Grondproef van het electro-magnetisme.

Grondproef van het electro-magnetisme.Grondproef van het electro-magnetisme.In alle physische kabinetten herhaalt men met vrij kostbare werktuigen de beroemde proef van den Deenschen natuurkundige Oersted, waardoor aangetoond wordt, dat eene magneetnaald van haren evenwichtstoestand afwijkt, als men er een geleiddraad bijbrengt, waardoor een electrische stroom gaat. Deze proef is allerbelangrijkst, daar zij het uitgangspunt geweest is tot de uitvinding van de electrische telegraphie.Ik zal u in de gelegenheid stellen, dezelfde proef te doen: de daartoe noodige toestellen kunt ge spoedig en zonder eenige kosten zelf maken.Wij hebben noodig: een groot glas met water, een wijd champagne-glas of een kom half vol water,waarin een flinke handvol keukenzout is opgelost, een theelepeltje, eene vork, wat stukjes coke ter grootte van kersesteenen, eene naainaald, een magneetje en eindelijk eene strook zink van omstreeks 20 cM.lengte en 2 cM.breedte.Wij beginnen met eene magneetnaald te maken (zie “Het goedkoope kompas” op bladz. 97), of gebruiken dezelfde naald, welke bij die proef reeds dienst deed; wij laten haar op het water in het groote glas drijven door haar met wat vet te besmeren, of wij steken haar op een stuk papier in den vorm van een dier of van een poppetje. Wij weten dat een der uiteinden van de naald zich nu terstond naar het Noorden zal richten.Nu moeten wij den geleiddraad aanbrengen; gaat de galvanische stroom hier doorheen, dan wijkt de magneetnaald af. Dien geleiddraad vinden wij in het theelepeltje, dat wij op het glas leggen boven de magneetnaald en in dezelfde richting als deze heeft, als ze in rust is. Gij ziet, dat dit alles zeereenvoudigis.Ten slotte zullen wij het galvanisch element samenstellen. Wij beginnen met de stukjes coke in een lapje te doen en tot een pakje te binden, waarin wij den steel van de vork steken. In de zoutoplossing gedompeld, zal deze inrichting de positieve pool van het element uitmaken.Wij zetten verder den zinkreep met het eene uiteinde eveneens in de zoutoplossing, zonder dat het zink en de coke elkaar aanraken, en verkrijgen zoo de negatieve pool.Nu leggen wij de tanden der vork en het andere uiteinde van den zinkreep op de beide einden van het lepeltje, en terstond openbaart zich de aanwezigheid van den electrischen stroom door de afwijkingvan de naald. Zoodra de zinkreep uit de zoutoplossing genomen wordt, herneemt de naald haar vorigen stand.Als het hoofd van het poppetje in de teekening naar het N. gericht is, en al de samenstellende deelen in dezelfde orde zijn geplaatst als op het plaatje, zal het poppetje met het hoofd naar links afwijken.

Grondproef van het electro-magnetisme.Grondproef van het electro-magnetisme.

In alle physische kabinetten herhaalt men met vrij kostbare werktuigen de beroemde proef van den Deenschen natuurkundige Oersted, waardoor aangetoond wordt, dat eene magneetnaald van haren evenwichtstoestand afwijkt, als men er een geleiddraad bijbrengt, waardoor een electrische stroom gaat. Deze proef is allerbelangrijkst, daar zij het uitgangspunt geweest is tot de uitvinding van de electrische telegraphie.Ik zal u in de gelegenheid stellen, dezelfde proef te doen: de daartoe noodige toestellen kunt ge spoedig en zonder eenige kosten zelf maken.Wij hebben noodig: een groot glas met water, een wijd champagne-glas of een kom half vol water,waarin een flinke handvol keukenzout is opgelost, een theelepeltje, eene vork, wat stukjes coke ter grootte van kersesteenen, eene naainaald, een magneetje en eindelijk eene strook zink van omstreeks 20 cM.lengte en 2 cM.breedte.Wij beginnen met eene magneetnaald te maken (zie “Het goedkoope kompas” op bladz. 97), of gebruiken dezelfde naald, welke bij die proef reeds dienst deed; wij laten haar op het water in het groote glas drijven door haar met wat vet te besmeren, of wij steken haar op een stuk papier in den vorm van een dier of van een poppetje. Wij weten dat een der uiteinden van de naald zich nu terstond naar het Noorden zal richten.Nu moeten wij den geleiddraad aanbrengen; gaat de galvanische stroom hier doorheen, dan wijkt de magneetnaald af. Dien geleiddraad vinden wij in het theelepeltje, dat wij op het glas leggen boven de magneetnaald en in dezelfde richting als deze heeft, als ze in rust is. Gij ziet, dat dit alles zeereenvoudigis.Ten slotte zullen wij het galvanisch element samenstellen. Wij beginnen met de stukjes coke in een lapje te doen en tot een pakje te binden, waarin wij den steel van de vork steken. In de zoutoplossing gedompeld, zal deze inrichting de positieve pool van het element uitmaken.Wij zetten verder den zinkreep met het eene uiteinde eveneens in de zoutoplossing, zonder dat het zink en de coke elkaar aanraken, en verkrijgen zoo de negatieve pool.Nu leggen wij de tanden der vork en het andere uiteinde van den zinkreep op de beide einden van het lepeltje, en terstond openbaart zich de aanwezigheid van den electrischen stroom door de afwijkingvan de naald. Zoodra de zinkreep uit de zoutoplossing genomen wordt, herneemt de naald haar vorigen stand.Als het hoofd van het poppetje in de teekening naar het N. gericht is, en al de samenstellende deelen in dezelfde orde zijn geplaatst als op het plaatje, zal het poppetje met het hoofd naar links afwijken.

Ik zal u in de gelegenheid stellen, dezelfde proef te doen: de daartoe noodige toestellen kunt ge spoedig en zonder eenige kosten zelf maken.

Wij hebben noodig: een groot glas met water, een wijd champagne-glas of een kom half vol water,waarin een flinke handvol keukenzout is opgelost, een theelepeltje, eene vork, wat stukjes coke ter grootte van kersesteenen, eene naainaald, een magneetje en eindelijk eene strook zink van omstreeks 20 cM.lengte en 2 cM.breedte.

Wij beginnen met eene magneetnaald te maken (zie “Het goedkoope kompas” op bladz. 97), of gebruiken dezelfde naald, welke bij die proef reeds dienst deed; wij laten haar op het water in het groote glas drijven door haar met wat vet te besmeren, of wij steken haar op een stuk papier in den vorm van een dier of van een poppetje. Wij weten dat een der uiteinden van de naald zich nu terstond naar het Noorden zal richten.

Nu moeten wij den geleiddraad aanbrengen; gaat de galvanische stroom hier doorheen, dan wijkt de magneetnaald af. Dien geleiddraad vinden wij in het theelepeltje, dat wij op het glas leggen boven de magneetnaald en in dezelfde richting als deze heeft, als ze in rust is. Gij ziet, dat dit alles zeereenvoudigis.

Ten slotte zullen wij het galvanisch element samenstellen. Wij beginnen met de stukjes coke in een lapje te doen en tot een pakje te binden, waarin wij den steel van de vork steken. In de zoutoplossing gedompeld, zal deze inrichting de positieve pool van het element uitmaken.

Wij zetten verder den zinkreep met het eene uiteinde eveneens in de zoutoplossing, zonder dat het zink en de coke elkaar aanraken, en verkrijgen zoo de negatieve pool.

Nu leggen wij de tanden der vork en het andere uiteinde van den zinkreep op de beide einden van het lepeltje, en terstond openbaart zich de aanwezigheid van den electrischen stroom door de afwijkingvan de naald. Zoodra de zinkreep uit de zoutoplossing genomen wordt, herneemt de naald haar vorigen stand.

Als het hoofd van het poppetje in de teekening naar het N. gericht is, en al de samenstellende deelen in dezelfde orde zijn geplaatst als op het plaatje, zal het poppetje met het hoofd naar links afwijken.

Back to Index Next