LXXXVIII.Observatio Eclipsis Lunaris factaMatritia Pª.Joanne Wendlingen,SocietatisJesu,in Regali Observatorio Collegii Imperialis ejusdem Societatis, Die30 Julii 1757.
Quælibet observatio bis instituta fuit, semel interjecto oculum inter lentemque ocularem vitri clari, cærulei, plani, ac bene tersi, fragmento. Hæ observationes notantur hac vocecerul.Telescopium, quo usus sum, estGregorianumtrium pedumAnglicanorum,omnino præclarum.
Communicated byMatthew Maty,M. D. F.R.S.
[Read April 20, 1758.]
Ab hora 5tausque ad finem observationis tantum commovebatur imprægnata plurimum vaporibus athmosphæra, ut tota lunæ illuminatæ portio præter morem undulare videretur. Flabat boreas, indicante thermometro Reaumuriano. 1. grandem infra aquæ congelationem.
In fine cœlum serenum, & athmosphæra quieta.
Notabilis appulsus umbræ terrestris ad faculas maculasque lunares differentia, dum partim vitro colore cæruleo tincto, partim absque eo, observationes instituuntur, inventa a Dº. de Barros, & tum in observatorio Parisino tum alibi sæpius confirmata, ad me duplicem hanc lunæ eclipsim, ea qua vel licuit circumspectione, instituendam determinavit, spe fretus; me phænomeni hujus causas, si non veras, veritati saltem proximas, inventurum; unde in tempore de vitris planis bene tersis, diametri mediæ lineæ, partim colore cæruleo claro, partim flavo tinctis mihi provideram, his tamen ultimis uti non licuit ob nimiam umbræ penumbræque confusionem.
Interjecto oculum inter, lentemque ocularem vitri cærulei fragmento, sequentia observavi. 1. Umbra terrestris in immersione citius maculam aut faculam lunarem attigit, & in emersione tardius deseruit,quam dum absque eo observationem institui. 2. Claritas lunæ, alioquin offendens oculum, suavior apparebat. 3. Limites umbræ perfecte terminabantur excepta secunda eclipsi, in qua (flante borea) ab hora quinta illuminata lunæ pars undulare videbatur.
Suppositis his phænomenis, uti et athmosphæra lunari, de qua vix dubio locus, sequentia intuli: 1. Quo densior dicta athmosphæra fuerit, major radiorum portio ab hac in immersam umbræ terrestri lunæ portionem, limitibus saltem proximam, reflectetur, eosque reddet dubios, quod quidem contingit, dum absque adminiculo per nudum telescopium observatio instituitur, secus vero dum oculum inter, lentemque ocularem, vitrum cæruleo colore tinctum interjicitur. Addito secundo, ac tertio phænomeno, nempe per vitrum cæruleum lumen multum apparere suavius, infertur, si color cæruleus sufficit ad mitigandam tantopere eam lunæ illuminatæ portionem, quæ extra omnem umbram conspicitur, quanto magis sufficit, ad tollendam omnem claritatem, quæ ab athmosphæra lunari in hoc corpus reflectitur? & ecce tibi secundam illationem, nempe limites umbræ facilius determinari. 3. Diametrum umbræ majorem videri debere, & vel ideo immersiones macularum aut facularum lunarium citius, emersiones vero tardius succedere debere; quæ quidem omnia cum observationibus congruunt.
Dixi in prima illatione, reflecti aliquam luminis portionem a lunæ athmosphæra in ipsam eclipsatam corporis hujus portionem, non secus, ac in globo hoc terraqeno accidit, qui post solis occasum aliquo adhuc tempore illuminatur. Hæc lucis reflexio tanto erit major, quanto athmosphæra fuerit densior, &quia supponere licat, hanc in luna non semper esse æqualem, infertur, differentiam temporis appulsus umbræ non in omni eclipsi lunari posse esse æqualem, quod demum convenire videtur duplici meæ observationi, ut ex adnotatis temporum differentiis liquet. Hæc mea est circa propositum phænomenon opinandi ratio.