f 16.
’s Morgens was ’t heel mistich, de wint S.W. treckende naer het S. met cleyne coelties ende slecht water. ’s Middachts gisten wy soo geseylt als gedreven te hebben N.O.1⁄2O. 11 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 44 gr. 30 min. ende op de lengte van 166 gr. 14 min., hadden geen gront, hadden daegelycx veel steencroos ende strommels, gelyck men by de C.de Bonne Esperancesiet, die hol syn; ende veel veeren ende andere groente ende wier dryven, ende het bleef heel mistich. ’s Avonts geyden wy de fock op ende lieten de marsseyls neer loopen, lieten het soo met een seyl liggen dryven om de N.O. ’s Nachts liep de wint O.S.O. dreven doen om de N., het was slecht water. Tegen den dach een moye topseyls coelte uyt een O.N.O.
g 17.
’s Morgens was het noch heel mistich motrich weder, de wint O.N.O. met cleyn topseyls coelte, maeckten seyl, onse cours by de wint N.waert over, wat naer de vroeg cost saegen wy lant in ’t N. ende N.N.W. van ons, lieten het voort staen tot omtrent een uer voor de middach, waeren doen omtrent 11⁄4myl vanlant ende hadden de diepte van 44 vadem, singelgront, saegen in ’t W. het veerste lant van ons, ende om de O. of ’t veerst N.O.t.O.1⁄2O. 21⁄2myl van ons, ende was een steylen hoeck. Van do. hoeck tot een ander hoeck streckte het lant van hoeck tot hoeck N.O. ende S.W. Gisten van den verleeden middach behouden te hebben N.N.O. 19 mylen, waeren doen by een steylen hoeck, daer beoosten een rivier scheen in te strecken, doch niet groot, waervan in den mont een steyle clip lach, gelyck een pyramida. Het lant was hier heel slecht ende steyl, in ’t lant lach een hoogen berch bedeckt met sneeuw, doch de valeye van het laech lant lach bedeckt met sneeuw tot op strant toe. Saegen hier by menichte seerobben, scholvers ende lammen swemmen, het lant was seer groen, dan saegen geen geboomte, het was op dato seer cout, wy wenden het weder t’ see, gewent synde, mochten S.O.t.O. seylen, de wint trock temet naer het N. soodat wy O. ende O.N.O. seylen mochten. Giste ’s middachts geseylt te hebben N.N.O.1⁄2O. 121⁄2mylen, waeren doen omtrent 1 myl van lant, hadden geen gront, hadden een hoogen hoeck N.O.t.O. van ons 6 à 7 mylen, saegen noch heel hooch lant in ’t W. ’t welck al bedeckt lach met sneeuw, maer doordien de mist continueerde, conden geen degelyck bescheyt sien als altemet met een blinck. Naer de middach liep de wint N.O. seylden O.S.O.waert over, maer wert somtijts heel stil, de eerste wacht dreven wy in stilte, cregen in ’t begin van de tweede wacht een coeltie uyt een S.W., stelden alsdoen onse cours om de N.O. met motrich mistich weder.
a 18.
’s Morgens was ’t heel mistich, een cleyn luchien uyt een S.W., saegen met een blinck een heel hoogenberch bedeckt met sneeuw in ’t N.1⁄2W. van ons, maer was stracx weder met de mist bedeckt, vervolchden onse cours om de N.O., hadden holle deyninge uyt een S.O. Tegen den middach was de wint Suydelyck, begon weder wat op te claeren, saegen omtrent de middach weder een hoogen berch in ’t N.N.O. van ons, dewelcke seer van sneeuw blonck, maer was stracx weder betrocken van de mist, conden geen voorder bescheyt sien. Gisten ’s middachts geseylt te hebben O.N.O. 11 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 45 gr. 311⁄4min., ende op de lengte van 167 gr. 45 min. Cregen naer de middach de wint S.O. treckende naer het O. ende voorts naer het N.; onse cours om de O.N.O. maer het wert stil, ende hadden een seer coude natte mist. Wy geyden ’s avonts onse seylen op ende lieten het dryven, in ’t voorste van de tweede wacht cregen wy een coeltie uyt een W., lieten het O. aengaen met cleyn seyl.
b 19.
’s Morgens was het mistich weder, de wint S.W. met slappe coelte, onse cours N.O. aen. ’s Middachts gisten geseylt te hebben O.N.O. 61⁄2myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 45 gr. 411⁄4m., ende op de lengte van 168 gr. 19 min., saegen doen lant met een blinck in ’t W. ende in ’t N.N.W. ende corts daernaer in ’t N. ende was al hooch geberchte, seer blinckende van de sneeuw die daer op lach, maer was weder corts betrocken van de mist. Somtyts scheen de son claer, maer conden geen quart van een myl van ons sien, doordien de mist soo dicht op ’t water neerlach ende ons het gesicht van den horisont benam; conden geen gront bewerpen, het water was heel blaeu, maer saegen veel drift, als veeren, wier, steencroos ende strommels, deden onse cours N. aen met een Westelycke wint.Tot ’s avonts geseylt drie mylen. Saegen ’s avonts veel troppen cleyne meeuwen vliegen; saegen oock omtrent 5 ueren naer den middach met een blinck, recht voor uyt in ’t N. van ons, een heel hoogen berch, die oock seer blonck van sneeuw ende was stracx betrocken, conden voorder geen meer kennisse van lant becomen; hebben het alsdoen met de steven om de W. geleyt, ende lieten het dryven, dorsten door oncunde niet voortseylen, de wint variabel met stilte. Vier glaesen in de eerste wacht hoorden wy groote rasing van water of het de lant-see ofte storting tegen de clippen was van de see; worpen het loot, bevonden de diepte van 30 vadem paelgront, stracx weder diep 46, 47 vadem; saegen aen bagboort eenige storting van de see, ende hoorden aen stierboort oock veel geraes ende storting van water. Dan de see, die slechte schielyck, ende wy leiden het met de steven om de S.W., ende geyden de seylen op ende lieten het dryven op Godes genaede, ende wat corts gront af van 50 vadem, lieten ons daegelycx ancker druypen met2⁄3van een tou bodt, of wy weder by gront quaemen dat wy daervoor mochten comen te liggen, dan conden geen gront meer crygen; dreven om de N.W., hoorden gestadich de lant-see ende groote ruysing van water ende veel gecryt van clipmeeuwen.
c 20.
’s Morgens met den dach was ’t mistich weder met stilte, hadden noch geen gront, wonnen ons daegelycx ancker weder op; wat op den dach cregen wy weder gront op 50 vadem, ende den ander worp 47 vadem, grof santgront, lieten ons tuy-ancker vallen. Wat geset gelegen hebbende begon ’t wat op te claeren, saegen doen in ’t S.S.O. de toppen van hooch geberchte, maer conden de voeting daer niet af bekennen, maerscheen dicht by ons te syn, wy hoorden gestadich groot geruys van water, do. lant is stracx weder betrocken van de mist. Omtrent 2 à 3 ueren naer de vroe cost claerde de mist op, doen saegen wy dat wy boven1⁄2myl niet van den wal geanckert laegen; saegen in ’t S.t.W. van ons 3 mylen, lant, ende in ’t N.O.t.O. 5 à 6 mylen van ons het Noordelycxste lant dat wy sien conden; het geruys van water saegen wy dat het afstortinge van sneeuwater was, dat op verscheyde plaetsen van het geberchte in de cloven quaem afvallen, ende een groot geruys ende geraes maeckte, ende het lant lach op veel plaetsen tot by de waterstrant noch bedeckt met sneeuw, insonderheyt op ’t geberchte. Saegen een hoogen ronden berch die vol sneeuw lach in ’t S.W.t.S. ende een do. in ’t S.W.t.W. van ons, wat lanckwerpiger dan van één hoochte synde, ende waeren met een laege valey aen malcanderen gehecht, alwaer noch eenige cleyne berchies buyten laegen, waer bewesten noch 2 ronde berghen laegen, maer die laegen wel over de 20 myl van ons. Van den berch in ’t S.W.t.S. van ons liggende, loopt een steyle afsteeckende hoeck, dien by ons de naem gegeven wert van Caepde Vries, conden in ’t N.W. geen lant sien, vertrouwende als nu in deTartarysche seete syn. Wy waeren myns oordeels ’s nachts tusschen dat lant, daer wy nu onder geset laegen ende een clippige droochte doorgedreven, al by de wal langs, eerst om de N.W. ende voorts om de N.; dancke Godt Almachtich, dat hy ons soo merckelyck bewaert heeft. Giste van den verleeden middach tot daer wy geset laegen behouden te hebben N.t.W.1⁄2W. 61⁄3myl, waeren volgens dien, op de breete van 46 gr. 63⁄4min., ende op de lengte van 168 gr. 9 min., ende bevonden breetevan 46 gr. 6 min.. Wy hadden hier heel slecht water, setten onse prauw ende boot uyt, ick syn met de prauw naer lant gestiert om te diepen; tusschen het schip ende wal bevont een opgaende gront,1⁄4myl van lant diep 30 vadem, santgront, een gotelingsschoot van lant diep 19 vadem, stenige gront. Syn voorts volgens ordre naer lant gevaeren om te besichtigen of ’t hier wel mogelyck was om water te haelen, daer comende vonden heel goede gelegentheyt, conden met de boot after eenige hooge clippen vaeren heel beschut voor de see, ende mannen soo het vers afloopent water met beleyt in de boot. Syn al te samen aen lant getreden ende bevonden geen teycken van volck, dan saegen twee roo vossen loopen, die niet heel schaeu (schuw) schenen te wesen, bevonden dat het hier een voorjaer was, want de elseboomties begonnen eerst te bloeien ende de groene cruyden stonden seer liefelyck, de bloemties begonnen haer te openen ende de leewerick sonck seer liefelyck. Anders in ’t hooch berchachtich gehackelt lant met sommige fraeye valeyen, saegen geen geboomte als cleyne elseboomties, op ’t corts dit besichticht hebbende syn aen boort gevaeren ende heb ’t den Commandeur alles gerapporteert. Aen dit lant was geen strant; daer geen steyle clippen waeren was ’t al groot ballast steen, daer veel vuereboomen ende hout met een storm op gesmeten was ende daer seer veel lach.
d 21.
’s Morgens syn ick met de boot om water gevaeren, het prautien is met den Stierman Roelof Siversz. om de N.O.hoeck van ’t lant geweest, om te sien of daer noch eenige bay ofte beter gelegentheyt was om te anckeren dan als wy laegen; brochten tyding als dat het een streckende cust was, soo veer sy sien conden om de N.O. streckende, ende dat daer geenbeter gelegentheyt en was om te anckeren. Doen als wy alreede laegen, waeren met myn drie soldaeten aen lant gegaen, uytgestiert om het lant wat te ontdecken ende om te sien of daer oock volck op was, quaemen ’s avonts weder aen boort, rapporteerden in eenige huties geweest te hebben, alwaer een menschen geraemte ende een dootshooft in lach. Dese huties waeren gemaeckt van tacken van boomen ende met lanck gras gedeckt, vonden by do. huties een pael in de gront geset, alwaer een houwer, gelyck de voorige habytanten by ons aen boort geweest sijnde op haer sy droegen, ende was om de cant met wat silver beslagen, hangen, ende was in de schee heel vast beroest; hadden oock een half gemaeckt prautie, ’t welck uyt een stuck van een groote vuereboom begonnen was te maecken, vinden liggen. Dit lant daer wy onder geset laegen vertrou ick een eylant te wesen, dicht by de cust vanAmericate liggen, ofte dat het een uytsteeckende hoeck van do. cust is.
e 22.
’s Morgens is de boot weder om water gevaeren, ende ick syn met de prauw om de S.W. gevaeren, om te besichtigen ofte aldaer geen fraeye bay ofte ree en was, ende creech drie man mede om daer aen lant te setten ende op te loopen, ende te besichtigen een berch, die van veere wel een mineraelberch geleeck. Haer aldaer aen lant geset hebbende, synde omtrent 2 mylen van ’t schip om de S.S.W., soo syn ick voorts om de S.S.W. gevaeren, syn omtrent 31⁄2myl om de S.S.W. gevaeren, quaemen doen by een steyle clip, die omtrent een musquetschoot van lant leyt, ende is gelyck eene pyramida ende was vol meeuwen, dan was soo steyl, dat daer niet mogelyck was op te comen, dese clip was wel een musquetschoot hooch. Dwars van do. clip stont soo een steenige berch dicht op strant, die in see staendeclip gelyck dan hooger, ende was van specy als van verbrande swarte steen die men licht daeraf conde schilveren. Of ende buyten do. see-lycxste clip comende, vernaemen een hoog reysende see met swaere deyninge, conden noch lant sien soo veer om de S. als conde beoogen. Het wert soo mistich in corten tyt, dat wy dicht by de clippen langs roeyende geen lant conden sien, soodat ick geen cans en sach om iets meer te besichtigen; syn wederom gevaeren naer ons volck, die wy aen lant geset hadden ende hebben haer van lant gehaelt, ende alsoo wy uyt het schip hadden hooren schieten, syn wy naer boort geroeyt. Ons volck hadde eenige aerde uyt do. berch vernoemt medegebrocht, die wel geleeck naer minerael ende scheen silver by hem te hebben; syn aen boort gecomen ende hebben het den Commandeur getoont. Wy brochten oock een party suering aen boort gelyck in ’t patria wast, wy hadden verscheyde vossen aen lant gesien, oock vonden wy een stock op een steyle vlackte steecken die van menschen daer gestoocken was, met eenige kerven daerop gesneeden, dan vernaemen geen volck, wij hadden oock nergens geen santstrant gevonden.
f 23.
’s Morgens syn ick weder van den Commandeur gecommitteert, om met de drie vorige maets, te weten: Jan Joosten, Onder-Stierman, ende den barbier Mr. Jochum met Claes Meullenaer, bosschieter, naer de vorige mynberch te vaeren, ende beneffens haer die op noves te besichtigen, ende een degelyck monster aerde daeraf van daen te brengen, om aen den E. Heer Generael ende de Raden vanIndiate vertonen. Daer comende syn by een aflooping van sneeuwater opgeloopen tot naer de cruyn, ende was vry moeylyck om op te comen, daer comende heb wat dieperin de myn laeten graeven, bevonden merckelycke aederen daerdoor loopen van glinsterende spetie; heb soo veel in een sack laeten doen als een man qualyck conde op strant brengen, ende syn naer boort gevaeren. Maer eer aen boort quaemen, is ons den Commandeur met den Schipper ende Onder-Coopman omtrent de waterplaets te gemoet gecomen met de boot, synde omtrent den middach; den Commandeur riep myn toe, dat ick aen lant by hem soude comen, ende dat als de boot het water inhad, dat de boot naer boort soude vaeren met de gehaelde aerde, beneffens de drie andere maets, ’t welck soo geschiet is. Ick heb van de bevinding aen den Commandeur van alles rapport gedaen, syn doen beneffens hem naer een steyle vlacke berch gedaen, ende syn daer opgeclommen, daerop synde heeft den Commandeur een houten cruys op een verheven berchie laeten oprechten, waerop dit volgende opgehouden stont:VOCanno 1643. Heeft alsoo possessie van wegen onse E. Heeren Meesters van dit lant genomen, ende het selfde den naem gegeven van hetCompanyslant, ende dese hoeck genaempt deCruyshoeck. Hebben op hetCompanyslantgegeten ende gedroncken, ende ter eere van onse E. Heeren Meesters 3 salvo’s met musquets gedaen, syn tegen den avont naer boort gevaeren. Aen boort comende is by den E. Commandeur ende raet geresolveert om des anderen daechs te seyl te gaen, alsoo wy nu van water redelyck versien waeren, ende Godtlof gesond volck hadden ende hier niet te crygen was als groente, ende hier met groote peryckel geset laegen; want soo de wint in ’t W. geloopen hadde met styve coelte, was geen cans geweest om af te ryden. Terwyl wy hier gelegen hebben liep de stroom gestadich met een styfcorent om de N.O. ende N.N.O., ende was somtyts seer cort stil water ende stracx de stroom syn oude ganck vervolgende sonder te kenteren. Het water wast hier op ende neer 6 à 8 voet, dan en hielt geen ty, in de winter wast het water wel 2 à 3 vadem op ende neer, gelyck sulcx licht te beoogen was; een myl van lant is men gront af. Terwyl wy hier gelegen hebben, was de wint al S., S.t.W. ende S.W. meest met stilte met een swaere dicke mist ende hielen heel slecht water, somtyts op een corte tyt claere sonneschyn. Alhier op de wal wassen op de gront blaeden met dicke holle steelen, dewelcke in ’t geheel 9 vadem lanck syn, do. bladeren vint men aen troppen veel in see dryven, synde door malcanderen gevlochten, onder dit lanck geblaed croos onthouden haer by duisende see-honden, oock lammeties ende duyckers, hadden hier op ’t lant oock een spierwitte vos gesien.
g 24.
’s Morgens was ’t heel stil, hebben de boot ende de prauw ingeset, cregen een cleyn coeltie uyt een S.W., lichte ons ancker, maer wert corts weder stil, dreven naer de wal tot op 27 vadem, santgront,1⁄4myl van lant; het was soo mistich, dat wy geen lant sien conden, maer hoorden het geraes claer genoech van het afvallent sneeuwater. Dit lant moet seer cout syn van spetie, want hebben malcanderen op het vlacke laege lant met sneeuwballen gegooyt ende sneeuw aen boort gebrocht op den 23 Juny, synde als nu op de N. breete van 46 gr. 6 min., leyden onse compassen op een streeck N.O. aen, lichte ons ancker tegen den avont met een moy coeltie uyt een S.W., deden onse cours om de N.W., cregen de wint in ’t laetste van de eerste wacht N.O. met cleyne topseyls coelte ende slecht water.
a 25.
’s Morgens was ’t noch al heel cout ende heel mistich weder, de wint N.O. met een moye voortganck ende slecht water; saegen somtyts steencroos ende eenige andere drift dryven, saegen oock verscheyde gevogelte vliegen, waeronder eenige waeren swart met roo cromme becken. Giste ’s middachts geseylt te hebben N.W. 14 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 46 gr. 46 min.; naer den middach trock de wint naer het N.N.O. ende voorts naer het N. ende N.N.W., saegen veel van de lange croosblaeden dryven. ’s Nachts de eerste wacht uyt synde liep de wint N.W.t.W. ende doen om de N.N.O. ’s Nachts claer maeneschyn weder.
b 26.
’s Morgens was ’t redelyck claer weder, de wint N.W., treckende naer het N.N.W., lieten het al by de wint N.O.waert over staen, saegen menichte van gevogelte vliegen. Giste ’s middachts geseylt te hebben N.t.W.1⁄2W. 10 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 47 gr. 25 min., ende op de lengte van 166 gr. 56 min., op de bevonden breete van 47 gr. 12 min.. Naer den middach wert het heel mistich, de wint naer het W. loopende ende voorts naer het W.N.W., seylden ten naeste by N.waert over, cregen holle aenschietende deyninge uyt den N., saegen veel lange croosblaeden dryven; hadden ’s nachts claer maneschyn weder.
c 27.
’s Morgens was ’t mistich weder, de wint N.W.t.N. met een moy coeltie met holle deyninge uyt een N.O., wenden het om de W., saegen veel lange croos dryven ende veel lantvogelties vliegen, waeraf sommige soo cleyn waeren als mossies. Giste ’s middachts geseylt te hebben N. 9 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 47 gr. 48 min. ende op de lengte van 166 gr. 56 min.. Alsdoen heeft deCommandeur den raet beroepen ende is geresolveert om onse cours om de W. te nemen ende N.W. gelyck per resolutie blyckt. Naer den middach cregen wy de wint N.W.t.N. ende N.N.W. met topseyls coelte ende holle deyninge uyt een O.N.O.; het was soo mistich als ’t noch ooyt geweest was, geyden ’s avonts onse fock op ende lieten het dryven met de steven om de W. ’s Nachts de wint N. ende N.N.W. met cleyn topseyls coelte.
d 28.
’s Morgens was ’t noch al mistich weder, de wint met een cleyn coeltie uyt een N.O., maeckten seyl, vervolchden onse cours om de W. met slecht water maer geen gesicht, saegen veel swarte vogels met roo cromme becken vliegen. Giste ’s middachts geseylt te hebben W.t.S. 12 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 47 gr. 39 min., ende op de lengte van 165 gr. 49 min.. Naer de middach de wint O.S.O. met cleyne coelte, ende alsoo de duystere dicke mist continueerde, lieten beyde marsseyls neerloopen ende geyden de fock op, leyden het met de steven om de N., dreven op Godes genaede N.W. heen.
e 29.
’s Morgens was ’t noch al mistich weder, dan het Oostelycke coeltie begon door te blaesen, waerdoor het scheen dat de mist wat begon te breecken, hebben seyl gemaeckt ende onse cours S. aengestelt, om eenich lant weder in ’t gesicht te crygen. Giste ’s middachts geseylt te hebben W.t.S.1⁄2S. 11 mylen, waere volgens dien, op de breete van 47 gr. 26 min., ende op de lengte van 164 gr. 45 min., ende op de bevonden breete van 47 gr. 27 min. Wat naer den middach heeft den Commandeur den raet beroepen ende geproponeert, alsoo wy hier geen lant bejegenden ende de gestadige mist ons sien tegenhielt niet wetende waer wy seylden, ofte het niet goet enwas, om het lant weder om de S. aen te doen, ende dan by de wal langs saegen te comen, volgens de strecking soo wy dien mochten vinden, om soo met vaster fondament de cust vanTartariate beseylen; is geresolveert onse cours soo lang om de S. te vervolgen, tot dat men het lant dat N.W. van hetCompanyslantleyt in ’t gesicht sal crygen, om soo terdegen te ondersoecken ofte het een streckende cust is ofte gebroocken eylanden. Naer den middach de wint O.S.O. met claer helder sonneschyn weder, met claer gesicht ende heel slecht water.
f 30.
’s Morgens was ’t moy helder ende claer weder, de wint O.S.O., saegen doen het lant in ’t S.O. van ons, ende waeren 2 hooge berghen, waervan de Oostelycxste de hoochste was, ende scheen een eylant te wesen, synde met een valey aen malcanderen, in ’t midden van de valey hebbende een cleyn berchie. Wy hadden dese 2 berghen op den 23stenvan hetCompanyslantgesien omtrent in ’t W.S.W. van ons, 25 à 26 mylen. Wat op den dach saegen wy den selfden berch by ons gesien op den 15denin ’t N.t.W.1⁄2W. van ons, ende by ons den naem gegeven was van deBoeren schuer. Dito berch lach nu in ’t O.S.O. van ons ende was met laech lant aen de twee geheuvelde berch vastgehecht; den twee geheuvelden berch was by den Commandeur den naem gegeeven vanCaep de Trou; vervolgende onse cours S. aen. Giste ’s middachts geseylt te hebben S.2⁄3W. 20 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 46 gr. 8 min., ende op de lengte van 164 gr. 30 min., ende op de bevonden breete van 45 gr. 54 min.. Alsdoen lach caepde TrouO.t.S.1⁄4S. 14 à 15 mylen van ons, ende deBoeren schuerS.O.t.S.1⁄4O. 15 à 16 mylen, conden oock al het geberchte sien,dat van ons op den 15dengesien was; soodat dit lant maer een smalle streeck lant is, met hooge berghen met sommige laege valeyen aen malcanderen gehecht. Het sneeuw op ’t geberchte scheen vry wat gemindert te syn, maer alsoo het op noves weer heel mistich wert ende in ’t aenseylen geen gront conden crygen, ende de stroom ons merckelyck uyt de S. tegenquam met veel drift, als synde groene biesen, wier, steencroos, groene tackies ende blaeden van boomen ende veel veeren van vogels, hebben het met stilte om de W. geleyt. Dreven soo ick con bemercken om de N.W., hielden het ’s nachts met cleyne coelte by over ende weer wendende, vertrou vastelyck dat hier een doorganck was tot in de S. see.
Julius.
g 1.
’s Morgens was ’t heel mistich weder, somtyts een corte wyl opclaerende maer stracx weder een dichte mist, wy lieten het al S.waert over staen, met een O.t.S. ende O.S.O. coelte ende slecht water; saegen by groote bossen steencroos, wier, gras, blaeden ende tackies van boomen dryven, saegen oock eenige lammeties. Soo wy conden bemercken quaem ons de stroom styf tegen, soodat ick op noves vaststel dat hier een doorganck is. ’s Middachts de wint meest N.W. ende W.N.W. met slecht water; giste geseylt te hebben S.S.W.1⁄3S. 12 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 45 gr. 9 min., ende op de lengte van 164 gr. 8 min.; cregen omtrent half naermiddach het lant met een blinck in ’t gesicht, naer de middach cregen wy de wint S.O., lieten het al S.waert over staen om het lant soecken te verkennen, ’t welck ons de mist belet heeft. Saegen ’s avonts met een blinck de pieckAntonyin ’t S.S.O. van ons, saegen oock in ’t S.S.W. lant, conden geen grontcrygen, alhoewel wy niet boven 3 à 4 mylen van de wal waeren, wenden het tegen den avont om de N.O., hielen het ’s nachts by met een Suydelycke coelte om ’s anderen daechts te sien het canael te ondecken.
a 2.
’s Morgens met de dach begon de mist wat op te claeren met een Suydelyck coeltie, saegen lant in ’t O.S.O. van ons; omtrent 3 ueren voor de middach lach de pieckAntonyS.W.t.W.1⁄3W., deCroonberchS.O.t.S.1⁄2S. 3 mylen van ons, saegen oock deBoere hoyschuerin ’t S.O.t.O.1⁄2O., de afgaende hoeck van do. berch in ’t S.O.1⁄2S., de Caepde TrouO.N.O.1⁄2N. van ons. De wint met stilte heel variabel loopende, cregen tegen den middach de wint N.N.W. uyt der see, lieten het S. aengaen om het canael te ondecken. ’s Middachts giste geseylt te hebben O.S.O.1⁄2S. 61⁄2myl, saegen alsdoen deCroonberchS.O.1⁄2S. 21⁄2myl van ons, conden oock deGehackeldeberch in ’t S., deBoere hoyschuerin ’t O.S.O.1⁄2S., den afgaende hoeck van do. berch in ’t O., de Caepde TrouO.N.O.1⁄2N. van ons (sien). Waeren nu op de gegiste breete van 44 gr. 563⁄4min., ende op de lengte van 164 gr. 41 min. cort naer den middach viel weder een swaere mist, soodat wy weer heel geen gesicht en hadden, conden oock geen gront crygen, wenden het W.waert over, peylden ’s avonts met een blinck de pieckAntonyin ’t S.W.t.S.1⁄2S. van ons. ’s Nachts de wint variabel met een dichte mist, somtyts regen, hielen af ende verwachten claer gesicht; de wint ’s nachts N.N.O., N., N.N.W., W., W.S.W., W.t.S., S.S.W.
b 3.
’s Morgens was ’t heel doncker mistich weder, de wint Westelyck, op hoop dat de mist wat opclaerensoude leyden wy het naer den wal toe; omtrent ’s ochtents te 9 ueren claerde de mist wat op, saegen de pieck in ’t S.W. van ons, ende Caepde Canaelin ’t S.t.O., lieten het al S.S.W. naer de wal voort staen, ende is geresolveert om hier ergens ten ancker te loopen, indien wy bequaeme anckergront mochten vinden, ende dan met ons vaertuych het canael te visiteren. ’s Middachts hadden wy heel claer weder, de wint W. ende trock naer het N.W., giste alsdoen geseylt te hebben W.S.W. 7 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 44 gr. 453⁄4min., ende op de lengte van 164 gr. 4 min., op de bevonden breete van 44 gr. 43 min.. Hadden doen deCroonberchende deBoeren schuerover malcanderen, ende saegen O.N.O.1⁄2N. van ons, het hooge lant beiden deBoeren schuerende deGehackeldeberch W.1⁄2N. DeGehackeldeberch lach O.t.S.1⁄2S. 5 mylen van ons, stelden onse cours S. naer de wal toe, cregen gront op 46 vadem, singel; lieten het al voort staen, vernaemen een opdroogende gront, quaemen omtrent 3 ueren naer de middach op de diepte van 27 vadem, fyne singel ende cralyge gront omtrent 11⁄2myl van lant, quaemen daer ten ancker. Geset liggende is onse prauw uitgeset, syn naer lant gestiert om te ondersoecken of onder de wal geen beter anckergront en was ende of hier geen volck en woonde, oock of hier geen gelegentheyt was om water ende eenich hout te crygen; ende alsoo by ons om de O. van ons een rivier scheen beoocht te worden, om het selve met een te visiteeren, ofte het een diepe ofte drooge rivier was. Syn vooreerst al diepende naer de rivier gevaeren, vonden een goede opdroogende santgront 1 myl van lant 20 vadem, tot een gotelingsschoot van lant 10 vadem, swarte santgront. Voor derivier comende syn daerin gevaeren, bevonden deselve drooch te syn ende brack water te wesen. Vernaemen aen lant veel voetstappen van menschen ende beesten, ende het lant stont seer liefelyck ende groen, met veel ontloocke bloemen als in ons vaderlant, vonden een gemaeckt houte swaert; op ’t corts het rontom ons besichticht hebbende, syn langs de strant gevaeren om de W., maer de dach ons te cort wesende om meerder gelegentheyt te doorsien, meenden naer boort te vaeren, maer een vaertuych siende, dat eenich volck op strant haelde, syn daer naer toe gevaeren. By haer comende dicht by strant, vonden een man met een grooten ruygen baert met 2 vrouwen ende 3 jonge manspersoonen ende eenige kinderen by het vaertuych, ’t welck sy al op strant gehaelt hadden. Den outste had een pylkoocker met pylen aen syn hooft hangen, met een booch in syne hant ende een houwer op syn sy, saegen anders geen geweer. Hy riep tegen mynsapoyende wees, ick sou aen strant comen, ’t welck ick gedaen heb, liggende met de aftersteven van de prauw aen de strant, hy selven de prauw, tot syn knies toe in ’t water staende, afhoudende. Heb soo sittende in de prauw hem eens arack geschoncken, maer wilde niet drincken dan als most selver eerst wat uyt ’t copien drincken, syn met vrientschap van hem gescheyden; hem wysende ick sou morgen weder comen, waerover de vrouwen in haer handen clopten ende schenen bly te syn, syn in de voornacht aen boort gecomen, ende heb het wedervaeren van ons aen den E. Commandeur geraporteert.
c 4.
’s Morgens hadden wy moy liefelyck weder met een cleyn coeltie uyt een N.O., gingen onder seyl, seylden wat naerder de plaets alweer wy by het volck geweestwaeren, alsoo daer oock tot verscheyde plaetsen vers water quaem afloopen ende aldaer gemackelyck om te haelen was; quaemen weder ten ancker op 20 vadem, swarte santgront,2⁄3myl van lant. Geset synde syn met de prauw weder naer lant gestiert met eenige cleenicheden, om dese menschen daerdoor soecken te trecken ende soo haer ommeganck, leven ende wat negotie sy mochten hebben, te bemercken, ende ofte sy oock van gout ende silver wisten. Met de prauw by het strant comende riepen om het seerstsapoyende clopten in haer handen, conden anders niet bemercken of dat roepensapoywas welcom te seggen; den outste riep ende wees ick soude aen lant comen, ’t welck ick gedaen heb, ende liet de prauw met ons volck soo lang van de wal afroeyen. Ick aen lant comende heb ick den outste by syne handen genomen ende voorts malcanderen omhelst, betoonende met wysen malcanderen soo veel vrientschap als conden bybrengen. Een manspersoon quaem met een lange mat, gemaeckt van biesen ende ley die op strant neder, den outste my by myn hant vattende wees ick sou gaen op die mat sitten; ick nedersittende quaem syn geheel gepeupel rontom my, ’t welck bestont in 4 manspersoonen, 2 vrouwen, 2 vrysters met een cleyn meysien, sy waeren allen gecleet in rocken van vellen. Ick dese groote beleeftheyt van den barbaer doorsien hebbende, heb hem begifticht met 2 à 3 menocke[?] Tarnataense taback, die hy met groote danck aennam, de vrouluy ende het kint hinck ick elck een chrystalyne craelde ketting om de hals, waermede sy heel bly schenen te wesen, gaf noch aen elcke vrou een cleyn stuckie wit linnen, waermede sy soo bly waeren, conden het selve niet genoech uytroepen, sy vereerden my veel groote stuckenheylbot, die noch heel vers was, heb doen met haer allen wat arack gedroncken, ende naem den outste by de hant ende ginck al dansende met hem boven op een groene vlackte, alwaer 5 à 6 huysies stonden, maer waeren maer 2 bewoont, alwaer ick noch veel verse heylbot vont hangen, daervan sy my soo veel gaeven als ick begeerde, ick (heb) haer beleeftheyt weder met eenige cleynicheyt vergolden. Den outste onder haer toonde myn een costelyck ottersvel ende seytakoy, ’t welck is vrient te seggen, ende wees ’t selve wilde vercopen, maer ick daer geen last toe hebbende liet het blyven. Haere huysies waeren van cleyn aensien, bedeckt met gras, de mueren waeren groote basten van boomen, die met streenties van vellen op malcanderen vast ende seer dicht genaeyt waeren; haer haertsteen in ’t midden van het huys met 2 luyckies daerboven, daer de roock uyttreckt; hadden veel heylbot ende salm over stocken boven het vuer in de roock hangen, conden geen eetbaere cost by haer vermercken als visch, sy aeten oock groote dicke steelen van eenige groote blaeden, die hier veel wassen, gaeven die over aen myn, waeren goet ende smaeckelyck om soo uyt de hant te eten, saegen geen gedierte by haer als een party dicke ruyge honden. Dit was al een volck als vanTamary,TacaptieendeGoutsiaer, die plaetsen waeren hy haer wel bekent. Syn plaet van syn houwer was met silver beslaegen, ick wees hem waer hy daeraen quaem, of waer men dat goet creech; waerop de outste vrouw myn meening eerst verstaende, myn stracx wees, graevende met haere handen in ’t sant, ende nam doen wat sant in haer hant ende dede bewys van sissen, ende dede dat dan in een pot, ende wees dat men dat dan op ’t vuer sette, ende dan goet en was.Canyis by haer silver te seggen. Ick wees weder waer sy dat soo deden, soo wees myn de barbaer naer de pieckAntony, dat het daer was, ’t welck sy allen confirmeerden. Syn alsdoen met vrientschap van haer gescheyden, ende syn om de W. van die huysies gevaeren in een baeytie, vonden daer soo veel suering als wy begeerden, waervan wy ons genoegen pluckten; voeren naer boort toe, brochten soo veel heylbot ende suering aen boort, als met het heele scheepsvolck conden opeeten, quaemen tegen den avont aen boort ende heb van alles rapport aen den Commandeur gedaen. Daer wy alsnu ten ancker lagen, giste sedert den 3denvertiert te syn S.t.O. 3 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 44 gr. 31 min., ende op de lengte van 164 gr. 7 min., ende bevonden breete van 44 gr. 31 min.
d 5.
’s Morgens was ’t heel mistich stil weder, syn beneffens de boot met de prauw naer lant gevaeren, de boot om water ende wy met de seegen om te visschen, brachten met een aen de habytanten wat ryst, alsoo sy daer begeerich naer waeren ende wy oock haer arm leeven aensaegen. Wy aen lant comende, quaemen myn te gemoet sonder geweer by haer te hebben, ende toonden myn alle vrientschap, ende naemen de ryst met een groote beleeftheyt aen. Syn volck holp ons de seegen trecken, wy vingen soo veel salm, tarbot, bot, schaer ende andere visch, waeronder 3 cabbeliauwen waeren, als wy met ons scheepsvolck eeten mochten. Syn ’s middachts, de boot syn water inhebbende, saemen aen boort gecomen, ende is de boot naer de middach weder om water gestiert, ende ick syn met de prauw ende de cleyne seegen naer de rivier gevaeren om te visschen, quaemen met den doncker aen boort; brachteneen moije soo bot aen boort. Aen boort comende, verstont dat de boot noch niet aen boort en was, wiste niet wat dencken soude; syn met de prauw naer lant gevaeren, aan lant comende, vonden de boot op het strant sitten, was van de dreg afgeworpen; hebben stracx een dreg soo veer in see laten brengen als conden, om met hooch water de boot weder seecker in ’t vlot te crygen; heb de prauw weder aen boort gestiert. Ick vernaem nu als dat de inwoonders met ons seer becommert waeren ende alle hulp presenteerden dien sy conden, leenden ons een byl om branthout te cloven ende gaeven ons geroockte heylbot om te eeten; presenteerden, wy souden in haer huties comen, maer wy bleven op ’t strant by een groot vuer ons warmende, verwachtende het hooch water, ’t welck wy dien nacht niet hebben vernomen, maer wel een styve S.S.O. wint, met doorsnydende coude.
e 6.
’s Morgens cregen wy een hooge oploopende see, cregen met cracht van talyen de boot in ’t vlot, ende hebben noch de watervaten met water ingecregen. Terwyl ons volck de watervaten met water innaemen, quaem de outste van de inwoonders by myn, ende presenteerden myn een fyn ottersvel, waervoor ick hem een oude scheepsbyl gaf, dewelcke ick in onse boot vont, ende was daer heel blyde mede; heb het selve in handen van den Commandeur overgelevert, als wanneer wy met de boot aen boort quamen. Aen boort comende, was ons schip driftich geweest, hebben derhalven ons tuyancker tuys gewonnen tegen den avont, alsoo het doen stillekens wert ende eer niet hadden connen uytrechten.
f 7.
’s Morgens was ’t moy weder, somtyts heel mistich, een moy coeltie uyt een S.S.O., syn alsdoen metde prauw ende onse Schipper met de boot om de O. gestiert, om het canael terdegen soecken te ontdecken, soo veer het mogelyck was; syn saemen van boort gevaeren, van boort wesende, cregen doen een dicke mist. Wy met het prautie syn langs de wal geschept, de boot syn best doende met op te laveren, ick syn aen het eylant gecomen dat aen het W. van het canael leyt, alwaer het canael by door schynt te loopen, syn daer boven opgeclommen, ende heb met een blinck het canael eens beoocht, verwachtende onse boot. Op dit eylantie, het welck cleyn was ende met een rif clippen aen het vaste lant vast was gehecht, conde men met laech water over aen het vaste lant vanEsoloopen; saegen met een blinck onse boot dicht aencomen, sijn naer het schuytie geloopen, maer eer by ons schuytie quaemen, verlooren onse boot uyt het gesicht door de mist ende subyte harde stroom. Wy saegen verscheyde roode vossen op do. eylant loopen, gaeven ’t den naem vanVosseneylant. Van ditVosseneylant streckt een recif van clippen om de N.N.O. in see, ’t welck do. canael heel peryckeloos maeckt, ende streckt wel een myl van de wal. Door subyt verlies van de boot, preste ons best om de boot weder in ’t gesicht te crygen, vreesende de boot eenich ongeluck mochte bejegenen, schepten ons best; by het rif uyt om de N.N.O., comende met de prauw voor een doortreckent gadt in ’t rif, werden daer door de stroom ingeruckt boven op een blinde clip, cregen stracx de prauw meest vol water. Cregen met der haest de prauw slaechts ende schepten wat after de clippen, ende cregen het water daeruyt, schepten alsdoen voorts langs het riff, saegen met een blinckde boot geset liggen aen het eynt van do. recif, al waer wy naer toe syn geschept. Daer aen boort comende, verclaerde onse Schipper, dat de stroom haer daer gevoert hadde eer het selve wisten, de branding siende de dreg hadden laten vallen, lagen geset op 5 vadem, cralige gront. Dit rif was gebroocken, op sommige plaetsen de clippen boven water liggende, daer ginck sulcken stroom by de boot, soo veel wy met de prauw conden doot scheppen, ende dat om de O., ende vertrock soo veer wy met de prauw buyten om het rif gecomen hadden, dat het self niet wederom soude opgeschept hebben. Hebben met malcanderen overleyt of het geraeden was, om met de vaertuygen ons in soo dangereuse canael te begeven, ende dat met soodaenige mist ende harde stroom, ’t welck niet wel conde geschieden, sonder blyckelycke peryckel van vaertuych ende volck. Wert met gemeene stemmen geoordeelt, met beeter fondament om quaeder voor te comen, weder om te keeren; de lucht een weynich opclaerende, ende een cleyn coeltie hem verheffende, ginck de boot onder seyl, ende dede syn best om onder ’t lant vanEsote comen. Syn ondertusschen weder naer hetVosseneylant geschept, om met die claere blinck van do. eylant te beoogen des canaels gelegentheyt, soo veel als wy conden; conden in dit canael geen vile (vuilen) sien als van hetVosseneylant afstreckte. Ick boven op de hoochte van het Vossen eylant sittende, saegen de Caepde Canaelin ’t S.S.O. van ons ende lach in een mist, ende wert stracx weder mistich. HetVosseneylant leyt omtrent 31⁄2myl W. van de gehackelde berch van hetStaten-lant, soo dat dit canael omtrent 3 mylen wyt is. Voorts niet sonders meer connende beoogen, syn by onse boot gevaeren ende heb de seegen van haer overgenomen, ende syn aenhet visschen gepuert, vingen soo veel visch als wy met het scheepsvolck conden opeeten; quaemen ’s nachts de eerste wacht uyt synde aen boort, het was ’s nachts schrickelyck mistich.
g 8.
’s Morgens quaem onse boot aen boort, syn doen daermede beneffens den Commandeur naer lant gevaeren, de prauw is terwyl om groenten gevaeren. Wy aen lant comende heeft de Commandeur de habytanten eenige cleenicheden gegeven, ende aen den outste een cleyn Prince vlaggetie vereert, al waermede hy bly scheen te wesen, sette het op syn huys ende liet het waeyen. Terwyl hebben wy een moye soo visch gevangen, ende die aen lant gecoockt ende gegeten, al waerop den outste den Commandeurs gast was, toonden haer seer vriendelyck ende beleeft als vooren. Een van ons volck vont een houten cruys staen, bracht dat op strant, toonde het aen de habytanten, maer het selve siende waeren daer vervaert voor, ende wesen men soudt in ’t water goyen, ja die dat houten cruys aengeraeckt hadde, mocht haer niet aen haer lyff comen maer most syn handen eerst wasschen, dan was ’t wel; lachten ende toonden haer bly, doen men het houten cruys in ’t water smeet, noch een soodaenige cruys stont vooraen in ’t bosch; voeren tegen den avont aen boort, scheyende met vrientschap.
a 9.
’s Morgens was de wint Suydelyck, syn met de prauw beneffens de boot weder naer lant gevaeren, om te visschen ende eenich timmerhout van lant te haelen dat by ons volck omgehackt was, synde al greenhout ende berckenhout, ’t welck hier in abondantie stont, oock bequaeme boomen van vuerenhout, groot genouch tot mast ende stengen. Een weynich aen lant geweest synde liep de wint naer het N.N.W., endetrock voorts naer het N.W., waerop de see soo styf tegen het strant aen begon te schieten, dat onse prauw in de gront wert geworpen, hebben hem voorts op ’t strant gehaelt, ende mosten de boot met 2 à 3 man laeten liggen ryen, effen buyten de storting van de see, want conden nergens heen; leyden een groot vier aen ende droochden onse plunie, verwachten dien nacht met patientie beter weder ende wint. ’s Nachts woey ’t styf uyt een N.W. met motregen, den ouden inwoonder gaf ons verse heylbot, die wy coockten ende aeten, hy scheen met ons groot medelyden te hebben. Dien dach was noch een ander geruycht carel by ons gecomen, ende bleef oock by den ouden Esoer, die had pylen ende booch by hem ende een houwer; toonde hem tegen ons oock vriendelyck, bracht syn geweer in huys ende quaem by ons.
b 10.
’s Morgens was het weder wat bedaert ende het water wat geslecht, syn met de prauw ende boot aan boort gevaeren. Aen boort comende, is by den Commandeur ende syn raet geresolveert om onse reys te vervorderen naer Tartaria, alsoo ons volck altesaemen noch redelyck gesont waeren, gelyck voorder by resolutie blyckt. Wat naer middach syn ick met de prauw beneffens de boot naer lant gecommitteert, om een brief aan lant te brengen by den outsten van het dorp; ende terwyl souden ons volck met de boot het hout van lant haelen ende aen boort brengen, ’t welck geschiet is. Terwyl ick by den ouden heer was, saegen den voorgeschreven gecomen inwoonder met een prauw aencomen roeyen ende quam alhier aen strant, hebben hem syn prauw op ’t lant helpen haelen. Hy quaem van de West ende brocht noch een jongman mede met 2 vrouwen, eenvryster ende 4 cleyne kinderen, naemen haer woonplaets in een van de leege huysies; sy hadden seer weynich goet by haer, waeren alle eender gecleet met rocken van vellen. Ick myn boodtschap verricht hebbende, naem myn afscheyt van haer luyden, sy geleyden myn met alle man naer de prauw, wesen ick most weder naer lant comen ende by haer comen want wy vrienden waeren, ende syn huys was voor my ten besten; syn soo met vrientschap gescheyden ende aen boort gevaeren. ’s Nachts hadden wy een styve coelte uyt een S.S.O.
c 11.
’s Morgens was ’t moy helder weder, de wint S.S.O. met een styve coelte, lichten ons ancker, stelden onse cours om de N.W. naer see toe; de gront diepte naetuerlyck af als volcht, 20, 22, 23, 25, 28, 30, 31, 32, 40, 43, 47, 50, 54, 60, 65 vadem, meest santgront, somtyts singel somtyts vuyle gront; waeren doen op do. diepte 2 mylen van onse anckerplaets ende doen wat gront af; wat buyten de W. hoeck van de bocht daer wy gelegen hadden comende, cregen de stroom uyt een W.N.W. tegen. ’s Middachts giste ick van onse anckerplaets geseylt te hebben N.N.W.2⁄3W. 41⁄2myl, waeren volgens dien, op de breete van 44 gr. 47 min., ende op de lengte van 163 gr. 54 min., ende op de bevonden breete van 44 gr. 43 min. Alsdoen lach de gehackelde berch O.t.S.1⁄2S. 10 mylen, ende de hoeck vanEso, daer hetVosseneylant af leyt, lach S.O.1⁄2O. 6 mylen van ons, ende de W. hoeck ofte afgaende hoeck van deTepelberchlach S.t.W.1⁄2W. 2 mylen van ons. ’s Nachts een moy coeltie uyt een S.O., onse cours W.N.W., vernaemen groote raveling van stroom, met holle deyninge uyt een S.O. comende het canael doorrollen.
d 12.
’s Morgens de wint als vooren, was moy claer weder, waeren door de styve fehemente (stroom) soo tegengehouden, soodat wy weynich vertiert waeren. ’s Middachts waeren omtrent een myl N. vertiert, alsdoen lach de hoogeTepelberchvanEsoS.O.t.S.1⁄3S. van ons, waeren omtrent 3 à 31⁄2myl van lant. Deden onse cours N.W. aen om wat bet t’ see te crygen, doch de stroom styf om de O.S.O. loopende, hielt ons veel tegen, want als de coelte wat stilde dreven over stier, ende met coelte soo hielen wy wat meer als raeck en daeck; de deyninge als vooren styf uyt een S.O. Cregen een doorgaende coelte uyt een S.O., vervolchden onse cours tot ’s avonts, soo ick con bemercken minderde de voorige stroom. ’s Avonts lach deTepelberchopEsoS.t.O.2⁄3O. van ons, 9 mylen, stelden alsdoen onse cours W.N.W. aen, conden geen raveling van stroom meer bemercken; de eerste wacht uyt synde, begon de coelte ende de S.Ooste deyninge wat af te neemen, cregen in de tweede wacht een weynich regen.
e 13.
’s Morgens was ’t een deysige lucht met een dichte mist, de wint S.O.t.O. met een cleyn coeltie, stelden ’s ochtents onse cours W. aen. ’s Middachts giste geseylt te hebben W.N.W.3⁄4N. 20 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 45 gr. 26 min., ende op de lengte van 162 gr. 17 min.; deden alsdoen onse cours W.S.W. aen, om te vernemen ofte by do. cours weder geen lant souden opseylen, ende by daech mochten in ’t gesicht crygen. Naer de middach de wint O.S.O. ende saegen veel drift dryven, als wier, veeren ende steencroos. ’s Avonts cregen een groote wallevisch rontom het schip swemmen, waerdoor vermoeden, gelyck veel bevonden hadden, niet veer van gront te syn. ’s Avonts noch geen lantsiende, noch geen gront crygende, geyden onse seylen op ende naemen de blint in, lieten het met beyde marsseyls ende fock voorts staen, deden onse cours W. aen, cregen gront op 80 vadem, steckgront. Doen der 3 glaesen in de eerste wacht uyt waeren, lieten de marsseyls neerloopen ende geyden de fock op, lieten het soo liggen dryven met de steven N. waert over, de wint doen O. ende O.N.O., dreven om de N.W. ende N.W.t.W., droochde te met langhsaem op, hadden een doorgaende coelte ende slecht water; vermeenden omtrent eenich lant te syn.
f 14.
’s Ochtents was het een donckere mistighe lucht, hadden alsdoen de diepte van 65 vadem, fyn leyachtige santgront; de wint O.N.O. met een doorgaende coelte, setten onse seylen weder by, stelden onse cours W. aen, omtrent 2 mylen, was doen opgedroocht tot 60 vadem, swarte santgront. Lieten het doen N.W. aen gaen 2 mylen, was alsdoen diep 50 vadem, grauwe fyne santgront met eenige schelpen vermengt; deden doen onse cours N. aen 2 mylen, tot ’s middachts, hadden doen de diepte als vooren, 50 vadem, schelpige gront met cleyne crael vermengt, saegen somtyts eenige see-honden, oock veel drift als fyne steencroos, biesen ende veel veeren dryven. Giste alsdoen geseylt te hebben W.t.N. 161⁄4myl, waeren volgens dien, op de breete van 45 gr. 39 min., ende op de lengte van 160 gr. 44 min., saegen eenige raveling van stroom. Is alsdoen geresolveert om het lant aen te doen, alwaer door het opdroogen van den gront omtrent mosten wesen; vervolgende onse N. cours 11⁄2myl, was diep 46 vadem, fyn grauwe santgront. Het scheen dat hier stroom liep, dan conden door de harde coelte weynich bemercken hoe die liep; onse cours als noch N. vervolcht 11⁄4myl, bevondende diepte van 42 vadem, fyne santgront. Saegen alsdoen omtrent te 4 ueren naer de middach hooch lant in ’t W.t.S., ende streckte van N.N.O. tot in het N.N.W. van ons, was op sommige plaetsen tusschen het hooch lant met laech lant aen malcanderen gehecht; het naeste lant lach 4 à 5 mylen van ons, was alsdoen diep 35 vadem, fyne wasige santgront. Saegen corts daernae 2 hooge berghen ende lach gelyck een eylant in ’t O.t.N. omtrent 101⁄2myl van ons. Hadden van ’s middachts geseylt N. 51⁄2myl, was doen diep 35 vadem, gingen doen N.N.O. 11⁄2myl aen, was doen diep 44 vadem, fyne santgront, de wint doen O.S.O. ’s Avonts haelden wy onse marsseyls neer, geyden ons seyl ende fock op, lieten het met de steven om de N. liggen dryven; dreven W.N.W. aen 2 mylen, cregen doen de diepte al opdroogent 42, 36, 33, 32 vadem, somtyts wasige gront somtyts steckgront. De wint somtyts ’s nachts O.S.O. ende O.t.N. met een cleyn luchie ende slecht water, noch 11⁄2myl N.W. aengedreven was opgedroocht als volcht, 32, 30, 28, 27, 24, 23, 22 vadem, gront als vooren.
g 15.
’s Morgens was ’t mistich doncker weder met wat regen, de wint O.t.S., maeckten seyl, lieten het N.N.O.waert over staen, behielden al de diepte 22, 23, 24, 23 vadem steckgront. Saegen omtrent 2 ueren voormiddach met een blinck eens het lant in ’t W.S.W. tot in het N.W., saegen hier veel witte plecken tegen het lant aan, maer alsoo het corts weder betrock, conden geen vaste kennis crygen, hadden de diepte ende gront als vooren; onse cours N.O. aenstellende, om alsoo by het lant om te seylen. Giste ’s middachts geseylt te hebben N. 123⁄4myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van46 gr. 30 min., ende op de lengte van 160 gr. 44 min., waeren doen 4 mylen van lant. Vervolchden onse cours N.O. aen 21⁄2myl, was doen diep 23 vadem, steckgront, saegen alsdoen het lant in ’t N.N.O., O.N.O., O. ende O.S.O. De wint S. met cleyne coelte ende slecht water, lieten het voort staen, droochde te met op, 20, 19, 19, 18, 18, 17, 16 vadem, steckgront, alwaer wy ten ancker quaemen. Ten ancker liggende verwachten eens gesicht te crygen alsoo weder heel mistich was, hadden veel biesen, groente ende hout sien dryven, wisten niet ofte wy in een doorganck lagen ofte in een bocht geset liggende. De wint met een cleyn coeltie ’s nachts doorwayende uyt ’t S.S.W., hadden ’s nachts een cleyn regenbuytie, saegen in ’t N. veel vueren onder de wal, vermoeden hetselve visschers te wesen.
a 16.
’s Morgens was ’t noch mistich weder maer claerde een weynich op, saegen dat in een groote inbocht geset lagen; hebben onse prauw uytgeset ende syn N.O.waert heen naer lant geschept om te diepen, of de gront al gestadich opdroochde met goede gront ofte niet; bevont de gront op te droogen tot 10 vadem, steckgront. Waeren doen1⁄3myl van lant dan droochde voorts op, maer wert doen steenige ende clippige gront tot een rif dat dicht by de wal langs streckte. Deden teycken aen ons schip, ’t welck is onder seyl gegaen ende quaem naer de wal toe, wy hem met de prauw te gemoet scheppende, saegen dat ons 3 vaertuygen nae quaemen roeyen, maer wy roeyden voort aen boort. Wy wat aen boort geweest hebbende, quaemen met die 3 prauwen by boort, waer in elcx waeren 5, 6, 8 man; was al eender hande volck als voor desen by geweest waeren, riepenAsorka Jankarate, ende vreeven haer beyde handentegen malcanderen, met heen ende weder draeyende armen, ende wesen of sy aen boort mochten comen, waerop den Commandeur wees sy souden aen boort comen, waerop sy aen boort quaemen, ende clommen eenige stracx over. Dese Esoers waeren gecleet meestal met grove rocken van henneplinnen, ongebleeckt, ende waeren op sommige plaetsen wat vernaeyt met root ende blauw catoene gaeren, hadden altegaeder schrooties armosyn van alderhande coleuren in haer ooren; sommige hadden rocken van vellen aen. Dese habytanten over synde, toonden haer vriendelyck ende vrolyck, ende wesen men sou dicht aencomen met het schip, wesen naer lant, alwaer wy een dorp saegen staen in een valey, het welck sy noemdenTamary, maer alsoo wy niet sonders by dese inwoonders vernaemen, als een cleyn sootie visch ende maer een man met silvere ringen in syn oor, syn weder van lant afgewent, alsoo op 9 vadem waeren, steenige gront, ende alree 11 van haer vaertuygen met volck aen boort waeren. De wint S.O., lieten het S.S.W.waert over staen, de habytanten dat siende, syn van boort gevaeren naer lant toe. Onder dese habytanten was een heel oudt man die mede in ’t schip over geweest hadde, van ouderdom meest blint ende gaende heel crom, leunende op een stockie, wiens haer ende syn lange baert was soo wit als vlas. De wint treckende naer het S. met stilte, synde omtrent1⁄2myl van lant, quaemen eens noch 3 vaertuygen naer roeyen, ende quaemen aen boort, brochten veel versche ende gedroochde salm ende gedroochde haerinck aen boort, doch was al ongesouten. Onder dese habytanten waeren verscheyden persoonen met groote silvere ringen in haer ooren, saegen oock een vrouw in de eeneprauw sitten, blanck synde met swart lanck hangent haer op haer hooft, hadde in elcke oor een groote silvere rinck, om haer hals hebbende een groote blauwe gecraelde ketting, waeronder eenige andere craelen geregen waeren, maer sy wilde niet overcomen. Dese inwoonders hadden sommige houwers op haer sy, daer de plaeten rontom met silver waeren beslaegen ende oock de scheen (scheden) aen de eynden seer sierlyck, haer heften van haer houwers oock sierlyck met silver ingeleyt ende gewrocht. Haer visch ruylden wy haer af, om ryst ende stuckies van ysere hoepen. By den Commandeur bemerckt synde de abundantie van het silver, is geresolveert om weder naer dat dorpTamaryte seylen ende te vernemen waer dat sy aen dat silver quaemen, want sy haer goet verruylt hebbende, riepen ende wesen al dat wy weder omkeeren souden, ende sy seydenPierke Tamary, het welck te seggen is, compt teTamary. Quaemen daer ten ancker tegen den avont, op 6 vadem, steenige gront, maer alsoo ons ancker hier niet wel wilde houden ende de wint aflandich was, syn op 91⁄2vadem, steckgront geseylt ende daer geset; het dorpTamaryN.O.1⁄2myl van ons. Waeren nu op de gegiste breete van 46 gr. 40 min., ende op de lengte van 160 gr. 58 min.; alsdoen lach de anckerplaets onderCompanys lant6 gr. 32 min. besuyden het O. van ons, nagenoech 72 mylen, ende de anckerplaets onder het N.O. eynt vanEsolach alsdoen 45 gr. 42 min. beoosten het S. 461⁄4myl van ons, volgens waere cours ende veerheyt. De habytanten syn vrolyck naer lant gevaeren, die voorschreven stockouden man quaem alsdoen weder aen boort, ende had een blauw catoenen rock aen, alwaer Japansche caracters met gout op gedruckt stonden,in een groote viercante perck op syn rug. Dese rock was met alderhande coleuren van catoene gaeren genaeyt ende versiert; hy toonde syn rug, seggende of dede bewys men sou ’t lesen, maer wy hadden niemant dien ’t selve conde verstaen. Wy onthaelden dien ouden man met syn byhebbent volck met een scheeps arackien, ’t welck sy lustich mochten, riepen altemetTacoy sackie meyere, ’t welck is te seggen,sackiedrincken, want seggen tegen drinckenmeyere; riepen altemet met een vrolyck gemoetTacoy pierka Tamary, ’t welck is, vrient compt teTamary. Syn met den avont aen lant gevaeren vrolyck ende al singende. ’s Nachts regenachtich weder, met een sware mist.
b 17.
’s Morgens was ’t heel mistich regenachtich weder, syn gecomitteert met het prautie beneffens myn de 2 Assistenten Arnout Brouwer ende Davit Cassu naer lant te vaeren, ende op alles goede opmercking te nemen, ende haer soecken te ondervraegen waer sy aen het silver quaemen. Bevonden het als volcht, vooreerst wy met de prauw door de mist heenbreeckende, quaemen onder de wal tegen een cleyn rifken van clippen, alwaer wy niet over mochten maer mosten daer by omscheppen. Een inwoonder van ons boort comende, quaem ons inroeyen, hadde 4 roeyers ende een vrouw in syn vaertuych, ende riep tegen mynTacoy pierka, ende wees wy souden hem nae scheppen, hy sou ons voorroeyen; hy harder roeyende als wy conden, wachte ons dan weder in, brocht ons in een kil die naer de huysen toe liep, roeyde doen syn best ende was voor ons aen lant, liep eerst in een huys ende quam stracx weder. Terwyl quaemen wy met de prauw aan lant, maer alsoo het wat veer vlack was, heeft een prauw af laeten voeren,die vlot by onse prauw gebrocht wert, ende riepTakoy, ende wees, wy souden in die prauw overstappen om droochvoets aen lant te comen. Voor waer synde een groote beleeftheyt van desen inwoonder, syn daerin getreden, brochte ons drooch op lant, de rest van de inwoonders sleepten doen onse prauw met een grooten yver oock op ’t lant. Op strant stonden veel inwoonders, soo mannen als vrouwen ende kinderen, quaemen uyt alle hoecken voor den dach ende riepen alTacoy, ’t welck is vrient, een van de vrouwen ons verwelcomende met een bevent stemmetie. Een bedaecht man, comende van boven uyt een van de huysen, ende quam by myn ende greep myn by de hant, ende seyTacoy jankaryte, ende greep myn voorts eens vriendelyck om myn midden tot teycken van vrientschap, ende gingen soo hant aen hant naer syn huys toe, ’t welck boven in ’t groen dicht by het strant stont, ende was rontom met pallisaeden beset, met een getraliede deur daeraen. In huys comende vonden daer op een verhevendiggedig[?] alwaer matten op laegen, den selfden man sitten dien ons voorgevaeren was, synde gecleet met een blauwe catoenen rock met witte bloemen, syn vrouw aen syn slincker sy, gecleet met een rock die met veel strickies ende cruysies vernayt was, met alderhande coleur van catoene gaeren; dese rocken waeren als de Japanschecatabers. Den inwoonder wees ick sou gaen sitten aen syn rechter sy op de verhevendiggedig, synde omtrent 11⁄2voet boven de aerden, sittende op syn Japansch op de matten, die overal geleyt waeren langs het huys. Dese persoon scheen over dit dorp het meeste gesach te hebben. Dus sittende hadden een fraey discoursie met wysen, ende alsoo hy in elcke oor een grootesilvere rinck had ende syn vrouw noch veel grooter, wees waer hy dat van daen creech, sey danMiniasiama, ’t welck is te seggen, ick verstae u niet. Dus sittende liet myn 2 Japansche copere tabackpypen sien, ende seyTacoy tambaco, ’t welck is te seggen, vrient taback, heb alsdoen wat Javaensche taback omgedeelt, ende droncken in ’t ront een tambackien ende arackien, maer wilden niet drincken of mosten self eerst daer wat uyt drincken. Dan op het jongst wel merckende, dat de dranck al uyt een can quaem, droncken sonder schroom in ’t ront om. Naerdat wy soo wat met wysen ende spreecken, sonder malcander te verstaen, gediscoreert hadden, ick niet van dien quant van het silver con vernemen, hebben alsdoen onse doos laeten opdoen ende den delinquant met syn vrouw elck met wat cleynicheden vereert, ende alle de omsittende vrouwen ende kinderen desgelycx, waerover alle wel tevreden waeren; insonderheyt als ick elck een cristalyne craelde ketting om de hals hinck, roepende al lachendeTacoy, Tacoy. Des huysheers vrouw hadde een groot blau gecraelde ketting om haer hals, waer copere teyckens tusschen geregen waeren ende eenige andere coralen. Dese vrouw is opgestaen, ende heeft ons elck wat geroockte heylbot in een Japansch verlackt schutteltie gegeven, ende seyTacoy aimaira, ’t welck is vrient eet; haer beleeftheyt siende heb elck een schrootie armosyn omgedeelt, van de lengte ende breete eens schoenlints, waermede sy seer bly waeren. Sy opstaende ende haelde een oude lap van slecht Sinees goudlaecken, seggendeTacoy, ende wees of wy sulck goet niet hadden, scheen daer seer begeerich naer te wesen; maer wy toonden haer onse coopmanschap, ’t welck bestont in cleyne Sinesche spiegels, waterparelenende slechte craelen, wat laecken, sarassen, tafasilas, seylcleeden, om te betoonen als dat wy als coopluyden hier quaemen om te handelen. Terwyl is den buerman naest dese syn huys wonende, alhier in huys gecomen ende dronck eens arack ende een tabackie met ons, is doen opgestaen ende greep myn by de hant, ende noodichde myn tot synent te comen; naem met beleeftheyt myn afscheyt ende ginck met hem. Hy uytcomende ging sitten als den vorigen, maer hebbende 2 vrouwen die aen syn slincker sy gingen sitten; dese persoon had een rock aen van catoen, blau met witte oochies; syn vrouwen waeren gecleet, de een met een hennipe grove rock, wat vernaeyt synde, ruylde die van haer lyf af voor 3 snoeren watercraelen. Sy alleen loopende heeft een rock van vellen aengedaen ende quaem ende brocht myn de rock, dewelcke ick heb laeten bergen ende aen boort gebrocht tot een monster; de ander vrouw had een rock aen van robbenvellen. Syn doen tegen ons ende haer mans over gaen sitten, haer mans vereerde ons met een vel, niet wetende van wat gediert, waer tegen wy hem 2 ellen blau syden lint vereerden, hebben do. wel aen boort gebracht; den eene vrouw opstaende deelde ons elck een Japansch soo vier- als ses-cante verlackte schuttelties om, alwaer in elck 2 stucken gecoockte heylbot lach ende seydeTacoy amaira, als is te seggen, vrient eet. Corts hierop is den vorigen by geweest hebbende inwoonder, met syn wyf ende gantsche huysgesin by ons gecomen, ende brochten ons een swart geroockten salm tot schenckagie mede, ende was met ons alle vrolijck ende vriendelyck. Hebben op novens (nieuw) onse coopmanschap laeten sien, wesen of sy geen goet daervoor geven wilden, wilden het goet wel hebbenmaer wilden niet genoech van haer vellen scheyden; wees dat sy sulcke rocken voor haer vellen hebben wilden als hy aenhad. Ick haer allen wat Javaensche taback, wat naelden, ende wat naey-sy ende eenige craelde kettingties omgedeelt hebbende, schoncken haer noch eens arack ende naem myn afscheyt. Sy bedanckten ons soo het scheen geweldich, naemen alsdoen onse ganck naer het strant, waer naer toe sy ons met alle man convoyden. Wy op strant comende, quaem een out man met een lange ruyge witte baert by ons, ende naem myn by de hant, ende ginck met myn naer een opgestelt hutien dat op strant stont. Myn niemant volgende als ons eygen volck, gingen daerin ende was maer van matten opgestelt met stocken in een driehoeck, waer in ’t midden vuer aenlach, daer een ysere ketel met salm ende groen cruyt over hinck ende coockte. Gingen in ’t hutien by ’t vuer sitten, beneffens ons den ouden grysen man met noch 2 manspersonen ende 3 vrouwen, waervan de eene vrouw een cleyn kintie op haer schoot had, soo schoon als ooyt gesien heb, ’t welck een meysie was, hebbende een blauwe craelde kettingh om syn hals, waer tusschen silvere teijckens geregen waeren, aen do. ketting hingen twee groote silvere ringen, sierlyck gemaeckt, wegende met haer tween wel1⁄2pont swaer. Geseten synde droncken een arackien in ’t ront met een tabackien, terwyl schafte een van de vrouwen in drie verlackte coppies met voeties wat salm ende groen cruyt op, ende gaf ons elck daer een af, ende sey, wy souden eeten, langde ons elck twee stockies om op syn Japans daermede te eeten; een van ons daer niet wel mede connende eeten, lachten daerom. Een van de inwoonders sey tot verscheyde reysen tegen mynSpanola, maer ick hem daer niet op antwoordende, sweech voorts stil; ’t welck myn in bedencken bracht of hier wel Spaniaerts in vorige tyden geweest mochten hebben. Terwyl ick in do. hutien sat is noch wat sonders voorgevallen, te weten: haer honden afgericht tot visch vangen, soo natureel als soude connen bedencken, liggende op de sprong aen den oever van der see ende cant van de rivier, ende verlossen malcanderen of het menschen waeren, wanneer daer een een poos de uytsicht gehad heeft; de rest van de honden, 10 à 12 by troppen loopende langs strant, ende wanneer die eenige gewoel van salm sien, loopen met alle man in ’t water ende plonsten soo met swemmen, maeckende een halve maen. De salm door verbaestheyt hem dan verheft uyt het water, ende springt op plaetsen daer weynich water is of op de droochte, waerop de wachthebbende passen, ende grypen die salm; dan byten die stracx de cop af ende brengen het lyf by haer meester in huys, ende gaen dan weder op haer plaets; dit geschiet met laech water. Dit alles beoocht hebbende, deelden hier aen de vrouwen ende kinderen enige cleynicheden om tot danckbaerheyt, al waermede sy ten hoochsten vernoecht waeren. Syn doen naer de prauw gegaen, hebben soo wel versche salm als gedroochde do. ende gedroochde haerinck geruylt, als wy conden voeren, voor stuckies van ijsere hoepen ende voor ryst. Cregen oock veel salm voor cleyne stuckies linnen, dat ons volck aen haer hals hadde in plaets van dassies. De vrouwen ende de kinderen quaemen soo dick met visch op strant, als of sy de prauw wilden afloopen; den principaelste van ’t dorp siende, dat wy ons by de prauw niet wel conden redden door de menichte van ’t gepeupel, want riepenal te saemenTacoy Cany, dat is vrient ijser,[22]ende presenteerde elck syn visch; heeft met 2 à 3 woorden haer verbooden soo menichte rontom de prauw te comen, quaemen doen met 4 à 5 persoonen treffens om te verruylen, maer onse prauw viel ons te cleyn ende mosten met ruylen uytscheyden ende lieten de prauw wat van de wal afleggen. Syn doen met beyde Assistenten met noch 2 à 3 man wat opgeloopen door een groen plasierich velt, ’t welck vol geele lelys was gelyck in ons vaderlant in de tuynen wassen. Werden doen weder in een huys genoodt, al waer wy met vrientschap bejegent werden, gaeven ons wat geroockte salm ende vereerde weder aen de vrouwen ende kinderen eenige cleyne snuystering, naemen met vrientschap ons afscheyt naer de prauw toe, alwaer wy naer toe wel met 30 personen geleyt werden, waeronder oock onse sangers was, die ons verwelcompt hadden in ’t aen lant comen met singen. Dede alsnu met singen ons uytgeley ende syn met groote vrientschap van de inwoonders van lant afgescheyden, roepende in ’t wechvaerenTacoy Tamary pierka cany, als wilden seggen, als ghy weder aencompt inTamary, soo brengt meer ijser mede. Syn met een groote stortregen aen boort gecomen omtrent 4 ueren naer de middach, ende heb aen den Commandeur ons wedervaeren vertelt.
c 18.
’s Morgens was ’t mistich motrich weder, met een cleyn variabel coeltie, syn ’s ochtens beneffens myn den Assistent Davit Cassu naer lant met de prauw gestiert, om noch een deel visch te verruylen, ende met een een vriendelyck afscheyt van dese inwoonders te nemen, ende om den meest gesach hebbende een Prinse vlaggetie te vereeren met een brief. Aen lantcomende waeren seer welcom, hebben in corte tyt onse prauw vol salm ende haering geruylt, syn van de 2 meest gesach hebbende persoonen weder in huys genoodt, in huys wesende quaemen wel 50 menschen, soo vrouwen, mans ende kinderen rontom ons sitten. Ick heb haer allegaeder wat taback vereert, de kinderen ende vrouwen eenige cleynicheden, om tot gedachtenis wat voor volck wy waeren, ende onse goetheyt mochte by andere nabueren roemen, ende schonck elck eens arack om, waervoor sy al te saemen haer heel danckbaer toonden, ende riepen allen Vrient, Vrient. Heb doen met een beleeft wesen de Prince vlag aen den meest gesach hebbende gegeven met de brief, toonde hem heel danckbaer, de brief van binnen besiende lachte. Ick wees hy soude die bewaeren, als wy wederquaemen soo most hy hem ons weder sien laeten, hy heeft de brief gebercht ende liet de vlag waeyen; beduyde hem als hier weder een schip quaem, dan most hy die vlag van syn huys laeten waeyen, ’t welck wees ’t selfde soude doen; droncken daerop eens arack ende liet de trompetterWilhelmus van Nassouwenblaesen, alwaer sy groot behaegen in hadden. Sy keecken in de trompet, niet wetende of conden bedencken waer het geluyt van daen quaem. Nae gedaene rekaratie (recreatie) naem met vrientschap myn afscheyt ende syn naer boort gevaeren; quaemen met een groote regen naer de middach aen boort, ende was seer mistich. Dit dorp stont in een groene plasierige valey, alwaer afterom een schoone salmrycke rivier loopt, synde versch water ende loopt aen de West-sy van ’t dorp in see; maer de rivier is van buyten in de mont drooch met laech water, alwaer als dan door een cleyn killetje het rivierwater in seeloopt. Het water wast hier een vaem op ende neer, dan wast ende viel cort verscheyde reysen op een dach. Hier stonden, soo wy sien conden, 12 à 13 huysen, waer van der maer 7 bewoont scheenen te wesen; hier stonden oock 5 à 6 cleyne packhuysen omtrent een mans lengte boven de aerde, staende op 4 stutten ofte steylen, alwaer gedroochde visch in lach, de deuren daervan waeren van vuerenhout ende waeren maer toegebonden. Haere graeven waeren boven de aerde gelyck een cap van een huys, een mans lengte lanck ende 3 voet hooch, wel besorcht ende dicht toe benayt met groote basten van boomen. Haer huysen syn op ’t fatsoen als in het vaderlant met een laege deur, de mueren syn basten van boomen ende het dack oock van het selfde stof, seer dicht op malcanderen genaeyt; haer huysen syn van binnen sonder caemers, in ’t midden met een haertstee, in ’t dack twee veynsters, in plaets van een schoorsteen; boven de haertstee leyt het vol stokken gelyck in een hang, alwaer het vol salm ende andere visch op hangt te roocken. Sy hebben geen sout in gebruyck. Haer huysen syn rontom over de heele vloer beleyt met biesen matten, ende sommige met een verheven diggedig om op te slaepen, saegen eenige Japansche cassies ende cnassers, saegen oock veel velwerck by haer. Vonden hier geen levent gedierte als haer vischvangende ruyge witte honden; het was in haer huysen heel warm, de balcken van haer huysen waeren van vuerenhout, heel perfeckt in malcander gevoecht, hadden oock netten ende harpoenties om visch te schieten in haer huysen. Hier in ’t bosch stonden schoone groene boomen tot masten, saegen geen fruyt altoos.Terwyl wy op den 18 do. op ons vertreck stonden, saegen wy 7 manspersoonen al met groote ruygebaerden, met haer volle geweer, als synde pyl ende booch ende een houwer, uyt de O. langs het strant comen passeeren met drie jongens by haer, die elck een bos visch op haer rug droegen, hebben die ingewacht; naer ick con beoogen waeren ’t reysende luyden, omtrent by ons comende, heb haer eens arack geschoncken; dese hadden al schrooties armosyn in haer ooren, maer haer plaeten waeren beslaegen met silver, te weten van haer houwers. Sy brochten haer geweer wech ende quaemen ons mede adie seggen.
d 19.
’s Morgens claerde het weder op, de mist vertrock ende cregen een cleyn coeltie uyt een S.S.W., ende alsoo wy hier niet sonders conden vernemen, gingen onder seyl, maer quaemen corts weder ten ancker door stilte op 91⁄2vadem, goede gront, een myl van lant beoostenTamary. Hier quaemen uyt verscheyde plaetsen vaertuygen aen boort met visch, die wy haer afruylden, oock van haer een levende swarte beer. Een van dese aen boort comende inwoonders toonde aen den Commandeur een stuck mynerael ende wees dat dat silver was, ende dat de berch daer dat van daen gecomen was, in ’t S.S.W. van ons lach, ’t welck wy vermoeden het lant te syn, dat op den 14 do. beoocht hebben; ende alsoo de mist moy opclaerde, ende het coeltie uyt een S.W.t.S. moy opwackerde, maeckten seyl om uyt dese ingeseylde bocht te comen. Effen onder seyl synde, quaem een prauw met 6 personen daer in aen boort, synde gelaeden met vellen ende visch die geroockt was. In do. vaertuych sat een blanck aensienlyck oude man met een lange witte baert, aenhebbende een blau gecleurde catoene rock, maer alsoo ’t schip te harde voortganck maeckte, is beneffens de anderevaertuygen weder naer lant gevaeren. Wy wat onder seyl geweest hebbende, vonden de brief die ick by de Prince vlag aen lant gegeven had, in ’t coogel laetien after een stuck liggen, waerin wy verwondert waeren wat sy daermede meenden, of door wat oorsaeck sy dese brief daer geleyt hadden. Wy deden onse cours S.O.waert over, ’s middachts waeren wy op de gegiste breete van 46 gr. 29 min., ende op de lengte van 161 gr. 22 min., ende op de bevonden breete van 46 gr. 27 min.. Alsdoen lach de steylen hoeck beoostenTamaryN.W.1⁄2N. 21⁄2myl van ons, in ’t N. lach het lant 21⁄2, in ’t N.O. 3 myl, in ’t O. 5 myl, in ’t S.O.t.S. de veerste hoeck dien wy sien conden 8 mylen van ons, ende gaven dien hoeck de naem van Caepde Aniwa. Het was al treckende afgediept als volcht, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 18, 19, 20, 22, 23 tot 25 vadem, al steckgront; hier was een groote bocht met een groote valey laech lant, saegen overal veel huysen staen, soodat dese bocht in ’t ront heel bewoont is, saegen oock verscheyde rivieren te lantwaert inloopen, ende geleeck overal een vlacke lantsdou te syn met hooch binnenlant. Wat naer de middach de wint naer het S.t.W. loopende met een topseyls coelte, lieten het O.S.O.waert over staen, 4 mylen; was opgediept tot 30 vadem, ende daer van daen weder opgedroocht tot 13 vadem, al steckgront. Cregen doen 12 vadem, craelgront, ende waeren een myl van lant, saegen in ’t O. van ons een rivier in ’t lant strecken, al waerby veel huysen stonden, de CaepAniwalach S. 5 mylen van ons. Tegen den avont wert het heel mistich, liepen W.waert over. ’s Nachts cregen wy een moy coeltie uyt een N., stelden onse cours S. aen, hadden sont (sedert) dat wy om de W. gewentwaeren behouden W. 3 mylen, ende was afgediept als volcht, 12, 13, 14, 16, 17, 20, 23, 24, 25, 26, 28 tot 30 vadem, al steckgront. ’s Nachts in ’t S. seylen diepte het al af als volcht, 33, 34, 35, 38, 40 vadem.