430.Neque valdē placēbat mihi neque displicēbat haec expedītiō. Haud amplius juvenālī ārdōre in maria irruēbam, et tamen amābam mare atque ipsam operum commūtātiōnem. Condiciōnēs vīdī aequās esse, rem lucrōsam, neque amīcōs hominēs rejicere facile fuit. Rē ponderātā, dēmum cōnsēnsī. Tum quasi intermortuus, sollemnī testāmentō omnia conclūdō. Benignum illum nāvis magistrum, quī mē ex marī servāverat, hēredem īnstituō ex sēmisse. Alterum sēmissem reī meae ad Angliam remittendum dēstinō, cōnscrībōque singillātim, quid opus factō sit. Sānē, sī, ut in testāmentō fuī prōvidus, sīc in vītā dīrigendā fuissem sagāx, numquam tantās aerumnās exsul ab hominis genere forem perpessus.431.Jamque parātīs rēbus omnibus, solvimus ā portū ipsīs Nōnīs, Augustō mēnse. Prīmō ad septentriōnēs nāvigāvimus, paene lītus Americae nostrae legentēs, tempestāte bonā, dumtaxat vehementer calidā, dōnec ad prōmunturium Augustīniānum dēvēnimus. Inde ad Aquilōnēs versus, tamquam ad īnsulam Ferdinandī Nerōniānī dīrēximus cursum, citōque terram condidimus. Duodecimō diē turbō ventōrum ex Austrō conversusdētorquētur in Eurum, inde in Aquilōnem, violentiā semper augēscēns.432.Nōs, multum contrā luctātī, necessāriō tempestāte dēferimur. Ē sodāliciō ūnus vir febre victus dēcessit : mox nauta ac puer, superscandente flūctū, asportantur. Ut potuit magister, paulum dēcrēscente ventō, caelum observāre, crēdidit nōs prope Septentriōnāle continentis lītus, circā Orinocōnis ōstia, dēvectōs. Nāvem negat Atlanticum mare trājiciendī jam esse compotem : igitur mē in cōnsilium adhibitō, rēctā domum redeundum cēnset. Id vērō vehementer nōlō ; īnspectōque marī in chartīs dēscrīptō, suādeō ut Barbādam petat, vītātō aestūs dēcursū, quī sinum Mēxicānum invehitur.433.Ille cōnsēnsit nē redeat, clāvumque ita flectit, ut quī in aliquō Anglārum Antillium portū cupiat nāvem reficere. Hāc spē adductus, iterum nōs in altum committit : attamen novae procellae īnfortūnātam nāvem excipiunt. Dēnique, nē longus sim, multum reluctātī, in hās ipsās harēnās dēpellimur, ubi vestra nāvis afflīcta est. Sed nōs, scaphā cōnantēs effugere, salō maris obrutī sumus, unde ego sōlus ēvāsī vīvus. Cēterum nāvis ad plēnilūnium dūrāvit incolumis, et praebuit mihi, nōn vīctum modo, sed paene īnsulae hujus imperium.434.Tālia ubi dīxeram, multa inter sē colloquuntur, atque alia interrogant, quibus Gelavium respondēre jubeō : sīc variō sermōne fīnītus est diēs. Nocte mūtātur ventus. Prīmā lūce magister mihi aperit, rēmigēs nunc posse multum adjuvāre ; dē quō prōtinus nūntium mīsī. Hōrā ante merīdiem decem cum ipsō Cortope vēnēre. Meī quoque omnēs congregābantur, inter quōs (ignōscat lēctor !) canem paene lacrimāns aspiciō. Hunc, illīs tam ūtilem, asportāre nōluī : illud dolēbam, quod fēminam canem nōn potuī simul dare, nē ipsum genus perīret.435.Mox solvunt ancoram. Movētur nāvis cum aestū, remulcī applicantur, flūmen dēscendimus. Vōcibus, vultū, gestū, plēnīs cāritāte, plēnīs item magnō maerōre, discēdimus. Ad caelum surgit cor meum, quaeritantis ecquandō eccubi hōsce tam fidēlēs, tam bonōs iterum conveniam. Gelavium oculī meī anquīrunt frūstrā : fortasse propter dolōrem sē occultābat. Ā terrā jam recēdēns, ēgregiam īnsulae pulchritūdinem admīror. Numquam sānē algae, fruticēta, praegrandēs arborēs, palmēta, collēs, aqua purpurea, caelum clārissimum, tam digna mihi anteā vīsa sunt Paradīsō. Sīc rēmigēs nōs trahunt, quamdiū magistrō id tūtius vidērētur.436.Ut prīmum in altō sumus et rīte concinnantur vēla, magister mihi significat ut dīmittam lintrēs. Tum videō Gelavium, locō Cortopis, iīs esse praefectum. Is properē nāvem scandit,genua mea complectitur ; et anteā quam verba possim illō mōmentō digna fingere, recesserat, ēvāserat. Extemplō inter lintrēs ac nāvem magnum exstitit intervallum. Dēscendō in cellam meam, animum variīs mōtibus distractum, pietāte, sī possim recollēctūrus.437.Ad Caurum, quantum sineret ventus, semper contendēbāmus. Postquam quadrāgintā ferē mīlia cursūs fēcimus, nāvis Eurōpaea appāret ; mercātōria nāvis, ut crēdimus. Eam versus rēctā tendēns, magister cannōnēs opem precantēs personārī jubet. Mox per prōspeculā vēxillum vidēmus Anglicum. “ Forsitan (inquit magister) illā citius in nāve quam in meā patriam attingās. ” Id mē dubitātiōne conturbat. Posteā ajō, sī maximē illa nāvis rēctā ad Angliam properet, praestat praemonēre parentēs, vīvere mē ac venīre. Dein meminī, quoniam prō fabrō operam locāssem meam, aequius esse, ut nē, nisi coāctus, pactum abrumperem ; et quidquid reī pecūniāriae inter mē et magistrum pendēret, id benignius ā sociīs ejus aestimātum īrī, sī tunc nāvī adhaerērem.438.Igitur properē litterās cōnscrībō, quae ad patrem meum trāderentur, sī forte nāvis illa perferret. Quandō convenīmus, magister noster quaerit ab iīs, quānam in longitūdine terrestrī versēmur. Illī cōnfestim et longitūdinem et lātitūdinem nōbīs prōnūntiant ; ajunt porrō Angliam sē dīrēctā petere. Magister meās aliāsque ā sē litterās iīs trādit ; mox inter utrōsque discēditur.439.Jamaicam sine noxā attigimus : hīc fīnis mihi erat vagandī. Dīvēnditā merce atque aliā merce assūmptā, iterum solvimus, et minus quīnquāgintā diēbus in Bristoliae portū recondimur. Inde epistulam ad patrem scrībō, et tenerrimō respōnsō exhilaror.440.Trānsāctīs festīnanter negotiīs, aliās litterās ad Brazīliam compōnō. Quidquid dē meā rē ex meō testāmentō fēcisset optimus et amīcissimus meus hērēs, crēdēns mē mortuum, id omne cōnfirmō. Quidquid ex rē nāvis magistrī illīus, quī in naufragiō periit, apud mē teneō,—hōrologia, aurum Hispānum, aliaque,—haec et sī cujus alīus reī pretium excēperim, spondeō reparāre. Omnēs ibi amīcōs salvēre jubeō.441.Tum properō ad parentēs, portāns mēcum documenta illa fidēlium ministrōrum, rēgiam tegetem dorsuālem, praecīnctōrium, calceāmenta, item clāvam bellicam virī occīsī. Nec diū est, cum Eborācī ad cārissimōrum ac diū neglēctōrum pertingō sinum, senectūtī patris mātrisque tenerā pietāte opitulātūrus.GLOSSARY.↑Acus sarcināria,packing needle.↑Āmentum,a loop, thong with loop.↑Argilla vitreāria,glazier’s putty.↑†Artillātor,the gunner of a ship.↑Aurea māla,oranges.↑Batillum,coal shovel.↑Blatta,chafer or beetle.↑Capis, -idis,jug,mug,tankard.↑†Cannōn, -ōnis,a cannon.↑Cinchōna,Peruvian bark.↑Cochlear, -āre,a spoon.↑Cōnfībula,a clamp.↑Culter plicātilis,a clasp-knife.↑Cūpa natāns,a buoy.↑Cymba,a skiff.↑Dactylus, †Datta,a date (fruit).↑Diaeta,cabin of ship.↑†Dioscōrea,a yam.↑Forceps,pincers.↑Forfex,shears,scissors.↑Fruticēs,shrubs.↑Furcilla,table fork.↑†Grallātōres,wading birds.↑†Grossulārius,gooseberry.↑Hasta cunīculāria,miner’s pike.↑Helcia,traces.↑Hōrologium,clock or watch.↑†Ignipulta,a gun.↑Īnfula,turban.↑Rēs Jaculātōria,gunnery.↑Lōdīcēs,blankets.↑Lōrīca,(ship’s) parapet or bulwark.↑†Macacus,monkey.↑Magis, -idis,rolling pin.↑Ōtidēs,bustards.↑Pessulum,a bolt.↑Podium,outjutting ledge,balcony.↑Prōspeculum,small telescope.↑†Pistola,pistol.↑Pulvis nitrātus,gunpowder.↑Riscus,a rude box,a chest.↑Rubus,bramble, as blackberry bush.↑Rutābulum,coal rake.↑†Sagō, -ōnis,sago.↑†Sāpō, -ōnis,soap.↑†Saccharum,sugar.↑Scapha,ship’s boat.↑Scrīnium,dispatch box,desk.↑Sīnum,a bowl.↑Stelliō,small lizard.↑Sublica,pile,stake,support.↑Sūbula,bodkin.↑Succīdia,a slice.↑Succulae,a windlass ?↑Sūdārium,pocket handkerchief.↑Sufferciō,I load (a gun).↑Supparum,topsail.↑Tībiālēs,stockings.↑Tollēnō,a crane for lifting.↑Traha,a sledge;dimin. †Trahula.↑Trochlea,a pulley;dimin.Trochleola.↑Tunica,a shirt.↑Vespertiliō,a (flying) bat.↑Zēa,maize.Footnotes[A]A crane,—with windlass.[B]A buoy.[C]The cabin.[D]Windlass.[E]Pulleys.[F]Orange trees.[G]He is looking southward.[H]Stockings.[I]A rolling pin.[J]Shirt.[K]Stockings.[L]Monkey.[M]Gooseberries.[N]Bodkin.[O]Select.[P]Auger.[Q]Cutter (chisel ?)[R]All but,tantum non.[S]Thatch.[T]Hood.[U]A gutter.[V]Glazier’s putty.[W]A Greek word :Bustards.[X]Make lighter.[Y]Frying Pan.
430.Neque valdē placēbat mihi neque displicēbat haec expedītiō. Haud amplius juvenālī ārdōre in maria irruēbam, et tamen amābam mare atque ipsam operum commūtātiōnem. Condiciōnēs vīdī aequās esse, rem lucrōsam, neque amīcōs hominēs rejicere facile fuit. Rē ponderātā, dēmum cōnsēnsī. Tum quasi intermortuus, sollemnī testāmentō omnia conclūdō. Benignum illum nāvis magistrum, quī mē ex marī servāverat, hēredem īnstituō ex sēmisse. Alterum sēmissem reī meae ad Angliam remittendum dēstinō, cōnscrībōque singillātim, quid opus factō sit. Sānē, sī, ut in testāmentō fuī prōvidus, sīc in vītā dīrigendā fuissem sagāx, numquam tantās aerumnās exsul ab hominis genere forem perpessus.
431.Jamque parātīs rēbus omnibus, solvimus ā portū ipsīs Nōnīs, Augustō mēnse. Prīmō ad septentriōnēs nāvigāvimus, paene lītus Americae nostrae legentēs, tempestāte bonā, dumtaxat vehementer calidā, dōnec ad prōmunturium Augustīniānum dēvēnimus. Inde ad Aquilōnēs versus, tamquam ad īnsulam Ferdinandī Nerōniānī dīrēximus cursum, citōque terram condidimus. Duodecimō diē turbō ventōrum ex Austrō conversusdētorquētur in Eurum, inde in Aquilōnem, violentiā semper augēscēns.432.Nōs, multum contrā luctātī, necessāriō tempestāte dēferimur. Ē sodāliciō ūnus vir febre victus dēcessit : mox nauta ac puer, superscandente flūctū, asportantur. Ut potuit magister, paulum dēcrēscente ventō, caelum observāre, crēdidit nōs prope Septentriōnāle continentis lītus, circā Orinocōnis ōstia, dēvectōs. Nāvem negat Atlanticum mare trājiciendī jam esse compotem : igitur mē in cōnsilium adhibitō, rēctā domum redeundum cēnset. Id vērō vehementer nōlō ; īnspectōque marī in chartīs dēscrīptō, suādeō ut Barbādam petat, vītātō aestūs dēcursū, quī sinum Mēxicānum invehitur.433.Ille cōnsēnsit nē redeat, clāvumque ita flectit, ut quī in aliquō Anglārum Antillium portū cupiat nāvem reficere. Hāc spē adductus, iterum nōs in altum committit : attamen novae procellae īnfortūnātam nāvem excipiunt. Dēnique, nē longus sim, multum reluctātī, in hās ipsās harēnās dēpellimur, ubi vestra nāvis afflīcta est. Sed nōs, scaphā cōnantēs effugere, salō maris obrutī sumus, unde ego sōlus ēvāsī vīvus. Cēterum nāvis ad plēnilūnium dūrāvit incolumis, et praebuit mihi, nōn vīctum modo, sed paene īnsulae hujus imperium.
434.Tālia ubi dīxeram, multa inter sē colloquuntur, atque alia interrogant, quibus Gelavium respondēre jubeō : sīc variō sermōne fīnītus est diēs. Nocte mūtātur ventus. Prīmā lūce magister mihi aperit, rēmigēs nunc posse multum adjuvāre ; dē quō prōtinus nūntium mīsī. Hōrā ante merīdiem decem cum ipsō Cortope vēnēre. Meī quoque omnēs congregābantur, inter quōs (ignōscat lēctor !) canem paene lacrimāns aspiciō. Hunc, illīs tam ūtilem, asportāre nōluī : illud dolēbam, quod fēminam canem nōn potuī simul dare, nē ipsum genus perīret.435.Mox solvunt ancoram. Movētur nāvis cum aestū, remulcī applicantur, flūmen dēscendimus. Vōcibus, vultū, gestū, plēnīs cāritāte, plēnīs item magnō maerōre, discēdimus. Ad caelum surgit cor meum, quaeritantis ecquandō eccubi hōsce tam fidēlēs, tam bonōs iterum conveniam. Gelavium oculī meī anquīrunt frūstrā : fortasse propter dolōrem sē occultābat. Ā terrā jam recēdēns, ēgregiam īnsulae pulchritūdinem admīror. Numquam sānē algae, fruticēta, praegrandēs arborēs, palmēta, collēs, aqua purpurea, caelum clārissimum, tam digna mihi anteā vīsa sunt Paradīsō. Sīc rēmigēs nōs trahunt, quamdiū magistrō id tūtius vidērētur.436.Ut prīmum in altō sumus et rīte concinnantur vēla, magister mihi significat ut dīmittam lintrēs. Tum videō Gelavium, locō Cortopis, iīs esse praefectum. Is properē nāvem scandit,genua mea complectitur ; et anteā quam verba possim illō mōmentō digna fingere, recesserat, ēvāserat. Extemplō inter lintrēs ac nāvem magnum exstitit intervallum. Dēscendō in cellam meam, animum variīs mōtibus distractum, pietāte, sī possim recollēctūrus.
437.Ad Caurum, quantum sineret ventus, semper contendēbāmus. Postquam quadrāgintā ferē mīlia cursūs fēcimus, nāvis Eurōpaea appāret ; mercātōria nāvis, ut crēdimus. Eam versus rēctā tendēns, magister cannōnēs opem precantēs personārī jubet. Mox per prōspeculā vēxillum vidēmus Anglicum. “ Forsitan (inquit magister) illā citius in nāve quam in meā patriam attingās. ” Id mē dubitātiōne conturbat. Posteā ajō, sī maximē illa nāvis rēctā ad Angliam properet, praestat praemonēre parentēs, vīvere mē ac venīre. Dein meminī, quoniam prō fabrō operam locāssem meam, aequius esse, ut nē, nisi coāctus, pactum abrumperem ; et quidquid reī pecūniāriae inter mē et magistrum pendēret, id benignius ā sociīs ejus aestimātum īrī, sī tunc nāvī adhaerērem.438.Igitur properē litterās cōnscrībō, quae ad patrem meum trāderentur, sī forte nāvis illa perferret. Quandō convenīmus, magister noster quaerit ab iīs, quānam in longitūdine terrestrī versēmur. Illī cōnfestim et longitūdinem et lātitūdinem nōbīs prōnūntiant ; ajunt porrō Angliam sē dīrēctā petere. Magister meās aliāsque ā sē litterās iīs trādit ; mox inter utrōsque discēditur.439.Jamaicam sine noxā attigimus : hīc fīnis mihi erat vagandī. Dīvēnditā merce atque aliā merce assūmptā, iterum solvimus, et minus quīnquāgintā diēbus in Bristoliae portū recondimur. Inde epistulam ad patrem scrībō, et tenerrimō respōnsō exhilaror.440.Trānsāctīs festīnanter negotiīs, aliās litterās ad Brazīliam compōnō. Quidquid dē meā rē ex meō testāmentō fēcisset optimus et amīcissimus meus hērēs, crēdēns mē mortuum, id omne cōnfirmō. Quidquid ex rē nāvis magistrī illīus, quī in naufragiō periit, apud mē teneō,—hōrologia, aurum Hispānum, aliaque,—haec et sī cujus alīus reī pretium excēperim, spondeō reparāre. Omnēs ibi amīcōs salvēre jubeō.441.Tum properō ad parentēs, portāns mēcum documenta illa fidēlium ministrōrum, rēgiam tegetem dorsuālem, praecīnctōrium, calceāmenta, item clāvam bellicam virī occīsī. Nec diū est, cum Eborācī ad cārissimōrum ac diū neglēctōrum pertingō sinum, senectūtī patris mātrisque tenerā pietāte opitulātūrus.