Quum scirem adversarios talia comminisci, quod nullius aetatis Ecclesiae consuessent, et orbatos tota re, velle tamen inter angustias vocabulum possidere, solabar me vestro acumine, atque adeo mihi pollicebar, fore ut quamprimum huiusmodi technas ex ipsorum confessione cerneretis, statim homines ingenui et cordati stultas argutias in vestram intextas perniciem exscinderetis.
Gravis, Ecclesia nascente, quaestio de legitimis caeremoniis, quae credentium animos disturbavit, coacto Apostolorum et seniorum concilio, soluta est. Credidere parentibus filii, pastoribus oves, in haec verba mandantibus[24]: "Visum est Spiritui sancto et nobis." Sequuta sunt ad extirpandam haeresim, quae varia quibusque saeculis pullulavit, oecumenica veterum Concilia quatuor, tantae firmitudinis, ut iis ante annos mille singularis honos tamquam divinis vocibus, haberetur[25]. Non abibo longius. Etiam domi nostrae, comitiis regni eadem Concilia pristinum ius inviolatamque dignitatem obtinent. Haec citabo, teque ipsam[26], Anglia, dulcissima patria, contestabor. Si, quemadmodum prae te fers, quatuor ista Concilia reverebere, summum honorem primae sedis Episcopo, id est, Petro, deferes:[27] incruentum corporis et sanguinis Christi sacrificium in altari recognosces:[28] beatos Martyres, divosque omnes coelites, ut pro te Christo supplicent, obsecrabis:[29] mulierosos apostatas ab infando concubitu et incestu publico coercebis:[30] multa facies, quae demoliris; multa, quae facis, infecta voles.[31] Porro Synodos aliorum temporum, nominatim vero Tridentinam, eiusdem auctoritatis ac fidei cum primis illis fuisse, quando usus venerit, demonstraturum me spondeo atque recipio.
Auctus igitur Conciliorum omnium valido et exquisito praesidio, cur non ingrediar in hanc palaestram animo tranquillo et praesenti, observaturus adversarium, quo se proripiat? Nam et evidentissima producam, quae distorquere non poterit, et probatissima, quae respuere non audebit.
Fortasse verbosius loquendo diem extrahere conabitur; sed ab intentis hominibus, si vos rego bene novi, nec aures nec oculos compilabit. Quod si quis erit omnino tam demens, qui se unum opponat Senatoribus orbis terrae, et iis quidem omni exceptione maioribus, sanctioribus, doctioribus, vetustioribus; libenter aspiciam illud os, quod ubi vobis ostendero, reliqua cogitationibus vestris relinquam. Interim hoc monebo; qui pleno Concilio, rite atque ordine consummato, momentum et pondus abrogat, videri mihi nullo consilio, nullo cerebro; neque solum in theologicis tardum, sed etiam in politicis inconsultum. Si umquam Dei Spiritus illuxit Ecclesiae, certe illud est tempus immitendi Numinis, quum omnium ecclesiarum, quae sunt in terris patentissimae, religio, maturitas, scientia, sapientia, dignitas, unam in urbem confluxerint, adhibitisque modis omnibus divinis et humanis, quibus indagari veritas possit, promissum implorent Spiritum,[32] quo salutariter et prudenter sanciat.
Prosiliat nunc aliquis factionis haereticae magistellus, attollat supercilia, suspendat nasum, frontem perfricet, iudicesque suos scurriliter ipse iudicet. Quos ille ludos, quos iocos dabit? Repertus est Lutherus,[33] qui diceret, anteferre se Consiliis duorum suffragia bonorum et eruditorum hominum (putatote suum et Phillippi), si quando in Christi nomine consensissent. O circulos! Repertus est Kemnitius[34], qui concilium Tridentinum ad suos vertiginis importunae calculos exegerit; quid lucratus? Infamiam. Dum iste nictaverit, sepelietur cum Ario; Tridentina Synodus quo magis inveterascet, eo magis in dies eoque perennius efflorescet. Bone Deus! quae gentium varietas, qui delectus episcoporum totius orbis, qui regum et rerumpublicarum splendor, quae medulla theologorum, quae sanctitas, quae lacrymae, quae ieiunia, qui flores academici, quae linguae, quanta subtilitas, quantus labor, quam infinita lectio, quantae virtutum et studiorum divitiae augustum illud sacrarium impleverunt? Audivi ego Pontifices exsultantes, et in his Antonium, archiepiscopum Pragensem, a quo sum creatus presbyter, amplissimos et prudentissimos viros, quod in ea schola haesissent aliquot annis, ut nullum Ferdinandi Caesaris, cui multum debuerant, regalius et uberius in se beneficium colerent, quam hoc fuit quod in Tridentino gymnasio legati ex Pannonia consedissent. Intellexit hoc Caesar, qui reversis ita gratulatus est: "Aluimus vos in schola optima."
Huc invitati fide publica, cur non properarunt adversarii, ut eos palam refellerent, in quos ranunculi coaxant e cavernulis?—Hussio et Hieronymo fregere fidem, inquiunt—Qui?—Constantiensis Concilii proceres—Falsum est: nullam dedere. Sed nec in Hussium tamen animadversum fuisset, nisi homo perfidiosus et pestilens, retractus ex fuga, quam ei Sigismundus Imperator periculo capitis interdixerat, violatis etiam conditionibus, quas scripto pepigerat cum Caesare, vim omnem illius diplomatis enervasset. Fefellit Hussium praecipitata malitia. Iussus enim, quum barbaras in sua Bohemia tragoedias excitasset, semetipsum sistere Constantiae, despexit praerogativam Concilii; securitatem periit a Caesare, Caesar obsignavit, christianus orbis resignavit maior Caesare. Redire ad mentem haeresiarcha noluit: periit. Hieronymus vero Pragensis furtim venit Constantiam, protectus a nemine; deprehensus comparuit, peroravit, habitus est perbenigne, liber abiit quo voluit, sanatus est, haeresim eiuravit, relapsus est, exustus est.
Quid toties unum exemplum de sexcentis exagitant? Repetant annales suos. Martinus ipse Lutherus (a. 1518) odium Dei et hominum, Augustae positus coram Cardinale Caietano, nonne quod potuit, eructavit, et Maximiliani litteris communitus excessit? Idem accitus Wormatiam (a. 1521), quum et Caesarem et plerosque Imperii principes haberet infensos, nonne Caesaris verbo tutus fuit? Postremo lutheranorum et zuinglianorum capita, praesente Carolo quinto, haereticorum hoste victore, domino, nonne datis induciis confessiones suas innovatas exhibuere comitiis Augustanis, et sospites abiere? Haud secus litterae Tridientinae locupletissimas adversario cautiones providerant:[35] uti noluit. Nimirum se iactat in angulis in quibus ubi tria verba graeca sonuerit, sapere videatur; abhorret a luce, quae litteratorem in numero poneret, et ad honesta subsellia devocaret. Catholicis Anglis tale chirographum impunitatis impetrent, si diligunt salutem animarum. Nos Hussium non causabimur; verbo Principis innixi, convolabimus.
Sed ut, unde sum egressus, eo regrediar, Concilia generalia mea sunt, primum, ultimum, media; his pugnabo. Hastam exspectet adversarius amentatam, quam avellere numquam poterit. Prosternatur in eo satanas, Christus vivat.
Antiochiae, qua primum in urbe Christianorum nobile cognomentum increbuit, Doctores,[36] id est, eminentes theologi; et Prophetae, id est, concionatores perquam celebres, floruerunt. Huiusce generis "scribas et sapientes, doctos in regno Dei, nova promentes et vetera,"[37] Christum callentes et Moysem, Dominus ipse futuros gregi prospexerat. Hos, ingentis beneficii loco donatos, explodere, quanti maleficii est? Explosit adversarius. Quid ita? Quia stantibus illis, concidisset. Id ego quum pro certissimo comperissem, pugnam simpliciter exoptavi, non illam iocularem, qua turbae velitantur in compitis, sed istam severam et acrem, qua congredimur in vestris Philosophorum spatiis:
/*-pede pes, densusque viro vir.
Ad Patres si quando licebit accedere, confectum est praelium; tam sunt nostri, quam Gregorius ipse decimus tertius, filiorum Ecclesiae Pater amantissimus. Nam ut omittam loca sparsa, quae ex monumentis veterum conquisita, nostram fidem apposite affirmateque propugnant; tenemus horum integra volumina, quae de industria religionem, quam tuemur, evangelicam distincte copioseque dilucidant. Duplex Hierarchia Martyris Dionysii[38] quas classes, quae sacra, quos ritus edocet? Pupugit ea res Lutherum[39] tam valde, ut huius opera "simillima somniis, nec non perniciosissima" iudicaret. Imitatus parentem Caussaeus,[40] nescio quis terrae filius, ex Gallia, non est veritus hunc Dionysium, inclytae gentis Apostolum, vocitare "delirum senem." Centuriatores[41] vehementer offendit Ignatius et Calvinum,[42] ut in eius epistolis "deformes naevos, et putidas naenias" hominum quisquiliae notarint. Censoribus[43] illis "fanaticum quiddam" Irenaeus edixit; Clemens auctor Stromatum "zizania faecesque protulit;"[44] reliqui Patres huius aevi, sane apostolici viri, "blasphemias et monstra posteris reliquerunt." In Tertulliano rapiunt avide, quod a nobis edocti, nobiscum communiter detestentur; sed meminerint libellum de Praescriptionibus,[45] qui nostri temporis sectarios tam insigniter perculit, numquam fuisse reprehensum. Hippolytus, Portuensis[46] episcopus, quam belle, quam clare Antichristi nervum, lutherana tempora, praemonstravit? Eum propterea "scriptorem infantissimum et larvam" nominant. Cyprianum, delicias et decus Africae, Gallicanus ille criticus[47] et Magdeburgici[48] "stupidum, et destitutum Deo, et depravatorem poenitentiae" nuncuparunt. Quid admisit? Scripsit enim de virginibus, de lapsis, de unitate Ecclesiae tractationes euismodi, eas etiam epistolas Cornelio, Romano Pontifici, ut nisi fides huic martyr detrahatur, Petrus Martyr Vermilius, omnesque cum eo foederati, peiores adulteris et sacrilegis habeantur. Ac ne singulis insistam diutius, Patres huius saeculi damnantur omnes, "quippe qui doctrinam de poenitentia mire depravarint."[49] Quo pacto? Nam austeritas canonum, quae viguit ea tempestate, maiorem in modum displicet huic sectae plausibili, quae tricliniis aptior, quam templis, voluptarias aures titillare et pulvillos omni cubito[50] solet assuere.
Quid aetas proxima, quid peccavit? Chrysostomus et ii Patres "iustitiam fidei foede" videlicet "obscurarunt."[51] Nazianzenus, quem honoris causa, Theologum veteres appellarunt, Caussaeo[52] iudice, "Fabulator, quid affirmaret, nesciit." Ambrosius "a cacodaemone fascinatus est." Hieronymus "aeque damnatus, atque diabolus: iniuriosus Apostolo,[53] blasphemus, sceleratus, impius." "Vnus" Gregorio Massovio[54] "pluris est Calvinus, quam centum Augustini." Parum est, centum; Lutherus[55] "nihili facit adversum se mille Augustinos, mille Cyprianos, mille Ecclesias." Longius rem deducere, supervacaneum puto. Nam in hos, qui bachantur, quis miretur in Optatum, Athanasium, Hilarium, Cyrillos, Epiphanium, Basilium, Vincentium, Fulgentium, Leonem, Gregoriumque Romanum fuisse procacissimos?
Quamquam si datur ulla rebus iniustis iusta defensio non inficior habere Patres, ubicumque incideris, quod isti, dum sibi consentiunt, necessario stomachentur. Etinem qui odere stata ieiunia, quo animo oportet esse in Basilium, Nazianzenum, Chrysostomum, qui de quadragesima et indictis ieiuniorum feriis, tamquam de rebus iam usitatis, conciones egregias publicarunt? Qui suas animas auro, libidine, crapula et ambitiosis conspectibus vendiderunt, possuntne non esse inimicissimi Basilio, Chrysostomo, Hierionymo, Augustino, quorum excellentes libri de monachorum instituto, regula, virtutibus, teruntur?
Qui captivam hominis voluntatem invexere, qui christiana funebria sustulere, qui Divorum reliquias incendere, sintne placabiles Augustino, qui de libero arbitrio libros tres, de cura pro mortuis unum, de miraculis ad Basilicas et memorias Martyrum prolixum caput nobilissimi operis[56] et conciones aliquot exaravit? Qui fidem suis captiunculis metiuntur, nonne succenseant Augustino, cuius est insignis epistola,[57] qua se profitetur antiquitati, consensioni, successioni perpetuae et Ecclesiae, quae sola inter tot haereses Catholicae nomen usucapione vindicat assentire?
Optatus, Milevitanus episcopus, Donatianam partem revincit[58] ex communione Catholica; nequitiam accusat ex decreto Melchiadis (lib. 1); haeresim refutat ex ordine Romanorum Pontificum (lib. 2); insaniam patefacit ex Eucharistia et chrismate contaminatis (lib. 3); sacrilegium horret ex diffractis altaribus "in quibus Christi membra portata sunt," pollutisque calicibus "qui Christi sanguinem tenuerunt," (lib. 6). De Optato quid sentiant, aveo scire, quem Augustinus[59] ut venerabilem et catholicum episcopum, Ambrosio parem et Cypriano; quem Fulgentius[60] ut sanctum et fidelem Pauli interpretem, Augustini similem et Ambrosii, meminerunt.
Athanasii Symbolum in templis concinunt. Num favent ei, qui Antonium Eremitam Aegyptium,[61] gravis auctor, accurato libello dilaudaverit, quique cum Alexandrina Synodo[62] iudicium Sedis Apostolicae, Divi Petri, suppliciter appellarit? Prudentius in hymnis quoties precatur Martyres, quos decantat? Quoties ad eorum cineres et ossa Regem Martyrum veneratur? Num hunc probabunt? Hieronymus pro Divorum reliquiis et honoribas scribit in Vigilantium, in Iovinianam pro virginitatis gradu. Huccine patientur? Ambrosius[63] tutores suos Gervasium et Protasium, celebritate notissima, in Arianam ignominiam honestavit; cui facto divinissimi Patres[64] encomium tribuere: quod factum Deus non uno prodigio decoravit. Num benevoli sunt Ambrosio futuri? Gregorius Magnus, noster Apostolus, planissime noster est, eoque nomine nostris adversariis odiosus; quem Calvini[65] rabies negat in schola sancti Spiritus educatum, propterea quod sacras imagines illitteratorum libros appellasset.
Dies me deficeret numerantem epistolas, conciones, homilias, orationes, opuscula, disceptationes Patrum, in quibus ex apparato graviter et ornate nostra catholicorum dogmata roborarunt. Quamdiu apud bibliopolas ista venierint, tamdiu frustra nostrorum codices prohibentur; frustra servantur aditus oraeque maritimae; frustra domus, arcae, scrinia, capsulae disquiruntur; frustra tot portis minaces tabulae suffiguntur. Nullus enim Hardingus, nec Sanderus, nec Stapletonus, nec Bristolius haec nova somnia vehementius, quam hi, quos recensui, Patres, insectantur. Talia cogitanti accrevit animus et desiderium pugnae, in qua, quoquo se moverit adversarius, nisi gloriam Deo cesserit, feret incommodum. Patres admiserit, captus est; excluserit, nullus est.
Adolescentibus nobis ita contigit. Ioannes Ivellus antesignanus calvinianorum Angliae, catholicos ad Divi Pauli Londinensium incredibili iactantia lacessivit, invocatis per hypocrisim et imploratis Patribus, quicumque intra salutis annum sexcentesimum claruisset. Accipiunt conditionem memorabiles viri, qui tum exsulabant Lovanii, summis licet difficultatibus propter iniquitatem suorum temporum circumsepti. Ausim dicere, tanto popularibus nostris bono fuisse illam Ivellii astutiam, inscitiam, improbitatem, impudentiam, quas ii scriptores feliciter expanderunt, ut vix aliud quidquam, memoria mea, provenerit Anglorum Ecclesiae laboranti fructuosius. Edictum continuo valvis appenditur, ne qui codices illiusmodi legerentur, neve haberentur. Quum tantis clamoribus propemodum extorti prodiissent, didicere quicumque negotium attigissent, Patres fuisse catholicos, id est, nostros. Neque hoc sibi suisque vulnus inflictum Laurentius Humfredus[66] tacuit; qui quum alte Ivellum quoad caetera sustulisset, unam ei notam aspersit inconsiderantiae, quod Patrum calculos recepisset, quibuscum sibi nihil esse commercii, nec fore, sine ulla circuitione proloquitur.
Pertentavimus etiam familiariter aliquando Tobiam Matthaeum, qui nunc in concionibus dominatur, quem propter bonas artes et virtutum semina dileximus, ut responderet ingenue, possetne qui Patres assiduus lectitaret, istarum esse partium, quas ille suaserat. Retulit, non posse, si pariter eos legeret iisque crederet. Verissimum hoc verbum est, neque aliter eum nunc, aut Mattheum Huttonum, qui vir nominatus in paucis, versare Patres dicitur, aut reliquos adversarios, qui hoc faciunt, sentire arbitror.
Hactenus ergo securus in hanc aciem potui descendere, bellaturus cum, iis, qui quasi auribus lupum teneant, aeternam causae maculam cogantur inutere, sive recusent Patres, sive deposcant. Nam in altero fugam adornant, in altero suffocantur.
Si quibus umquam cordi curaeque fuit id, quod maximopere nostris fuit et esse debet: "Scrutamini Scripturas,"[67] facile princeps et palmares in hoc genere sanctissimi Patres exstitere. Horum opera sumptuque tot gentibus et linguis transcripta Biblia et importata sunt; horum periculis et cruciatibus erepta de flammis hostilibus et vastitate; horum laboribus et vigiliis omnem in partem enucleata studiosissime; die noctuque sacras Litteras imbibere, de suggestibus omnibus sacras Litteras edidere, immensa volumina sacris Litteris ditavere, fidelissimis commentariis sacras Litteras explicuere cibos et inediam sacris Litteris condivere, occupati denique sacris in Litteris, ad senectutem decrepitam pervenere.
Quod si frequenter ipsi quoque ab auctoritate maiorum, ab Ecclesiae praxi, a successione Pontificum, a Conciliis oecumenicis, a traditionibus apostolicis, a cruore Martyrum, a scitis Praesulum, a visis eventisque mirabilibus argumentati sunt; tamen omnium maxime et libentissime sanctarum Litterarum testimonia densa conglobant, haec premunt, in his habitant, huic "armaturae fortium" duces robustissimi, sarta tecta civitatis Dei contra nefarios impetus quotidie munientes, optimo iure primas partes honoratissimasque porrigunt.
Quo magis demiror illam exceptionem adversarii superbam et fatuam, qui velut aquam in profluente quaeritans, sic in Scripturis confertissimis Scripturarum penuriam obiectat. Tantisper se Patribus assensurum dicit, dum sacris Litteris adhaerescunt. Num loquitur ex animo? Curabo igitur procedant armati atque stipati Christo, Prophetis, Apostolis atque omni apparatu biblico, celeberrimi auctores, antiquissimi Patres, sanctissimi viri, Dionysius, Cyprianus, Athanasius, Basilius, Nazianzenus, Ambrosius, Hieronymus, Chrysostomus, Augustinus, latinusque Gregorius. Regnet in Anglia fides illa, quam hi Patres, amicissimi Scripturarum, ex Scripturis exstruunt. Quas afferunt, afferemus; quas conferunt, conferemus; quod inferunt, inferemus. Placet? Excrea, dic sodes—Minime vero, inquis, nisi recte exponant—Quid est hoc ipsum, recte? Arbitratu tuo. Nihilne pudet labyrinthi?
Ergo quum sperem in Academiis florentissimis consociatum iri bene multos, qui, non pingui Minerva, sed acuto iudicio in has controversias inspecturi sunt, et horum responsa nugatoria libraturi, laetus hunc diem campi praestolabor, ut qui contra sylvestres tumulos mendiculorum inermium nobilitatem et robur Ecclesiae Christi cogitem educere.
Pristinam Ecclesiae faciem historia prisca retegit. Huc provoco. Certe antiquiores historici, quos etiam usurpant adversarii, fere numerantur Eusebius, Damasus, Hieronymus, Ruffinus, Orosius, Socrates, Sozomenus, Theodoretus, Cassiodorus, Gregorius Turonensis, Vsuardus, Regino, Marianus Sigebertus, Zonaras, Cedrenus, Nicephorus. Quid narrant? Nostrorum laudes, progressus, vicissitudinem, hostes. Imo vero, quod observes diligenter, illi qui dissident a nobis odio capitali, Philippus, Pantaleon, Funecius, Magdeburgici, quum se ad scribendam vel chronologiam Ecclesiae vel historiam appulissent, nisi nostrorum gesta colligerent, ac inimicorum Ecclesiae nostrae fraudes et scelera coacervarent, mille quingentos annos argumento vacui praetermitterent.
Cum his considera peculiares certarum historiographos regionum, qui unius acta cuiusque populi curiosius operosiusque scrutati sunt. Ii quasi Spartam adepti, quam locupletare modis omnibus et perpolire cuperent, qui ne convivia quidem lautiora, aut manicatas tunicas, aut pugionum capulos, aut inaurata calcaria, talesque minutias, si novitatem saperent, tacuere; profecto, si quid in religione mutatum, aut a primis degeneratum saeculis inaudissent, frequentes memorassent; si non frequentes, saltem aliqui: si non aliqui, unus aliquis absque dubio. Nullus omnino, neque benevolus nobis, neque malevolus, non modo quidquam tale prodidit, sed nec significavit.
Verbi gratia. Dant nobis adversarii, nec aliter possunt, fuisse Romanam Ecclesiam aliquando Sanctam, Catholicam, Apostolicam: tum quum haec a Divo Paulo promeruisset elogia:[68] "Vestra fides annuntiatur in universo mundo: sine intermissione memoriam vestri facio: Scio quia venien ad vos, in abundantia benedictionis Christi veniam: Salutant vos omnes Ecclesiae Christi: Vestra enim obedientia in omnem locum divulgata est." Tum quum ibi Paulus in libera custodia[69] disseminaret Evangelium; tum quum in ea quondam "Babylone coelectam Ecclesiam"[70] Petrus regeret; tum quum ille Clemens,[71] apprime laudatus ab Apostolo,[72] sederet ad ipsa gubernacula; tum quum profani Caesares,[73] ut Nero, Domitianus, Traianus, Antoninus, Romanos Pontifices laniarent; tum etiam, vel Calvino[74] teste, quum Damasus, Siricius, Anastasius, Innocentius, clavum tenerent Apostolicum. Hoc enim saeculo nihil adhuc, praesertim Romae, digressos ab Evangelica doctrina, liberaliter ille concedit.
Quando igitur hanc fidem tantopere celebratatam Roma perdidit? Quando esse desiit, quod ante fuit? Quo tempore, quo Pontifice, qua via, qua vi, quibus incrementis urbem et orbem religio pervasit aliena? Quas voces, quas turbas, quae lamenta progenuit? Omnes orbe reliquo sopiti sunt, dum Roma, Roma, inquam, nova sacramenta, novum sacrificium, novum religionis dogma procuderet? Nullus exstitit historicus neque latinus, neque graecus, neque remotus, neque citimus, qui rem tantam vel obscure iaceret in commentarios?
Ergo perspicuum hoc quidem est, si, quae nos credimus, historia multa et varia, nuntia vetustatis, vita memoriae, loquitur ac repetit affluenter; quae vero isti obtrudunt, nulla naratio post homines natos in Ecclesia valuisse commeminit: et Historicos esse meos, et incursiones adversarias esse frigidissimas, quae nihil movere possint, nisi prius receptum sit, omnes omnium temporum christianos in spissam perfidiam atque in gehennae voraginem corruisse, donec Lutherus Boram constuprasset.
Ego vero, praestantissimi viri, quum de multis haeresibus quaedam apud me opiniosissimorum portenta reputo, quae mihi venient expugnanda; meipsum inertiae nequitiaeque condemnem, si cuiusquam in experiundo facultatem aut vires extimescerem. Sit ingeniosus, sit eloquens, sit exercitatus, sit omnium librorum helluo; tamen aridus et balbus appareat necesse est, quum haec tam "adunata" sustentabit. Disputabitur enim, si forte nobis annuent, de Deo, de homine, de peccato, de iustitia, de sacrimentis, de moribus. Videro an ausint asseverare, quae sentiunt, quaeque, rebus addicti necessariis, divulgant in scriptiunculis. Faxo norint ista suorum axiomata.
DE DEO.—"Deus est auctor et causa[75] peccati, volens, suggerens, efficiens, iubens, operans, et in hoc impiorum scelerata consilia gubernans. Proprium Dei opus fuit,[76] ut vocatio Pauli, sic adulterium Davidis, Iudaeque proditoris impietas." Monstrum hoc, cuius Philippum aliquando puduit, Lutherus[77] tamen, a quo Philippus hauserat, quasi oraculum coeleste miris extollit laudibus, et alumnum suum eo nomine tantum non exaequat[78] Apostolo Paulo. Percontabor etiam, quid animi Luthero fuerit, quem Angli[79] calviniani "virum divinitus datum ad orbem illuminandum" pronuntiant, quum hunc versum demeret supplicationibus Ecclesiae.[80] "Sancta Trinitas, unus Deus, miserere nobis."
DE CHRISTO.—Mox ad personam Christi progrediar. Quaeram ista sibi quid velint; Christus De Filius, Deus de Deo? Calvino:[81] "Deus ex sese," Bezae:[82] "Non est genitus de Patris essentia." Item: "Duae constituantur in Christo uniones hypostaticae,[83] altera animae cum carne, Divinitatis cum humanitate altera." "Locus apud Ioannem:" 'Ego et Pater unum sumus,' non ostendit Christum Deum 'homoousion'[84] Deo Patri." Sed et 'anima mea, inquit Lutherus,[85] odit hoc verbum 'homoousion.'" Pergite: "Christus ab infantia non fuit gratia consummatus,[86] sed animi dotibus velut caeteri homines adolevit: usu factus quotidie sapientior, ita ut puerulus ignorantia laborarit." Quod perinde est, ac si dicerent originis labe et vitio sordidatum. Sed cognoscite diriora: "Christus, quum orans in horto, sudoribus aquae manaret et sanguinis, sensu damnationis aeternae cohorruit:[87] vocem edidit sine ratione, sine spiritu, vocem doloris impetu repentinam; quam, ut non satis meditatam, cleriter castigavit." Estne aliquid amplius? Attendite: "Christus, quum actus in crucem exclamaret:" 'Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me?' accensus est flammis inferni,[88] desperationis voceni emisit, non aliter affectus, quam si pereundum ei foret internecione sempiterna."
His etiam, si quid possunt, addant: "Christus, inquiunt,[89] descendit ad inferos, id est, mortuus gehennam gustavit, nihilo minus quam animae damnatorum, nisi quod sibi restituendus erat.—Quandoquidem enim morte corporea nobis nihil profuisset;[90] anima quoque luctari cum morte debuit aeterna, atque hoc modo nostrum scelus suppliciumque dependere." Ac ne quis forte suspicetur, istud Calvino per incuriam obrepsisse, idem Calvinus:[91] "Omnes vos, si qui doctrinam istam solatii plenam exagitastis, perditos" appellat "nebulones." Tempora, tempora, cuiusmodi monstrum aluistis? Cruor ille delicatus et regius, qui de innocentis Agni corpore lacerato fissoque scaturiit, cuius cruoris una guttula propter dignitatem Hostiae mille mundos redimere potuisset, nihil humano genet profecit, nisi "mediator Dei et hominum (1 Tim ii. 5), homo Christus Iesus mortem quoque secundam (Apoc. ii. 11)," mortem animae, mortem gratiae, peccati solius et exsecrabilis blasphemiae sociam, pertulisset? Prae hac insania modestus videbitur Bucerus, quamquam est impudens, qui[92] infernum in symbolo sepulcrum accipit, per epexegesim valde praeposteram, ac potius tautologiam ineptam atque stolidam.
Anglicani sectarii, pars Calvino, idolo suo, pars Bucero, magno magistro, solent accedere; pars etiam submurmurant in hunc articulum, ne quid facessat ultra molestiae, quemadmodum sine tumultu penitus eximatur de Symbolo. Id veno etiant fuisse tentatum in conventiculo quodam Londinensi, memini narrasse mihi, qui interfuit, Richardum Chenaeum, miserrimum senem, male mulctatum a latronibus foris, neque tamen ingressum in paternam domum. Hactenus de Christo.
DE HOMINE.—De homine[93] quid? "Imago Dei penitus in homine deleta est, nulla boni scintilla superstite: tota natura quoad omnes animae partes ita funditus eversa, ut ne renatus quidem et sanctus quidquam sit aliud intrinsecus, nisi mera corruptio atque contagio." Quorsum ista? Vt qui sola fide gloriam rapturi sunt, in omnium turpitudinum coeno volutati, naturam accusent, virtutem desperent, praecepta deonerent.
DE PECCATO.—Huc Illyricus, Magdeburgensium primipilus, illud suum adiecit immane placitum[94] de originis peccato, quod esse vult: "Intimam substantiam animarum, quippe quas, post Adami lapsum, diabolus ipse procreet, et in sese transformet." Hoc quoque tritum est in hac faece: "Omnia peccata esse paria:"[95] sed ita (ne Stoici reviviscant), "si Deo iudice ponderentur." Ac si Deus, aequissimus iudex, oneri nostro cumulum potius, quam levamentum faceret, et id, quod non est in re, quum sit ipse iustissimus, exaggeraret. Hac trutina non levius in Deum severissime iudicantem deliquerit ille caupo, qui gallum gallinaceum, quando non est opus, occiderit, quam infamis ille sicarius, qui plenus Beza, Gallum heroa Guisium, admiribili virtute principem, displosa fistula interemit; quo facinore nihil vidit orbis noster aetate nostra funestius, nihil luctuosius.
DE GRATIA.—Sed fortasse, qui tam sunt in peccati conditione tetrici, magnifice philosophantur de divina gratia, quae huic malo succurrere ac mederi possit. Praeclaras vero isti partes assignant gratiae, "quam neque infusam cordibus nostris, neque ad resistendum sceleribus validam esse latrant, sedextra nos in solo Dei favore[96] collocant: "qui favor non emendet impios, nec purget, nec illuminet, nec ditet; sed veterem illam sentinam adhuc manantem atque foetentem, ne deformis et odiosa putetur, Deo connivente, dissimulet. Quo suo plasmate tantopere delectantur, ut ne "Christus quidem aliter apud illos[97] gratia plenus et veritate dicatur, quam quod ei Deus Pater mirandum in modum faverit."
DE IVISTITIA.—Quae res ergo iustitia est? Relatio.[98] Non enim ex theologics concinnata virtutibus, fide, spe, charitate, quae animam suo nitore convestiant; sed tantum "occultatio delicti, quam qui sola fide prehenderit, ille tam de salute certus est, ac si iampridem interminato coeli gaudio[99] frueretur." Age, somniet hoc; sed unde constare poterit de futura perseverantia, qua qui caruit, exivit infelicissimus, licet ad tempus pure pieque iustitiam coluisset? Imo vero, "haec tua fides, Calvinus ait[100], nisi tuam tibi perseverantiam firme pronuntiet, ut hallucinari nequeas, tamquam inanis et languida sperneretur." Agnosco discipulum Lutheri. "Christianus, inquit ille[101] etiam volens, non potest salutem perdere, nisi nolit credere."
DE SACRAMENTIS.—Ad Sacramenta festino. Nullum, nullum, non duo, non unum, O Sancte Christe, reliquerant. Ipsorum quippe panis venenum est; Baptismus etsi adhuc verus, tamen ipsorum iudicio "nihil est, non est unda salutis, non est canalis gratiae, non derivat in nos Christi merita; sed significatio dumtaxat salutis est. Itaque nihilo pluris Baptismum Christi, quoad naturam rei, quam Ioannis facere caeremoniam. Si habeas, recte; si careas, nihil damni: crede, salvus es, antequam abluere."[102] Quid ergo parvuli, qui nisi iuventur virtute Sacramenti, sua fide miselli nihil assequuntur? "Potius quam Sacramento Baptismatis quidquam tribuamus, inquiunt Magdeburgici,[103] demus inesse fidem ipsis infantulis, qua serventur, cuius fidei pulsus quosdam abditos intelligant" ipsi, qui vivant necne, nondum intelligunt. Durum. Si hoc adeo durum est, Lutheri pharmacum auditote: "Praestat, inquit,[104] omittere, quandoquidem nisi credat infans, nequidquam lavatur." Haec illi quidem ancipites animo, quidnam enuntient categorice. Ergo Balthassar Pacimontanus diribitor interveniat; qui parens Anabaptistarum, quum parvulis motum fidei non posset affingere, Lutheri cantiunculam adprobavit, et paedobaptismum eiiciens e templis, "neminen nisi adultum fonte sacro decrevit abluere." Ad reliqua Sacramenta quod attinet, quamvis illa bestia multiceps horrendas eiectet contumelias, tamen quia quotidianae iam sunt et callum auribus obduxerunt, hic praetereo.
DE MORIBVS.—Restant haereticorum de vita et moribus frusta nocentissima, quae Lutherus evomi in chartas, ut ex unius pectoris impuro gurgustio pestem lectoribus inhalaret. Audite patienter, et erubescite, et mihi date veniam recitanti: "Si nolit uxor[105], aut non possit, veniat ancilla. Siquidem res uxoria tam est cuique necessaria, quam esca, potus, somnus. Matrimonium est virginitate multo praestantius; eam Christus, eam Paulus dissuaserunt hominibus christianis." Sed haec fortasse propria Lutheri sunt? Non sunt. Etiam nuper a meo Charco,[106] sed misere timideque defenduntur. Vultis ne plura? Quidni? "Quanto sceleratior es, inquit,[107] tanto vicinior gratiae. Omnes actiones bonae peccata sunt; Deo iudice, mortifera; Deo propitio, leviuscula[108]—Nemo malum suapte voluntate cogitat[109]—Decalogus nihil ad christianos[110]—Opera nostra Deus nequaquam curat—Soli recte participant coena Dominica, qui tristes, afflictas, perturbatas, confusas, erraticas apportant conscientias.—Confitenda crimina sunt, sed cuilibet, qui si te vel ioco absolverit, modo credideris, absolutus es.—Legere preces horarias non est sacerdotum, sed laicorum—Christiani liberi sunt a statutis hominum." Satis superque lacunam istam commosse videor. lam finio. Nec vero putetis iniquiorem esse me, qui lutheranos et zuinglianos promiscue coarguerim; nam isti memores a quo proseminati sint, inter se fratres et amici volunt esse,[111] adeoque gravem interpretantur iniuriam, quum in ulla re praeter unam, discriminantur.
Equidem non sum tanti, ut vel mediocrem locum mihi sumam in selectis theologis, qui hodie bellum haeresibus indixere; sed hoc scio, quantuluscumque sum, periclitari me non posse, dum Christi gratia fultus adversum talia commenta, tam invisa, tam insulsa, tam bruta, coelo terraque iuvantibus, praeliabor.
Scitum est, inter caecos luscum regnare posse. Apud rudes valet saepe fucata disputatio, quam schola Philosophorum exsibilat. Multa peccat adversarius in hoc genere; sed quatuor fallacies plerumque consuitur, quas in Academia malim, quam in trevio, retexere.
Primum vitium [Greek: skiamachia] est, quae auras et umbras magno contau diverberat. Hoc pacto: contra coelibes iuratos et votos in castimoniam, quod nuptiae bonae sint, virginitas melior, offeruntur Scripturae loquentes honorifice de coniugio. Quem feriunt? Contra meritum hominis christiani, tinctum Christi sanguine, alioquin nullum, promuntur testimonia, quibus iubemur, nec naturae, nec legi, sed sanguini Christi fidere. Quem refellunt? In eos, qui colunt Coelites, ut famulos Christi maxime gratiosos, citantur integrae pagellae, quae vetant colere multos Deos. Vbinam sunt? Huiusmodi argumentis, quae apud haereticos infinita reperio, nobis esse detrimento non poterunt; vobis esse fastidio poterunt.
Aliud vitium [Greek: logomachia] est, quae sensa deserens, loquaciter cum verbo litigat, "Invenias mihi Missam, inquiunt, aut Purgatorium in Scripturis." Quid ergo? Trinitas, Homoousion, Persona, nusquam sunt in Bibliis, quia voces istae non sunt? Affine est huic peccato litterarum aucupium; quum neglecta consuetudine et mente loquentium, quae vita vocabuli est, adversus elementa contenditur. Nempe sic aiunt: "Presbyter nihil est Graecis, nisi senior; Sacramentum, quodvis mysterium." Caeterum acute D. Thomas,[112] ut omnia: "In vocibus, inquit, videndum, non tam ex quo, quam ad quid sumantur."
Tertium, [Greek: homonumia] est, longe lateque patens. Vt: "Quorsum ordo sacerdotum; quum Ioannes (Apoc. v. 10) omnes nos vocaverit sacerdotes?" Etiam hoc addidit: "Regnabimus super terram." Quorsum ergo reges? Item: "Propheta (Isai. LVIII. 6) celebrat ieiunium spiritale, hoc est, ab inveteratis criminibus abstinentiam. Valeat ergo ciborum delectus, et dierum praescriptio." Siccine? Igitur insanierunt Moyses, David, Elias, Baptistes, Apostoli, qui biduo, triduo, vel hebdomadis inediam terminarunt; quae quidem, ut a crimine, debebat esse perpetua. Hoc quale sit, iam vidistis: propero.
Quartum his adiicitur "Circulatio," in hunc modum: Da mihi notas, inquam, Ecclesiae. "Verbum Dei et purissima Sacramenta." Haeccine sunt apud vos? "Quis dubitet?"—Ego vero pernego. "Consule verbum Dei."—Iam consului, minusque vobis, quam antea, faveo. "Attamen planum est."—Proba mihi. "Quia nos ne latum quidem unguem discedimus a verbo Dei."—Vbi est acumen tuum? Semperne capies pro argumento illud ipsum, quod ponitur in quaestione? Quoties hoc iam inculco? Num tu evigilas? Num faces admovendae sunt? Dico a te perperam exponi verbum Dei: testes habeo quindecim aetates, sta sententiae, non meae, non tuae, sed harum omnium.—"Stabo sententiae verbi Dei: Spiritus ubi vult, spirat." Eccum, quos gyros, quas rotas fabricat. Hic nugator, tot verborum atque sophismatum architectus, nescio cui formidolosus esse queat, molestus erit fortasse. Molestiam vestra prudentia sublevabit, formidinem res eripuit.
"Haec erit vobis directa via, ita ut stulti non errent per eam."[113] Quis enim, quamvis hebes in plebecula, dummodo salutis cupidus parumper attenderit, semitam Ecclesiae tam egregie complanatam, non videat, non teneat; vepres, et cautes, et avia detestatus? Erunt haec etiam rudibus explorata, sicut Isaias vaticinatus est; vobis igitur, si voletis, exploratissima.
COELITES.—Theatrum universitatis rerum ponamus ob oculos; quidquid est uspiam peragremus; omnia nobis argumenta suppeditant. Eamus in coelum: "Rosas[114] et lilia contemplemur," purpuratos nempe martyrio, candidatos innocentia. Romanos, inquam, Pontifices[115] tres et triginta continenter occisos; Pastores terris omnibus, qui suum pro Christi nomine sanguinem oppignerarunt; greges fidelium, qui Pastorum vestigiis institere; Divos omnes coelites, qui turbae hominum puritate et sanctimonia praeluxere. Nostros hic vixisse, nostros hinc emigrasse reperias. Noster fuit, ut paucula delibemus, ille martyrii sitientissimus Ignatius[116] "qui in rebus Ecclesiae neminem, ne regen[117] quidem, aequavit Episcopo: qui traditiones[118] quasdam Apostolicas, quarum testis ipse fuerat, ne dilaberentur, scripto mandavit." Noster anachoreta Telesphorus,[119] "qui ieiunium quadragesimale, sancitum ab Apostolis, observari severius iussit." Noster Irenaeus,[120] "qui a successione Cathedraque Romana fidem Apostolicam declaravit." Noster etiam Victor Pontifex, "qui[121] Asiam edicto coercuit universam:" quod quum aliquibus, atque etiam huic Irenaeo, viro sacratissimo, videretur asperius, nemo tamen attenuavit, ut exoticam potestatem. Noster Polycarpus,[122] qui super quaestione Paschatis Romam adiit, cuius ambustas reliquias Smyrna collegit, anniversario die rituque legitimo suum Episcopum venerata. Nostri Cornelius et Cyprianus,[123] aureum par Martyrum, ambo magni praesules; sed maior ille, qui Romanus Africanum errorem resciderat; hic nobilitatus observantia, qua maiorem est prosequutus, amicissimum sui. Noster Sixtus,[124] "cui ad aram solemnibus sacris operanti ministrarunt e clero septemviri." Noster Laurentius, huius Archidiaconus,[125] quem adversarii de suis fastis eiiciunt, quem ante mille ducentos annos vir consularis Prudentius[126] sic ornavit:
Quae sit potestas creditaEt muneris quantum datum,Probant Quiritum gaudia,Quibus rogatus annuis.Hos inter, o Christi decus,Audi et poetam rusticum,Cordis fatentem crimina,Et facta prodentem sua.Audi benignus supplicemChristi reum, Prudentium.
Nostrae virgines illae[127] perbeatae, Caecilia, Agatha, Anastasia, Barbara, Agnes, Lucia, Dorothea, Catharina; quae decretam pudicitiam adversus et hominum et daemonum tyrannidem firmaverunt. Nostra Helena, quam dominicae Crucis inventio celebravit. Nostra Monica, quae moriens[129] orari et sacrificari pro se mortua ad altare Christi, religiosissime flagitavit. Nostra Paula,[129] quae ex urbano palatio et opimis praediis in speluncam Bethleemiticam tantis itineribus peregrina cucurrit, ut ad Christi vagientis cunabula delitesceret. Nostri Paulus, Hilarion, Antonius, seniculi solitarii. Noster Satyrus,[130] Ambrosii germanus frater, qui tremendam illam hostiam circum se gestans in orario, naufragus insiliit in Oceanum, et fide plenissimus enatavit. Nostri Nicolaus et Martinus, episcopi, exerciti vigiliis, paludati ciliciis, ieiunio pasti, Noster Benedictus, tot monachorum pater. Chiliadas istas decennio non exsequerer.
Sed nec illos repeto, quos in Ecclesiae Doctoribus ante posueram. Memor sum brevitatis meae, Petat ista, qui volet, non solum ex abundanti veterum historia, sed multo etiam magis ex gravissimis auctoribus, qui paene singuli Divos singulos memoriae[131] reliquerunt. Renuntiet mihi, de christianis illis antiquissimis et beatissimis quid autumet? Vtrius doctrinae fuerint, catholicae, an lutheranae? Testor Dei solium et illud tribunal, ad quod stabo rationem rationum harum et dicti et facti redditurus, aut nullum coelum esse, aut nostrorum esse; illud exsecramur, hoc ergo defigimus.
DAMNATI.-Nunc e contrario, si libet, inspiciamus in Tartara. Cremantur incendio sempiterno. Qui? Iudaei. Quam Ecclesiam adversati? Nostram.—Qui? Ethnici. Quam Ecclesiam crudelissime persequuti? Nostram.—Qui? Turcae. Quae templa demoliti? Nostra.—Qui? Haeretici. Cuius Ecclesiae perduelles? Nostrae.—Quae enim Ecclesia praeter nostram omnibus inferorum portis[132] se opposuit?
IVDAEI.—Quum, pulsis Hebraeis, Christiani[133] succrescerent Hierosolymis, Deum immortalem! qui concursus hominum ad loca sacra fuit,[134] quae urbis religio, quae sepulcri, quae praesepii, quae crucis, quae monumentorum omnium, quibus velut exuviis mariti, Ecclesia sponsa delectatur? Hinc manavit in nos Iudaeorum odium ferum et implacabile. Queruntur etiam nunc, maiores nostros maioribus suis exitio fuisse. A Simone Mago et lutheranis nullum ictum acceperunt.
ETHNICI.—In Ethnicis violentissimi fuere, qui toto Imperio, trecentis annis, per intervalla temporum, aerumnosissima Christianis supplicia machinati sunt. Quibus? Patribus et filiis nostrae fidei. Cognoscite vocem tyranni, qui Divum Laurentium torruit in craticula:[135]
Hunc esse vestris OrgiisMoremque et artem, proditum est;Hanc disciplinam foederis,Libent ut auro antistites.Argenteis scyphis feruntFumare sacrum sanguinem,Auroque nocturnis sacrisAdstare fixos cereos.Tunc cura summa est fratribus,(Vt sermo testatur loquax),Offerre, fundis venditis,Sestertiorum millia.Addicta avorum praediaFoedis sub auctionibusSuccessor exhaeres gemit,Sanctis egens parentibus.Haec occulantur abditisEcclesiarum in angulis;Et summa pietas crediturNudare dulces liberos.Deprome thesauros, malisSuadendo quos praestigiisExaggeratos obtines,Nigrantes quos claudis specu.Hoc poscit usus publicus;Hoc fiscus, hoc aerarium,Vt dedita stipendiisDucem iuvet petunia.Sic dogma vestrum est, audio;"Suum quibusque reddito."En Caesar agnoscit suumNumisma, nummis inditum.Quod Caesaris scis, CaesariDa: nempe iustum postulo,Ni fallor; haud ullam tuusSignat Deus pecuniam.Nec quum veniret, aureosSecum Philippos detulit;Praeceptased verbis deditInanis a marsupio.Implete dictorum fidem,Quae vos per orbem venditis,Nummos libenter reddite;Estote verbis divites.
Quis videtur? In quos furit? Cuius Ecclesiae sacra, lychnos, ritus, ornamenta convellit? Cui patellas aureas, et argenteos calices, et sumptuosa donaria, et opulentam gazam invidet? Profecto lutherizat. Quod enim aliud velum suo latrocinio nostri Nemrodes[136] obtenderunt, quum depecularentur ecclesias, et Christi patrimonium dissiparent? Contra vero magnus ille Constantinus Christomastigon terror, quam Eeclesiam tranquillavit? Illam, cui Pontifex Sylvester praefuit,[137] quem in Soracte latitantem accersiit, ut eius opera nostro baptismate tingeretur.—Quibus auspiciis victor? Signo crucis.[138]—Qua matre gloriosus? Helena.—Quibus se patribus adiunxit? Nicaenis.—Cuiusmodi? Vt Sylvestro, ut Marco, ut Iulio, ut Athanasio, ut Nicolao.—Cuius se precibus[139] commendavit? Antonii.—Quam sellam postulavit[140] in Synodo? Vltimam.—O quanto regalior hac sede, quam qui regis titulum, non debitum, ambierunt! Singula narrare longum est. Sed ex his duobus altero nobis infestissimo, altero nobis amicissimo, licebit singula coniicere, quae sunt horum simillima. Etenim, ut nostrorum illa fuit Epistasis turbulenta, sic nostrorum haec evasit divina Catastrophe.
TVRCAE.-Turcica videamus. Mahometes et Sergius monachus apostata in profundo barathro iacent ululantes, et suis et posterorum sceleribus onusti. Haec portentosa et efferata bellua, Sarraceni, Turcae, nisi a nostris ordinibus militiae sacrae,[141] nisi a nostris principibus et populis accisa fuisset ac repressa, per Lutherum quidem, (cui gratias hoc nomine Solymanus Turcus litteris egisse dicitur), et per lutheranos regulos (quibus Turcorum progressio laetabilis existimatur); haec, inquam, Erinnys furiosa et exitiosa mortalibus, totam iam depopularetur et vastaret Europam; neque indiligentius altaria et signa crucis, quam ipse Calvinus everteret. Ergo nostri hostes illi sunt proprii, utpote nostrorum industria a christianorum iugulis repulsi.
HAERETICI.—Despectemus in haereticos, faeces, et folles, et alimenta gehennae. Primus occurrit Simon Magus. Quid ille? "Eripiebat homini liberam[142] voluntatem; solam fidem[143] percrepabat." Mox Novatianus: Quis? Antipapa Cornelio,[144] Pontifici Romano, "hostis sacramentorum poenitentiae et chrismatis."[145] Deinde Manes Persa: hic docebat "baptismum salutem[146] non conferre." Post Aerius Arianus "preces damnabat pro mortuis,[147] confundebat episcopis sacerdotes." Hinc Aerius "solam[148] et ipse fidem personabat," cognominatus atheos[149] non minus quam Lucianus. Sequitur Vigilantius,[150] qui "Divos orari non ferebat:" ac Iovinianus, qui "virginitatem et nuptias aequiparabat." Denique colluvies universa Macedonius, Pelagius, Nestorius, Entyches, Monothelitae, Iconomachi, caeteri, quibus Lutherum et Calvinum posteritas aggregabit. Quid isti? Omnes mali corvi, eodem ovo geniti, ab Ecclesiae nostrae Praesulibus desciverunt, ab illis evicti et exinaniti sunt.
Deseramus avernum, reddamur terris. Quocumque me oculis et cogitatione convertero, sive Patriarchas intueor et sedes Apostolicas, sive Antistites caeterarum gentium, sive laudatos principes, reges, caesares, sive christianorum cuiusque nationis initia, sive ullum iudicium vetustatis, aut lumen rationis, aut honestatis decus; nostrae fidei serviunt et suffragantur omnia.
SEDES APOSTOLICA.—Testis Romana successio, "In qua semperEcclesia, (ut cum Augustino ep. 162 loquar), ApostolicaeCathedrae viguit principatus." Testes illae reliquae sedesapostolicae, in quas hoc nomen insignite convenit, quod ab ipsisApostolis horumve auditoribus exaedificatae[151] fuerint.
DISIVNCTTISSIMAE TERRAE.—Testes ubivis gentium pastores, loco dissiti, religione nostra concordes, Ignatius et Chrysostomus, Antiochiae; Petrus, Alexander, Athanasius, Theophilus, Alexandriae; Macharius et Cyrillus, Hierosolymis; Proclus, Constantinopoli; Gregorius et Basilius, in Cappadocia; Thaumaturgus, in Ponto; Smyrnae, Polycarpus; Iustinus, Athenis; Dionysius, Corinthi; Gregorius, Nissae; Methodius, Tyri; Ephremus, in Cyria; Cyprianus, Optatus, Augustinus, in Africa; Epiphanius, in Cypro; Andreas, Cretae; Ambrosius, Paulinus, Gaudentius, Prosper, Faustus, Vigilius in Italia; Irenaeus, Martinus, Hilarilius, Eucherius, Gregorius, Salvianus, in Gallia; Vincentius, Orosius, Ildefonsus, Leander, Isidorus, in Hispania; in Britannia, Fugatius, Damianus, Iustus, Mellitus, Beda. Denique, ne ambitiosus videar in nominibus, quaecumque vel opera, vel fragmenta supersunt eorum, qui disiunctissimis terris Evangelium severunt, omnia nobis unam fidem exhibent, quam hodie catholici profitemur. Christe, quid causae tibi afferam, quo minus me de tuis extermines, si tot luminibus Ecclesiae tenebricosos homulos, paucos, indoctos, dissectos, improbos, antetulero?
PRINCIPES.—Testes item principes, reges, caesares, horumque respublicae, quorum et ipsorum pietas, et ditionum populi, et pacis bellique disciplina, se penitus in hac nostra doctrina catholica fundaverunt. Hic ergo quos ab oriente Theodosios, quos ab occidente Carolos, quos Eduardos ex Anglia, Ludovicos e Gallia, Hermenegildos ex Hispania, Henricos a Saxonia, Wenceslaos e Bohemia, Leopoldos ex Austria, Stephanos ex Hungaria, Iosaphatos ex India, quos orbe toto dynastas atque toparchas possim arcessere; qui exemplo, qui armis qui legibus, qui sollicitudine, qui sumptu, nostram Ecclesiam nutrierunt? Sic enim praecinuit Isaias (xlix. 23): "Erunt reges nutricii tui, et reginae iutrices tuae." Audi, Elisabetha, Regina potentissima, tibi canit, te tuas partes edocet. Narro tibi: Calvinum et hos principes unum coelum capere non potest. His ergo te principibus adiunge, dignam maioribus, dignam ingenio, dignam litteris, dignam laudibus, dignam fortuna tua. Solum hoc de te molior ego et moliar, quidquid me fiet, cui, tamquam hosti capitis tui, toties iam isti patibulum ominantur. Salve bona crux. Veniet, Elisabetha, dies ille, ille dies, qui tibi liquido commonstrabit, utri te dilexerint, Societas Iesu, an Lutheri progeies Pergo.
NATIONES AD CHRISTAM TRADVCTAE.—Testes iam omne sorae plagaeque mundi, quibus evangelica tuba post Christum natum insonuit. Parumne hoc fuit, idolis ora claudere, Dei regnum gentibus importare? Christum Lutherus, catholici Christum loquimur. "Num divisus est Christus?"[152] Minime. Aut nos, aut ille, falsum Christum loquimur. Quid ergo? Dicam. Christus ille sit, et illorum sit, quo Dagon[153] invecto cervices fregerit. Noster Christus opera nostrorum uti voluit, quum Ioves, Mercurios, Dianas, Phaebadas, et illam noctem saeculorum atram, Erebumque tristem, e tot populorum cordibus relegaret. Non est otium longinqua perquirere; finitima tantum atque domestica speculemur. Hiberni ex Patritio, Scoti ex Palladio, Angli ex Augustino, Romae sacratis, Roma missis, Romam venerantibus, fidem aut nullam aut certe nostram, id est, catholicam insuxerunt. Res aperta. Curro.
CVMVLVS TESTIVM.—Testes academiae, testes legum tabulae, testes vernaculi mores hominum, testes selectio caesarum et inauguratio, testes regum ritus et inunctio, testes equitum ordines, ipsaeque chlamydes, testes fenestrae, testes nummi, testes urbanae portae domusque civicae, testes avorum fructus et vita, testes res omnes et reculae, nullam in orbe religionem, nisi nostram, imis umquam radicibus insedisse.
Quae mihi quum suppeterent, et certe sic efficerent meditantem, ut his omnibus nuntium remittere christianis, et consociari cum perditissimis quibusque, videretur insolentis insaniae; non diffiteor, animatus sum et incensus ad conflictum, in quo nisi Divi de coelo deturbentur, et superbus Lucifer coelum recuperet, cadere numquam potero. Quo mihi sit aequior Charcus, qui me tam immaniter concerpit, si hanc animulam peccatricem, quam tanti Christus emit, viae tutae, viae certae, viae regiae malui credere, quam Calvinis scopulis dumetisve suspendere.
Habetis a me, florentes Academici, hoc munusculum, contextum operis in itinere subcisivis. Animus fuit et purgare me vobis de arrogantia, et satisfacere de fiducia, et interim dum ab adversariis una mecum in scholas invitemini, quaedam apponere degustanda. Si aequam, si tutum, si honestum ducitis, haberi Lutherum, aut Calvinum, canonem Scripturae, mentem sancti Spiritus, normam Ecclesiae, Conciliorum Patrumque paedagogum, omnium denique testium et saeculorum Deum, nihil est quod sperem, vobis lectoribus vel auditoribus. Sin estis ii, quos apud animum formavi meum, philosophi occulati, amatores veri, simplicitatis, modestiae; hostes temeritatis, nugarum, sophismatum; facile diem in aprico videbitis, qui dieculam angusta rima dispicitis. Dicam libere, quod meus in vos amor, et vestrum periculum et rei magnitudo postulat. Non hoc nescit diabolus, vos istam lucem, si quando coeperitis oculos attolere, conspecturos. Cuius enim stuporis fuerit, antiquitati christianae Hammeros et Charcos anteponere? Sed sunt quaedam illecebrae lutheranae, quibus suum ille regnum amplificat, quibus ille tendiculis hamatus multos iani vestri ordinis inescavit. Quaenam? Aurum, gloria, deliciae, veneres. Contemnite. Quid enim aliud ista sunt, nisi terrarum ilia, canorus aer, propina vermium, bella sterquilinia? Spernite. Christus dives est, qui vos alet; Rex est, qui ornabit; lautus est, qui satiabit, speciosus est, qui felicitatum omnium cumulos largietur. Huic vos adscribite militanti, ut cum eo triumphos, vere doctissimi vereque clarissimi, reportetis. Valete. Cosmopoli 1581.
[Footnote 1: A Beato Edmundo anglice scripta, ab alio latine reddita.]
[Footnote 2: Est hic locus supplicii angliceTyburn.]
[Footnote 3: Aug. l. 28 contra Faust. c. 2 et de utilit. cred. c. 3.]
[Footnote 4: Iren. l. 1, c. 26.]
[Footnote 5: Lut. in novo test. german.; Praef. in ep. Iac.; vide etiam l. de capt. Babyl. cap. de extr. unct. et cent, Magd. 2 p. 58.]
[Foonote 6: Ii sunt Baruch, Tobias, Iudith, Sapientia,Ecclesiast., duo Machab.]
[Footnote 7: Ep. ad Hebr., Ep. Iudae, Ep. 2 Petri, Epist. 2 et 3 Ioan.]
[Footnote 8: De doctr. christ. l. 2 c. 3.]
[Footnote 9: Conc. Trid. sess. 4; vid. Melch. Can. l. 2 de loc, theol.]
[Footnote 10: De praedest, sanct. c. 14.]
[Footnote 11: Instit. I. lib. I, c. 7, num. 4 et 5.]
[Footnote 12: Xistus Sen. l. 8, haer. 10.]
[Footnote 13: Praef. in Cant. Vide Bezam in sua praef. ante comm.Calv. in Iosue.]
[Footnote 4: Epist. ad Paulinum.]
[Footnote 15: Lut. praef. in Apoc.—Kemn. in exam. Conc.Trid. sess. 4.]
[Footnote 16: Praef. in nov. Test.]
[Footnote 17: Lut. serm. de Pharis. et Publ.]
[Footnote 18: Matth. xxvi. 26; Marc. xiv. 22; Luc. xxii. 19.]
[Footnote 19: In epist. ad Argent.]
[Footnote 20: Matth. viii. 29; Marc. i. 24.]
[Footnote 21: Luc. xxii. 19; Matth. xxvi. 28; Marc. xiv. 24.]
[Footnote 22: Ioan. vi.; Matth. xvi.; Marc. xiv.; Luc. xxii.;. 1Cor. x. et xi.]
[Footnote 23: Calv. Instit. l. iv., c. 1 n. 2 et 3.]
[Footnote 24: Act. xv. 28.]
[Footnote 25: Greg. I. 1, ep. 24.]
[Footnote 26: Ang. I Elizab.]
[Footnote 27: Nic. can. vi.; Chalc. act. iv.; Const. c. 5.]
[Footnote 28: Ephes. conc. in epist. ad Nestor; Nic. c. xiv.]
[Footnote 29: Chalc. act. xi.]
[Footnote 30: Nic. conc. apud Soc. I. i. c. 8.]
[Footnote 31: Vide Chalc. can. iv., vii., xvi., xxiv.]
[Footnote 32: Matth. xviii. 20; Ioan. xiv. 26.]
[Footnote 33: Lib. de capt. Bab.]
[Footnote 34: Exam. Conc. Trid]
[Footnote 35: Vide Conc. Trid. sess. 11, 15 et 18.]
[Footnote 36: Act. xiii. 1; 1 Cor. xii. 28; Ephes. iv. 11; 1 Cor. xiv., 1 et seq.]
[Footnote 37: Matth. xiii. 52.]
[Footnote 38: S. Dion. Areop. de quo vide. 6 Syn. act. 4, Adon.,Tren. in martyr. Turon., Syng., Suid., Metap.]
[Footnote 39: Comm. in 1, 13, 17 Deut. Item in capt. Babyl.]
[Footnote 40: Dial. 5 et 11.]
[Footnote 41: Cent. 2, c. 10.]
[Footnote 42: Inst. l. I, c. 13, n. 29.]
[Footnote 43: Cent. 2, c. 5.]
[Footnote 44: Cent. 1, l. 2, c. 10 et seq.]
[Footnote 45: Tert. l. de praescr. contr. haer.]
[Footnote 46: Orat. de cos. secul.]
[Footnote 47: Causs. dial. 8 et 11.]
[Footnote 48: Cent. 3, c. 4.]
[Footnote 49: Ibid.]
[Footnote 50: Ezech. xiii. 18.]
[Footnote 51: Praef. in Cent. 5.]
[Footnote 52: Dial. 6, 7, 8.]
[Footnote 53: Beza in act. c. 23, v. 3]
[Footnote 54: Test. Stanch. l. de Trinit.]
[Footnote 55: Contr. Henr. reg. Angl.]
[Footnote 56: Lib. 22 de Civit. Dei c. 8 et serm. de divers. 34 et seq.]
[Footnote 57: Contr. ep. Man. quam vocant funda c. 4.]
[Footnote 58: Lib. 1 contr. Parmen.]
[Footnote 59: Aug. l. 1. contr. Parmen.; De unit. c 16; et De doctr. christ. c. 40.]
[Footnote 60: Lib. 2 ad Monim.]
[Footnote 61: Vide S. Hieron. de Script. Eccles.]
[Footnote 62: Vide Epist. Syn. Alexandr. ad Felic. 2.]
[Footnote 63: Epist. ad Ital. Item serm. 91.]
[Footnote 64: Aug. l. 22 de Civ. Dei; Greg. Tur. l. de glor,Mart. e. 46 et Metaph.]
[Footnote 65: Instit. l. 1, c. 11, n. 5.]
[Footnote 66: Lib. de vita Ivelli.]
[Footnote 67: Ioan. v. 39.]
[Footnote 68: Rom. 1, 8, 9; xv. 29; xvi, 16, 19.]
[Footnote 69: Act. xxviii. 30.]
[Footnote 70: 1 Pet. v. 13.]
[Footnote 71: Hieron. in cap. script. Eccles.; Euseb. 2 hist.c, 14.]
[Footnote 72: Phillip. iv. 3.]
[Footnote 73: Iren. l. 3, c. 3.]
[Footnote 74: Inst. l. 4, c. 2, n. 3 et in epist. ad Sadol.]
[Footnote 75: Calv. Inst. l. 1, c. 18; l. 2, c. 4; l. 3, cc. 23 et 24; Petr. Mart. in 1, Sam. 2.]
[Footnote 76: Melanct. in cap. Rom. 8.]
[Footnote 77: Sic docet Luth. in asser. 36 et in resol. asser. 36 et in libr. de servo arbitrio.]
[Footnote 78: Praef. in Phillip. in ep. ad Rom.]
[Footnote 79: In Apol. Eccl. Anglic.]
[Footnote 80: Vide enchir. prec. an. 1541.]
[Footnote 81: Calv. Inst. l. 1, c. 13, n. 23, 24.]
[Footnote 82: Beza in Hes.]
[Footnote 83: Beza cont. Schmidel. l. de unitat. hypost. duas in Christ. nat.]
[Footnote 84: Calv. in Ioan. x, 30.]
[Footnote 85: Luth. contr. Latom.]
[Footnote 86: Bucer. in Luc. 2; Calv. in har. ev.; Luc. Los.;Melanct. in ev. Dom. 1 p. Epiph.]
[Footnote 87: Marlorat. in Matth. 26; Calv. in harm. eveng.]
[Footnote 88: Brent. in Luc. part. 2, hom. 65 et in Ioan. hom. 54; Calv. in harm. evang.]
[Footnote 89: Schmidel. Conc. de pass. et coena Dom.; Aepinus comm. in Ps. 16.]
[Footnote 90: Calv. Inst. l. 2, c. 16, n. 10, 11; Brent. in catech, an. 1551.]
[Footnote 91: Ibid. n. 12.]
[Footnote 92: Buc. in Matt. cap. 26.]
[Footnote 93: Illyr. in var. l. de orig. pecc.; Sarcer. de cons. vet Eccles.; Aepinus de imb. et pecc. Sanct.; Kemn. contra cens. col.; Calv. Inst. l. 4, c. 15, n. 10, 11.]
[Footnote 94: Illyr. in var. l. de pecc. orig.—Vide Hesbusium in ep. ad Illyr.]
[Footnote 95: Calv. in antidot. Conc. Trid.—Idem docueratWiclef. apud. Wald. l. 2, de Sacr. c. 154.]
[Footnote 96: Luth. in resp. contra Lovan.]
[Footnote 97: Bucer. in Ioan. 1; Wald. in nat. Christi; Brent. hom 16 in Ioan.; Cent. l. 1, c. 4.]
[Footnote 98: Hesb. de iustif. in resp . asv. 115 obiect.Illyric. in Apol. confes. Antuerp. c. 6 de iustif.]
[Footnote 99: Calv. Inst. l. 3, c. 2, n. 28 etc.]
[Footnote 100: Calv. Inst. l. 3, c. 2, n. 40.]
[Footnote 101: Lib. de capt. Babyl.]
[Footnote 102: Calv. Inst. l. 4, c. 15, n. 2 et 10; Cent. l. 1, c. 19; Luth. l. de capt. Babyl.]
[Footonote 103: Cent. 2 et 5, c. 4.]
[Footnote 104: Luth. adv. Cochlae, Item epist. ad Melanct. t. 2; et in ep. ad Wald.]
[Footnote 105: Luth. serm. de matrim. et lib. de vit. coniug.; in asser. art. 16; lib. de vot. monast.]
[Footnote 106: Charc. in Cens. suum.]
[Footnote 107: Luth. serm. de Pet.; in asser. art. 32.]
[Footnote 108: Id. l. de serv. arbit.]
[Footnote 109: Id. serm. de Moyse.]
[Footnote 110: Id. l. de capt. Bab. c. de Euch.]
[Footnote 111: Apol. Eccles. Angl.]
[Footnote 112: In 1, p. q. 13, a. 2 ad 2.]
[Footnote 113: Isai. xxxv. 8.]
[Footnote 114: Aug. serm. 37 de Sanct.]
[Footnote 115: Dam. in vit. Pont. Rom.]
[Footnote 116: Hier. cat. Script.]
[Footnote 117: Ign. epist. ad Smyrn.]
[Footnote 118: Euseb. l. 3, c. 30.]
[Footnote 119: Dam. in vita Telesph. to. 1 con. c. stat. d. 5.]
[Footnote 120: Lib. 3, c. 3.]
[Footnote 121: Euseb. 5 hist. 24.]
[Footnote 122: Euseb. 4 hist. 13 et 14.]
[Footnote 123: Euseb. 7 hist. 2 interp. Ruff.]
[Footnote 124: Prud. in hym. de S. Laur.]
[Footnote 125: Vid. Aug. Ser. 1 de S. Laur.; Ambr. l. 1 offi, c. 41; Leo serm. in die S. Laur.]
[Footnote 126: Prud. in hym. de S. Laur.]
[Footnote 127: Metaph.; Ambr. et alii.]
[Footnote 128: Aug. l. 6 confess. c. 7 ad 13.]
[Footnote 129: Hier. in epit. Paul.]
[Footnote 130: Ambr. in orat. fun. de Satyro.]
[Footnote 131: Vide sex tomos Surii de vitis Sanct.]
[Footnote 132: Matth. xv. 18.]
[Footnote 133: Euseb. 4 hist. 5.]
[Footnote 134: Hieron, in epit. Paul. et passim in epist.]
[Footnote 135: Prudent. in Pin. de S, Laur.]
[Footnote 136: Gen. x. 9.]
[Footnote 137: Dam. in Sylv.; Niceph. l. 7, c. 33; Zonaras, Cedremus.]
[Footnote 138: Euseb. l. 2 de vit. Const. c. 7, 8, 9; Sozom. l. 1, c. 8, 9.]
[Footnote 139: Athan. in vita S. Ant.]
[Footnote 140: Theod. l. 1, hist. cap.]
[Footnote 141: Vid. Volate, lovium Aemilium l. 8, Blond. l. 9 de 2.]
[Footnote 142: Clem. l. 1, recog.]
[Footnote 143: Iren. l. 1, c. 2.]
[Footnote 144: Cypr. ep. ad Iubatam et l. 4 ep. 2.]
[Footnote 145: Theod. de fab. haeret.]
[Footnote 146: Aug. haer. 46, 53, 54.]
[Footnote 147: Epiph. haer. 75.]
[Footnote 148: Aug. haer. 54.]
[Footnote 149: Socr. l. 2, C. 28.]
[Footnote 150: Hier. in Iovin. et Vigilant.; Aug. haer. 82.]
[Footnote 151: Vid. Tert. de praescr.; Aug. l. 2 de doctr. christ. c. 8.]
[Footnote 152: 1 Cor. i. 13.]
[Footnote 153: 1 Reg. v. 4.]
This is no dry controversial divinity, but a sort of illuminated copy oftheses, the call of a knight's trumpet challenging his antagonist to come forth. The Ten Reasons represent the tentheses, which Edmund Campion would fain have maintained in the Divinity School at Oxford against all comers, sharing, as he did to the full, the passion which his age felt and seems entirely to have lost, for such intellectual tournaments, as the natural means to bring out the truth and compose religious differences. The reader, then, must not be surprised to find in this little work quite as much of rhetoric as of logic; if he is unfriendly, he may say considerably more. Nor, if he knows anything of the controversial methods of the sixteenth century, will he be surprised at the vehemence of the language. Compared with his opponents, Luther for example, Edmund Campion is mere milk and honey. His book made a great stir: it is what a successful book must be, instinct with the spirit of the age in which and for which it was written.
The Protestant answer to the Ten Reasons was not given in the Divinity School at Oxford. It was the rack in the Tower, and the gibbet at Tyburn; and that answer was returned ere the year was out.
Pope's Hall, Oxford
May 1910
Edmund Campion, to the Learned Members of the Universities of Oxford and Cambridge, Greeting.
Last year, Gentlemen, when in accordance with my calling in life I returned under orders to this Island, I found on the shore of England not a little wilder waves than those I had recently left behind the in the British Seas. As thereupon I made my way into the interior of England, I had no more familiar sight than that of unusual executions, no greater certainty than the uncertainty of threatening dangers. I gathered my wits together as best I could, remembering the cause which I was serving and the times in which I lived. And lest I might perhaps be arrested before I had got a hearing from any one, I at once put my purpose in writing, stating who I was, what was my errand, what war I thought of declaring and upon whom. I kept the original document on my person, that it might be taken with me, if I were taken. I deposited a copy with a friend, and this copy, without my knowledge, was shown to many. Adversaries took very ill the publication of the paper. What they particularly disliked and blamed was my having offered to hold the field alone against all comers in this matter of religion, though to be sure I should not have been alone had I disputed under a public safe conduct. Hanmer and Chartres have replied to my demands. What is the tenour of their reply? All off the point. The only honest answer for them to give is one they will never give: "We embrace the conditions, the Queen pledges her word, come at once." Meanwhile they fill the air with their cries: "Your conspiracy! your seditious proceedings! your arrogance! traitor! aye marry, traitor!" The whole thing is absurd. These men are not fools: why are they wasting their pains and damaging their own reputation? Nevertheless, in reply to these two gentlemen (one of whom has chosen my paper to run at for his amusement, the other more maliciously has confused the whole issue) there has recently been presented a very clear memorial setting forth all that need be said about our Society and their calumnies and the part that we are taking. The only course left open to me (since as I see, it is tortures, not academic disputations, that the high-priests are making ready) was to make good to you the account of my conduct; to show you the chief heads and point my finger to the sources from whence I derive this confidence; to exhort you also, as it is your concern above others, to give to this business that attention which Christ, the Church, the Common Weal, and your own salvation demand of you. If it were confidence in my own talents, erudition, art, reading, memory, that led me to challenge all the skill that could be brought against me, then were I the vainest and proudest of mortals, not having considered either myself or my opponents. But if, with my cause before my eyes, I thought myself competent to show that the sun here shines at noon-day, you ought to allow in me that heat which the honour of Jesus Christ, my King, and the unconquered force of truth have put upon me. You know how in Marcus Tullius's speech for Publius Quintius, when Roscius promised that he should win the case if he could make out by arguments that a journey of 700 miles had not been accomplished in two days, Cicero not only had no fear of all the force of the pleading of the opposing counsel, Hortensius, but could not have been afraid even of greater orators than Hortensius, men of the stamp of Cotta and Antonius and Crassus, whose reputation for speaking he set higher than that of all other men: for truth does sometimes stand out in so clear a light that no artifice of word or deed can hide it. Now the case on our side is clearer even than that position of Roscius. I have only to evince this, that there is a Heaven, that there is a God, that there is a Faith, that there is a Christ, and I have gained my cause. Standing on such ground should I not pluck up heart? I may be killed, beaten I cannot be. I take my stand on those Doctors, whom that Spirit has instructed who is neither deceived nor overcome. I beg of you, consent to be saved. Of those from whom I obtain this consent I expect without the least doubt that all the rest will follow. Only give yourselves up to take interest in this inquiry, entreat Christ, add efforts of your own, and certainly you will perceive how the case lies, how our adversaries are in despair, and ourselves so solidly founded that we cannot but desire this conflict with serene and high courage. I am brief here, because I address you in the rest of my discourse. Farewell.
Of the many signs that tell of the adversaries' mistrust of their own cause, none declares it so loudly as the shameful outrage they put upon the majesty of the Holy Bible. After they have dismissed with scorn the utterances and suffrages of the rest of the witnesses, they are nevertheless brought to such straits that they cannot hold their own otherwise than by laying violent hands on the divine volumes themselves, thereby showing beyond all question that they are brought to their last stand, and are having recourse to the hardest and most extreme of expedients to retrieve their desperate and ruined fortunes. What induced the Manichees to tear out the Gospel of Matthew and the Acts of the Apostles? Despair. For these volumes were a torment to men who denied Christ's birth of a Virgin, and who pretended that the Spirit then first descended upon Christians when their peculiar Paraclete, a good-for-nothing Persian, made his appearance. What induced the Ebionites to reject all St. Paul's Epistles? Despair. For while those Letters kept their credit, the custom of circumcision, which these men had reintroduced, was set aside as an anachronism. What induced that crime-laden apostate Luther to call the Epistle of James contentious, turgid, arid, a thing of straw, and unworthy of the Apostolic spirit? Despair. For by this writing the wretched man's argument of righteousness consisting in faith alone was stabbed through and rent assunder. What induced Luther's whelps to expunge off-hand from the genuine canon of Scripture, Tobias, Ecclesiasticus, Maccabees, and, for hatred of these, several other books involved in the same false charge? Despair. For by these Oracles they are most manifestly confuted whenever they argue about the patronage of Angels, about free will, about the faithful departed, about the intercession of Saints. Is it possible? So much perversity, so much audacity? After trampling underfoot Church, Councils, Episcopal Sees, Fathers, Martyrs, Potentates, Peoples, Laws, Universities, Histories, all vestiges of Antiquity and Sanctity, and declaring that they would settle their disputes by the written word of God alone, to think that they should have emasculated that same Word, which alone was left, by cutting out of the whole body so many excellent and goodly parts! Seven whole books, to ignore lesser diminutions, have the Calvinists cut out of the Old Testament. The Lutherans take away the Epistle of James besides, and, in their dislike of that, five other Epistles, about which there had been controversy of old in certain places and times. To the number of these the latest authorities at Geneva add the book of Esther and about three chapters of Daniel, which their fellow-disciples, the Anabaptists, had some time before condemned and derided. How much greater was the modesty of Augustine (De doct. Christ. lib.2,c.8.), who, in making his catalogue of the Sacred Books, did not take for his rule the Hebrew Alphabet, like the Jews, nor private judgment, like the Sectaries, but that Spirit wherewith Christ animates the whole Church. The Church, the guardian of this treasure, not its mistress (as heretics falsely make out), vindicated publicly in former times by very ancient Councils this entire treasure, which the Council of Trent has taken up and embraced. Augustine also in a special discussion on one small portion of Scripture cannot bring himself to think that any man's rash murmuring should be permitted to thrust out of the Canon the book of Wisdom, which even in his time had obtained a sure place as a well-authenticated and Canonical book in the reckoning of the Church, the judgment of ages, the testimony of ancients, and the sense of the faithful. What would he say now if he were alive on earth, and saw men like Luther and Calvin manufacturing Bibles, filing down Old and New Testament with a neat pretty little file of their own, setting aside, not the book of wisdom alone, but with it very many others from the list of Canonical Books? Thus whatever does not come out from their shop, by a mad decree, is liable to be, spat upon by all as a rude and barbarous composition. They who have stooped to this dire and execrable way of saving themselves surely are beaten, overthrown, and flung rolling in the dust, for all their fine praises that are in the mouths of their admirers, for all their traffic in priesthoods, for all their bawling in pulpits, for all their sentencing of Catholics to chains, rack and gallows. Seated in their armchairs as censors, as though any one had elected them to that office, they seize their pens and mark passages as spurious even in God's own Holy Writ, putting their pens through whatever they cannot stomach. Can any fairly educated man be afraid of battalions of such enemies? If in the midst of your learned body they had recourse to such trickster's arts, calling like wizards upon their familiar spirit, you would shout at them,—you would stamp your feet at them. For instance I would ask them what right they have to rend and mutilate the body of the Bible. They would answer that they do not cut out true Scriptures, but prune away supposititious accretions. By authority of what judge? By the Holy Ghost. This is the answer prescribed by Calvin (Instit. lib.I,c.7), for escaping this judgment of the Church whereby spirits of prophesy are examined. Why then do some of you tear out one piece of Scripture, and others another, whereas you all boast of being led by the same Spirit? The Spirit of the Calvinists receives six Epistles which do not please the Lutheran Spirit, both all the while in full confidence reposing on the Holy Ghost. The Anabaptists call the book of Job a fable, intermixed with tragedy and comedy. How do they know? The Spirit has taught them. Whereas the Song of Solomon is admired by Catholics as a paradise of the soul, a hidden manna, and rich delight in Christ, Castalio, a lewd rogue, has reckoned it nothing better than a love-song about a mistress, and an amorous conversation with Court flunkeys. Whence drew he that intimation? From the Spirit. In the Apocalypse of John, every jot and tittle of which Jerane declares to bear some lofty and magnificent meaning, Luther and Brent and Kemnitz, critics hard to please, find something wanting, and are inclined to throw over the whole book. Whom have they consulted? The Spirit. Luther with preposterous heat pits the Four Gospels one against another (Praef. in Nov. Test.), and far prefers Paul's Epistles to the first three, while he declares the Gospel of St. John above the rest to be beautiful, true, and worthy of mention in the first place,—thereby enrolling even the Apostles, so far as in him lay, as having a hand in his quarrels. Who taught him to do that? The Spirit. Nay this imp of a friar has not hesitated in petulant style to assail Luke's Gospel because therein good and virtuous works are frequently commended to us. Whom did he consult? The Spirit. Theodore Beza has dared to carp at, as a corruption and perversion of the original, that mystical word from the twenty-second chapter of Luke,this is the chalice, the new testament in my blood, which(chalice)shall be shed for you[Greek: potaerion ekchunomenon], because this language admits of no explanation other than that of the wine in the chalice being converted into the true blood of Christ. Who pointed that out? The Spirit. In short, in believing all things every man in the faith of his own spirit, they horribly belie and blaspheme the name of the Holy Ghost. So acting, do they not give themselves away? are they not easily refuted? In an assembly of learned men, such as yours, Gentlemen of the University, are they not caught and throttled without trouble? Should I be afraid on behalf of the Catholic faith to dispute with these men, who have handled with the utmost ill faith not human but heavenly utterances? I say nothing here of their perverse versions of Scripture, though I could accuse them in this respect of intolerable doings. I will not take the bread out of the mouth of that great linguist, my fellow-Collegian, Gregory Martin, who will do this work with more learning and abundance of detail than I could; nor from others whom I understand already to have that task in hand. More wicked and more abominable is the crime that I am now prosecuting, that there have been found upstart Doctors who have made a drunken onslaught on the handwriting that is of heaven; who have given judgment against it as being in many places defiled, defective, false, surreptitious; who have corrected some passages, tampered with others; torn out others; who have converted every bulwark wherewith it was guarded into Lutheran "spirits," what I may call phantom ramparts and parted walls. All this they have done that they might not be utterly dumbfounded by falling upon Scripture texts contrary to their errors, texts which they would have found it as hard to get over as to swallow hot ashes or chew stones. This then has been my First Reason, a strong and a just one. By revealing the shadowy and broken powers of the adverse faction, it has certainly given new courage to a Christian man, not unversed in these studies, to fight for the Letters Patent of the Eternal King against the remnant of a routed foe.