdekking van Amerika121499.Eerste ontdekkingsreizen naar Guiana241500.Tweedeontdekkingsreizen,,naar,,Guiana,,241580.Togten der Hollanders en Zeeuwen281593.Guiana wordt, in naam van Filips den Tweeden, door Domingo de Vera, in bezit genomen261595.Togten van Walther Raleigh281596.Togten,,van,,Laurens Keimis281599.Togten,,van,,van Hollanders en Zeeuwen291605.Eerste proeven ter kolonisatie door de Engelschen301606.Tweedeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,301608.Derdeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,311614.Octrooi aan de Hollanders en Zeeuwen verleend, om de nieuw ontdekte havens van Guiana, met uitsluiting van anderen, te bevaren291624.Proeve ter kolonisatie door de Franschen311630.Vestiging van kapitein Marechal in Suriname321640.De Franschen nemen bezit van Suriname321650.Lord Willoughby, Graaf van Parham, laat eene volkplanting in Suriname aanleggen331662.Koning Karel de Tweede van Engeland schenkt Suriname bij giftbrief aan van Parham341664.Vestiging der Joden in Suriname371667.Vermeestering van Suriname door Abraham Crijnsen40—Suriname wordt door de Engelschen onder John Hermans hernomen431668.Suriname wordt bij verdrag aan de Hollanders teruggegeven451668.Philip Julius Lichtenberg wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd461669.Lichtenberg komt in Suriname en aanvaardt het bestuur481671.Lichtenberg,,keert naar Nederland terug481672.Pieter Versterre aanvaardt a. i. het bestuur, onder den titel van Luitenant-Gouverneur481677.Pieter Versterre sterft.48—Abel Thisso wordt Luitenant-Gouverneur.48—Tobias Adriaensen aanvaardt het bestuur, onder den titel van Kapitein-Commandeur der Provincie Suriname481678.— keert naar Nederland terug48—Johannes Heinsius wordt Gouverneur491679.Oorlog met de Indianen501680.Honderd en vijftig man troepen komen uit Zeeland ter versterking van het garnizoen51—Heinsius sterft511682.De hulptroepen keeren naar Holland terug51—Laurens Verboom neemt a. i. het bestuur op zich52—De nieuwe West-Indische Compagnie wordt opgerigt en Suriname bij octrooi aan haar afgestaan531683.De W.-I. Compagnie verkoopt ⅓ aandeel van Suriname aan de stad Amsterdam, ⅓ aan Cornelis van Aersens, Heer van Sommelsdijk en de nieuwe eigenaars noemen zich in dat contract: “De geoctroijeerdeSociëteitvan Suriname”, onder welken titel de directie wordt gevoerd541683.Sommelsdijk wordt tot Gouverneur benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur591684.Sommelsdijk stelt een raad van Policie en Justitie aan611685.Op deJoden-Savannewordt eene Synagoge gebouwd.721686.Fransche Emigranten komen als volksplanters in Suriname.65—Labadistenkomen,,als,,volksplanters,,in,,Suriname.,,671688.Sommelsdijk laat eene kerk bouwen aan de Cottica62—Sommelsdijk wordt door oproerige soldaten vermoord78—Vredenburg neemt a. i. met de Raden van Policie het bestuur op zich811689.Johan vanScharphuisenwordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur84—De Franschen wagen een aanval op Suriname, die mislukt.851696.VanScharphuisenkeert naar Nederland terug86—Paulus van der Veer aanvaardt als Gouverneur het bestuur.861707.Paulus,,van,,der,,Veer,,keert naar Nederland terug87—Willem de Gruijter wordt Gouverneur871707.Willem de Gruijter sterft87—François Anthony de Rayneval neemt a. i. het bestuur op zich.871710.Johan de Goyer wordt Gouverneur881712.Mislukte aanval der Franschen, onder Cassard89—Hernieuwde aanval en brandschatting der kolonie door Cassard.891713.Twisten tusschen de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname en de Kolonisten951715.Johan de Goyer sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021716.Johan Mahony wordt Gouverneur1021717.Johan,,Mahony,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021718.Jean Coutier wordt Gouverneur1021721.Jean,,Coutier,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021722.Mr. Hendrik Temminck wordt Gouverneur1021724.De eerste koffij van Suriname te Amsterdam aangebragt1071727.Mr. Hendrik Temminck sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1031728.Mr. Karel Emelius Henry de Cheusses wordt Gouverneur103—Verwoesting van plantaadjes door gevlugte negerslaven1031730.De Cheusses laat een nieuw Gouvernementshuis bouwen1031733.De eersteCacaoverzonden naar Amsterdam1081734.De Cheusses sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Jacob Alexander Henry de Cheusses wordt Gouverneur1031735.Jacob,,Alexander,,Henry,,de,,Cheusses,,sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Johan François Cornelis de Vries sterft103—Twee Raden van Policie nemen a. i. het bestuur op zich104—Mr. Joan Raye wordt Gouverneur1041737.Mr.,,Joan,,Raye,,sterft104—Gerard van de Schepper neemt a. i. het bestuur op zich.1041738.Gerard,,van,,de,,Schepper,,wordt definitief tot Gouverneur benoemd1051739.Vestiging der Moravische Broeders in Suriname1081742.Oprigting eener Mijncompagnie110—De Schepper erlangt zijn ontslag105—Mr. Joan Jacob Mauricius wordt Gouverneur105–163—Johann Pfaff eerste Luthersche Predikant komt in Suriname2001743.Kinderpokken, heete koortsen en andere ziekten heerschen in Suriname2191744.Het Hof van Civiele Justitie wordt uitgebreid165—De Luthersche kerk wordt gebouwd178—Een gebouw voor het Hof van Policie, tevens tot Hervormde kerk, gebouwd178—Mauricius neemt voorzorgsmaatregelen tegen een aanval der Franschen2071745.Brand te Paramaribo2191746.Zware boschbrand in Suriname219—Hevige tegenstand tegen Mauricius2081747.Komst van Boerenfamiliën ter kolonisatie in Suriname218—Mauricius tracht vrede te sluiten met de Marrons2211749.Oprigting van eene kas tegen de wegloopers2201750.Prins Willem de vierde wordt door HHM. gemagtigd om maatregelen te nemen tot herstel van rust en orde in Suriname; hij zendt de heeren van Spörche, Bosschaert Stenis en de Swart als commissarissen naar de kolonie, ten einde de zaken aldaar te onderzoeken222—De genoemde commissarissen komen in Suriname aan en beginnen hun onderzoek2231751.Mauricius wordt door de commissie (ongeschonden zijne eere en met behoud zijner gagie) provisioneel ontslagen, ten einde in persoon zijne zaak in Holland te kunnen verdedigen224—H. E. van Spörche neemt provisioneel het bestuur op zich en de andere commissarissen keeren naar Holland terug224—Begin der finantiële crisis; —geldleening van een millioen guldens door Willem Gideon Deutz2331752.Van Spörche sterft236—Baron van Verschuer neemt onwettig, en met voorbijgang van den Commandeur Crommelin, provisioneel het bestuur op zich2381753.Crommelin wordt door de Prinses Gouvernante en deSociëteitvan Suriname in zijne regten hersteld; van Verschuer moet aftreden en Crommelin wordt a. i. Gouverneur241—Tegenstand der Cabale tegen Crommelin242—Twisten tusschen de Hervormde Predikanten en het Hof van Policie2441753.Tweespalt onder de Hoogduitsche Joden245—Mauricius wordt in zijne eer hersteld2471754.P. A. van der Meer tot Gouverneur van Suriname benoemd; komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur251—Maatregelen van voorzorg tegen een gevreesden inval der Spanjaarden251—Aan het Orange-pad bij Para wordt eene kolonisatie beproefd2531756.Van der Meer sterft258—Jan Nepveu neemt, tijdens de afwezigheid van Crommelin, a. i. het bestuur op zich258—Crommelin keert in de kolonie terug2591757.Crommelin,,aanvaardt a. i. het bestuur259—Crommelin,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld2601758.Een nieuw hospitaal wordt gebouwd2741760.Het hospitaal wordt voltooid274—Vrede met de Aucaner-Boschnegers gesloten1561761.Twisten tusschen Crommelin en het Hof van Policie266—Eerste uitgifte van kaartengeld2631762.Crommelin stelt voor een nieuw slavenreglement zamen te stellen, doch ondervindt hierbij veel tegenwerking292—Vrede met de Saramaccaner-Boschnegers gesloten1581763.Hevige brand te Paramaribo274—Opstand der slaven in Berbice2801764.Twee brandspuiten worden uit Nederland aangevoerd275—Openbare putten voor drinkwater worden gemaakt275—Kinderpokken onder de slaven2741765.Het opperhoofd der Saramaccaner-Boschnegers ondersteunt de zending der Broedergemeente2841766.Aardbeving te Suriname2751767.Hevige boschbrand2751768.Crommelin vraagt verlof om naar Nederland te gaan; dit verzoek wordt toegestaan en Jan Nepveu a. i. het bestuur opgedragen2971770.Crommelin ontvangt op zijn verzoek eervol ontslag uit de betrekking van Gouverneur; hij vertrekt vervolgens naar Nederland, en Jan Nepveu wordt definitief tot Gouverneur aangesteld298—Nieuwe geldleeningen door de kolonisten3021772.Oprigting eener drukkerij door Mr. Beeldsnijder-Matroos316—Oprigting van het corps negerjagers320—Een corps van 800 soldaten, onder Fourgeoud, gaat naar Suriname, ten einde den opstand der negers te breidelen3241772.Sommige togten tegen de wegloopers worden met afwisselend gevolg gedaan3321773.Het corps, onder Fourgeoud, komt in Suriname325—Twisten tusschen Fourgeoud en Nepveu334—De eerste boschtogt wordt door Fourgeoud gedaan.338—Toenemende finantiële moeijelijkheden ten gevolge van onberaden geldleeningen306—Oprigting eener liefhebberij-comedie3171774.Eerste wekelijksche uitgifte eener courant.3161775.Oprigting van eenen Hollandschen Schouwburg318—Nieuwe hulptroepen komen uit Nederland3411776.Oprigting van eenen Joodschen Schouwburg.318—Nepveu doet een binnenlandsch cordon, ter bescherming tegen de invallen der Boschnegers, oprigten349—Bonni vlugt over de Marowijne op Fransch grondgebied.350—De eerste negerslaaf wordt door de Moravische Broeders gedoopt3581777.De Fransche Intendant Malouet komt in Suriname om over de op Fransch grondgebied gevlugte negers, met den Gouverneur, te onderhandelen351—Door deSociëteitwordt een Boekhouder-Generaal aangesteld.3511778.Fourgeoud verlaat de kolonie353—Voorzorgsmaatregelen tengevolge van den tusschen Engeland en Amerika uitgebroken oorlog3551779.Nepveu sterft356—Bernard Texier neemt a. i. het bestuur op zich356—Bernard,,Texier,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld360—Hevige ziekten onder menschen en vee3621780.Voorzorgsmaatregelen bij het uitbreken van den oorlog tusschen Nederland en Engeland365—Toeneming van de Broedergemeente onder de negers.381—Een natuurkundig-gezelschap opgerigt.3831781.Hulp door de Franschen aan Suriname betoond.374—Het Collegium Medicum opgerigt.3831783.De vredes preliminariën met Engeland geteekend.380—Het zendingsstation der Broedergemeente onder de Indianen wordt door de Boschnegers verwoest.381—Texier sterft.384—Wolphert Jacob Beeldsnijder-Matroos neemt a. i. het bestuur op zich.385—Nieuwe aanvallen der wegloopers3901783.Oprigting van een Letterkundig Genootschap onder de zinspreuk: “Docendo Docemur”4171784.Pogingen tot herstel van den geschokten finantiëlen toestand387—De vrede met Engeland hersteld390—Betere regeling van het brieven-vervoer396—Beeldsnijder-Matroos draagt het bestuur over aan den tot Gouverneur benoemden J. G. Wichers3971785.De uitoefening der R. C. godsdienst wordt toegestaan; R. C. priesters komen in Suriname en er wordt eene R. C. kerk en pastory gebouwd407—De privilegiën, Ascamoth enz. der Portugesche Joden worden gewijzigd411—Het eeuwfeest van de stichting der Synagoge op deJoden-Savannewordt plegtig gevierd411—Het Genootschap der Surinaamsche Lettervrienden wordt opgerigt4191787.De R. C. kerk wordt, met het celebreren eener Hoogmis, ingewijd4091789.Nederlaag der Bonni-negers4351790.Een Landbouwkundig-Genootschap wordt opgerigt424—Het etablissement Voorzorg, aan de Saramacca, ter verpleging van Boassi lijders, wordt opgerigt439—Wichers vertrekt naar Nederland439—J. J. Friderici neemt a. i. het bestuur op zich4401792.J. J. Friderici wordt definitief tot Gouverneur aangesteld440—Bonni wordt gedood4441793.Invloed der Fransche revolutie op den gang der zaken in Suriname461—Oorlogsverklaring van Frankrijk aan Engeland en Nederland452—Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Franschen453—Afschaffing der Slavernij in Cayenne, bij decreet der Nationale Vergadering in Frankrijk4551795.Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Engelschen469—Opheffing of vernietiging van de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname4701796.Tijding in Suriname ontvangen van de verwijdering van Prins Willem de Vijfde, uit Nederland, enz.459—Invoering der nieuwe orde van zaken in Suriname462—Opstand der slaven in Berbice4641796.De oorlogsverklaring van Engeland aan de Bataafsche Republiek wordt in Suriname bekend gemaakt.4761796.Friderici laat, zonder toestemming van het Hof van Policie, kaartengeld maken4771799.Spaansche hulptroepen komen in Suriname480—De Engelschen nemen het protectoraat van Suriname op zich, terwijl Friderici Gouverneur blijft4851801.Vredes-preliminairen tusschen Frankrijk en Engeland geteekend493—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland te Amiens gesloten4931802.O. W. Blois van Treslong komt Suriname, in naam der Bataafsche Republiek, overnemen494—Friderici wordt geschorscht495—Blois van Treslong neemt, met twee Raden van Policie, provisioneel het bestuur op zich496—De handel met Holland wordt heropend4981803.Pierre Berranger, tot Commissaris-Generaal en Gouverneur a. i. van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5001804.De Engelschen vertoonen zich op de Suriname.503—De kolonie wordt bij capitulatie aan de Engelschen overgegeven504—Sir Charles Green wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur513—De handel van en naar Engeland wordt opengesteld5201805.Green keert naar Engeland terug541—William Carlyon Hughes wordt Luitenant-Gouverneur541—Nieuw kaartengeld uitgegeven544—Opstand van een gedeelte der negerjagers.5481806.Beperkende bepalingen van den slavenhandel in Suriname ingevoerd5461807.De afschaffing van den slavenhandel in Suriname bekend gemaakt547—Klagten der inwoners over de handelingen van de beambten, bij het Custom-house5551808.Verlevendiging van den handel557—Hughes sterft557—John Wardlau neemt a. i. het bestuur op zich5571809.Cayenne wordt door de Engelschen veroverd558—Charles Baron Bentinck, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5591810.Er wordt eene kerk voor de Hervormde Gemeente gebouwd.5631811.Bentinck sterft564—Pincon Bonham aanvaardt voorloopig het bestuur564—Bonham tracht orde in de verwardefinantiënte brengen5651812.Bonham wordt definitief tot Gouverneur aangesteld5691813.John Bent wordt tot Administrateur der verhypothekeerde plantaadjes benoemd en komt daartoe in Suriname5691813.De commissie van John Bent verwekt veel ontevredenheid in Suriname en een hevige tegenstand openbaart zich5731814.De tegenstand wordt heviger583—De Commissie van John Bent wordt opgeheven586—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland wordt hersteld, Nederland herwint zijne nationaliteit590—De handel van Suriname met Holland wordt op nieuw geopend5921815.Suriname zal weder onder Nederlandsch bestuur komen592—De kolonisten in het distrikt Nickerie wenden pogingen aan, om onder Engelsch bestuur te blijven, of ten minste vrijheid te erlangen met Engelsche koloniën handelsbetrekkingen te mogen onderhouden593—Er worden voorbereidende maatregelen genomen, om Suriname aan het Nederlandsch bestuur over te geven5951816.Willem Benjamin van Panhuijs neemt Suriname, in naam van den Koning der Nederlanden, van Bonham over596—Van Panhuijs aanvaardt het bestuur als Gouverneur599—De nieuwe orde van zaken wordt geregeld601—Van Panhuijs sterft606—Mr. Cornelis Rijnhard Vaillant neemt a. i. het bestuur op zich6071817.Nieuwe schoolwetten worden in Suriname ingevoerd6071818.Tusschen Engeland en Nederland wordt een tractaat gesloten tot wering van den slavenhandel608—Nieuw kaartengeld wordt gemaakt6121819.De kinderpokken rigten te Suriname groote verwoesting, voornamelijk onder de slaven, aan6091821.Paramaribo wordt door een hevigen brand voor een groot deel in de asch gelegd6121822.Vaillant geeft het bestuur over aan den nieuw benoemden Gouverneur, Johannes de Veer6161823.De griep heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers6231825.Twee koopvaardijschepen verbranden ter reede van Paramaribo623—Deprivilegiënder Joden worden, omdat zij, met de andere ingezetenen, gelijke regten erlangen, ingetrokken6241826.Reductie en intrekking van het Surinaamsch kaartengeld6261827.Een nieuw muntstelsel wordt in Suriname ingevoerd628—De Surinaamsche Maatschappij van Weldadigheid wordt opgerigt6341828.De Generaal-Majoor J. van den Bosch komt als Commissaris-Generaal in Suriname630—De Veer erlangt zijn eervol ontslag630—P. R.Cantz’laaraanvaardt het bestuur als Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen630—Een nieuw Regeringsreglement, waarbij Suriname en de W. I. eilanden onder een bestuur wordt gebragt, wordt ingevoerd639—De Maatschappij ter bevordering van het Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in de kolonie Suriname wordt opgerigt6451829.De Particuliere West Indische bank wordt opgerigt652—Een Landbouwkundig Genootschap, onder de zinspreuk: “Prodesse Conamur”, wordt opgerigt658—Een kaperschip wordt opgebragt6591831.De Particuliere W. I. bank houdt op met het doen van beleeningen656—Cantz’laarsterft660—Mr. Evert Ludolph Baron van Heeckeren neemt a. i. het bestuur op zich6601832.Van Heeckeren wordt definitief tot Gouverneur-Generaal aangesteld660—Door eenige negerslaven wordt brand te Paramaribo gesticht666—Een nieuw regerings-reglement wordt ingevoerd6721833.Drie negerslaven, die brand te Paramaribo hadden gesticht, worden bij vonnis veroordeeld om levend te worden verbrand, welk vonnis aan hen wordt voltrokken670—Door Frankrijk en Engeland wordt embargo op de Nederlandsche schepen gelegd6711834.Verscheidene togten tegen de wegloopers worden gedaan676—Een nieuw school-reglement wordt ingevoerd6781835.Prins Hendrik komt in Suriname677—De nieuw gebouwde kerk der Hervormde Gemeente te Paramaribo wordt ingewijd677—De eerste steen der Hoogduitsche Synagoge te Paramaribo wordt gelegd677—Een nieuw reglement voor de schutterij wordt uitgevaardigd6781836.Genoemd reglement wordt door velen afgekeurd en dien ten gevolge ontstaat eene groote sensatie te Paramaribo6791836.Op het etablissement voor de Boassie-lijders, Batavia, wordt de aldaar gebouwde R. C. kerk ingewijd6801837.Nieuwe Hoogduitsche Synagoge ingewijd6801838.Van Heeckeren sterft681—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich6811839.Julius Constant Rijk tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur6821840.Er heerscht in Suriname schaarschte aan levensmiddelen6831841.De agio op den wissel wordt hooger en Rijk beproeft dit tegen te gaan6871842.Rijk keert naar Nederland terug688—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich688—Burchard Jean Elias tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur689—Elias ondervindt vele tegenwerking van de partij der reactie6891843.Voorbereidende maatregelen tot vestiging van Hollandsche kolonisten worden gemaakt6991845.Het administratief beheer van Suriname wordt van de W. I. eilanden gescheiden702—Elias ontvangt, op zijn verzoek, een eervol ontslag702—RenierFrederikBaron van Raders, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur705—De Hollandsche kolonisten komen te Voorzorg aan de Saramacca aan706—Er heerschen hevige ziekten onder de nieuw aangekomen kolonisten7081846.Plegtige opening der werkzaamheden aan het geprojecteerde kanaal naar Kwatta7121847.De billetten der particuliere West Indische bank worden tegen gereed geld ingewisseld7211848.De voorgestelde verbeteringen van het slaven-reglement vinden weinig bijval te Suriname718—Vrije handelswetten worden in Suriname ingevoerd7221849.De kolonisten van Voorzorg en Groningen verlaten successivelijk de nederzetting aldaar7261851.De gele koorts heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers726—De nieuwe slaven-reglementen worden ingevoerd7211852.Baron van Raders erlangt zijn eervol ontslag en keert naar Nederland terug728—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich729—De Kanter sterft7301852.Jonkheer Johann George Otto Stuart von Schmidt auf Altenstadt tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7301852.De Maatschappij van Weldadigheid viert haar vijfentwintig jarig bestaan7331854.De Maatschappij ter bevordering van Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in Suriname viert haar vijfentwintig jarig bestaan7341855.Schmidt auf Altenstadt erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag740—Charles Pierre Schimpf, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7401859.Schimpf erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag754—Reinhardt Frans van Lansberge, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7541860.Mr. L. Metman, benoemd tot Commissaris, speciaal belast met alles wat betrekking had tot invoering eener nieuwe wetgeving in West-Indië, komt, tot uitvoering van dezen last, in de kolonie Suriname756—Metman sterft756—De Bonni-negers worden van de cijnsbaarheid der Aucaner-negers ontheven758

Naschrift.Door gunstige beschikking van den Minister van Koloniën is mij inzage verleend in deofficieelebescheiden, door den heer Baron van Heeckeren op ’s Rijks-Archief gedeponeerd, welke betrekking hebben op den tijd (1831–1838), dat hoogstdeszelfs vader, de heer E. L. baron van Heeckeren, Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen was. Toen ik deze gunstige beschikking ontving, was de geschiedenis bijna, het tijdvak van vanHeeckerenreeds geheel afgedrukt. Kon ik dus de resultaten van het onderzoek dier belangrijke bescheiden niet ter plaatse, waar zij eigenaardig behooren, mededeelen, in een naschrift willen wij echter het voornaamste daaromtrent aanstippen.Uit die belangrijke bescheiden onder anderen blijkt, dat het onwaar is, hetgeen soms wel eens door de partij der reactie beweerd en als bewijs van de goede behandeling der slaven is aangevoerd, namelijk, dat de afschaffing der slavernij in de Britsch West-Indische bezittingen door de slaven in Suriname bijna met onverschilligheid werd vernomen, en dat er van geen onrust onder de slaven sprake was. Integendeel leest men gestadig van oproerige gezindheid der slaven, in het nabij Britsch Guyana gelegen district Nickerie. Reeds in 1831, toen de kwestie der emancipatie in Engeland ter sprake kwam, was het gerucht daarvan in de Nickerie ter oore der slaven gekomen, en, volgens berigt van den Landdrost Tyndall aan van Heeckeren, heerschte er in het geheele district dien ten gevolgeeen oproerige geest onder de slaven en sprak men van eene zamenspanning tot opstand op nieuwjaarsdag1. De President van het Gemeente bestuur, de Baljuw enz. werden daarop naar de Nickerie gezonden, met last om de gesteldheid der zaken te onderzoeken en verder naar bevind te handelen. Zij begaven zich naar het bedoelde district en—als naar gewoonte—werden de belhamels met gestrengheid gecorrigeerd2.Desniettegenstaande bleef er een onrustige geest onder de slaven heerschen ten gevolge van verspreide geruchten omtrent de meerdere vrijheid, die de slaven in Berbice genoten. Vele slaven liepen weg en daar de Britsche autoriteiten hen nietdwongennaar hunne meesters terug te keeren, zocht de koloniale regering dit op allerlei wijze te beletten. De kustvaart der Engelschen werd verboden en als represaille zouden de van Britsche koloniën ontvlugte slaven mede niet terug gegeven worden3.De Amsterdamsche kooplieden, belanghebbenden bij de Surinaamsche plantaadjes, vreesden zeer voor de gevolgen der Britsche Emancipatie; zij wendden zich per rekwest tot Z. M., met verzoek, om het garnizoen met 2000 man te versterken, ten einde in staat te zijn een mogelijken opstand der slaven te bedwingen. Het garnizoen werd daarop met 200 man versterkt4.Toen de afschaffing der slavernij in Britsch Guyana tot stand was gekomen, werd de communicatie tusschen het Nickerie-district en de Berbice strengelijk verboden5. Daar de gewone maatregelen niet genoegzaam waren, werd een vaartuig op de Corentijn gestationneerd, om de ontvlugting der slaven te beletten6; terwijl de heer G. de Veer naar Demerary werd gezonden, ten einde van het Britsche Gouvernement de uitlevering van de gevlugte slaven te vragen7.In 1837 had mede op nieuw een opstand der slaven in de Nickerie plaats; na hunne veroordeeling door het geregtshof te Paramaribo werden zij, onder geleide van 30 à 40 man militairen, naar de Nickerie terug gezonden, om daar hunne straf te ondergaan8.Telkens vindt men ook gewag gemaakt van ontvlugting van slaven uit de andere gedeelten der kolonie, terwijl vele boschtogten ter verstoring der wegloopers plaats vonden.Hetgeen zoo dikwerf door de slavenmannen beweerd is en nog beweerd wordt omtrent het geluk der slaven, wordt op nieuw door deze feiten wedersproken en wij zeggen het den graaf de Gasparin na, waar hij zegt: »Eene instelling, die het kwade toelaat, het in groote mate in ’t leven roept, zeggende: dat de mensch eendingis, die instelling teelt noodzakelijk meer misdaden, meer misbruiken, meer verkrachtigingen, meer laagheden, dan de verbeelding der romanschrijvers ooit zal kunnen te voorschijn roepen. Wanneer een geheele stand het regt niet heeft, noch om zich te beklagen, noch om zich te verdedigen, noch in regten te getuigen; wanneer zijne stem zich niet kan doen hooren op eenige wijze hoegenaamd, dan is het veroorloofd de bekoorlijke tafereelen te verwerpen, die ons van zijn geluk worden opgehangen.Men zou geheel onbekend moeten zijn met het menschelijk hart en met de geschiedenis, om den minsten twijfel hieromtrent te kunnen blijven koesteren.Daarbij komt, dat zij, die, gelijk ik, eigenhandig de regterlijke stukken onzer koloniale slavernij hebben doorzocht, vreeselijk wantrouwend zijn geworden en gevaar loopen met een ongeloovig oog de beschrijvingen te beschouwen dier arkadische toestanden, welker waarde wij hebben kunnen toetsen!”9De gewone middelen ter correctie der slaven—en deze waren toch nog al krachtig—schijnen sommige meesters nog niet genoegzaam te zijn geweest tot bedwang der slaven, waarom meermalen door meesters aan het Gouvernement verlof werd gevraagd, om slaven, die zich slecht gedroegen, op ’s lands fortificatiën te doen arbeiden, onder strenge discipline en zonder dat de meester huur hiervan behoefde te trekken. Dat verzoek werd meestal toegestaan, mits de eigenaar de onkosten der boeijen betaalde10. Ook werd vermeerdering van het getal policie-dienaren noodzakelijk geacht en hun getal werkelijk met zes vermeerderd, ten einde meermalen ontdekte verbindtenissen tusschen slaven van Paramaribo en wegloopers, die in den omtrek huisden, tegen te gaan11.Van de vergunning om slavenmagten bijeen te trekken (zie bladz.665) werd ruimschoots gebruik gemaakt en gedurig leest men van overschrijvingen van slaven op de privé namen der eigenaren. Verscheidene malen werd toestemming verleend tot het afzonderlijk verkoopen der kinderen van hunne moeders, waartoe danechterde moeder toestemming moest verleenen. Of deze toestemming altijd vrijwillig en zonder dwang van buiten werd gegeven, laten wij in het midden.Op bladzijde656gewaagden wij als in het voorbijgaan, op grond van door ons ingewonnen inlichtingen, dat: de zoogenaamde vrije gouvernements-arbeiders, menschen van prijs gemaakte slavenschepen genomen, en door het Gouvernement in dienst gesteld—niet veel beter dan slaven werden behandeld; inofficieelebescheiden wordt deze bewering bevestigd; de Britsche gezant leverde klagten bij onze regering in, dat de zoogenaamdevrije arbeidersalsslavenbehandeld werden en onder eenezeer strengetucht stonden. De Gouverneur werd door den Minister opgedragen hieromtrent rapport te doen12. Dit rapport hebben wij niet gevonden, doch uit verscheidene omstandigheden blijkt, dat de tucht over de zoogenaamde vrije arbeiders uiterst gestreng was.De tegenwoordigheid van den Engelschen commissaris van het gemengd geregtshof tot wering van den slavenhandel was velen een doorn in het oog—(men zie o. a. het later gebeurde daaromtrent (bladz.691) onder het bestuur van Elias.) Die Engelsche heeren werden door de slaven in zekeren zin als hunne beschermers aangezien, ofschoon zij omtrent hen niets te gebieden hadden. Het geval waarop Halberstadt, in zijnopbladzijde678aangehaalde werkje, doelt, betreffende willekeurige handelwijze van het koloniaal Gouvernement omtrent zekeren Engelschen grondeigenaar, den bij ons bekenden John Bent, staat ook hiermede eenigermate in betrekking.John Bent had in September 1833 aan J. H. Lance, den Engelschen regter in het gemengd geregtshof ter wering van den slavenhandel, in die kwaliteit een brief geschreven, waarin hij als aanklager optrad tegen zekeren Nicholson (een Engelschman), wonende in het district Nickerie: »dat die het er op toeleidde, om zekere slaven uit de naburige Britsche kolonie Berbice met geweld te vervoeren, en dat Nicholson getracht zou hebben den bevelhebber van zekere op de kolonie varende schoener Carolina J. Green daartoe te verleiden. Lance, die de kolonie eerlang stond te verlaten, had dien brief medegedeeld aan de betrokkene partij en aan zijnen opvolger Dalrymph, terwijl hij—daar deze zaak buiten zijne competentie was—de beslissing aan den Gouverneur overliet, vertrouwende, dat deze betamende maatregelen zou nemen.Van Heeckeren was over deze handelwijze van Bent zeer gebelgd; hij zag hierin eene bedoeling, om, door het kenbaar maken van deze zaak aan het Engelsch gouvernement, in de kolonie eene Engelsche jurisdictie, immers eene Engelsche surveillance te vestigen over inwoners en burgers der kolonie, en botsingen tusschen beide gouvernementen mogelijk te maken. Uit het ingesteld onderzoek bleek niets misdadigs van Nicholson, en daar Bent—zoo vermeende van Heeckeren—met vilipendentie van Nederlandsche autoriteiten zijne medeburgers bij een vreemden regter, tot geheel andere einden tegenwoordig, had aangeklaagd, zou men, krachtens artikel 67 van het reglement, wel vrijheid hebben gevonden om Bentuit de kolonie te verbannen. De Gouverneur vergenoegde zich evenwel slechts met:a.Bent het Burgerregt te ontnemen: zijn naam zou in het Burger-register worden doorgehaald;b.den Procureur-Generaal te gelasten op Bent een wakend oog te houden; enc.Bent te bedreigen, dat, wanneer hij verder aanleiding daartoe gaf, hij de kolonie zou moeten ontruimen13.De Nederlandsche regering berustte in de handelwijze van van Heeckeren ten opzigte van Bent, »ofschoon men er anders wel aanmerkingen op zou kunnen maken, doch men vertrouwde, dat de Gouverneur het beste weten zou wat met de eer en de waardigheid van het koloniaal Gouvernement overeenkwam.”14In Januarij 1836 werd Bent weder in zijn burgerregt hersteld15, en later schijnt de verhouding tusschen hem en den Gouverneur beter te zijn geworden, daar Bent bij de zending van de Veer naar Demerary (zie bladz.814) in den arm werd genomen, ten einde die zending, zoo mogelijk, te doen gelukken16.Op voordragt van G. N. G. Vlier, omtrent een plan tot proefneming van kolonisatie met de vrije bevolking van Paramaribo, ten einde hen tot den landbouw op te leiden, werd in 1833 eene commissie gevormd17. Het plan was om 20 huisgezinnen op Voorzorg te plaatsen; ieder huisgezin zou ƒ 600 voorschot ontvangen, terwijl zij voor hunnen arbeid geen slaven mogten bezigen. De commissie besloot provisioneel de proefneming met zes huisgezinnen te nemen18; onderscheidene omstandigheden, waarbij ook de ongeschiktheid van het terrein oorzaak waren, deden die proefneming mislukken.Door het Nederlandsch gouvernement werd zekeren Bouni,voormalig Controleur der Bosschen, in dienst der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Volksvlijt te Brussel, naar Suriname gezonden, ten einde te onderzoeken welk hout aldaar geschikt bevonden werd voor ’s Rijks dienst en welke de beste wijze was dit te verkrijgen19.Bouni overleed, kort na zijne aankomst te Suriname, waardoor het beoogde doel grootendeels werd gemist; de Minister vanKoloniënverzocht echter den Gouverneur, dat men voortging met de nasporingen en tot proefeenRijkstransportschipbevrachtte met 10,000 kubiekvoeten hout; dat men een plan vormde tot het oprigten van een corps negers, speciaal voor de houtvelling, en poogde betrekkingen met de Boschnegers aan te knoopen, ten einde hout van hen te koopen, ook ijzerhard, pokhout en letterhout, geschikt voor meubelmakers, door welker meerdere waarde de vrachtprijs minder kostbaar zou worden20.Er is van tijd tot tijd eenig hout naar Nederland verzonden, doch deze handel kan nog veel uitbreiding erlangen.Na de wegruiming van eenige moeijelijkheden, werden in 1836 nieuwe vredestraktaten met de onderscheidene stammen der Boschnegers gesloten21, en in 1838 ook den Becoe- en Musinga-negers veroorloofd houtwaren naar de Beneden-Saramacca af te voeren22.Dikwijls kwamen bij de Commissie van onderwijs, aan wie het toevoorzigt en de verzorging, de opvoeding en het onderhoud der behoeftige weezen was opgedragen23, verzoeken in tot het oprigten van eene school voor arme kinderen, die daarop gratis onderwijs konden erlangen, daar het slechts aan eenige kinderen op de stadsschool verleend voorregt veel te beperkt was. In 1836 werd aan dit verzoek gehoor verleend: het vroegere cholera-hospitaal werd tot school en onderwijzerswoningingerigt; het onderwijs zou zich bepalen tot lezen, schrijven, rekenen, de zedeleer en koraalgezang;—dit laatste echter slechts voor zoover de kinderen in een der Christelijke kerkgenootschappen waren opgenomen. De onderwijzer zou eene bezoldiging van ƒ 1200 ontvangen24. Later werden twee stadsscholen opgerigt: eene voor gealimenteerden en eene voor kinderen van behoeftige ouders25; en werd ook in eene betere verzorging der behoeftige wezen voorzien.Op Bladz.671schreven wij, dat vereenvoudiging in het bestuur der kolonie zeer gewenscht was, want dat het onderhoud van een legio ambtenaren, waarvan sommige weinig te doen hadden, enorme kosten veroorzaakte. Uit deofficieelebescheiden blijkt, dat dit inderdaad zeer groot was, en het moet ons verwonderen, dat de Nederlandsche regering toeliet, dat groote sommen verspild werden (zie bladz.677), daar de slechte staat van ’s lands geldmiddelen niet veroorloofde onkosten voor Suriname te doen en telkens bij den Gouverneur werd aangedrongen om remises te zenden26.Tijdens het Embargo (zie bladz.671) door Engeland en Frankrijk op de Hollandsche schepen gelegd, werden de meeste ladingen uit Nederland naar Suriname en omgekeerd met neutrale schepen vervoerd. Dit verzwaarde echter de kosten en handel en landbouw werden hierdoor gedrukt.Ook ondervond de handel belemmeringen door de voorzorgsmaatregelen tegen de cholera-morbus genomen (zie bladz.661); vooral echter beklaagden zich de zeeofficieren bij de quarantaine over de moeijelijke dienst en bij herhaling wendden zij zich hierover tot den Gouverneur27.Met veel lof wordt gewaagd van den dienstijver en de belangelooze behartiging van het welzijn der volkplanting door den R. C. pastoor J. Groof. Uit aanmerking daarvan werd hem uit de koloniale kas toegelegd eene gratificatie van ƒ 1000’s jaars28, en erkende Z. M. deze zijne diensten, door hem tot Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw te benoemen29.In het journaal van van Heeckeren van 8 April 1835 vindt men vermeld, dat zekeren heer Mr. J. M. Lotze het verzoek heeft gedaan, om het oude archief der kolonie te analiseren en te bearbeiden. Van Heeckeren begreep, dat dit voor de kennis der Geschiedenis van Suriname belangrijk kon zijn en stond hem dus zijn verzoek toe; en zoo lang als hij ter gouvernements-secretarie werkzaam zou wezen, zou hij als ambtenaar worden aangemerkt en hemschrijfbehoeftenenz. worden verstrekt30. Wij hebben niets verder van de resultaten van dien arbeid vernomen en vestigen daarom de aandacht op deze bijzonderheid, daar hiervan misschien een of ander bij het koloniaal archief berust en welligt nuttig kon zijn voor verdere nasporingen ten behoeve der Geschiedenis van Suriname.1Journaal van van Heeckeren, 24 December 1831.↑2Journaal van van Heeckeren, 24 December 1832.↑3Journaal van van Heeckeren, 20 Julij 1832, 11 Maart 1833.↑4Journaal van van Heeckeren, 7 Januarij 1834.↑5Journaal van van Heeckeren, 25 Julij en 19 September 1833.↑6Journaal van van Heeckeren, 8 Augustus 1838.↑7Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837. De uitslag van deze zending hebben wij niet in deofficieelebescheiden geboekt gevonden; wij veronderstellen echter, dat hij niet gunstig is geweest, daar het toestaan van dit verzoek geheel tegen de door de Engelschen hieromtrent gevolgde handelwijze zou hebben gestreden.↑8Journaal van van Heeckeren, 5 April 1837.↑9Een groot volk dat zich verheft. De Vereenigde Staten in 1861, uit het Fransch van Graaf Agénor de Gasparin, bladz.9.↑10Journaal van van Heeckeren, 29 April 1833, enz. enz. enz.↑11Journaal van van Heeckeren, 8 October 1833.↑12Journaal van van Heeckeren, 2 Februarij 1832.↑13Journaal van van Heeckeren, 9 September 1833.↑14MinisteriëleMissive, 4 December 1833.↑15Journaal van van Heeckeren, 16 Januarij 1836.↑16Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837.↑17Journaal van van Heeckeren, 17 Januarij 1834. Zie ook bladz.710.↑18Journaal van van Heeckeren, 15 September 1834, 13 April 1835, enz.↑19Ministeriëlemissive, 27 Februarij 1836.↑20Ministeriëlemissive, 23 November 1836.↑21Journaal van van Heeckeren, 11 November 1835,10 Maart, 1 Julij 1836, enz.↑22Journaal van van Heeckeren, 25 Januarij 1838.↑23Journaal van van Heeckeren, 2 Maart 1833.↑24Journaal van van Heeckeren, 16 Junij 1836.↑25Journaal van van Heeckeren, 10 Augustus 1836.↑26Ministeriëlemissives, 13 Augustus 1832, enz. enz. enz.↑27Journaal van van Heeckeren, 20 Augustus 1832, enz. enz.↑28Journaal van van Heeckeren, 26 April 1836.↑29Ministeriëlemissives van 8 Februarij en 11 November 1836.↑30Journaal van van Heeckeren, 8 April 1835.↑

Naschrift.

Door gunstige beschikking van den Minister van Koloniën is mij inzage verleend in deofficieelebescheiden, door den heer Baron van Heeckeren op ’s Rijks-Archief gedeponeerd, welke betrekking hebben op den tijd (1831–1838), dat hoogstdeszelfs vader, de heer E. L. baron van Heeckeren, Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen was. Toen ik deze gunstige beschikking ontving, was de geschiedenis bijna, het tijdvak van vanHeeckerenreeds geheel afgedrukt. Kon ik dus de resultaten van het onderzoek dier belangrijke bescheiden niet ter plaatse, waar zij eigenaardig behooren, mededeelen, in een naschrift willen wij echter het voornaamste daaromtrent aanstippen.Uit die belangrijke bescheiden onder anderen blijkt, dat het onwaar is, hetgeen soms wel eens door de partij der reactie beweerd en als bewijs van de goede behandeling der slaven is aangevoerd, namelijk, dat de afschaffing der slavernij in de Britsch West-Indische bezittingen door de slaven in Suriname bijna met onverschilligheid werd vernomen, en dat er van geen onrust onder de slaven sprake was. Integendeel leest men gestadig van oproerige gezindheid der slaven, in het nabij Britsch Guyana gelegen district Nickerie. Reeds in 1831, toen de kwestie der emancipatie in Engeland ter sprake kwam, was het gerucht daarvan in de Nickerie ter oore der slaven gekomen, en, volgens berigt van den Landdrost Tyndall aan van Heeckeren, heerschte er in het geheele district dien ten gevolgeeen oproerige geest onder de slaven en sprak men van eene zamenspanning tot opstand op nieuwjaarsdag1. De President van het Gemeente bestuur, de Baljuw enz. werden daarop naar de Nickerie gezonden, met last om de gesteldheid der zaken te onderzoeken en verder naar bevind te handelen. Zij begaven zich naar het bedoelde district en—als naar gewoonte—werden de belhamels met gestrengheid gecorrigeerd2.Desniettegenstaande bleef er een onrustige geest onder de slaven heerschen ten gevolge van verspreide geruchten omtrent de meerdere vrijheid, die de slaven in Berbice genoten. Vele slaven liepen weg en daar de Britsche autoriteiten hen nietdwongennaar hunne meesters terug te keeren, zocht de koloniale regering dit op allerlei wijze te beletten. De kustvaart der Engelschen werd verboden en als represaille zouden de van Britsche koloniën ontvlugte slaven mede niet terug gegeven worden3.De Amsterdamsche kooplieden, belanghebbenden bij de Surinaamsche plantaadjes, vreesden zeer voor de gevolgen der Britsche Emancipatie; zij wendden zich per rekwest tot Z. M., met verzoek, om het garnizoen met 2000 man te versterken, ten einde in staat te zijn een mogelijken opstand der slaven te bedwingen. Het garnizoen werd daarop met 200 man versterkt4.Toen de afschaffing der slavernij in Britsch Guyana tot stand was gekomen, werd de communicatie tusschen het Nickerie-district en de Berbice strengelijk verboden5. Daar de gewone maatregelen niet genoegzaam waren, werd een vaartuig op de Corentijn gestationneerd, om de ontvlugting der slaven te beletten6; terwijl de heer G. de Veer naar Demerary werd gezonden, ten einde van het Britsche Gouvernement de uitlevering van de gevlugte slaven te vragen7.In 1837 had mede op nieuw een opstand der slaven in de Nickerie plaats; na hunne veroordeeling door het geregtshof te Paramaribo werden zij, onder geleide van 30 à 40 man militairen, naar de Nickerie terug gezonden, om daar hunne straf te ondergaan8.Telkens vindt men ook gewag gemaakt van ontvlugting van slaven uit de andere gedeelten der kolonie, terwijl vele boschtogten ter verstoring der wegloopers plaats vonden.Hetgeen zoo dikwerf door de slavenmannen beweerd is en nog beweerd wordt omtrent het geluk der slaven, wordt op nieuw door deze feiten wedersproken en wij zeggen het den graaf de Gasparin na, waar hij zegt: »Eene instelling, die het kwade toelaat, het in groote mate in ’t leven roept, zeggende: dat de mensch eendingis, die instelling teelt noodzakelijk meer misdaden, meer misbruiken, meer verkrachtigingen, meer laagheden, dan de verbeelding der romanschrijvers ooit zal kunnen te voorschijn roepen. Wanneer een geheele stand het regt niet heeft, noch om zich te beklagen, noch om zich te verdedigen, noch in regten te getuigen; wanneer zijne stem zich niet kan doen hooren op eenige wijze hoegenaamd, dan is het veroorloofd de bekoorlijke tafereelen te verwerpen, die ons van zijn geluk worden opgehangen.Men zou geheel onbekend moeten zijn met het menschelijk hart en met de geschiedenis, om den minsten twijfel hieromtrent te kunnen blijven koesteren.Daarbij komt, dat zij, die, gelijk ik, eigenhandig de regterlijke stukken onzer koloniale slavernij hebben doorzocht, vreeselijk wantrouwend zijn geworden en gevaar loopen met een ongeloovig oog de beschrijvingen te beschouwen dier arkadische toestanden, welker waarde wij hebben kunnen toetsen!”9De gewone middelen ter correctie der slaven—en deze waren toch nog al krachtig—schijnen sommige meesters nog niet genoegzaam te zijn geweest tot bedwang der slaven, waarom meermalen door meesters aan het Gouvernement verlof werd gevraagd, om slaven, die zich slecht gedroegen, op ’s lands fortificatiën te doen arbeiden, onder strenge discipline en zonder dat de meester huur hiervan behoefde te trekken. Dat verzoek werd meestal toegestaan, mits de eigenaar de onkosten der boeijen betaalde10. Ook werd vermeerdering van het getal policie-dienaren noodzakelijk geacht en hun getal werkelijk met zes vermeerderd, ten einde meermalen ontdekte verbindtenissen tusschen slaven van Paramaribo en wegloopers, die in den omtrek huisden, tegen te gaan11.Van de vergunning om slavenmagten bijeen te trekken (zie bladz.665) werd ruimschoots gebruik gemaakt en gedurig leest men van overschrijvingen van slaven op de privé namen der eigenaren. Verscheidene malen werd toestemming verleend tot het afzonderlijk verkoopen der kinderen van hunne moeders, waartoe danechterde moeder toestemming moest verleenen. Of deze toestemming altijd vrijwillig en zonder dwang van buiten werd gegeven, laten wij in het midden.Op bladzijde656gewaagden wij als in het voorbijgaan, op grond van door ons ingewonnen inlichtingen, dat: de zoogenaamde vrije gouvernements-arbeiders, menschen van prijs gemaakte slavenschepen genomen, en door het Gouvernement in dienst gesteld—niet veel beter dan slaven werden behandeld; inofficieelebescheiden wordt deze bewering bevestigd; de Britsche gezant leverde klagten bij onze regering in, dat de zoogenaamdevrije arbeidersalsslavenbehandeld werden en onder eenezeer strengetucht stonden. De Gouverneur werd door den Minister opgedragen hieromtrent rapport te doen12. Dit rapport hebben wij niet gevonden, doch uit verscheidene omstandigheden blijkt, dat de tucht over de zoogenaamde vrije arbeiders uiterst gestreng was.De tegenwoordigheid van den Engelschen commissaris van het gemengd geregtshof tot wering van den slavenhandel was velen een doorn in het oog—(men zie o. a. het later gebeurde daaromtrent (bladz.691) onder het bestuur van Elias.) Die Engelsche heeren werden door de slaven in zekeren zin als hunne beschermers aangezien, ofschoon zij omtrent hen niets te gebieden hadden. Het geval waarop Halberstadt, in zijnopbladzijde678aangehaalde werkje, doelt, betreffende willekeurige handelwijze van het koloniaal Gouvernement omtrent zekeren Engelschen grondeigenaar, den bij ons bekenden John Bent, staat ook hiermede eenigermate in betrekking.John Bent had in September 1833 aan J. H. Lance, den Engelschen regter in het gemengd geregtshof ter wering van den slavenhandel, in die kwaliteit een brief geschreven, waarin hij als aanklager optrad tegen zekeren Nicholson (een Engelschman), wonende in het district Nickerie: »dat die het er op toeleidde, om zekere slaven uit de naburige Britsche kolonie Berbice met geweld te vervoeren, en dat Nicholson getracht zou hebben den bevelhebber van zekere op de kolonie varende schoener Carolina J. Green daartoe te verleiden. Lance, die de kolonie eerlang stond te verlaten, had dien brief medegedeeld aan de betrokkene partij en aan zijnen opvolger Dalrymph, terwijl hij—daar deze zaak buiten zijne competentie was—de beslissing aan den Gouverneur overliet, vertrouwende, dat deze betamende maatregelen zou nemen.Van Heeckeren was over deze handelwijze van Bent zeer gebelgd; hij zag hierin eene bedoeling, om, door het kenbaar maken van deze zaak aan het Engelsch gouvernement, in de kolonie eene Engelsche jurisdictie, immers eene Engelsche surveillance te vestigen over inwoners en burgers der kolonie, en botsingen tusschen beide gouvernementen mogelijk te maken. Uit het ingesteld onderzoek bleek niets misdadigs van Nicholson, en daar Bent—zoo vermeende van Heeckeren—met vilipendentie van Nederlandsche autoriteiten zijne medeburgers bij een vreemden regter, tot geheel andere einden tegenwoordig, had aangeklaagd, zou men, krachtens artikel 67 van het reglement, wel vrijheid hebben gevonden om Bentuit de kolonie te verbannen. De Gouverneur vergenoegde zich evenwel slechts met:a.Bent het Burgerregt te ontnemen: zijn naam zou in het Burger-register worden doorgehaald;b.den Procureur-Generaal te gelasten op Bent een wakend oog te houden; enc.Bent te bedreigen, dat, wanneer hij verder aanleiding daartoe gaf, hij de kolonie zou moeten ontruimen13.De Nederlandsche regering berustte in de handelwijze van van Heeckeren ten opzigte van Bent, »ofschoon men er anders wel aanmerkingen op zou kunnen maken, doch men vertrouwde, dat de Gouverneur het beste weten zou wat met de eer en de waardigheid van het koloniaal Gouvernement overeenkwam.”14In Januarij 1836 werd Bent weder in zijn burgerregt hersteld15, en later schijnt de verhouding tusschen hem en den Gouverneur beter te zijn geworden, daar Bent bij de zending van de Veer naar Demerary (zie bladz.814) in den arm werd genomen, ten einde die zending, zoo mogelijk, te doen gelukken16.Op voordragt van G. N. G. Vlier, omtrent een plan tot proefneming van kolonisatie met de vrije bevolking van Paramaribo, ten einde hen tot den landbouw op te leiden, werd in 1833 eene commissie gevormd17. Het plan was om 20 huisgezinnen op Voorzorg te plaatsen; ieder huisgezin zou ƒ 600 voorschot ontvangen, terwijl zij voor hunnen arbeid geen slaven mogten bezigen. De commissie besloot provisioneel de proefneming met zes huisgezinnen te nemen18; onderscheidene omstandigheden, waarbij ook de ongeschiktheid van het terrein oorzaak waren, deden die proefneming mislukken.Door het Nederlandsch gouvernement werd zekeren Bouni,voormalig Controleur der Bosschen, in dienst der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Volksvlijt te Brussel, naar Suriname gezonden, ten einde te onderzoeken welk hout aldaar geschikt bevonden werd voor ’s Rijks dienst en welke de beste wijze was dit te verkrijgen19.Bouni overleed, kort na zijne aankomst te Suriname, waardoor het beoogde doel grootendeels werd gemist; de Minister vanKoloniënverzocht echter den Gouverneur, dat men voortging met de nasporingen en tot proefeenRijkstransportschipbevrachtte met 10,000 kubiekvoeten hout; dat men een plan vormde tot het oprigten van een corps negers, speciaal voor de houtvelling, en poogde betrekkingen met de Boschnegers aan te knoopen, ten einde hout van hen te koopen, ook ijzerhard, pokhout en letterhout, geschikt voor meubelmakers, door welker meerdere waarde de vrachtprijs minder kostbaar zou worden20.Er is van tijd tot tijd eenig hout naar Nederland verzonden, doch deze handel kan nog veel uitbreiding erlangen.Na de wegruiming van eenige moeijelijkheden, werden in 1836 nieuwe vredestraktaten met de onderscheidene stammen der Boschnegers gesloten21, en in 1838 ook den Becoe- en Musinga-negers veroorloofd houtwaren naar de Beneden-Saramacca af te voeren22.Dikwijls kwamen bij de Commissie van onderwijs, aan wie het toevoorzigt en de verzorging, de opvoeding en het onderhoud der behoeftige weezen was opgedragen23, verzoeken in tot het oprigten van eene school voor arme kinderen, die daarop gratis onderwijs konden erlangen, daar het slechts aan eenige kinderen op de stadsschool verleend voorregt veel te beperkt was. In 1836 werd aan dit verzoek gehoor verleend: het vroegere cholera-hospitaal werd tot school en onderwijzerswoningingerigt; het onderwijs zou zich bepalen tot lezen, schrijven, rekenen, de zedeleer en koraalgezang;—dit laatste echter slechts voor zoover de kinderen in een der Christelijke kerkgenootschappen waren opgenomen. De onderwijzer zou eene bezoldiging van ƒ 1200 ontvangen24. Later werden twee stadsscholen opgerigt: eene voor gealimenteerden en eene voor kinderen van behoeftige ouders25; en werd ook in eene betere verzorging der behoeftige wezen voorzien.Op Bladz.671schreven wij, dat vereenvoudiging in het bestuur der kolonie zeer gewenscht was, want dat het onderhoud van een legio ambtenaren, waarvan sommige weinig te doen hadden, enorme kosten veroorzaakte. Uit deofficieelebescheiden blijkt, dat dit inderdaad zeer groot was, en het moet ons verwonderen, dat de Nederlandsche regering toeliet, dat groote sommen verspild werden (zie bladz.677), daar de slechte staat van ’s lands geldmiddelen niet veroorloofde onkosten voor Suriname te doen en telkens bij den Gouverneur werd aangedrongen om remises te zenden26.Tijdens het Embargo (zie bladz.671) door Engeland en Frankrijk op de Hollandsche schepen gelegd, werden de meeste ladingen uit Nederland naar Suriname en omgekeerd met neutrale schepen vervoerd. Dit verzwaarde echter de kosten en handel en landbouw werden hierdoor gedrukt.Ook ondervond de handel belemmeringen door de voorzorgsmaatregelen tegen de cholera-morbus genomen (zie bladz.661); vooral echter beklaagden zich de zeeofficieren bij de quarantaine over de moeijelijke dienst en bij herhaling wendden zij zich hierover tot den Gouverneur27.Met veel lof wordt gewaagd van den dienstijver en de belangelooze behartiging van het welzijn der volkplanting door den R. C. pastoor J. Groof. Uit aanmerking daarvan werd hem uit de koloniale kas toegelegd eene gratificatie van ƒ 1000’s jaars28, en erkende Z. M. deze zijne diensten, door hem tot Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw te benoemen29.In het journaal van van Heeckeren van 8 April 1835 vindt men vermeld, dat zekeren heer Mr. J. M. Lotze het verzoek heeft gedaan, om het oude archief der kolonie te analiseren en te bearbeiden. Van Heeckeren begreep, dat dit voor de kennis der Geschiedenis van Suriname belangrijk kon zijn en stond hem dus zijn verzoek toe; en zoo lang als hij ter gouvernements-secretarie werkzaam zou wezen, zou hij als ambtenaar worden aangemerkt en hemschrijfbehoeftenenz. worden verstrekt30. Wij hebben niets verder van de resultaten van dien arbeid vernomen en vestigen daarom de aandacht op deze bijzonderheid, daar hiervan misschien een of ander bij het koloniaal archief berust en welligt nuttig kon zijn voor verdere nasporingen ten behoeve der Geschiedenis van Suriname.

Door gunstige beschikking van den Minister van Koloniën is mij inzage verleend in deofficieelebescheiden, door den heer Baron van Heeckeren op ’s Rijks-Archief gedeponeerd, welke betrekking hebben op den tijd (1831–1838), dat hoogstdeszelfs vader, de heer E. L. baron van Heeckeren, Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen was. Toen ik deze gunstige beschikking ontving, was de geschiedenis bijna, het tijdvak van vanHeeckerenreeds geheel afgedrukt. Kon ik dus de resultaten van het onderzoek dier belangrijke bescheiden niet ter plaatse, waar zij eigenaardig behooren, mededeelen, in een naschrift willen wij echter het voornaamste daaromtrent aanstippen.

Uit die belangrijke bescheiden onder anderen blijkt, dat het onwaar is, hetgeen soms wel eens door de partij der reactie beweerd en als bewijs van de goede behandeling der slaven is aangevoerd, namelijk, dat de afschaffing der slavernij in de Britsch West-Indische bezittingen door de slaven in Suriname bijna met onverschilligheid werd vernomen, en dat er van geen onrust onder de slaven sprake was. Integendeel leest men gestadig van oproerige gezindheid der slaven, in het nabij Britsch Guyana gelegen district Nickerie. Reeds in 1831, toen de kwestie der emancipatie in Engeland ter sprake kwam, was het gerucht daarvan in de Nickerie ter oore der slaven gekomen, en, volgens berigt van den Landdrost Tyndall aan van Heeckeren, heerschte er in het geheele district dien ten gevolgeeen oproerige geest onder de slaven en sprak men van eene zamenspanning tot opstand op nieuwjaarsdag1. De President van het Gemeente bestuur, de Baljuw enz. werden daarop naar de Nickerie gezonden, met last om de gesteldheid der zaken te onderzoeken en verder naar bevind te handelen. Zij begaven zich naar het bedoelde district en—als naar gewoonte—werden de belhamels met gestrengheid gecorrigeerd2.

Desniettegenstaande bleef er een onrustige geest onder de slaven heerschen ten gevolge van verspreide geruchten omtrent de meerdere vrijheid, die de slaven in Berbice genoten. Vele slaven liepen weg en daar de Britsche autoriteiten hen nietdwongennaar hunne meesters terug te keeren, zocht de koloniale regering dit op allerlei wijze te beletten. De kustvaart der Engelschen werd verboden en als represaille zouden de van Britsche koloniën ontvlugte slaven mede niet terug gegeven worden3.

De Amsterdamsche kooplieden, belanghebbenden bij de Surinaamsche plantaadjes, vreesden zeer voor de gevolgen der Britsche Emancipatie; zij wendden zich per rekwest tot Z. M., met verzoek, om het garnizoen met 2000 man te versterken, ten einde in staat te zijn een mogelijken opstand der slaven te bedwingen. Het garnizoen werd daarop met 200 man versterkt4.

Toen de afschaffing der slavernij in Britsch Guyana tot stand was gekomen, werd de communicatie tusschen het Nickerie-district en de Berbice strengelijk verboden5. Daar de gewone maatregelen niet genoegzaam waren, werd een vaartuig op de Corentijn gestationneerd, om de ontvlugting der slaven te beletten6; terwijl de heer G. de Veer naar Demerary werd gezonden, ten einde van het Britsche Gouvernement de uitlevering van de gevlugte slaven te vragen7.

In 1837 had mede op nieuw een opstand der slaven in de Nickerie plaats; na hunne veroordeeling door het geregtshof te Paramaribo werden zij, onder geleide van 30 à 40 man militairen, naar de Nickerie terug gezonden, om daar hunne straf te ondergaan8.

Telkens vindt men ook gewag gemaakt van ontvlugting van slaven uit de andere gedeelten der kolonie, terwijl vele boschtogten ter verstoring der wegloopers plaats vonden.

Hetgeen zoo dikwerf door de slavenmannen beweerd is en nog beweerd wordt omtrent het geluk der slaven, wordt op nieuw door deze feiten wedersproken en wij zeggen het den graaf de Gasparin na, waar hij zegt: »Eene instelling, die het kwade toelaat, het in groote mate in ’t leven roept, zeggende: dat de mensch eendingis, die instelling teelt noodzakelijk meer misdaden, meer misbruiken, meer verkrachtigingen, meer laagheden, dan de verbeelding der romanschrijvers ooit zal kunnen te voorschijn roepen. Wanneer een geheele stand het regt niet heeft, noch om zich te beklagen, noch om zich te verdedigen, noch in regten te getuigen; wanneer zijne stem zich niet kan doen hooren op eenige wijze hoegenaamd, dan is het veroorloofd de bekoorlijke tafereelen te verwerpen, die ons van zijn geluk worden opgehangen.

Men zou geheel onbekend moeten zijn met het menschelijk hart en met de geschiedenis, om den minsten twijfel hieromtrent te kunnen blijven koesteren.

Daarbij komt, dat zij, die, gelijk ik, eigenhandig de regterlijke stukken onzer koloniale slavernij hebben doorzocht, vreeselijk wantrouwend zijn geworden en gevaar loopen met een ongeloovig oog de beschrijvingen te beschouwen dier arkadische toestanden, welker waarde wij hebben kunnen toetsen!”9

De gewone middelen ter correctie der slaven—en deze waren toch nog al krachtig—schijnen sommige meesters nog niet genoegzaam te zijn geweest tot bedwang der slaven, waarom meermalen door meesters aan het Gouvernement verlof werd gevraagd, om slaven, die zich slecht gedroegen, op ’s lands fortificatiën te doen arbeiden, onder strenge discipline en zonder dat de meester huur hiervan behoefde te trekken. Dat verzoek werd meestal toegestaan, mits de eigenaar de onkosten der boeijen betaalde10. Ook werd vermeerdering van het getal policie-dienaren noodzakelijk geacht en hun getal werkelijk met zes vermeerderd, ten einde meermalen ontdekte verbindtenissen tusschen slaven van Paramaribo en wegloopers, die in den omtrek huisden, tegen te gaan11.

Van de vergunning om slavenmagten bijeen te trekken (zie bladz.665) werd ruimschoots gebruik gemaakt en gedurig leest men van overschrijvingen van slaven op de privé namen der eigenaren. Verscheidene malen werd toestemming verleend tot het afzonderlijk verkoopen der kinderen van hunne moeders, waartoe danechterde moeder toestemming moest verleenen. Of deze toestemming altijd vrijwillig en zonder dwang van buiten werd gegeven, laten wij in het midden.

Op bladzijde656gewaagden wij als in het voorbijgaan, op grond van door ons ingewonnen inlichtingen, dat: de zoogenaamde vrije gouvernements-arbeiders, menschen van prijs gemaakte slavenschepen genomen, en door het Gouvernement in dienst gesteld—niet veel beter dan slaven werden behandeld; inofficieelebescheiden wordt deze bewering bevestigd; de Britsche gezant leverde klagten bij onze regering in, dat de zoogenaamdevrije arbeidersalsslavenbehandeld werden en onder eenezeer strengetucht stonden. De Gouverneur werd door den Minister opgedragen hieromtrent rapport te doen12. Dit rapport hebben wij niet gevonden, doch uit verscheidene omstandigheden blijkt, dat de tucht over de zoogenaamde vrije arbeiders uiterst gestreng was.

De tegenwoordigheid van den Engelschen commissaris van het gemengd geregtshof tot wering van den slavenhandel was velen een doorn in het oog—(men zie o. a. het later gebeurde daaromtrent (bladz.691) onder het bestuur van Elias.) Die Engelsche heeren werden door de slaven in zekeren zin als hunne beschermers aangezien, ofschoon zij omtrent hen niets te gebieden hadden. Het geval waarop Halberstadt, in zijnopbladzijde678aangehaalde werkje, doelt, betreffende willekeurige handelwijze van het koloniaal Gouvernement omtrent zekeren Engelschen grondeigenaar, den bij ons bekenden John Bent, staat ook hiermede eenigermate in betrekking.

John Bent had in September 1833 aan J. H. Lance, den Engelschen regter in het gemengd geregtshof ter wering van den slavenhandel, in die kwaliteit een brief geschreven, waarin hij als aanklager optrad tegen zekeren Nicholson (een Engelschman), wonende in het district Nickerie: »dat die het er op toeleidde, om zekere slaven uit de naburige Britsche kolonie Berbice met geweld te vervoeren, en dat Nicholson getracht zou hebben den bevelhebber van zekere op de kolonie varende schoener Carolina J. Green daartoe te verleiden. Lance, die de kolonie eerlang stond te verlaten, had dien brief medegedeeld aan de betrokkene partij en aan zijnen opvolger Dalrymph, terwijl hij—daar deze zaak buiten zijne competentie was—de beslissing aan den Gouverneur overliet, vertrouwende, dat deze betamende maatregelen zou nemen.

Van Heeckeren was over deze handelwijze van Bent zeer gebelgd; hij zag hierin eene bedoeling, om, door het kenbaar maken van deze zaak aan het Engelsch gouvernement, in de kolonie eene Engelsche jurisdictie, immers eene Engelsche surveillance te vestigen over inwoners en burgers der kolonie, en botsingen tusschen beide gouvernementen mogelijk te maken. Uit het ingesteld onderzoek bleek niets misdadigs van Nicholson, en daar Bent—zoo vermeende van Heeckeren—met vilipendentie van Nederlandsche autoriteiten zijne medeburgers bij een vreemden regter, tot geheel andere einden tegenwoordig, had aangeklaagd, zou men, krachtens artikel 67 van het reglement, wel vrijheid hebben gevonden om Bentuit de kolonie te verbannen. De Gouverneur vergenoegde zich evenwel slechts met:

a.Bent het Burgerregt te ontnemen: zijn naam zou in het Burger-register worden doorgehaald;

b.den Procureur-Generaal te gelasten op Bent een wakend oog te houden; en

c.Bent te bedreigen, dat, wanneer hij verder aanleiding daartoe gaf, hij de kolonie zou moeten ontruimen13.

De Nederlandsche regering berustte in de handelwijze van van Heeckeren ten opzigte van Bent, »ofschoon men er anders wel aanmerkingen op zou kunnen maken, doch men vertrouwde, dat de Gouverneur het beste weten zou wat met de eer en de waardigheid van het koloniaal Gouvernement overeenkwam.”14

In Januarij 1836 werd Bent weder in zijn burgerregt hersteld15, en later schijnt de verhouding tusschen hem en den Gouverneur beter te zijn geworden, daar Bent bij de zending van de Veer naar Demerary (zie bladz.814) in den arm werd genomen, ten einde die zending, zoo mogelijk, te doen gelukken16.

Op voordragt van G. N. G. Vlier, omtrent een plan tot proefneming van kolonisatie met de vrije bevolking van Paramaribo, ten einde hen tot den landbouw op te leiden, werd in 1833 eene commissie gevormd17. Het plan was om 20 huisgezinnen op Voorzorg te plaatsen; ieder huisgezin zou ƒ 600 voorschot ontvangen, terwijl zij voor hunnen arbeid geen slaven mogten bezigen. De commissie besloot provisioneel de proefneming met zes huisgezinnen te nemen18; onderscheidene omstandigheden, waarbij ook de ongeschiktheid van het terrein oorzaak waren, deden die proefneming mislukken.

Door het Nederlandsch gouvernement werd zekeren Bouni,voormalig Controleur der Bosschen, in dienst der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Volksvlijt te Brussel, naar Suriname gezonden, ten einde te onderzoeken welk hout aldaar geschikt bevonden werd voor ’s Rijks dienst en welke de beste wijze was dit te verkrijgen19.

Bouni overleed, kort na zijne aankomst te Suriname, waardoor het beoogde doel grootendeels werd gemist; de Minister vanKoloniënverzocht echter den Gouverneur, dat men voortging met de nasporingen en tot proefeenRijkstransportschipbevrachtte met 10,000 kubiekvoeten hout; dat men een plan vormde tot het oprigten van een corps negers, speciaal voor de houtvelling, en poogde betrekkingen met de Boschnegers aan te knoopen, ten einde hout van hen te koopen, ook ijzerhard, pokhout en letterhout, geschikt voor meubelmakers, door welker meerdere waarde de vrachtprijs minder kostbaar zou worden20.

Er is van tijd tot tijd eenig hout naar Nederland verzonden, doch deze handel kan nog veel uitbreiding erlangen.

Na de wegruiming van eenige moeijelijkheden, werden in 1836 nieuwe vredestraktaten met de onderscheidene stammen der Boschnegers gesloten21, en in 1838 ook den Becoe- en Musinga-negers veroorloofd houtwaren naar de Beneden-Saramacca af te voeren22.

Dikwijls kwamen bij de Commissie van onderwijs, aan wie het toevoorzigt en de verzorging, de opvoeding en het onderhoud der behoeftige weezen was opgedragen23, verzoeken in tot het oprigten van eene school voor arme kinderen, die daarop gratis onderwijs konden erlangen, daar het slechts aan eenige kinderen op de stadsschool verleend voorregt veel te beperkt was. In 1836 werd aan dit verzoek gehoor verleend: het vroegere cholera-hospitaal werd tot school en onderwijzerswoningingerigt; het onderwijs zou zich bepalen tot lezen, schrijven, rekenen, de zedeleer en koraalgezang;—dit laatste echter slechts voor zoover de kinderen in een der Christelijke kerkgenootschappen waren opgenomen. De onderwijzer zou eene bezoldiging van ƒ 1200 ontvangen24. Later werden twee stadsscholen opgerigt: eene voor gealimenteerden en eene voor kinderen van behoeftige ouders25; en werd ook in eene betere verzorging der behoeftige wezen voorzien.

Op Bladz.671schreven wij, dat vereenvoudiging in het bestuur der kolonie zeer gewenscht was, want dat het onderhoud van een legio ambtenaren, waarvan sommige weinig te doen hadden, enorme kosten veroorzaakte. Uit deofficieelebescheiden blijkt, dat dit inderdaad zeer groot was, en het moet ons verwonderen, dat de Nederlandsche regering toeliet, dat groote sommen verspild werden (zie bladz.677), daar de slechte staat van ’s lands geldmiddelen niet veroorloofde onkosten voor Suriname te doen en telkens bij den Gouverneur werd aangedrongen om remises te zenden26.

Tijdens het Embargo (zie bladz.671) door Engeland en Frankrijk op de Hollandsche schepen gelegd, werden de meeste ladingen uit Nederland naar Suriname en omgekeerd met neutrale schepen vervoerd. Dit verzwaarde echter de kosten en handel en landbouw werden hierdoor gedrukt.

Ook ondervond de handel belemmeringen door de voorzorgsmaatregelen tegen de cholera-morbus genomen (zie bladz.661); vooral echter beklaagden zich de zeeofficieren bij de quarantaine over de moeijelijke dienst en bij herhaling wendden zij zich hierover tot den Gouverneur27.

Met veel lof wordt gewaagd van den dienstijver en de belangelooze behartiging van het welzijn der volkplanting door den R. C. pastoor J. Groof. Uit aanmerking daarvan werd hem uit de koloniale kas toegelegd eene gratificatie van ƒ 1000’s jaars28, en erkende Z. M. deze zijne diensten, door hem tot Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw te benoemen29.

In het journaal van van Heeckeren van 8 April 1835 vindt men vermeld, dat zekeren heer Mr. J. M. Lotze het verzoek heeft gedaan, om het oude archief der kolonie te analiseren en te bearbeiden. Van Heeckeren begreep, dat dit voor de kennis der Geschiedenis van Suriname belangrijk kon zijn en stond hem dus zijn verzoek toe; en zoo lang als hij ter gouvernements-secretarie werkzaam zou wezen, zou hij als ambtenaar worden aangemerkt en hemschrijfbehoeftenenz. worden verstrekt30. Wij hebben niets verder van de resultaten van dien arbeid vernomen en vestigen daarom de aandacht op deze bijzonderheid, daar hiervan misschien een of ander bij het koloniaal archief berust en welligt nuttig kon zijn voor verdere nasporingen ten behoeve der Geschiedenis van Suriname.

1Journaal van van Heeckeren, 24 December 1831.↑2Journaal van van Heeckeren, 24 December 1832.↑3Journaal van van Heeckeren, 20 Julij 1832, 11 Maart 1833.↑4Journaal van van Heeckeren, 7 Januarij 1834.↑5Journaal van van Heeckeren, 25 Julij en 19 September 1833.↑6Journaal van van Heeckeren, 8 Augustus 1838.↑7Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837. De uitslag van deze zending hebben wij niet in deofficieelebescheiden geboekt gevonden; wij veronderstellen echter, dat hij niet gunstig is geweest, daar het toestaan van dit verzoek geheel tegen de door de Engelschen hieromtrent gevolgde handelwijze zou hebben gestreden.↑8Journaal van van Heeckeren, 5 April 1837.↑9Een groot volk dat zich verheft. De Vereenigde Staten in 1861, uit het Fransch van Graaf Agénor de Gasparin, bladz.9.↑10Journaal van van Heeckeren, 29 April 1833, enz. enz. enz.↑11Journaal van van Heeckeren, 8 October 1833.↑12Journaal van van Heeckeren, 2 Februarij 1832.↑13Journaal van van Heeckeren, 9 September 1833.↑14MinisteriëleMissive, 4 December 1833.↑15Journaal van van Heeckeren, 16 Januarij 1836.↑16Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837.↑17Journaal van van Heeckeren, 17 Januarij 1834. Zie ook bladz.710.↑18Journaal van van Heeckeren, 15 September 1834, 13 April 1835, enz.↑19Ministeriëlemissive, 27 Februarij 1836.↑20Ministeriëlemissive, 23 November 1836.↑21Journaal van van Heeckeren, 11 November 1835,10 Maart, 1 Julij 1836, enz.↑22Journaal van van Heeckeren, 25 Januarij 1838.↑23Journaal van van Heeckeren, 2 Maart 1833.↑24Journaal van van Heeckeren, 16 Junij 1836.↑25Journaal van van Heeckeren, 10 Augustus 1836.↑26Ministeriëlemissives, 13 Augustus 1832, enz. enz. enz.↑27Journaal van van Heeckeren, 20 Augustus 1832, enz. enz.↑28Journaal van van Heeckeren, 26 April 1836.↑29Ministeriëlemissives van 8 Februarij en 11 November 1836.↑30Journaal van van Heeckeren, 8 April 1835.↑

1Journaal van van Heeckeren, 24 December 1831.↑2Journaal van van Heeckeren, 24 December 1832.↑3Journaal van van Heeckeren, 20 Julij 1832, 11 Maart 1833.↑4Journaal van van Heeckeren, 7 Januarij 1834.↑5Journaal van van Heeckeren, 25 Julij en 19 September 1833.↑6Journaal van van Heeckeren, 8 Augustus 1838.↑7Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837. De uitslag van deze zending hebben wij niet in deofficieelebescheiden geboekt gevonden; wij veronderstellen echter, dat hij niet gunstig is geweest, daar het toestaan van dit verzoek geheel tegen de door de Engelschen hieromtrent gevolgde handelwijze zou hebben gestreden.↑8Journaal van van Heeckeren, 5 April 1837.↑9Een groot volk dat zich verheft. De Vereenigde Staten in 1861, uit het Fransch van Graaf Agénor de Gasparin, bladz.9.↑10Journaal van van Heeckeren, 29 April 1833, enz. enz. enz.↑11Journaal van van Heeckeren, 8 October 1833.↑12Journaal van van Heeckeren, 2 Februarij 1832.↑13Journaal van van Heeckeren, 9 September 1833.↑14MinisteriëleMissive, 4 December 1833.↑15Journaal van van Heeckeren, 16 Januarij 1836.↑16Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837.↑17Journaal van van Heeckeren, 17 Januarij 1834. Zie ook bladz.710.↑18Journaal van van Heeckeren, 15 September 1834, 13 April 1835, enz.↑19Ministeriëlemissive, 27 Februarij 1836.↑20Ministeriëlemissive, 23 November 1836.↑21Journaal van van Heeckeren, 11 November 1835,10 Maart, 1 Julij 1836, enz.↑22Journaal van van Heeckeren, 25 Januarij 1838.↑23Journaal van van Heeckeren, 2 Maart 1833.↑24Journaal van van Heeckeren, 16 Junij 1836.↑25Journaal van van Heeckeren, 10 Augustus 1836.↑26Ministeriëlemissives, 13 Augustus 1832, enz. enz. enz.↑27Journaal van van Heeckeren, 20 Augustus 1832, enz. enz.↑28Journaal van van Heeckeren, 26 April 1836.↑29Ministeriëlemissives van 8 Februarij en 11 November 1836.↑30Journaal van van Heeckeren, 8 April 1835.↑

1Journaal van van Heeckeren, 24 December 1831.↑

2Journaal van van Heeckeren, 24 December 1832.↑

3Journaal van van Heeckeren, 20 Julij 1832, 11 Maart 1833.↑

4Journaal van van Heeckeren, 7 Januarij 1834.↑

5Journaal van van Heeckeren, 25 Julij en 19 September 1833.↑

6Journaal van van Heeckeren, 8 Augustus 1838.↑

7Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837. De uitslag van deze zending hebben wij niet in deofficieelebescheiden geboekt gevonden; wij veronderstellen echter, dat hij niet gunstig is geweest, daar het toestaan van dit verzoek geheel tegen de door de Engelschen hieromtrent gevolgde handelwijze zou hebben gestreden.↑

8Journaal van van Heeckeren, 5 April 1837.↑

9Een groot volk dat zich verheft. De Vereenigde Staten in 1861, uit het Fransch van Graaf Agénor de Gasparin, bladz.9.↑

10Journaal van van Heeckeren, 29 April 1833, enz. enz. enz.↑

11Journaal van van Heeckeren, 8 October 1833.↑

12Journaal van van Heeckeren, 2 Februarij 1832.↑

13Journaal van van Heeckeren, 9 September 1833.↑

14MinisteriëleMissive, 4 December 1833.↑

15Journaal van van Heeckeren, 16 Januarij 1836.↑

16Journaal van van Heeckeren, 19 Augustus 1837.↑

17Journaal van van Heeckeren, 17 Januarij 1834. Zie ook bladz.710.↑

18Journaal van van Heeckeren, 15 September 1834, 13 April 1835, enz.↑

19Ministeriëlemissive, 27 Februarij 1836.↑

20Ministeriëlemissive, 23 November 1836.↑

21Journaal van van Heeckeren, 11 November 1835,10 Maart, 1 Julij 1836, enz.↑

22Journaal van van Heeckeren, 25 Januarij 1838.↑

23Journaal van van Heeckeren, 2 Maart 1833.↑

24Journaal van van Heeckeren, 16 Junij 1836.↑

25Journaal van van Heeckeren, 10 Augustus 1836.↑

26Ministeriëlemissives, 13 Augustus 1832, enz. enz. enz.↑

27Journaal van van Heeckeren, 20 Augustus 1832, enz. enz.↑

28Journaal van van Heeckeren, 26 April 1836.↑

29Ministeriëlemissives van 8 Februarij en 11 November 1836.↑

30Journaal van van Heeckeren, 8 April 1835.↑

Chronologische tafelder voornaamste gebeurtenissen in de geschiedenis van Suriname vermeld.Jaren.Bladz.1492.Ontdekking van Amerika121499.Eerste ontdekkingsreizen naar Guiana241500.Tweedeontdekkingsreizen,,naar,,Guiana,,241580.Togten der Hollanders en Zeeuwen281593.Guiana wordt, in naam van Filips den Tweeden, door Domingo de Vera, in bezit genomen261595.Togten van Walther Raleigh281596.Togten,,van,,Laurens Keimis281599.Togten,,van,,van Hollanders en Zeeuwen291605.Eerste proeven ter kolonisatie door de Engelschen301606.Tweedeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,301608.Derdeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,311614.Octrooi aan de Hollanders en Zeeuwen verleend, om de nieuw ontdekte havens van Guiana, met uitsluiting van anderen, te bevaren291624.Proeve ter kolonisatie door de Franschen311630.Vestiging van kapitein Marechal in Suriname321640.De Franschen nemen bezit van Suriname321650.Lord Willoughby, Graaf van Parham, laat eene volkplanting in Suriname aanleggen331662.Koning Karel de Tweede van Engeland schenkt Suriname bij giftbrief aan van Parham341664.Vestiging der Joden in Suriname371667.Vermeestering van Suriname door Abraham Crijnsen40—Suriname wordt door de Engelschen onder John Hermans hernomen431668.Suriname wordt bij verdrag aan de Hollanders teruggegeven451668.Philip Julius Lichtenberg wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd461669.Lichtenberg komt in Suriname en aanvaardt het bestuur481671.Lichtenberg,,keert naar Nederland terug481672.Pieter Versterre aanvaardt a. i. het bestuur, onder den titel van Luitenant-Gouverneur481677.Pieter Versterre sterft.48—Abel Thisso wordt Luitenant-Gouverneur.48—Tobias Adriaensen aanvaardt het bestuur, onder den titel van Kapitein-Commandeur der Provincie Suriname481678.— keert naar Nederland terug48—Johannes Heinsius wordt Gouverneur491679.Oorlog met de Indianen501680.Honderd en vijftig man troepen komen uit Zeeland ter versterking van het garnizoen51—Heinsius sterft511682.De hulptroepen keeren naar Holland terug51—Laurens Verboom neemt a. i. het bestuur op zich52—De nieuwe West-Indische Compagnie wordt opgerigt en Suriname bij octrooi aan haar afgestaan531683.De W.-I. Compagnie verkoopt ⅓ aandeel van Suriname aan de stad Amsterdam, ⅓ aan Cornelis van Aersens, Heer van Sommelsdijk en de nieuwe eigenaars noemen zich in dat contract: “De geoctroijeerdeSociëteitvan Suriname”, onder welken titel de directie wordt gevoerd541683.Sommelsdijk wordt tot Gouverneur benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur591684.Sommelsdijk stelt een raad van Policie en Justitie aan611685.Op deJoden-Savannewordt eene Synagoge gebouwd.721686.Fransche Emigranten komen als volksplanters in Suriname.65—Labadistenkomen,,als,,volksplanters,,in,,Suriname.,,671688.Sommelsdijk laat eene kerk bouwen aan de Cottica62—Sommelsdijk wordt door oproerige soldaten vermoord78—Vredenburg neemt a. i. met de Raden van Policie het bestuur op zich811689.Johan vanScharphuisenwordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur84—De Franschen wagen een aanval op Suriname, die mislukt.851696.VanScharphuisenkeert naar Nederland terug86—Paulus van der Veer aanvaardt als Gouverneur het bestuur.861707.Paulus,,van,,der,,Veer,,keert naar Nederland terug87—Willem de Gruijter wordt Gouverneur871707.Willem de Gruijter sterft87—François Anthony de Rayneval neemt a. i. het bestuur op zich.871710.Johan de Goyer wordt Gouverneur881712.Mislukte aanval der Franschen, onder Cassard89—Hernieuwde aanval en brandschatting der kolonie door Cassard.891713.Twisten tusschen de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname en de Kolonisten951715.Johan de Goyer sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021716.Johan Mahony wordt Gouverneur1021717.Johan,,Mahony,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021718.Jean Coutier wordt Gouverneur1021721.Jean,,Coutier,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021722.Mr. Hendrik Temminck wordt Gouverneur1021724.De eerste koffij van Suriname te Amsterdam aangebragt1071727.Mr. Hendrik Temminck sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1031728.Mr. Karel Emelius Henry de Cheusses wordt Gouverneur103—Verwoesting van plantaadjes door gevlugte negerslaven1031730.De Cheusses laat een nieuw Gouvernementshuis bouwen1031733.De eersteCacaoverzonden naar Amsterdam1081734.De Cheusses sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Jacob Alexander Henry de Cheusses wordt Gouverneur1031735.Jacob,,Alexander,,Henry,,de,,Cheusses,,sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Johan François Cornelis de Vries sterft103—Twee Raden van Policie nemen a. i. het bestuur op zich104—Mr. Joan Raye wordt Gouverneur1041737.Mr.,,Joan,,Raye,,sterft104—Gerard van de Schepper neemt a. i. het bestuur op zich.1041738.Gerard,,van,,de,,Schepper,,wordt definitief tot Gouverneur benoemd1051739.Vestiging der Moravische Broeders in Suriname1081742.Oprigting eener Mijncompagnie110—De Schepper erlangt zijn ontslag105—Mr. Joan Jacob Mauricius wordt Gouverneur105–163—Johann Pfaff eerste Luthersche Predikant komt in Suriname2001743.Kinderpokken, heete koortsen en andere ziekten heerschen in Suriname2191744.Het Hof van Civiele Justitie wordt uitgebreid165—De Luthersche kerk wordt gebouwd178—Een gebouw voor het Hof van Policie, tevens tot Hervormde kerk, gebouwd178—Mauricius neemt voorzorgsmaatregelen tegen een aanval der Franschen2071745.Brand te Paramaribo2191746.Zware boschbrand in Suriname219—Hevige tegenstand tegen Mauricius2081747.Komst van Boerenfamiliën ter kolonisatie in Suriname218—Mauricius tracht vrede te sluiten met de Marrons2211749.Oprigting van eene kas tegen de wegloopers2201750.Prins Willem de vierde wordt door HHM. gemagtigd om maatregelen te nemen tot herstel van rust en orde in Suriname; hij zendt de heeren van Spörche, Bosschaert Stenis en de Swart als commissarissen naar de kolonie, ten einde de zaken aldaar te onderzoeken222—De genoemde commissarissen komen in Suriname aan en beginnen hun onderzoek2231751.Mauricius wordt door de commissie (ongeschonden zijne eere en met behoud zijner gagie) provisioneel ontslagen, ten einde in persoon zijne zaak in Holland te kunnen verdedigen224—H. E. van Spörche neemt provisioneel het bestuur op zich en de andere commissarissen keeren naar Holland terug224—Begin der finantiële crisis; —geldleening van een millioen guldens door Willem Gideon Deutz2331752.Van Spörche sterft236—Baron van Verschuer neemt onwettig, en met voorbijgang van den Commandeur Crommelin, provisioneel het bestuur op zich2381753.Crommelin wordt door de Prinses Gouvernante en deSociëteitvan Suriname in zijne regten hersteld; van Verschuer moet aftreden en Crommelin wordt a. i. Gouverneur241—Tegenstand der Cabale tegen Crommelin242—Twisten tusschen de Hervormde Predikanten en het Hof van Policie2441753.Tweespalt onder de Hoogduitsche Joden245—Mauricius wordt in zijne eer hersteld2471754.P. A. van der Meer tot Gouverneur van Suriname benoemd; komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur251—Maatregelen van voorzorg tegen een gevreesden inval der Spanjaarden251—Aan het Orange-pad bij Para wordt eene kolonisatie beproefd2531756.Van der Meer sterft258—Jan Nepveu neemt, tijdens de afwezigheid van Crommelin, a. i. het bestuur op zich258—Crommelin keert in de kolonie terug2591757.Crommelin,,aanvaardt a. i. het bestuur259—Crommelin,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld2601758.Een nieuw hospitaal wordt gebouwd2741760.Het hospitaal wordt voltooid274—Vrede met de Aucaner-Boschnegers gesloten1561761.Twisten tusschen Crommelin en het Hof van Policie266—Eerste uitgifte van kaartengeld2631762.Crommelin stelt voor een nieuw slavenreglement zamen te stellen, doch ondervindt hierbij veel tegenwerking292—Vrede met de Saramaccaner-Boschnegers gesloten1581763.Hevige brand te Paramaribo274—Opstand der slaven in Berbice2801764.Twee brandspuiten worden uit Nederland aangevoerd275—Openbare putten voor drinkwater worden gemaakt275—Kinderpokken onder de slaven2741765.Het opperhoofd der Saramaccaner-Boschnegers ondersteunt de zending der Broedergemeente2841766.Aardbeving te Suriname2751767.Hevige boschbrand2751768.Crommelin vraagt verlof om naar Nederland te gaan; dit verzoek wordt toegestaan en Jan Nepveu a. i. het bestuur opgedragen2971770.Crommelin ontvangt op zijn verzoek eervol ontslag uit de betrekking van Gouverneur; hij vertrekt vervolgens naar Nederland, en Jan Nepveu wordt definitief tot Gouverneur aangesteld298—Nieuwe geldleeningen door de kolonisten3021772.Oprigting eener drukkerij door Mr. Beeldsnijder-Matroos316—Oprigting van het corps negerjagers320—Een corps van 800 soldaten, onder Fourgeoud, gaat naar Suriname, ten einde den opstand der negers te breidelen3241772.Sommige togten tegen de wegloopers worden met afwisselend gevolg gedaan3321773.Het corps, onder Fourgeoud, komt in Suriname325—Twisten tusschen Fourgeoud en Nepveu334—De eerste boschtogt wordt door Fourgeoud gedaan.338—Toenemende finantiële moeijelijkheden ten gevolge van onberaden geldleeningen306—Oprigting eener liefhebberij-comedie3171774.Eerste wekelijksche uitgifte eener courant.3161775.Oprigting van eenen Hollandschen Schouwburg318—Nieuwe hulptroepen komen uit Nederland3411776.Oprigting van eenen Joodschen Schouwburg.318—Nepveu doet een binnenlandsch cordon, ter bescherming tegen de invallen der Boschnegers, oprigten349—Bonni vlugt over de Marowijne op Fransch grondgebied.350—De eerste negerslaaf wordt door de Moravische Broeders gedoopt3581777.De Fransche Intendant Malouet komt in Suriname om over de op Fransch grondgebied gevlugte negers, met den Gouverneur, te onderhandelen351—Door deSociëteitwordt een Boekhouder-Generaal aangesteld.3511778.Fourgeoud verlaat de kolonie353—Voorzorgsmaatregelen tengevolge van den tusschen Engeland en Amerika uitgebroken oorlog3551779.Nepveu sterft356—Bernard Texier neemt a. i. het bestuur op zich356—Bernard,,Texier,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld360—Hevige ziekten onder menschen en vee3621780.Voorzorgsmaatregelen bij het uitbreken van den oorlog tusschen Nederland en Engeland365—Toeneming van de Broedergemeente onder de negers.381—Een natuurkundig-gezelschap opgerigt.3831781.Hulp door de Franschen aan Suriname betoond.374—Het Collegium Medicum opgerigt.3831783.De vredes preliminariën met Engeland geteekend.380—Het zendingsstation der Broedergemeente onder de Indianen wordt door de Boschnegers verwoest.381—Texier sterft.384—Wolphert Jacob Beeldsnijder-Matroos neemt a. i. het bestuur op zich.385—Nieuwe aanvallen der wegloopers3901783.Oprigting van een Letterkundig Genootschap onder de zinspreuk: “Docendo Docemur”4171784.Pogingen tot herstel van den geschokten finantiëlen toestand387—De vrede met Engeland hersteld390—Betere regeling van het brieven-vervoer396—Beeldsnijder-Matroos draagt het bestuur over aan den tot Gouverneur benoemden J. G. Wichers3971785.De uitoefening der R. C. godsdienst wordt toegestaan; R. C. priesters komen in Suriname en er wordt eene R. C. kerk en pastory gebouwd407—De privilegiën, Ascamoth enz. der Portugesche Joden worden gewijzigd411—Het eeuwfeest van de stichting der Synagoge op deJoden-Savannewordt plegtig gevierd411—Het Genootschap der Surinaamsche Lettervrienden wordt opgerigt4191787.De R. C. kerk wordt, met het celebreren eener Hoogmis, ingewijd4091789.Nederlaag der Bonni-negers4351790.Een Landbouwkundig-Genootschap wordt opgerigt424—Het etablissement Voorzorg, aan de Saramacca, ter verpleging van Boassi lijders, wordt opgerigt439—Wichers vertrekt naar Nederland439—J. J. Friderici neemt a. i. het bestuur op zich4401792.J. J. Friderici wordt definitief tot Gouverneur aangesteld440—Bonni wordt gedood4441793.Invloed der Fransche revolutie op den gang der zaken in Suriname461—Oorlogsverklaring van Frankrijk aan Engeland en Nederland452—Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Franschen453—Afschaffing der Slavernij in Cayenne, bij decreet der Nationale Vergadering in Frankrijk4551795.Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Engelschen469—Opheffing of vernietiging van de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname4701796.Tijding in Suriname ontvangen van de verwijdering van Prins Willem de Vijfde, uit Nederland, enz.459—Invoering der nieuwe orde van zaken in Suriname462—Opstand der slaven in Berbice4641796.De oorlogsverklaring van Engeland aan de Bataafsche Republiek wordt in Suriname bekend gemaakt.4761796.Friderici laat, zonder toestemming van het Hof van Policie, kaartengeld maken4771799.Spaansche hulptroepen komen in Suriname480—De Engelschen nemen het protectoraat van Suriname op zich, terwijl Friderici Gouverneur blijft4851801.Vredes-preliminairen tusschen Frankrijk en Engeland geteekend493—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland te Amiens gesloten4931802.O. W. Blois van Treslong komt Suriname, in naam der Bataafsche Republiek, overnemen494—Friderici wordt geschorscht495—Blois van Treslong neemt, met twee Raden van Policie, provisioneel het bestuur op zich496—De handel met Holland wordt heropend4981803.Pierre Berranger, tot Commissaris-Generaal en Gouverneur a. i. van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5001804.De Engelschen vertoonen zich op de Suriname.503—De kolonie wordt bij capitulatie aan de Engelschen overgegeven504—Sir Charles Green wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur513—De handel van en naar Engeland wordt opengesteld5201805.Green keert naar Engeland terug541—William Carlyon Hughes wordt Luitenant-Gouverneur541—Nieuw kaartengeld uitgegeven544—Opstand van een gedeelte der negerjagers.5481806.Beperkende bepalingen van den slavenhandel in Suriname ingevoerd5461807.De afschaffing van den slavenhandel in Suriname bekend gemaakt547—Klagten der inwoners over de handelingen van de beambten, bij het Custom-house5551808.Verlevendiging van den handel557—Hughes sterft557—John Wardlau neemt a. i. het bestuur op zich5571809.Cayenne wordt door de Engelschen veroverd558—Charles Baron Bentinck, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5591810.Er wordt eene kerk voor de Hervormde Gemeente gebouwd.5631811.Bentinck sterft564—Pincon Bonham aanvaardt voorloopig het bestuur564—Bonham tracht orde in de verwardefinantiënte brengen5651812.Bonham wordt definitief tot Gouverneur aangesteld5691813.John Bent wordt tot Administrateur der verhypothekeerde plantaadjes benoemd en komt daartoe in Suriname5691813.De commissie van John Bent verwekt veel ontevredenheid in Suriname en een hevige tegenstand openbaart zich5731814.De tegenstand wordt heviger583—De Commissie van John Bent wordt opgeheven586—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland wordt hersteld, Nederland herwint zijne nationaliteit590—De handel van Suriname met Holland wordt op nieuw geopend5921815.Suriname zal weder onder Nederlandsch bestuur komen592—De kolonisten in het distrikt Nickerie wenden pogingen aan, om onder Engelsch bestuur te blijven, of ten minste vrijheid te erlangen met Engelsche koloniën handelsbetrekkingen te mogen onderhouden593—Er worden voorbereidende maatregelen genomen, om Suriname aan het Nederlandsch bestuur over te geven5951816.Willem Benjamin van Panhuijs neemt Suriname, in naam van den Koning der Nederlanden, van Bonham over596—Van Panhuijs aanvaardt het bestuur als Gouverneur599—De nieuwe orde van zaken wordt geregeld601—Van Panhuijs sterft606—Mr. Cornelis Rijnhard Vaillant neemt a. i. het bestuur op zich6071817.Nieuwe schoolwetten worden in Suriname ingevoerd6071818.Tusschen Engeland en Nederland wordt een tractaat gesloten tot wering van den slavenhandel608—Nieuw kaartengeld wordt gemaakt6121819.De kinderpokken rigten te Suriname groote verwoesting, voornamelijk onder de slaven, aan6091821.Paramaribo wordt door een hevigen brand voor een groot deel in de asch gelegd6121822.Vaillant geeft het bestuur over aan den nieuw benoemden Gouverneur, Johannes de Veer6161823.De griep heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers6231825.Twee koopvaardijschepen verbranden ter reede van Paramaribo623—Deprivilegiënder Joden worden, omdat zij, met de andere ingezetenen, gelijke regten erlangen, ingetrokken6241826.Reductie en intrekking van het Surinaamsch kaartengeld6261827.Een nieuw muntstelsel wordt in Suriname ingevoerd628—De Surinaamsche Maatschappij van Weldadigheid wordt opgerigt6341828.De Generaal-Majoor J. van den Bosch komt als Commissaris-Generaal in Suriname630—De Veer erlangt zijn eervol ontslag630—P. R.Cantz’laaraanvaardt het bestuur als Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen630—Een nieuw Regeringsreglement, waarbij Suriname en de W. I. eilanden onder een bestuur wordt gebragt, wordt ingevoerd639—De Maatschappij ter bevordering van het Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in de kolonie Suriname wordt opgerigt6451829.De Particuliere West Indische bank wordt opgerigt652—Een Landbouwkundig Genootschap, onder de zinspreuk: “Prodesse Conamur”, wordt opgerigt658—Een kaperschip wordt opgebragt6591831.De Particuliere W. I. bank houdt op met het doen van beleeningen656—Cantz’laarsterft660—Mr. Evert Ludolph Baron van Heeckeren neemt a. i. het bestuur op zich6601832.Van Heeckeren wordt definitief tot Gouverneur-Generaal aangesteld660—Door eenige negerslaven wordt brand te Paramaribo gesticht666—Een nieuw regerings-reglement wordt ingevoerd6721833.Drie negerslaven, die brand te Paramaribo hadden gesticht, worden bij vonnis veroordeeld om levend te worden verbrand, welk vonnis aan hen wordt voltrokken670—Door Frankrijk en Engeland wordt embargo op de Nederlandsche schepen gelegd6711834.Verscheidene togten tegen de wegloopers worden gedaan676—Een nieuw school-reglement wordt ingevoerd6781835.Prins Hendrik komt in Suriname677—De nieuw gebouwde kerk der Hervormde Gemeente te Paramaribo wordt ingewijd677—De eerste steen der Hoogduitsche Synagoge te Paramaribo wordt gelegd677—Een nieuw reglement voor de schutterij wordt uitgevaardigd6781836.Genoemd reglement wordt door velen afgekeurd en dien ten gevolge ontstaat eene groote sensatie te Paramaribo6791836.Op het etablissement voor de Boassie-lijders, Batavia, wordt de aldaar gebouwde R. C. kerk ingewijd6801837.Nieuwe Hoogduitsche Synagoge ingewijd6801838.Van Heeckeren sterft681—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich6811839.Julius Constant Rijk tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur6821840.Er heerscht in Suriname schaarschte aan levensmiddelen6831841.De agio op den wissel wordt hooger en Rijk beproeft dit tegen te gaan6871842.Rijk keert naar Nederland terug688—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich688—Burchard Jean Elias tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur689—Elias ondervindt vele tegenwerking van de partij der reactie6891843.Voorbereidende maatregelen tot vestiging van Hollandsche kolonisten worden gemaakt6991845.Het administratief beheer van Suriname wordt van de W. I. eilanden gescheiden702—Elias ontvangt, op zijn verzoek, een eervol ontslag702—RenierFrederikBaron van Raders, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur705—De Hollandsche kolonisten komen te Voorzorg aan de Saramacca aan706—Er heerschen hevige ziekten onder de nieuw aangekomen kolonisten7081846.Plegtige opening der werkzaamheden aan het geprojecteerde kanaal naar Kwatta7121847.De billetten der particuliere West Indische bank worden tegen gereed geld ingewisseld7211848.De voorgestelde verbeteringen van het slaven-reglement vinden weinig bijval te Suriname718—Vrije handelswetten worden in Suriname ingevoerd7221849.De kolonisten van Voorzorg en Groningen verlaten successivelijk de nederzetting aldaar7261851.De gele koorts heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers726—De nieuwe slaven-reglementen worden ingevoerd7211852.Baron van Raders erlangt zijn eervol ontslag en keert naar Nederland terug728—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich729—De Kanter sterft7301852.Jonkheer Johann George Otto Stuart von Schmidt auf Altenstadt tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7301852.De Maatschappij van Weldadigheid viert haar vijfentwintig jarig bestaan7331854.De Maatschappij ter bevordering van Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in Suriname viert haar vijfentwintig jarig bestaan7341855.Schmidt auf Altenstadt erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag740—Charles Pierre Schimpf, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7401859.Schimpf erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag754—Reinhardt Frans van Lansberge, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7541860.Mr. L. Metman, benoemd tot Commissaris, speciaal belast met alles wat betrekking had tot invoering eener nieuwe wetgeving in West-Indië, komt, tot uitvoering van dezen last, in de kolonie Suriname756—Metman sterft756—De Bonni-negers worden van de cijnsbaarheid der Aucaner-negers ontheven758

Chronologische tafelder voornaamste gebeurtenissen in de geschiedenis van Suriname vermeld.

Jaren.Bladz.1492.Ontdekking van Amerika121499.Eerste ontdekkingsreizen naar Guiana241500.Tweedeontdekkingsreizen,,naar,,Guiana,,241580.Togten der Hollanders en Zeeuwen281593.Guiana wordt, in naam van Filips den Tweeden, door Domingo de Vera, in bezit genomen261595.Togten van Walther Raleigh281596.Togten,,van,,Laurens Keimis281599.Togten,,van,,van Hollanders en Zeeuwen291605.Eerste proeven ter kolonisatie door de Engelschen301606.Tweedeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,301608.Derdeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,311614.Octrooi aan de Hollanders en Zeeuwen verleend, om de nieuw ontdekte havens van Guiana, met uitsluiting van anderen, te bevaren291624.Proeve ter kolonisatie door de Franschen311630.Vestiging van kapitein Marechal in Suriname321640.De Franschen nemen bezit van Suriname321650.Lord Willoughby, Graaf van Parham, laat eene volkplanting in Suriname aanleggen331662.Koning Karel de Tweede van Engeland schenkt Suriname bij giftbrief aan van Parham341664.Vestiging der Joden in Suriname371667.Vermeestering van Suriname door Abraham Crijnsen40—Suriname wordt door de Engelschen onder John Hermans hernomen431668.Suriname wordt bij verdrag aan de Hollanders teruggegeven451668.Philip Julius Lichtenberg wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd461669.Lichtenberg komt in Suriname en aanvaardt het bestuur481671.Lichtenberg,,keert naar Nederland terug481672.Pieter Versterre aanvaardt a. i. het bestuur, onder den titel van Luitenant-Gouverneur481677.Pieter Versterre sterft.48—Abel Thisso wordt Luitenant-Gouverneur.48—Tobias Adriaensen aanvaardt het bestuur, onder den titel van Kapitein-Commandeur der Provincie Suriname481678.— keert naar Nederland terug48—Johannes Heinsius wordt Gouverneur491679.Oorlog met de Indianen501680.Honderd en vijftig man troepen komen uit Zeeland ter versterking van het garnizoen51—Heinsius sterft511682.De hulptroepen keeren naar Holland terug51—Laurens Verboom neemt a. i. het bestuur op zich52—De nieuwe West-Indische Compagnie wordt opgerigt en Suriname bij octrooi aan haar afgestaan531683.De W.-I. Compagnie verkoopt ⅓ aandeel van Suriname aan de stad Amsterdam, ⅓ aan Cornelis van Aersens, Heer van Sommelsdijk en de nieuwe eigenaars noemen zich in dat contract: “De geoctroijeerdeSociëteitvan Suriname”, onder welken titel de directie wordt gevoerd541683.Sommelsdijk wordt tot Gouverneur benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur591684.Sommelsdijk stelt een raad van Policie en Justitie aan611685.Op deJoden-Savannewordt eene Synagoge gebouwd.721686.Fransche Emigranten komen als volksplanters in Suriname.65—Labadistenkomen,,als,,volksplanters,,in,,Suriname.,,671688.Sommelsdijk laat eene kerk bouwen aan de Cottica62—Sommelsdijk wordt door oproerige soldaten vermoord78—Vredenburg neemt a. i. met de Raden van Policie het bestuur op zich811689.Johan vanScharphuisenwordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur84—De Franschen wagen een aanval op Suriname, die mislukt.851696.VanScharphuisenkeert naar Nederland terug86—Paulus van der Veer aanvaardt als Gouverneur het bestuur.861707.Paulus,,van,,der,,Veer,,keert naar Nederland terug87—Willem de Gruijter wordt Gouverneur871707.Willem de Gruijter sterft87—François Anthony de Rayneval neemt a. i. het bestuur op zich.871710.Johan de Goyer wordt Gouverneur881712.Mislukte aanval der Franschen, onder Cassard89—Hernieuwde aanval en brandschatting der kolonie door Cassard.891713.Twisten tusschen de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname en de Kolonisten951715.Johan de Goyer sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021716.Johan Mahony wordt Gouverneur1021717.Johan,,Mahony,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021718.Jean Coutier wordt Gouverneur1021721.Jean,,Coutier,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021722.Mr. Hendrik Temminck wordt Gouverneur1021724.De eerste koffij van Suriname te Amsterdam aangebragt1071727.Mr. Hendrik Temminck sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1031728.Mr. Karel Emelius Henry de Cheusses wordt Gouverneur103—Verwoesting van plantaadjes door gevlugte negerslaven1031730.De Cheusses laat een nieuw Gouvernementshuis bouwen1031733.De eersteCacaoverzonden naar Amsterdam1081734.De Cheusses sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Jacob Alexander Henry de Cheusses wordt Gouverneur1031735.Jacob,,Alexander,,Henry,,de,,Cheusses,,sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Johan François Cornelis de Vries sterft103—Twee Raden van Policie nemen a. i. het bestuur op zich104—Mr. Joan Raye wordt Gouverneur1041737.Mr.,,Joan,,Raye,,sterft104—Gerard van de Schepper neemt a. i. het bestuur op zich.1041738.Gerard,,van,,de,,Schepper,,wordt definitief tot Gouverneur benoemd1051739.Vestiging der Moravische Broeders in Suriname1081742.Oprigting eener Mijncompagnie110—De Schepper erlangt zijn ontslag105—Mr. Joan Jacob Mauricius wordt Gouverneur105–163—Johann Pfaff eerste Luthersche Predikant komt in Suriname2001743.Kinderpokken, heete koortsen en andere ziekten heerschen in Suriname2191744.Het Hof van Civiele Justitie wordt uitgebreid165—De Luthersche kerk wordt gebouwd178—Een gebouw voor het Hof van Policie, tevens tot Hervormde kerk, gebouwd178—Mauricius neemt voorzorgsmaatregelen tegen een aanval der Franschen2071745.Brand te Paramaribo2191746.Zware boschbrand in Suriname219—Hevige tegenstand tegen Mauricius2081747.Komst van Boerenfamiliën ter kolonisatie in Suriname218—Mauricius tracht vrede te sluiten met de Marrons2211749.Oprigting van eene kas tegen de wegloopers2201750.Prins Willem de vierde wordt door HHM. gemagtigd om maatregelen te nemen tot herstel van rust en orde in Suriname; hij zendt de heeren van Spörche, Bosschaert Stenis en de Swart als commissarissen naar de kolonie, ten einde de zaken aldaar te onderzoeken222—De genoemde commissarissen komen in Suriname aan en beginnen hun onderzoek2231751.Mauricius wordt door de commissie (ongeschonden zijne eere en met behoud zijner gagie) provisioneel ontslagen, ten einde in persoon zijne zaak in Holland te kunnen verdedigen224—H. E. van Spörche neemt provisioneel het bestuur op zich en de andere commissarissen keeren naar Holland terug224—Begin der finantiële crisis; —geldleening van een millioen guldens door Willem Gideon Deutz2331752.Van Spörche sterft236—Baron van Verschuer neemt onwettig, en met voorbijgang van den Commandeur Crommelin, provisioneel het bestuur op zich2381753.Crommelin wordt door de Prinses Gouvernante en deSociëteitvan Suriname in zijne regten hersteld; van Verschuer moet aftreden en Crommelin wordt a. i. Gouverneur241—Tegenstand der Cabale tegen Crommelin242—Twisten tusschen de Hervormde Predikanten en het Hof van Policie2441753.Tweespalt onder de Hoogduitsche Joden245—Mauricius wordt in zijne eer hersteld2471754.P. A. van der Meer tot Gouverneur van Suriname benoemd; komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur251—Maatregelen van voorzorg tegen een gevreesden inval der Spanjaarden251—Aan het Orange-pad bij Para wordt eene kolonisatie beproefd2531756.Van der Meer sterft258—Jan Nepveu neemt, tijdens de afwezigheid van Crommelin, a. i. het bestuur op zich258—Crommelin keert in de kolonie terug2591757.Crommelin,,aanvaardt a. i. het bestuur259—Crommelin,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld2601758.Een nieuw hospitaal wordt gebouwd2741760.Het hospitaal wordt voltooid274—Vrede met de Aucaner-Boschnegers gesloten1561761.Twisten tusschen Crommelin en het Hof van Policie266—Eerste uitgifte van kaartengeld2631762.Crommelin stelt voor een nieuw slavenreglement zamen te stellen, doch ondervindt hierbij veel tegenwerking292—Vrede met de Saramaccaner-Boschnegers gesloten1581763.Hevige brand te Paramaribo274—Opstand der slaven in Berbice2801764.Twee brandspuiten worden uit Nederland aangevoerd275—Openbare putten voor drinkwater worden gemaakt275—Kinderpokken onder de slaven2741765.Het opperhoofd der Saramaccaner-Boschnegers ondersteunt de zending der Broedergemeente2841766.Aardbeving te Suriname2751767.Hevige boschbrand2751768.Crommelin vraagt verlof om naar Nederland te gaan; dit verzoek wordt toegestaan en Jan Nepveu a. i. het bestuur opgedragen2971770.Crommelin ontvangt op zijn verzoek eervol ontslag uit de betrekking van Gouverneur; hij vertrekt vervolgens naar Nederland, en Jan Nepveu wordt definitief tot Gouverneur aangesteld298—Nieuwe geldleeningen door de kolonisten3021772.Oprigting eener drukkerij door Mr. Beeldsnijder-Matroos316—Oprigting van het corps negerjagers320—Een corps van 800 soldaten, onder Fourgeoud, gaat naar Suriname, ten einde den opstand der negers te breidelen3241772.Sommige togten tegen de wegloopers worden met afwisselend gevolg gedaan3321773.Het corps, onder Fourgeoud, komt in Suriname325—Twisten tusschen Fourgeoud en Nepveu334—De eerste boschtogt wordt door Fourgeoud gedaan.338—Toenemende finantiële moeijelijkheden ten gevolge van onberaden geldleeningen306—Oprigting eener liefhebberij-comedie3171774.Eerste wekelijksche uitgifte eener courant.3161775.Oprigting van eenen Hollandschen Schouwburg318—Nieuwe hulptroepen komen uit Nederland3411776.Oprigting van eenen Joodschen Schouwburg.318—Nepveu doet een binnenlandsch cordon, ter bescherming tegen de invallen der Boschnegers, oprigten349—Bonni vlugt over de Marowijne op Fransch grondgebied.350—De eerste negerslaaf wordt door de Moravische Broeders gedoopt3581777.De Fransche Intendant Malouet komt in Suriname om over de op Fransch grondgebied gevlugte negers, met den Gouverneur, te onderhandelen351—Door deSociëteitwordt een Boekhouder-Generaal aangesteld.3511778.Fourgeoud verlaat de kolonie353—Voorzorgsmaatregelen tengevolge van den tusschen Engeland en Amerika uitgebroken oorlog3551779.Nepveu sterft356—Bernard Texier neemt a. i. het bestuur op zich356—Bernard,,Texier,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld360—Hevige ziekten onder menschen en vee3621780.Voorzorgsmaatregelen bij het uitbreken van den oorlog tusschen Nederland en Engeland365—Toeneming van de Broedergemeente onder de negers.381—Een natuurkundig-gezelschap opgerigt.3831781.Hulp door de Franschen aan Suriname betoond.374—Het Collegium Medicum opgerigt.3831783.De vredes preliminariën met Engeland geteekend.380—Het zendingsstation der Broedergemeente onder de Indianen wordt door de Boschnegers verwoest.381—Texier sterft.384—Wolphert Jacob Beeldsnijder-Matroos neemt a. i. het bestuur op zich.385—Nieuwe aanvallen der wegloopers3901783.Oprigting van een Letterkundig Genootschap onder de zinspreuk: “Docendo Docemur”4171784.Pogingen tot herstel van den geschokten finantiëlen toestand387—De vrede met Engeland hersteld390—Betere regeling van het brieven-vervoer396—Beeldsnijder-Matroos draagt het bestuur over aan den tot Gouverneur benoemden J. G. Wichers3971785.De uitoefening der R. C. godsdienst wordt toegestaan; R. C. priesters komen in Suriname en er wordt eene R. C. kerk en pastory gebouwd407—De privilegiën, Ascamoth enz. der Portugesche Joden worden gewijzigd411—Het eeuwfeest van de stichting der Synagoge op deJoden-Savannewordt plegtig gevierd411—Het Genootschap der Surinaamsche Lettervrienden wordt opgerigt4191787.De R. C. kerk wordt, met het celebreren eener Hoogmis, ingewijd4091789.Nederlaag der Bonni-negers4351790.Een Landbouwkundig-Genootschap wordt opgerigt424—Het etablissement Voorzorg, aan de Saramacca, ter verpleging van Boassi lijders, wordt opgerigt439—Wichers vertrekt naar Nederland439—J. J. Friderici neemt a. i. het bestuur op zich4401792.J. J. Friderici wordt definitief tot Gouverneur aangesteld440—Bonni wordt gedood4441793.Invloed der Fransche revolutie op den gang der zaken in Suriname461—Oorlogsverklaring van Frankrijk aan Engeland en Nederland452—Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Franschen453—Afschaffing der Slavernij in Cayenne, bij decreet der Nationale Vergadering in Frankrijk4551795.Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Engelschen469—Opheffing of vernietiging van de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname4701796.Tijding in Suriname ontvangen van de verwijdering van Prins Willem de Vijfde, uit Nederland, enz.459—Invoering der nieuwe orde van zaken in Suriname462—Opstand der slaven in Berbice4641796.De oorlogsverklaring van Engeland aan de Bataafsche Republiek wordt in Suriname bekend gemaakt.4761796.Friderici laat, zonder toestemming van het Hof van Policie, kaartengeld maken4771799.Spaansche hulptroepen komen in Suriname480—De Engelschen nemen het protectoraat van Suriname op zich, terwijl Friderici Gouverneur blijft4851801.Vredes-preliminairen tusschen Frankrijk en Engeland geteekend493—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland te Amiens gesloten4931802.O. W. Blois van Treslong komt Suriname, in naam der Bataafsche Republiek, overnemen494—Friderici wordt geschorscht495—Blois van Treslong neemt, met twee Raden van Policie, provisioneel het bestuur op zich496—De handel met Holland wordt heropend4981803.Pierre Berranger, tot Commissaris-Generaal en Gouverneur a. i. van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5001804.De Engelschen vertoonen zich op de Suriname.503—De kolonie wordt bij capitulatie aan de Engelschen overgegeven504—Sir Charles Green wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur513—De handel van en naar Engeland wordt opengesteld5201805.Green keert naar Engeland terug541—William Carlyon Hughes wordt Luitenant-Gouverneur541—Nieuw kaartengeld uitgegeven544—Opstand van een gedeelte der negerjagers.5481806.Beperkende bepalingen van den slavenhandel in Suriname ingevoerd5461807.De afschaffing van den slavenhandel in Suriname bekend gemaakt547—Klagten der inwoners over de handelingen van de beambten, bij het Custom-house5551808.Verlevendiging van den handel557—Hughes sterft557—John Wardlau neemt a. i. het bestuur op zich5571809.Cayenne wordt door de Engelschen veroverd558—Charles Baron Bentinck, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5591810.Er wordt eene kerk voor de Hervormde Gemeente gebouwd.5631811.Bentinck sterft564—Pincon Bonham aanvaardt voorloopig het bestuur564—Bonham tracht orde in de verwardefinantiënte brengen5651812.Bonham wordt definitief tot Gouverneur aangesteld5691813.John Bent wordt tot Administrateur der verhypothekeerde plantaadjes benoemd en komt daartoe in Suriname5691813.De commissie van John Bent verwekt veel ontevredenheid in Suriname en een hevige tegenstand openbaart zich5731814.De tegenstand wordt heviger583—De Commissie van John Bent wordt opgeheven586—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland wordt hersteld, Nederland herwint zijne nationaliteit590—De handel van Suriname met Holland wordt op nieuw geopend5921815.Suriname zal weder onder Nederlandsch bestuur komen592—De kolonisten in het distrikt Nickerie wenden pogingen aan, om onder Engelsch bestuur te blijven, of ten minste vrijheid te erlangen met Engelsche koloniën handelsbetrekkingen te mogen onderhouden593—Er worden voorbereidende maatregelen genomen, om Suriname aan het Nederlandsch bestuur over te geven5951816.Willem Benjamin van Panhuijs neemt Suriname, in naam van den Koning der Nederlanden, van Bonham over596—Van Panhuijs aanvaardt het bestuur als Gouverneur599—De nieuwe orde van zaken wordt geregeld601—Van Panhuijs sterft606—Mr. Cornelis Rijnhard Vaillant neemt a. i. het bestuur op zich6071817.Nieuwe schoolwetten worden in Suriname ingevoerd6071818.Tusschen Engeland en Nederland wordt een tractaat gesloten tot wering van den slavenhandel608—Nieuw kaartengeld wordt gemaakt6121819.De kinderpokken rigten te Suriname groote verwoesting, voornamelijk onder de slaven, aan6091821.Paramaribo wordt door een hevigen brand voor een groot deel in de asch gelegd6121822.Vaillant geeft het bestuur over aan den nieuw benoemden Gouverneur, Johannes de Veer6161823.De griep heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers6231825.Twee koopvaardijschepen verbranden ter reede van Paramaribo623—Deprivilegiënder Joden worden, omdat zij, met de andere ingezetenen, gelijke regten erlangen, ingetrokken6241826.Reductie en intrekking van het Surinaamsch kaartengeld6261827.Een nieuw muntstelsel wordt in Suriname ingevoerd628—De Surinaamsche Maatschappij van Weldadigheid wordt opgerigt6341828.De Generaal-Majoor J. van den Bosch komt als Commissaris-Generaal in Suriname630—De Veer erlangt zijn eervol ontslag630—P. R.Cantz’laaraanvaardt het bestuur als Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen630—Een nieuw Regeringsreglement, waarbij Suriname en de W. I. eilanden onder een bestuur wordt gebragt, wordt ingevoerd639—De Maatschappij ter bevordering van het Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in de kolonie Suriname wordt opgerigt6451829.De Particuliere West Indische bank wordt opgerigt652—Een Landbouwkundig Genootschap, onder de zinspreuk: “Prodesse Conamur”, wordt opgerigt658—Een kaperschip wordt opgebragt6591831.De Particuliere W. I. bank houdt op met het doen van beleeningen656—Cantz’laarsterft660—Mr. Evert Ludolph Baron van Heeckeren neemt a. i. het bestuur op zich6601832.Van Heeckeren wordt definitief tot Gouverneur-Generaal aangesteld660—Door eenige negerslaven wordt brand te Paramaribo gesticht666—Een nieuw regerings-reglement wordt ingevoerd6721833.Drie negerslaven, die brand te Paramaribo hadden gesticht, worden bij vonnis veroordeeld om levend te worden verbrand, welk vonnis aan hen wordt voltrokken670—Door Frankrijk en Engeland wordt embargo op de Nederlandsche schepen gelegd6711834.Verscheidene togten tegen de wegloopers worden gedaan676—Een nieuw school-reglement wordt ingevoerd6781835.Prins Hendrik komt in Suriname677—De nieuw gebouwde kerk der Hervormde Gemeente te Paramaribo wordt ingewijd677—De eerste steen der Hoogduitsche Synagoge te Paramaribo wordt gelegd677—Een nieuw reglement voor de schutterij wordt uitgevaardigd6781836.Genoemd reglement wordt door velen afgekeurd en dien ten gevolge ontstaat eene groote sensatie te Paramaribo6791836.Op het etablissement voor de Boassie-lijders, Batavia, wordt de aldaar gebouwde R. C. kerk ingewijd6801837.Nieuwe Hoogduitsche Synagoge ingewijd6801838.Van Heeckeren sterft681—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich6811839.Julius Constant Rijk tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur6821840.Er heerscht in Suriname schaarschte aan levensmiddelen6831841.De agio op den wissel wordt hooger en Rijk beproeft dit tegen te gaan6871842.Rijk keert naar Nederland terug688—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich688—Burchard Jean Elias tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur689—Elias ondervindt vele tegenwerking van de partij der reactie6891843.Voorbereidende maatregelen tot vestiging van Hollandsche kolonisten worden gemaakt6991845.Het administratief beheer van Suriname wordt van de W. I. eilanden gescheiden702—Elias ontvangt, op zijn verzoek, een eervol ontslag702—RenierFrederikBaron van Raders, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur705—De Hollandsche kolonisten komen te Voorzorg aan de Saramacca aan706—Er heerschen hevige ziekten onder de nieuw aangekomen kolonisten7081846.Plegtige opening der werkzaamheden aan het geprojecteerde kanaal naar Kwatta7121847.De billetten der particuliere West Indische bank worden tegen gereed geld ingewisseld7211848.De voorgestelde verbeteringen van het slaven-reglement vinden weinig bijval te Suriname718—Vrije handelswetten worden in Suriname ingevoerd7221849.De kolonisten van Voorzorg en Groningen verlaten successivelijk de nederzetting aldaar7261851.De gele koorts heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers726—De nieuwe slaven-reglementen worden ingevoerd7211852.Baron van Raders erlangt zijn eervol ontslag en keert naar Nederland terug728—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich729—De Kanter sterft7301852.Jonkheer Johann George Otto Stuart von Schmidt auf Altenstadt tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7301852.De Maatschappij van Weldadigheid viert haar vijfentwintig jarig bestaan7331854.De Maatschappij ter bevordering van Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in Suriname viert haar vijfentwintig jarig bestaan7341855.Schmidt auf Altenstadt erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag740—Charles Pierre Schimpf, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7401859.Schimpf erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag754—Reinhardt Frans van Lansberge, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7541860.Mr. L. Metman, benoemd tot Commissaris, speciaal belast met alles wat betrekking had tot invoering eener nieuwe wetgeving in West-Indië, komt, tot uitvoering van dezen last, in de kolonie Suriname756—Metman sterft756—De Bonni-negers worden van de cijnsbaarheid der Aucaner-negers ontheven758

Jaren.Bladz.1492.Ontdekking van Amerika121499.Eerste ontdekkingsreizen naar Guiana241500.Tweedeontdekkingsreizen,,naar,,Guiana,,241580.Togten der Hollanders en Zeeuwen281593.Guiana wordt, in naam van Filips den Tweeden, door Domingo de Vera, in bezit genomen261595.Togten van Walther Raleigh281596.Togten,,van,,Laurens Keimis281599.Togten,,van,,van Hollanders en Zeeuwen291605.Eerste proeven ter kolonisatie door de Engelschen301606.Tweedeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,301608.Derdeproeven,,ter,,kolonisatie,,door,,de,,Engelschen,,311614.Octrooi aan de Hollanders en Zeeuwen verleend, om de nieuw ontdekte havens van Guiana, met uitsluiting van anderen, te bevaren291624.Proeve ter kolonisatie door de Franschen311630.Vestiging van kapitein Marechal in Suriname321640.De Franschen nemen bezit van Suriname321650.Lord Willoughby, Graaf van Parham, laat eene volkplanting in Suriname aanleggen331662.Koning Karel de Tweede van Engeland schenkt Suriname bij giftbrief aan van Parham341664.Vestiging der Joden in Suriname371667.Vermeestering van Suriname door Abraham Crijnsen40—Suriname wordt door de Engelschen onder John Hermans hernomen431668.Suriname wordt bij verdrag aan de Hollanders teruggegeven451668.Philip Julius Lichtenberg wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd461669.Lichtenberg komt in Suriname en aanvaardt het bestuur481671.Lichtenberg,,keert naar Nederland terug481672.Pieter Versterre aanvaardt a. i. het bestuur, onder den titel van Luitenant-Gouverneur481677.Pieter Versterre sterft.48—Abel Thisso wordt Luitenant-Gouverneur.48—Tobias Adriaensen aanvaardt het bestuur, onder den titel van Kapitein-Commandeur der Provincie Suriname481678.— keert naar Nederland terug48—Johannes Heinsius wordt Gouverneur491679.Oorlog met de Indianen501680.Honderd en vijftig man troepen komen uit Zeeland ter versterking van het garnizoen51—Heinsius sterft511682.De hulptroepen keeren naar Holland terug51—Laurens Verboom neemt a. i. het bestuur op zich52—De nieuwe West-Indische Compagnie wordt opgerigt en Suriname bij octrooi aan haar afgestaan531683.De W.-I. Compagnie verkoopt ⅓ aandeel van Suriname aan de stad Amsterdam, ⅓ aan Cornelis van Aersens, Heer van Sommelsdijk en de nieuwe eigenaars noemen zich in dat contract: “De geoctroijeerdeSociëteitvan Suriname”, onder welken titel de directie wordt gevoerd541683.Sommelsdijk wordt tot Gouverneur benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur591684.Sommelsdijk stelt een raad van Policie en Justitie aan611685.Op deJoden-Savannewordt eene Synagoge gebouwd.721686.Fransche Emigranten komen als volksplanters in Suriname.65—Labadistenkomen,,als,,volksplanters,,in,,Suriname.,,671688.Sommelsdijk laat eene kerk bouwen aan de Cottica62—Sommelsdijk wordt door oproerige soldaten vermoord78—Vredenburg neemt a. i. met de Raden van Policie het bestuur op zich811689.Johan vanScharphuisenwordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur84—De Franschen wagen een aanval op Suriname, die mislukt.851696.VanScharphuisenkeert naar Nederland terug86—Paulus van der Veer aanvaardt als Gouverneur het bestuur.861707.Paulus,,van,,der,,Veer,,keert naar Nederland terug87—Willem de Gruijter wordt Gouverneur871707.Willem de Gruijter sterft87—François Anthony de Rayneval neemt a. i. het bestuur op zich.871710.Johan de Goyer wordt Gouverneur881712.Mislukte aanval der Franschen, onder Cassard89—Hernieuwde aanval en brandschatting der kolonie door Cassard.891713.Twisten tusschen de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname en de Kolonisten951715.Johan de Goyer sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021716.Johan Mahony wordt Gouverneur1021717.Johan,,Mahony,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021718.Jean Coutier wordt Gouverneur1021721.Jean,,Coutier,,sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1021722.Mr. Hendrik Temminck wordt Gouverneur1021724.De eerste koffij van Suriname te Amsterdam aangebragt1071727.Mr. Hendrik Temminck sterft102—François Anthony de Rayneval neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich1031728.Mr. Karel Emelius Henry de Cheusses wordt Gouverneur103—Verwoesting van plantaadjes door gevlugte negerslaven1031730.De Cheusses laat een nieuw Gouvernementshuis bouwen1031733.De eersteCacaoverzonden naar Amsterdam1081734.De Cheusses sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Jacob Alexander Henry de Cheusses wordt Gouverneur1031735.Jacob,,Alexander,,Henry,,de,,Cheusses,,sterft103—Johan François Cornelis de Vries neemt met twee Raden van Policie a. i. het bestuur op zich103—Johan François Cornelis de Vries sterft103—Twee Raden van Policie nemen a. i. het bestuur op zich104—Mr. Joan Raye wordt Gouverneur1041737.Mr.,,Joan,,Raye,,sterft104—Gerard van de Schepper neemt a. i. het bestuur op zich.1041738.Gerard,,van,,de,,Schepper,,wordt definitief tot Gouverneur benoemd1051739.Vestiging der Moravische Broeders in Suriname1081742.Oprigting eener Mijncompagnie110—De Schepper erlangt zijn ontslag105—Mr. Joan Jacob Mauricius wordt Gouverneur105–163—Johann Pfaff eerste Luthersche Predikant komt in Suriname2001743.Kinderpokken, heete koortsen en andere ziekten heerschen in Suriname2191744.Het Hof van Civiele Justitie wordt uitgebreid165—De Luthersche kerk wordt gebouwd178—Een gebouw voor het Hof van Policie, tevens tot Hervormde kerk, gebouwd178—Mauricius neemt voorzorgsmaatregelen tegen een aanval der Franschen2071745.Brand te Paramaribo2191746.Zware boschbrand in Suriname219—Hevige tegenstand tegen Mauricius2081747.Komst van Boerenfamiliën ter kolonisatie in Suriname218—Mauricius tracht vrede te sluiten met de Marrons2211749.Oprigting van eene kas tegen de wegloopers2201750.Prins Willem de vierde wordt door HHM. gemagtigd om maatregelen te nemen tot herstel van rust en orde in Suriname; hij zendt de heeren van Spörche, Bosschaert Stenis en de Swart als commissarissen naar de kolonie, ten einde de zaken aldaar te onderzoeken222—De genoemde commissarissen komen in Suriname aan en beginnen hun onderzoek2231751.Mauricius wordt door de commissie (ongeschonden zijne eere en met behoud zijner gagie) provisioneel ontslagen, ten einde in persoon zijne zaak in Holland te kunnen verdedigen224—H. E. van Spörche neemt provisioneel het bestuur op zich en de andere commissarissen keeren naar Holland terug224—Begin der finantiële crisis; —geldleening van een millioen guldens door Willem Gideon Deutz2331752.Van Spörche sterft236—Baron van Verschuer neemt onwettig, en met voorbijgang van den Commandeur Crommelin, provisioneel het bestuur op zich2381753.Crommelin wordt door de Prinses Gouvernante en deSociëteitvan Suriname in zijne regten hersteld; van Verschuer moet aftreden en Crommelin wordt a. i. Gouverneur241—Tegenstand der Cabale tegen Crommelin242—Twisten tusschen de Hervormde Predikanten en het Hof van Policie2441753.Tweespalt onder de Hoogduitsche Joden245—Mauricius wordt in zijne eer hersteld2471754.P. A. van der Meer tot Gouverneur van Suriname benoemd; komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur251—Maatregelen van voorzorg tegen een gevreesden inval der Spanjaarden251—Aan het Orange-pad bij Para wordt eene kolonisatie beproefd2531756.Van der Meer sterft258—Jan Nepveu neemt, tijdens de afwezigheid van Crommelin, a. i. het bestuur op zich258—Crommelin keert in de kolonie terug2591757.Crommelin,,aanvaardt a. i. het bestuur259—Crommelin,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld2601758.Een nieuw hospitaal wordt gebouwd2741760.Het hospitaal wordt voltooid274—Vrede met de Aucaner-Boschnegers gesloten1561761.Twisten tusschen Crommelin en het Hof van Policie266—Eerste uitgifte van kaartengeld2631762.Crommelin stelt voor een nieuw slavenreglement zamen te stellen, doch ondervindt hierbij veel tegenwerking292—Vrede met de Saramaccaner-Boschnegers gesloten1581763.Hevige brand te Paramaribo274—Opstand der slaven in Berbice2801764.Twee brandspuiten worden uit Nederland aangevoerd275—Openbare putten voor drinkwater worden gemaakt275—Kinderpokken onder de slaven2741765.Het opperhoofd der Saramaccaner-Boschnegers ondersteunt de zending der Broedergemeente2841766.Aardbeving te Suriname2751767.Hevige boschbrand2751768.Crommelin vraagt verlof om naar Nederland te gaan; dit verzoek wordt toegestaan en Jan Nepveu a. i. het bestuur opgedragen2971770.Crommelin ontvangt op zijn verzoek eervol ontslag uit de betrekking van Gouverneur; hij vertrekt vervolgens naar Nederland, en Jan Nepveu wordt definitief tot Gouverneur aangesteld298—Nieuwe geldleeningen door de kolonisten3021772.Oprigting eener drukkerij door Mr. Beeldsnijder-Matroos316—Oprigting van het corps negerjagers320—Een corps van 800 soldaten, onder Fourgeoud, gaat naar Suriname, ten einde den opstand der negers te breidelen3241772.Sommige togten tegen de wegloopers worden met afwisselend gevolg gedaan3321773.Het corps, onder Fourgeoud, komt in Suriname325—Twisten tusschen Fourgeoud en Nepveu334—De eerste boschtogt wordt door Fourgeoud gedaan.338—Toenemende finantiële moeijelijkheden ten gevolge van onberaden geldleeningen306—Oprigting eener liefhebberij-comedie3171774.Eerste wekelijksche uitgifte eener courant.3161775.Oprigting van eenen Hollandschen Schouwburg318—Nieuwe hulptroepen komen uit Nederland3411776.Oprigting van eenen Joodschen Schouwburg.318—Nepveu doet een binnenlandsch cordon, ter bescherming tegen de invallen der Boschnegers, oprigten349—Bonni vlugt over de Marowijne op Fransch grondgebied.350—De eerste negerslaaf wordt door de Moravische Broeders gedoopt3581777.De Fransche Intendant Malouet komt in Suriname om over de op Fransch grondgebied gevlugte negers, met den Gouverneur, te onderhandelen351—Door deSociëteitwordt een Boekhouder-Generaal aangesteld.3511778.Fourgeoud verlaat de kolonie353—Voorzorgsmaatregelen tengevolge van den tusschen Engeland en Amerika uitgebroken oorlog3551779.Nepveu sterft356—Bernard Texier neemt a. i. het bestuur op zich356—Bernard,,Texier,,wordt definitief tot Gouverneur aangesteld360—Hevige ziekten onder menschen en vee3621780.Voorzorgsmaatregelen bij het uitbreken van den oorlog tusschen Nederland en Engeland365—Toeneming van de Broedergemeente onder de negers.381—Een natuurkundig-gezelschap opgerigt.3831781.Hulp door de Franschen aan Suriname betoond.374—Het Collegium Medicum opgerigt.3831783.De vredes preliminariën met Engeland geteekend.380—Het zendingsstation der Broedergemeente onder de Indianen wordt door de Boschnegers verwoest.381—Texier sterft.384—Wolphert Jacob Beeldsnijder-Matroos neemt a. i. het bestuur op zich.385—Nieuwe aanvallen der wegloopers3901783.Oprigting van een Letterkundig Genootschap onder de zinspreuk: “Docendo Docemur”4171784.Pogingen tot herstel van den geschokten finantiëlen toestand387—De vrede met Engeland hersteld390—Betere regeling van het brieven-vervoer396—Beeldsnijder-Matroos draagt het bestuur over aan den tot Gouverneur benoemden J. G. Wichers3971785.De uitoefening der R. C. godsdienst wordt toegestaan; R. C. priesters komen in Suriname en er wordt eene R. C. kerk en pastory gebouwd407—De privilegiën, Ascamoth enz. der Portugesche Joden worden gewijzigd411—Het eeuwfeest van de stichting der Synagoge op deJoden-Savannewordt plegtig gevierd411—Het Genootschap der Surinaamsche Lettervrienden wordt opgerigt4191787.De R. C. kerk wordt, met het celebreren eener Hoogmis, ingewijd4091789.Nederlaag der Bonni-negers4351790.Een Landbouwkundig-Genootschap wordt opgerigt424—Het etablissement Voorzorg, aan de Saramacca, ter verpleging van Boassi lijders, wordt opgerigt439—Wichers vertrekt naar Nederland439—J. J. Friderici neemt a. i. het bestuur op zich4401792.J. J. Friderici wordt definitief tot Gouverneur aangesteld440—Bonni wordt gedood4441793.Invloed der Fransche revolutie op den gang der zaken in Suriname461—Oorlogsverklaring van Frankrijk aan Engeland en Nederland452—Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Franschen453—Afschaffing der Slavernij in Cayenne, bij decreet der Nationale Vergadering in Frankrijk4551795.Maatregelen genomen tot verdediging der kolonie tegen de Engelschen469—Opheffing of vernietiging van de GeoctroijeerdeSociëteitvan Suriname4701796.Tijding in Suriname ontvangen van de verwijdering van Prins Willem de Vijfde, uit Nederland, enz.459—Invoering der nieuwe orde van zaken in Suriname462—Opstand der slaven in Berbice4641796.De oorlogsverklaring van Engeland aan de Bataafsche Republiek wordt in Suriname bekend gemaakt.4761796.Friderici laat, zonder toestemming van het Hof van Policie, kaartengeld maken4771799.Spaansche hulptroepen komen in Suriname480—De Engelschen nemen het protectoraat van Suriname op zich, terwijl Friderici Gouverneur blijft4851801.Vredes-preliminairen tusschen Frankrijk en Engeland geteekend493—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland te Amiens gesloten4931802.O. W. Blois van Treslong komt Suriname, in naam der Bataafsche Republiek, overnemen494—Friderici wordt geschorscht495—Blois van Treslong neemt, met twee Raden van Policie, provisioneel het bestuur op zich496—De handel met Holland wordt heropend4981803.Pierre Berranger, tot Commissaris-Generaal en Gouverneur a. i. van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5001804.De Engelschen vertoonen zich op de Suriname.503—De kolonie wordt bij capitulatie aan de Engelschen overgegeven504—Sir Charles Green wordt tot Gouverneur van Suriname benoemd en aanvaardt het bestuur513—De handel van en naar Engeland wordt opengesteld5201805.Green keert naar Engeland terug541—William Carlyon Hughes wordt Luitenant-Gouverneur541—Nieuw kaartengeld uitgegeven544—Opstand van een gedeelte der negerjagers.5481806.Beperkende bepalingen van den slavenhandel in Suriname ingevoerd5461807.De afschaffing van den slavenhandel in Suriname bekend gemaakt547—Klagten der inwoners over de handelingen van de beambten, bij het Custom-house5551808.Verlevendiging van den handel557—Hughes sterft557—John Wardlau neemt a. i. het bestuur op zich5571809.Cayenne wordt door de Engelschen veroverd558—Charles Baron Bentinck, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur5591810.Er wordt eene kerk voor de Hervormde Gemeente gebouwd.5631811.Bentinck sterft564—Pincon Bonham aanvaardt voorloopig het bestuur564—Bonham tracht orde in de verwardefinantiënte brengen5651812.Bonham wordt definitief tot Gouverneur aangesteld5691813.John Bent wordt tot Administrateur der verhypothekeerde plantaadjes benoemd en komt daartoe in Suriname5691813.De commissie van John Bent verwekt veel ontevredenheid in Suriname en een hevige tegenstand openbaart zich5731814.De tegenstand wordt heviger583—De Commissie van John Bent wordt opgeheven586—De vrede tusschen Frankrijk en Engeland wordt hersteld, Nederland herwint zijne nationaliteit590—De handel van Suriname met Holland wordt op nieuw geopend5921815.Suriname zal weder onder Nederlandsch bestuur komen592—De kolonisten in het distrikt Nickerie wenden pogingen aan, om onder Engelsch bestuur te blijven, of ten minste vrijheid te erlangen met Engelsche koloniën handelsbetrekkingen te mogen onderhouden593—Er worden voorbereidende maatregelen genomen, om Suriname aan het Nederlandsch bestuur over te geven5951816.Willem Benjamin van Panhuijs neemt Suriname, in naam van den Koning der Nederlanden, van Bonham over596—Van Panhuijs aanvaardt het bestuur als Gouverneur599—De nieuwe orde van zaken wordt geregeld601—Van Panhuijs sterft606—Mr. Cornelis Rijnhard Vaillant neemt a. i. het bestuur op zich6071817.Nieuwe schoolwetten worden in Suriname ingevoerd6071818.Tusschen Engeland en Nederland wordt een tractaat gesloten tot wering van den slavenhandel608—Nieuw kaartengeld wordt gemaakt6121819.De kinderpokken rigten te Suriname groote verwoesting, voornamelijk onder de slaven, aan6091821.Paramaribo wordt door een hevigen brand voor een groot deel in de asch gelegd6121822.Vaillant geeft het bestuur over aan den nieuw benoemden Gouverneur, Johannes de Veer6161823.De griep heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers6231825.Twee koopvaardijschepen verbranden ter reede van Paramaribo623—Deprivilegiënder Joden worden, omdat zij, met de andere ingezetenen, gelijke regten erlangen, ingetrokken6241826.Reductie en intrekking van het Surinaamsch kaartengeld6261827.Een nieuw muntstelsel wordt in Suriname ingevoerd628—De Surinaamsche Maatschappij van Weldadigheid wordt opgerigt6341828.De Generaal-Majoor J. van den Bosch komt als Commissaris-Generaal in Suriname630—De Veer erlangt zijn eervol ontslag630—P. R.Cantz’laaraanvaardt het bestuur als Gouverneur-Generaal der Nederlandsche West-Indische bezittingen630—Een nieuw Regeringsreglement, waarbij Suriname en de W. I. eilanden onder een bestuur wordt gebragt, wordt ingevoerd639—De Maatschappij ter bevordering van het Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in de kolonie Suriname wordt opgerigt6451829.De Particuliere West Indische bank wordt opgerigt652—Een Landbouwkundig Genootschap, onder de zinspreuk: “Prodesse Conamur”, wordt opgerigt658—Een kaperschip wordt opgebragt6591831.De Particuliere W. I. bank houdt op met het doen van beleeningen656—Cantz’laarsterft660—Mr. Evert Ludolph Baron van Heeckeren neemt a. i. het bestuur op zich6601832.Van Heeckeren wordt definitief tot Gouverneur-Generaal aangesteld660—Door eenige negerslaven wordt brand te Paramaribo gesticht666—Een nieuw regerings-reglement wordt ingevoerd6721833.Drie negerslaven, die brand te Paramaribo hadden gesticht, worden bij vonnis veroordeeld om levend te worden verbrand, welk vonnis aan hen wordt voltrokken670—Door Frankrijk en Engeland wordt embargo op de Nederlandsche schepen gelegd6711834.Verscheidene togten tegen de wegloopers worden gedaan676—Een nieuw school-reglement wordt ingevoerd6781835.Prins Hendrik komt in Suriname677—De nieuw gebouwde kerk der Hervormde Gemeente te Paramaribo wordt ingewijd677—De eerste steen der Hoogduitsche Synagoge te Paramaribo wordt gelegd677—Een nieuw reglement voor de schutterij wordt uitgevaardigd6781836.Genoemd reglement wordt door velen afgekeurd en dien ten gevolge ontstaat eene groote sensatie te Paramaribo6791836.Op het etablissement voor de Boassie-lijders, Batavia, wordt de aldaar gebouwde R. C. kerk ingewijd6801837.Nieuwe Hoogduitsche Synagoge ingewijd6801838.Van Heeckeren sterft681—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich6811839.Julius Constant Rijk tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur6821840.Er heerscht in Suriname schaarschte aan levensmiddelen6831841.De agio op den wissel wordt hooger en Rijk beproeft dit tegen te gaan6871842.Rijk keert naar Nederland terug688—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich688—Burchard Jean Elias tot Gouverneur-Generaal benoemd, komt in Suriname en aanvaardt het bestuur689—Elias ondervindt vele tegenwerking van de partij der reactie6891843.Voorbereidende maatregelen tot vestiging van Hollandsche kolonisten worden gemaakt6991845.Het administratief beheer van Suriname wordt van de W. I. eilanden gescheiden702—Elias ontvangt, op zijn verzoek, een eervol ontslag702—RenierFrederikBaron van Raders, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur705—De Hollandsche kolonisten komen te Voorzorg aan de Saramacca aan706—Er heerschen hevige ziekten onder de nieuw aangekomen kolonisten7081846.Plegtige opening der werkzaamheden aan het geprojecteerde kanaal naar Kwatta7121847.De billetten der particuliere West Indische bank worden tegen gereed geld ingewisseld7211848.De voorgestelde verbeteringen van het slaven-reglement vinden weinig bijval te Suriname718—Vrije handelswetten worden in Suriname ingevoerd7221849.De kolonisten van Voorzorg en Groningen verlaten successivelijk de nederzetting aldaar7261851.De gele koorts heerscht in Suriname en maakt vele slagtoffers726—De nieuwe slaven-reglementen worden ingevoerd7211852.Baron van Raders erlangt zijn eervol ontslag en keert naar Nederland terug728—Mr. Philippus de Kanter neemt a. i. het bestuur op zich729—De Kanter sterft7301852.Jonkheer Johann George Otto Stuart von Schmidt auf Altenstadt tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7301852.De Maatschappij van Weldadigheid viert haar vijfentwintig jarig bestaan7331854.De Maatschappij ter bevordering van Godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere Heidensche bevolking in Suriname viert haar vijfentwintig jarig bestaan7341855.Schmidt auf Altenstadt erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag740—Charles Pierre Schimpf, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7401859.Schimpf erlangt, op zijn verzoek, eervol ontslag754—Reinhardt Frans van Lansberge, tot Gouverneur van Suriname benoemd, komt in de kolonie en aanvaardt het bestuur7541860.Mr. L. Metman, benoemd tot Commissaris, speciaal belast met alles wat betrekking had tot invoering eener nieuwe wetgeving in West-Indië, komt, tot uitvoering van dezen last, in de kolonie Suriname756—Metman sterft756—De Bonni-negers worden van de cijnsbaarheid der Aucaner-negers ontheven758

Back to IndexNext