DE FOARNAME UT-FEN-HUZERS YN FRYSLAN.
DE FOARNAME UT-FEN-HUZERS YN FRYSLAN.[66]Lânsljue!De ûtwrydskheit heart net by ús thús; dêrom krije wy de namme wol ris, det wy lang gjin frjeonlike minsken binne. It poeihaei, dat ’er yn ús dagen makke wirdt mei it oankommen fen in Keuning ef Prins, heart ek yn ús dagen thús: by de iene, omdet er in fortoaning meitsje wol det er folle jild hat; by de oare, omdet s’ er mei forlegen binne; mar by de measte, omdet s’ er nei siikje, ef to minsten om de ginst. Mar ongelokkich sjocht men ek, det dy greate roppers en razers de earste binne, dy in oare flagge waeije litte, as it hjar Keuning tsjinrint. It echte Fryske aerd is stadiger; fen dat aerd jow ik hjir in priuwke. Lêz it; en dêr it it wirk is fen in liddich hjildei, sa siikje der neat yn as de wille om jimme yn dizze freugdetiid op to fleurjen, en de Keuning en syn hûsgesin op myn wize de eare oan to dwaen, dy sokke hege ljue takomt.Grou, July 1841.E. H.DE FOARNAME UT-FEN-HUZERS.Douwe.Wel wiif, ik moat dy sizze, detste dy fen dizze wike hwet opskranderje moaste, en reagje en klinsgje it hele hûs út, fen ûnderen ta boppe de nael út.Beik.Wel, hwet komt my nou oer? Oars biste sa eang fen it húshimmeljen, det ik dy net kom to hearren ef to sjen as dat wirk oer de flier is.Douwe.Siz net to folle, âlde! Forline jier haw ik al de goatten om it hûs yette for dy útskrobbe; mar ja, as ik myn sin krige, den woe ik mar om de saun jier ienris húshimmelje. De earste dei twa woe ik boelgûd hâlde—dat binne plezierige dagen:—al it âld gûd scoe foart; en den woe ik in ûre ef tsjien, toalf mei de brânspuit yn it hûs om regemintsje, det ’er gjin stofke yn bleau, en gjin spin yn it libben.Beik.Ja, ja, heite, praet dou mar foart; it bêste der fen is, det gjin minske it leaut. Mar jimme manljue scoene al rare dingen wirde, as wy frouljue net heisterje en laepje mochten. Jimme kamen skielik yn jimme eigen ongemak om, en de iene lape sloech de oare. Men kin de manljue der altyd út, dy sokke smoarge têsten fen frouljue hawwe. Mar hwerom wolste nou sa mei alle geweld it hûs skjin hawwe?Douwe.Dat haw ik nou sa mar bigrepen; en dou moaste dyn moaiste pakje en dyn gnapste flodder mar klear hâlde.Beik.Nuver, nuver is ’t; mar hwet scil dat nou bitsjutte, Douwe! Dou koeste my wol for de gek hâlde, en sizze: altyd reageste for dyn eigen pleizier yn it hûs om, dwaen it nou ris for myn plezier; der wierste neat to goed ta; en den my yn ’t ein der yet in poas by útlaeitsje, dat hie ik ’er yet op ta; siz my, hwet moat dat bitsjutte?Douwe.Dat bitsjut, det as men út-fen-hûzers kriget, den moat de boel ommers himmel en skjin wêze. Nou, honke! wy krije trije út-fen-hûzers, en licht wol fjouwer, en foarname ljue der by!Beik.Wel, sa kin ik ’t net oan! Ut-fen-hûzers! en greate ljue dêr by? dêr haw ik it net grien op, Douwe! hwent it rint ek tsjin de Ljouwerter merke, en dou noadeste mar bûten myn witten om; né, ik bin gjin tel mear!Douwe.Bidarje, wyfke! aste wiste hwet foarname ljue it wierne, den scoeste sa net prate. Mar hark, dêr giet de doar, scoene se dêr al wêze? O, it is Master!Master.Joun jimme! Mei ik jimme wol hwette nijs forhelje?Beik.As ’t hwet goeds is, ja, graech den, Master.Master.Den moat ik jimme forhelje, det wy trije foarname út-fen-hûzers hjir ynFryslânkrije; hja sizze, det ús Keuning hjir komt en de Keuninginne mei hjar dochter, en licht ek in soan yette, mar dat witte se net klear.Douwe.Sjoch, sjoch, Master! jy forbruije hjir de hele boel; ik woe myn wiif ris narje en to fiter hawwe.Beik.Dêr scoeste my wer ris moai bitrekke: mar, ja wol, Master bringt it út. Binne dat nou dy trije foarname út-fen-hûzers? Dat gietúsommers net oan? Douwe seit, det se byúsút-fen-hûs komme scille; dat is ommers net wier, wol Master?Master.Ja wol, wy binne ommers Friezen! Wel nou, sy komme by jo, by my en by alle Friezen út-fen-hûs, en wy moatte mar it bêste en skjinste plakje fen ús hert for hjar rom hâlde, mar jins hûs mei dêrom ek wol skjin en klear bliuwe: hwent jimme wenje oan de wei, en as de Keuning hjir ris troch kaem to riden, en de man dy krige ris toarst, en frege jo ris om in swolch kâld wetter ef swiete sûpe, en hy kaem ris by jo yn hûs en foun hjir de boel ris heibeijich hinne lizzen, den wierne jy ommers skjin forlegen, Beik! Dêrom pas op en hâld de boel klear.Beik.Ja wol, sa’n great fornaem hear scoe fenússûpe ef wetter drinke! dat scoe him sa nij bikomme as fleanen.Master.Hwerom net? Do de Keuning yette feint wier, do hat er wakker yn dat hjitteSpanjenomramaeid tsjin de Frânsken: do hat er wis wol ris in heale rider for in friske dronk kâld wetter jaen wold, as se dêr twisken dy hege bergen sieten; ek wol byWaterlooen noch lêst byLeuven, dêr se ’t krap hiene. En mien’ jy, det in âld soldaet ’er om jowthwahim to drinken jowt, in gnappe Fryske boerinne ef in prinsesse?Beik.Fij, Master! in âld soldaet sizz’ je; jy bylde dy goede man al nuver ôf.Master.In goed man, ja wol; mar ik wol ljeaver tsjin him ite as tsjin him fjochte. Do’r byWaterloode koegel troch it skouder krige, do scoe er him de fingers-einen wol ôfbiten hawwe, sa heislike lilk wier de man, det er de oare deis net wer mei syn folk ’er op los koe.Douwe.En ik scoe bliid west hawwe, as ik ’er mei in feardige skamper ôfkaem!Beik.Ja, dou biste altyd in hird man west tsjin in weak tsjiis. Mar, Master! is de Keuning oars in goed man?Master.Krekt lyk as alle helden (krekt as ús greatede Ruiterek wier). Dy binne, sa lang as hja mei hjar fyanden wedde binne, sa troch alles hinne fûleindich, det ’er hâlden noch kearen oan is, en neijerhân binne hja sa goed as se heech binne. En det de man goed is, sjocht men oan syn wirk; hy wol it goede, en is it ’er yet net, hy siket ’er om, en dat is to priisgjen yn de man, en dêrom scil er ek in plomke fen my hawwe.Douwe.Scil de Keuning in plomke fen jo hawwe! Wel man, hwer scil dat yn bistean?Master.Wel, ik scil him in rymke foarlêze.Douwe.Nou, dat is jins minste wirk net; mar pas op, Master, en stek de man net al to folle yn de hichte: hwent flaeid wirde dy ljue rju genôch, en trochstrings to folle.Master.Dat docht in goe’ Fries net; dêr scil ik op passe; hwent it komt út it hert foart, en ik dwaen it net om hwette to freegjen. Hear mar ris!WOLKOM YN FRYSLAN.Ho! Wolkom, trijris wolkom, Keuning!Hjir op de âlde Fryske groun,By ’t folk, troch alle ieuwen hinne,As from forneamd de wrâld yn ’t roun.Ald Fryslân is fen âlde tiden’t Forskûl fen frije helden west,Hwer se efter poelen en struwellenOfsloegen alle frjemde lêst.It lân waerd troch de sé regearre,En ’t folkje fluchtte op terp en wier;It koaikjen en de fiskerijeWier ’t earme folk hjar greatst fortier.Mar dochs, ho faek de wylde weagenHjar bûken mei in iizren hân,Koe need noch dea hjar oait fortokjeFen de achting for dit âlde lân.Sjen nou dit lân, hwer jy op geane,Dat ophelle is út gulle sé;Hwer binne brûzender lânsdouwen,Oerspriede mei sok hearlik fé?It noat dat rôllet oer de lânnen,De beammen bûge fen hjar fracht,De hynzers drave oer de wegen,It blinkt jo tsjin yn folle pracht.Dat hawwe de âlde Friezen makkeTroch taei gedild en iizren flyt;In paradiis fen sompen makke,’t Gebouns fen de oceäen ta spyt.Yet rint dit âlde bloed troch de ierenFen ’t Fryske folk, dat jo sa eart,En dat it hert opljept fen freugde,Nou hjar in Held it lân regeart.Wêz’ wolkom, bêste Keuninginne!Fen deugd it foarbyld fen ús lân,Dy sels de wounen fen de krigersForboun hat mei in sêfte hân.Wêz’ wolkom, jonge faem, Princesse!Sa roppe Fryske famkes nou;Wy wolle graech jins fammen wirde,Jy wirde wis in goede frou.O Keuning! mocht jo God op ierdeIn lang en sillich libben jaen,It lân yn frede bloeije litte,En noait mei swiere pleagen slaen!Dat is de winsk fen de echte Friezen;Den wirdt dit lân in lust for jo,En ’t folk scil jo, oan ’t lette grêf ta,Forearje en tsjinje froed en trou.Dêrom, o Keuning en Princessen!Tink nou mar: wy binne út-fen-hûs;Formeitsje jimme hjir ris tige,As bern yn de âlderlike klûs.Wy hâlde net fen folle noadzjen;Mar, hawwe jimme it hjir nei ’t sin,Kom den ris op in oare tiid wer,Mei ’t hele Keunings-húsgesin.MasterJelle.Douwe.Mar, Master! Master! scille jy dat dy greate ljue sa mar foarlêze yn ús boeretael? Hja scille miene, det wy hjar foar ’t soaltsje hawwe wolle; ik frees it scil jo forkeard ôfgean.Master.En ik leau it heel net. As de Keuning my dat kwealik ôfnaem, den wier er net felle wiis; hwent wy sprekke in tael, dy sa âld is as it lân dêr wy yn wenje, en licht wol âlder. En dêrby, ús foarâlders sprieken hjar, en dêr lykje wy wol oan, mar wy binne der net mear by to forgelykjen. Hird en sterk, rûch en onbiheind wierne hja; mar it wierne kearels, dy stoene fêst as in peal boppe wetter; en fen sokke ljue hâldt ús Keuning ommers. En scoe syn Majesteit it my nou kwealik ôfnimme, as ik him yn de tael oanspriek, dy troch sokke ljue spritsen is? Ik leau it net, Douwe!Beik.Mar, Master! is dat wier, hwet jy der niis yn it rymke seinen fen de Keuninginne?Master.Ja, wol wier, Beik! Hja hat sels mei folle kosten for de earme soldaten, dy yn de lêste kriich in earm ef in skonk ôfsketten wier, in hûs ynromd, hwer det dy minsken holpen waerden; en dêr kaem hja sels meast alle dagen yn, en forboun sels wol ris in inkelde mei. En as dy minsken dêr den genêzen útgongen, den waerd hjar neijerhân in gnap stik jild ôfsein, sa lang as hjar libben dûrret, dêr sy yet mei wiif en bern in aerdich ynstruijinkje fen hawwe. Ik wit sokke wol, en dy scoene dat bêste minske wol op hânnen drage, ja, yn de dea scoene se derfor gean.Beik.Och Heare! Master, hwet binne dat bêste minsken.Master.Ja, út it kâlde Ruslân komme ek wol ’ris waerme christelike herten.Beik.Nou, it is der allike folle om, mar sokke bêste minsken scoe ik dochs wol ’ris in dei mennich út-fen-hûs hawwe wolle.Douwe.Dêr waerdste sa skjin mei forlegen, detste dy sels gjin rie wiste; dou rekkeste der sa skjin yn wei, detste net mear wiste hwetste dieste. Mienstou det dy ljue iten ite as wy; hwet scoeste hjar foarsette?Beik.Wel, ik scoe iel en ierdappels opdisse, den in skinke mei eartepûllen en blomkoal, en ta in neigeset in fikse boffert, ripe kersen en ierdbeijen; en den scoe ’k dy jongfaem, dy Princesse, dy scoe ik rizenbrij mei sûker en bûter en pypkaniel jaen.Douwe.Nou, ik hear wol oan dy, dy ljue scoene wol genôch krije; dou pijste en perseste it de ljue ek genôch ta, en den wierste hjar ek gau kwyt. Mar ien ding wier yette it slimste. Sokke greate, rike, machtige ljue dy wolle ek rejeal wêze, en dy noadden ús ek wis yn den Haech werom út-fen-hûs. Dat wier for my lang sa bryk net as for dy; ik koe mei de Keuning oer de bêste rydhynzers prate, hwent dêr hâlde wy beide fen; en wy koene ris út to riden gean; mar dou hast neat leard as tsjernjen en bûterheinen en meltsjen, hwet scoeste bigjinne? Nou, siz ik gjin wierheit, wiif?Beik.O ja, dêr waerd ik mei forlegen; ik kin ek sa lang net fen it hoarnleger. Mar ik woe hjar dochs wol in deugd dwaen.Douwe.Nou, den wit ik rie; wy moatte hjar yn ’t forfolch elts in presint dwaen; liket jy dat ek net goed ta, Master?Master.Ja, mar ik kin net folle jaen; fen dat boekstaverjen mei de jonges sjit net folle oer; mar ik wit rie: ik kin goed aei-siikje, ik stjûr hûndert ljipaeyen nei den Haech.Douwe.Fiks bitocht, Master. En dou makkeste in bêst kynsen bûter, Beik! woste dat dwaen?Beik.Jo wol in fjirder, as ik mar net nei den Haech hoef to reisgjen. Mar hwet scilstou den jaen?Douwe.Wel, ik haw forline jier in ongetider hawn, dy hie skutter yn de kamp west, en dy hat my forhelle, det ús Keuning in earste hynstepresser wier; hy siet op it hynzer, sei er, eft er der op floerre wier; en hy fleach oer de heide op sa’n meageren igewige fen in guds, det it sân yn de loft opstau; der wier net ien dy sa hird koe. Nou wol ik him myn brúntsje jaen; in edel dier ûnder de man: dat moat er ha, dêr kin er yet ris mei pronkje.Master.Mar ho sit it, kin ik ek mei jo nei Ljouwert ride, as ús Keuning dêr komt? hwent dat ding moat ik foarlêze.Douwe.Heel wol; mar jy bigripe, den moat dy moaije lange brêgemansrôk en de tripen broek oan; de greate kûtgaspen en de gouden gasp op ’e hoed moatte net forgetten wirde; en it scil bêst wêze, det Domenij ek mei rydt: mei ús beiden binne wy dochs mar just bitroud, hwent myn wiif woe mei de lytste bern ride.Master.Kom, it wirdt wer gekheit, joun jimme!DouweenBeik.Ek joun, Master!
Lânsljue!
De ûtwrydskheit heart net by ús thús; dêrom krije wy de namme wol ris, det wy lang gjin frjeonlike minsken binne. It poeihaei, dat ’er yn ús dagen makke wirdt mei it oankommen fen in Keuning ef Prins, heart ek yn ús dagen thús: by de iene, omdet er in fortoaning meitsje wol det er folle jild hat; by de oare, omdet s’ er mei forlegen binne; mar by de measte, omdet s’ er nei siikje, ef to minsten om de ginst. Mar ongelokkich sjocht men ek, det dy greate roppers en razers de earste binne, dy in oare flagge waeije litte, as it hjar Keuning tsjinrint. It echte Fryske aerd is stadiger; fen dat aerd jow ik hjir in priuwke. Lêz it; en dêr it it wirk is fen in liddich hjildei, sa siikje der neat yn as de wille om jimme yn dizze freugdetiid op to fleurjen, en de Keuning en syn hûsgesin op myn wize de eare oan to dwaen, dy sokke hege ljue takomt.
Grou, July 1841.E. H.
Douwe.Wel wiif, ik moat dy sizze, detste dy fen dizze wike hwet opskranderje moaste, en reagje en klinsgje it hele hûs út, fen ûnderen ta boppe de nael út.
Beik.Wel, hwet komt my nou oer? Oars biste sa eang fen it húshimmeljen, det ik dy net kom to hearren ef to sjen as dat wirk oer de flier is.
Douwe.Siz net to folle, âlde! Forline jier haw ik al de goatten om it hûs yette for dy útskrobbe; mar ja, as ik myn sin krige, den woe ik mar om de saun jier ienris húshimmelje. De earste dei twa woe ik boelgûd hâlde—dat binne plezierige dagen:—al it âld gûd scoe foart; en den woe ik in ûre ef tsjien, toalf mei de brânspuit yn it hûs om regemintsje, det ’er gjin stofke yn bleau, en gjin spin yn it libben.
Beik.Ja, ja, heite, praet dou mar foart; it bêste der fen is, det gjin minske it leaut. Mar jimme manljue scoene al rare dingen wirde, as wy frouljue net heisterje en laepje mochten. Jimme kamen skielik yn jimme eigen ongemak om, en de iene lape sloech de oare. Men kin de manljue der altyd út, dy sokke smoarge têsten fen frouljue hawwe. Mar hwerom wolste nou sa mei alle geweld it hûs skjin hawwe?
Douwe.Dat haw ik nou sa mar bigrepen; en dou moaste dyn moaiste pakje en dyn gnapste flodder mar klear hâlde.
Beik.Nuver, nuver is ’t; mar hwet scil dat nou bitsjutte, Douwe! Dou koeste my wol for de gek hâlde, en sizze: altyd reageste for dyn eigen pleizier yn it hûs om, dwaen it nou ris for myn plezier; der wierste neat to goed ta; en den my yn ’t ein der yet in poas by útlaeitsje, dat hie ik ’er yet op ta; siz my, hwet moat dat bitsjutte?
Douwe.Dat bitsjut, det as men út-fen-hûzers kriget, den moat de boel ommers himmel en skjin wêze. Nou, honke! wy krije trije út-fen-hûzers, en licht wol fjouwer, en foarname ljue der by!
Beik.Wel, sa kin ik ’t net oan! Ut-fen-hûzers! en greate ljue dêr by? dêr haw ik it net grien op, Douwe! hwent it rint ek tsjin de Ljouwerter merke, en dou noadeste mar bûten myn witten om; né, ik bin gjin tel mear!
Douwe.Bidarje, wyfke! aste wiste hwet foarname ljue it wierne, den scoeste sa net prate. Mar hark, dêr giet de doar, scoene se dêr al wêze? O, it is Master!
Master.Joun jimme! Mei ik jimme wol hwette nijs forhelje?
Beik.As ’t hwet goeds is, ja, graech den, Master.
Master.Den moat ik jimme forhelje, det wy trije foarname út-fen-hûzers hjir ynFryslânkrije; hja sizze, det ús Keuning hjir komt en de Keuninginne mei hjar dochter, en licht ek in soan yette, mar dat witte se net klear.
Douwe.Sjoch, sjoch, Master! jy forbruije hjir de hele boel; ik woe myn wiif ris narje en to fiter hawwe.
Beik.Dêr scoeste my wer ris moai bitrekke: mar, ja wol, Master bringt it út. Binne dat nou dy trije foarname út-fen-hûzers? Dat gietúsommers net oan? Douwe seit, det se byúsút-fen-hûs komme scille; dat is ommers net wier, wol Master?
Master.Ja wol, wy binne ommers Friezen! Wel nou, sy komme by jo, by my en by alle Friezen út-fen-hûs, en wy moatte mar it bêste en skjinste plakje fen ús hert for hjar rom hâlde, mar jins hûs mei dêrom ek wol skjin en klear bliuwe: hwent jimme wenje oan de wei, en as de Keuning hjir ris troch kaem to riden, en de man dy krige ris toarst, en frege jo ris om in swolch kâld wetter ef swiete sûpe, en hy kaem ris by jo yn hûs en foun hjir de boel ris heibeijich hinne lizzen, den wierne jy ommers skjin forlegen, Beik! Dêrom pas op en hâld de boel klear.
Beik.Ja wol, sa’n great fornaem hear scoe fenússûpe ef wetter drinke! dat scoe him sa nij bikomme as fleanen.
Master.Hwerom net? Do de Keuning yette feint wier, do hat er wakker yn dat hjitteSpanjenomramaeid tsjin de Frânsken: do hat er wis wol ris in heale rider for in friske dronk kâld wetter jaen wold, as se dêr twisken dy hege bergen sieten; ek wol byWaterlooen noch lêst byLeuven, dêr se ’t krap hiene. En mien’ jy, det in âld soldaet ’er om jowthwahim to drinken jowt, in gnappe Fryske boerinne ef in prinsesse?
Beik.Fij, Master! in âld soldaet sizz’ je; jy bylde dy goede man al nuver ôf.
Master.In goed man, ja wol; mar ik wol ljeaver tsjin him ite as tsjin him fjochte. Do’r byWaterloode koegel troch it skouder krige, do scoe er him de fingers-einen wol ôfbiten hawwe, sa heislike lilk wier de man, det er de oare deis net wer mei syn folk ’er op los koe.
Douwe.En ik scoe bliid west hawwe, as ik ’er mei in feardige skamper ôfkaem!
Beik.Ja, dou biste altyd in hird man west tsjin in weak tsjiis. Mar, Master! is de Keuning oars in goed man?
Master.Krekt lyk as alle helden (krekt as ús greatede Ruiterek wier). Dy binne, sa lang as hja mei hjar fyanden wedde binne, sa troch alles hinne fûleindich, det ’er hâlden noch kearen oan is, en neijerhân binne hja sa goed as se heech binne. En det de man goed is, sjocht men oan syn wirk; hy wol it goede, en is it ’er yet net, hy siket ’er om, en dat is to priisgjen yn de man, en dêrom scil er ek in plomke fen my hawwe.
Douwe.Scil de Keuning in plomke fen jo hawwe! Wel man, hwer scil dat yn bistean?
Master.Wel, ik scil him in rymke foarlêze.
Douwe.Nou, dat is jins minste wirk net; mar pas op, Master, en stek de man net al to folle yn de hichte: hwent flaeid wirde dy ljue rju genôch, en trochstrings to folle.
Master.Dat docht in goe’ Fries net; dêr scil ik op passe; hwent it komt út it hert foart, en ik dwaen it net om hwette to freegjen. Hear mar ris!
WOLKOM YN FRYSLAN.
Ho! Wolkom, trijris wolkom, Keuning!Hjir op de âlde Fryske groun,By ’t folk, troch alle ieuwen hinne,As from forneamd de wrâld yn ’t roun.Ald Fryslân is fen âlde tiden’t Forskûl fen frije helden west,Hwer se efter poelen en struwellenOfsloegen alle frjemde lêst.It lân waerd troch de sé regearre,En ’t folkje fluchtte op terp en wier;It koaikjen en de fiskerijeWier ’t earme folk hjar greatst fortier.Mar dochs, ho faek de wylde weagenHjar bûken mei in iizren hân,Koe need noch dea hjar oait fortokjeFen de achting for dit âlde lân.Sjen nou dit lân, hwer jy op geane,Dat ophelle is út gulle sé;Hwer binne brûzender lânsdouwen,Oerspriede mei sok hearlik fé?It noat dat rôllet oer de lânnen,De beammen bûge fen hjar fracht,De hynzers drave oer de wegen,It blinkt jo tsjin yn folle pracht.Dat hawwe de âlde Friezen makkeTroch taei gedild en iizren flyt;In paradiis fen sompen makke,’t Gebouns fen de oceäen ta spyt.Yet rint dit âlde bloed troch de ierenFen ’t Fryske folk, dat jo sa eart,En dat it hert opljept fen freugde,Nou hjar in Held it lân regeart.Wêz’ wolkom, bêste Keuninginne!Fen deugd it foarbyld fen ús lân,Dy sels de wounen fen de krigersForboun hat mei in sêfte hân.Wêz’ wolkom, jonge faem, Princesse!Sa roppe Fryske famkes nou;Wy wolle graech jins fammen wirde,Jy wirde wis in goede frou.O Keuning! mocht jo God op ierdeIn lang en sillich libben jaen,It lân yn frede bloeije litte,En noait mei swiere pleagen slaen!Dat is de winsk fen de echte Friezen;Den wirdt dit lân in lust for jo,En ’t folk scil jo, oan ’t lette grêf ta,Forearje en tsjinje froed en trou.Dêrom, o Keuning en Princessen!Tink nou mar: wy binne út-fen-hûs;Formeitsje jimme hjir ris tige,As bern yn de âlderlike klûs.Wy hâlde net fen folle noadzjen;Mar, hawwe jimme it hjir nei ’t sin,Kom den ris op in oare tiid wer,Mei ’t hele Keunings-húsgesin.
MasterJelle.
Douwe.Mar, Master! Master! scille jy dat dy greate ljue sa mar foarlêze yn ús boeretael? Hja scille miene, det wy hjar foar ’t soaltsje hawwe wolle; ik frees it scil jo forkeard ôfgean.
Master.En ik leau it heel net. As de Keuning my dat kwealik ôfnaem, den wier er net felle wiis; hwent wy sprekke in tael, dy sa âld is as it lân dêr wy yn wenje, en licht wol âlder. En dêrby, ús foarâlders sprieken hjar, en dêr lykje wy wol oan, mar wy binne der net mear by to forgelykjen. Hird en sterk, rûch en onbiheind wierne hja; mar it wierne kearels, dy stoene fêst as in peal boppe wetter; en fen sokke ljue hâldt ús Keuning ommers. En scoe syn Majesteit it my nou kwealik ôfnimme, as ik him yn de tael oanspriek, dy troch sokke ljue spritsen is? Ik leau it net, Douwe!
Beik.Mar, Master! is dat wier, hwet jy der niis yn it rymke seinen fen de Keuninginne?
Master.Ja, wol wier, Beik! Hja hat sels mei folle kosten for de earme soldaten, dy yn de lêste kriich in earm ef in skonk ôfsketten wier, in hûs ynromd, hwer det dy minsken holpen waerden; en dêr kaem hja sels meast alle dagen yn, en forboun sels wol ris in inkelde mei. En as dy minsken dêr den genêzen útgongen, den waerd hjar neijerhân in gnap stik jild ôfsein, sa lang as hjar libben dûrret, dêr sy yet mei wiif en bern in aerdich ynstruijinkje fen hawwe. Ik wit sokke wol, en dy scoene dat bêste minske wol op hânnen drage, ja, yn de dea scoene se derfor gean.
Beik.Och Heare! Master, hwet binne dat bêste minsken.
Master.Ja, út it kâlde Ruslân komme ek wol ’ris waerme christelike herten.
Beik.Nou, it is der allike folle om, mar sokke bêste minsken scoe ik dochs wol ’ris in dei mennich út-fen-hûs hawwe wolle.
Douwe.Dêr waerdste sa skjin mei forlegen, detste dy sels gjin rie wiste; dou rekkeste der sa skjin yn wei, detste net mear wiste hwetste dieste. Mienstou det dy ljue iten ite as wy; hwet scoeste hjar foarsette?
Beik.Wel, ik scoe iel en ierdappels opdisse, den in skinke mei eartepûllen en blomkoal, en ta in neigeset in fikse boffert, ripe kersen en ierdbeijen; en den scoe ’k dy jongfaem, dy Princesse, dy scoe ik rizenbrij mei sûker en bûter en pypkaniel jaen.
Douwe.Nou, ik hear wol oan dy, dy ljue scoene wol genôch krije; dou pijste en perseste it de ljue ek genôch ta, en den wierste hjar ek gau kwyt. Mar ien ding wier yette it slimste. Sokke greate, rike, machtige ljue dy wolle ek rejeal wêze, en dy noadden ús ek wis yn den Haech werom út-fen-hûs. Dat wier for my lang sa bryk net as for dy; ik koe mei de Keuning oer de bêste rydhynzers prate, hwent dêr hâlde wy beide fen; en wy koene ris út to riden gean; mar dou hast neat leard as tsjernjen en bûterheinen en meltsjen, hwet scoeste bigjinne? Nou, siz ik gjin wierheit, wiif?
Beik.O ja, dêr waerd ik mei forlegen; ik kin ek sa lang net fen it hoarnleger. Mar ik woe hjar dochs wol in deugd dwaen.
Douwe.Nou, den wit ik rie; wy moatte hjar yn ’t forfolch elts in presint dwaen; liket jy dat ek net goed ta, Master?
Master.Ja, mar ik kin net folle jaen; fen dat boekstaverjen mei de jonges sjit net folle oer; mar ik wit rie: ik kin goed aei-siikje, ik stjûr hûndert ljipaeyen nei den Haech.
Douwe.Fiks bitocht, Master. En dou makkeste in bêst kynsen bûter, Beik! woste dat dwaen?
Beik.Jo wol in fjirder, as ik mar net nei den Haech hoef to reisgjen. Mar hwet scilstou den jaen?
Douwe.Wel, ik haw forline jier in ongetider hawn, dy hie skutter yn de kamp west, en dy hat my forhelle, det ús Keuning in earste hynstepresser wier; hy siet op it hynzer, sei er, eft er der op floerre wier; en hy fleach oer de heide op sa’n meageren igewige fen in guds, det it sân yn de loft opstau; der wier net ien dy sa hird koe. Nou wol ik him myn brúntsje jaen; in edel dier ûnder de man: dat moat er ha, dêr kin er yet ris mei pronkje.
Master.Mar ho sit it, kin ik ek mei jo nei Ljouwert ride, as ús Keuning dêr komt? hwent dat ding moat ik foarlêze.
Douwe.Heel wol; mar jy bigripe, den moat dy moaije lange brêgemansrôk en de tripen broek oan; de greate kûtgaspen en de gouden gasp op ’e hoed moatte net forgetten wirde; en it scil bêst wêze, det Domenij ek mei rydt: mei ús beiden binne wy dochs mar just bitroud, hwent myn wiif woe mei de lytste bern ride.
Master.Kom, it wirdt wer gekheit, joun jimme!
DouweenBeik.Ek joun, Master!