XI

nec tu contuleris urbem Laestrygonos umquamgentibus obliqua quas obit Hister aqua,nec uincet Cyclops saeuum feritate Piacchen,qui quota terroris pars solet esse mei!Scylla feris trunco quod latret ab inguine monstris,25Heniochae nautis plus nocuere rates.nec potes infestis conferre Charybdin Achaeis,ter licet epotum ter uomat illa fretum,qui, quamquam dextra regione licentius errant,securum latus hoc non tamen esse sinunt.30

21 urbemBCMTurbesFHIL|| LaestrygonosBClestrigonisMFITlistrigonisHL|| 22 quas] quosT|| Hister] insterL**sterC|| 23 feritate] pietateBC, Iacut uid|| PiacchenBpiaechenCphiacemTpiacēMFHIL|| 24 mei] mihiT|| 25 Scylla] sillaCP|| feris] feroxIT|| quod] quaeM2ulquamuisH|| latret] latratFM2ul|| 26 HeniochaeeddeniocheCFHen*ocheB1emiocheM, ut uidenochieITB2emocheeL|| nautis] multisInobisB2|| 27 nec] nonL|| Charybdin] caripdinIcharydinC|| Achaeis] ach—eisI|| 28 epotumBet potumCepotetMFHILT|| ter uomat] ter uometH1euomatC|| illa] oreM2ul|| 29 quamquam] quamuisT|| errantBCFHerrentMILT|| 30 latus] natusC|| hoc non] nonMacI1

hic agri infrondes, hic spicula tincta uenenis;hic freta uel pediti peruia reddit hiempsut, qua remus iter pulsis modo fecerat undis,siccus contempta naue uiator eat.qui ueniunt istinc uix uos ea credere dicunt;35quam miser est qui fert asperiora fide!crede tamen; nec te causas nescire sinemushorrida Sarmaticum cur mare duret hiemps.proxima sunt nobis plaustri praebentia formamet quae perpetuum sidera frigus habent;40hinc oritur Boreas, oraeque domesticus huic est,et sumit uires a propiore polo.

31 infrondes] frondesC|| 32 hic] hecL|| uel] quaeI1|| reddit] fecitM2ul|| 34 naue] nauuCac, ut uid|| 35 istinc] istucMFI|| uix uos] uix nosBLuos uixT|| credere] credererH|| 36 fert] foretCac|| 37 tamen] tantumLmihiM2cin ras|| nec te causasBCMFHLT(tein ras M2c) causas nec teI|| 39 praebentia] ducentiaF, probante Burman|| 40 perpetuumM2ulpraecipuumBCM1FHILT|| 41 hinc] hicFL|| huic] hincL42 uires ... polo'Meynke, recte?'—Rieseuires ... lococoddmores ... locusMerkel (1884)|| a propiore] asperioreH1a superioreH2ul

at Notus, aduerso tepidum qui spirat ab axe,est procul, et rarus languidiorque uenit.adde quod hic clauso miscentur flumina Ponto,45uimque fretum multo perdit ab amne suam.huc Lycus, huc Sagaris Peniusque Hypanisque Calesqueinfluit, et crebro uertice tortus Halys;Partheniusque rapax et uoluens saxa Cinapseslabitur, et nullo tardior amne Tyras,50

43 atBCMF2HILTetF1setF2[sic]|| aduerso] auersoBentley|| tepidum] tepidusMH2ctepideF2ul|| 46 multo] mistoM2ul(=mixto)|| 47 Lycus] lucusI|| PeniusqueHeinsius ex Plin.NHVI 14peneusqueCIpaneusqueBMHTponeusqueLpanesqueF|| HypanisqueHeinsius 'ex libris antiquis'hitanisqueBhyranisqueC ut uid, M ut uidhytanusqueFhytanesqueThitaneusqueexhitanqueIhythausqueHiponesqueL|| CalesqueI. Vossius ex 'Eustathio Scholiis in Periegeten' (Heinsius)catesqueBCMFHLTcharesqueI|| 48 crebro] creboBtortoI|| tortus] pulsusM|| HalysBhalisHalisMFILThilasC|| 49 PartheniusqueBHLpartheniasqueC, ut uidparthemiusqueITparthiniusqueMpartenusqueF|| CinapsesBC; fluuius prorsus ignotusCynapseseddcinapsisLtynapsesHcinaspesFITniphatesM (ex Luc. III 245)CinolisAuctor Electorum Etonensium 'Cinolis emporium Arriano'|| 50 et nullo] et ulloIhanc aliquoLeidensis Heinsiihaud aliquoHeinsius

et tu, femineae Thermodon cognite turmae,et quondam Graiis Phasi petite uiris,cumque Borysthenio liquidissimus amne Dirapseset tacite peragens lene Melanthus iter,quique duas terras, Asiam Cadmique sororem,55separat et cursus inter utramque facit,innumerique alii, quos inter maximus omnescedere Danuuius se tibi, Nile, negat;copia tot laticum quas auget adulterat undas,nec patitur uires aequor habere suas.60quin etiam, stagno similis pigraeque paludi,caeruleus uix est diluiturque color;

51 Thermodon] themodonC|| turmaeBCMturbeFHILT|| 52 GraiisCMgraisBHILTa graisF|| Phasi] phasisH1|| 53 Borysthenioeditio princeps Romana 1471boristenicoBCMLboristonicoFboistronicoIboistonicoTboistenioH|| liquidissimus] rapidissimusT|| DirapsesBCFHLT; fluuius ignotusdiraspesIdaraspesMLycastusAuctor Electorum Etonensium, probante Riese|| 54 Melanthus] melantisT|| Cadmique]add I2in loco a prima manu relictocathmiqueB|| 56 inter] interqueM|| 57 alii] amnesM1|| omnes] omnisB|| 58 DanuuiusKorndanubiuscodd|| negat] negetF1|| 59 laticum] liticumL|| 61 quin] quiCP, fort Fac|| pigraeque] nigrequeT

innatat unda freto dulcis, leuiorque marina est,quae proprium mixto de sale pondus habet.si roget haec aliquis cur sint narrata Pedoni,65quidue loqui certis iuuerit ista modis,'detinui' dicam 'tempus, curasque fefelli;hunc fructum praesens attulit hora mihi.abfuimus solito dum scribimus ista dolore,in mediis nec nos sensimus esse Getis.'70at tu, non dubito, cum Thesea carmine laudes,materiae titulos quin tueare tuae,quemque refers imitere uirum; uetat ille profectotranquilli comitem temporis esse fidem.

63 marina est] marinaILT|| 64 pondus] nomenILB2momenWakefield ad Lucr. VI 474|| 65 roget] rogatCT|| 67 detinui ... tempus, curasqueexcerpta Politianidetinui ... tempus curamqueLTdetinui ... curas tempusqueBCMFHIdiminui ... curas tempusquecodex Petri Danielul(Burman), sicut coniecerat Burmandistinui ... curas, tempusqueAuctor Electorum Etonensium|| 68 fructum praesens] praesens fructumF|| 69 abfuimus] afluimusB1aff*uimusCabsumus aM|| scribimus] scripsimusMFL|| dolore] laboreM|| 71 dubito] dubitoM2cF2c, ut uiddubitesF3ul, ut uid|| cum] tumC|| 73 quemque] quequeC|| imitere] imite**C (folium lacerum)imitareHLT, Ipcut uidimitaIacut uid

qui quamquam est factis ingens et conditur a te75uir tantus quanto debuit ore cani,est tamen ex illo nobis imitabile quiddam,inque fide Theseus quilibet esse potest.non tibi sunt hostes ferro clauaque domandi,per quos uix illi peruius isthmos erat,80sed praestandus amor, res non operosa uolenti:quis labor est puram non temerasse fidem?haec tibi, qui perstas indeclinatus amico,non est quod lingua dicta querente putes.

75 quamquam est] quamquamMP|| factis ingens] ingens factisFingens actisTfactis uigesP|| conditur] conditusHTcognitusF|| a te] arteL|| 76 uir] uixLT|| tantus quantoLtanto quantusBacCFHITpctantusquantusM2ctanto quantoBpcTacquanto tantusfort legendum|| 77 est] etI|| ex] inC|| nobis] uobisH|| imitabile] imitabibeC|| quiddam] quoddamLquidquamM2ul|| 78 fideMFHfidemBCILT|| 80 quosin ras M2|| illiMFHILulliBCT|| 81 operosa] onerosaM2claboriosaI2(gl)|| 83 qui] quaeCcumL|| perstasIPF2ulpraestasBCMF1HTpr̅āsL|| 84 non est] nonB1

Gallio, crimen erit uix excusabile nobiscarmine te nomen non habuisse meo.tu quoque enim, memini, caelesti cuspide factafouisti lacrimis uulnera nostra tuis.atque utinam rapti iactura laesus amici5sensisses ultra quod quererere nihil;non ita dis placuit, qui te spoliare pudicaconiuge crudeles non habuere nefas.nuntia nam luctus mihi nuper epistula uenit,lectaque cum lacrimis sunt tua damna meis.10sed neque solari prudentem stultior ausimuerbaque doctorum nota referre tibi,finitumque tuum, si non ratione, doloremipsa iam pridem suspicor esse mora.

gallioniB2H2gallioni amico suoMpollioniFad gallionemI2hanc epistulam mittit gallioniL|| 1 Gallio] pollioF|| 3 cuspide] cupideMac|| 6 quererere] querereBCP|| 7 dis placuit] displicuit(B1)|| spoliareexpoliareF|| 8 habuere] hūereIT (=habuere)hubuereCac|| 9 nam] iamF|| 10 damna] uerbaTF2ul|| meis] nostrisMmihiEhwald|| 12 uerbaque] uerbaB1|| nota] uotaLuerbaC|| 13 dolorem] putaremC|| 14 iam] tamI|| pridem] primaCac

dum tua perueniens, dum littera nostra recurrens15tot maria ac terras permeat, annus abit.temporis officium est solacia dicere certi,dum dolor in cursu est, et petit aeger opem.at cum longa dies sedauit uulnera mentis,intempestiue qui fouet illa, nouat.20adde quod (atque utinam uerum mihi uenerit omen!)coniugio felix iam potes esse nouo.

15 perueniensscripsiperuenitcodd|| 16 acBCMLetFHIT|| 17 officium est ... certi] officium ... certi estM|| 19 at] autC|| longa] longuauellongnaM|| dies] quiesL|| 20 fouetHeinsiusmouetcodd|| nouat] mouetT(M1)(F1)|| 21 utinam] utinam utF|| mihiBF1tibiMHILTF2om C

Quominus in nostris ponaris, amice, libellis,nominis efficitur condicione tui.aut ego non alium prius hoc dignarer honore,est aliquis nostrum si modo carmen honor.lex pedis officio fortunaque nominis obstat,5quaque meos adeas est uia nulla modos.nam pudet in geminos ita nomen scindere uersusdesinat ut prior hoc incipiatque minor,et pudeat si te qua syllaba parte moraturartius appellem Tuticanumque uocem.10et potes in uersum Tuticani more uenire,fiat ut e longa syllaba prima breuis,

tuticanoB2H2Ftu[tiadd M2]cano amico suoMhan[sic]epistulam mittit tuticanoL|| 3 autBCastMFHILT|| 5 fortunaque] naturaqueexcerpta Scaligeri, probante Heinsio|| 6 modos] pedesI|| 8 desinat] desinetIac|| hoc] hicT|| 9 pudeat] pudetH|| te qua] te quaB2cqua teH1P|| moratur] moreturFHT|| 10 Tuticanumque] TuditanumqueHeinsius olim (Burman); uide Val Max VII viii 1|| 11 et] nonMnecFIpcatCamps (CQn.s. IV [1954] 206-7)

aut producatur quae nunc correptius exit,et sit porrecta longa secunda mora.his ego si uitiis ausim corrumpere nomen,15ridear, et merito pectus habere neger.haec mihi causa fuit dilati muneris huius,quod meus adiecto faenore reddet amor,teque canam quacumque nota, tibi carmina mittam,paene mihi puero cognite paene puer,20perque tot annorum seriem, quot habemus uterque,non mihi quam fratri frater amate minus,tu bonus hortator, tu duxque comesque fuisti,cum regerem tenera frena nouella manu;

13 aut] necR. J. Tarrant (nec potes ... nec producatur)|| producaturMHI (ut M2[gl])ut ducaturLTB2F2ulut dicaturB1CF1|| correptiusBFLTcorreptiorC, fort rectecorrectiusMHI|| 14 sit] siBacP|| porrecta] productaF1|| 16 meritoGBCFHILTcunctisM|| 17 dilati] latiG|| munerisGBCMF1HILTnominisF2ul|| 18 reddetGCMITredditBFHL|| amorGBCFHI1LagerTI2; add M2(in ras?)|| 19 canam quacumque nota, tibieddcanam, quacumque nota tibiLuck|| quacumque nota] quacumquenaiaGquantumque licetI|| tibiGBCMFHILmeaT|| 20 mihi ... puer] mihiom Iacpuer ... mihiCT|| 22 fratriF2?c|| 23 tu duxque] mihi duxqueFL

saepe ego correxi sub te censore libellos,25saepe tibi admonitu facta litura meo est,dignam Maeoniis Phaeacida condere chartiscum te Pieriae perdocuere deae.hic tenor, haec uiridi concordia coepta iuuentauenit ad albentes inlabefacta comas.30quae nisi te moueant, duro tibi pectora ferroesse uel inuicto clausa adamante putem.sed prius huic desint et bellum et frigora terrae,inuisus nobis quae duo Pontus habet,et tepidus Boreas et sit praefrigidus Auster,35et possit fatum mollius esse meum,

25 saepe] nempeM1|| 26 tibi] tuiLtuoTmihiH2ul, ut uid|| litura] litu/raF2clittera(F1)|| meo] meaTtuoH2ul, ut uid|| 27 dignam(B1)CTpcdignumMFHILTacB2c|| Phaeacida] pheaticaILeacidaC|| 28 cum] cū/I (=cum)|| PieriaeBCF1TpierideHF2pieridesILpyeridesM2c|| deae] tueM2ul|| 29 uiridi] in uiridiL|| 30 albentes] albentisB|| 31 nisiexubiL|| 32 inuicto] inuitouelinuecto'libri nonnulli ueteres', undeinductoHeinsius olim|| 33 desint] desuntM1deerintM2ul, ut uid|| 35 praefrigidus] praefigidusB1HacperfrigidusILF2

quam tua sint lapso praecordia dura sodali;hic cumulus nostris absit abestque malis.tu modo per superos, quorum certissimus ille estquo tuus assidue principe creuit honor,40effice constanti profugum pietate tuendone sperata meam deserat aura ratem.quid mandem quaeris? peream nisi dicere uix est,si modo qui periit ille perire potest.nec quid agam inuenio, nec quid nolimue uelimue,45nec satis utilitas est mihi nota mea.crede mihi, miseros prudentia prima relinquit,et sensus cum re consiliumque fugit;

37 lapso] lassoBCM|| dura] clausaM2ul|| sodaliexsobaliB|| 38 nostrisadd F2|| abestqueexabsitqueM|| malis] meisC|| 40 honor] amorC|| 42 neGBCMFHITnecL|| deseratGBCMHILTdesinatF|| 45 nolimue] molimneB|| uelimue] uelimB1|| 46 mihi ... mea] mea ... mihiCFT|| nota] moraL|| 47 relinquit] reliquitMFrelinquatIac, ut uidrefugitCac|| 48 re] meMac, ut uidspeHeinsius

ipse, precor, quaeras qua sim tibi parte iuuandus,quaque uia uenias ad mea uota, uide.50

49 quaeras] uideasM1|| qua sim] qua sumLsim quaC|| tibiadd M2|| iuuandus] iuuandaCac|| 50 quaque ... uideLF3quaque ... ualeF1Tquoque ... uideIacM2ulquoque ... uadoBCHIpcquoque ... modoM1quoque ... ualeF2I2ul|| uia ueniasscripsiuiam faciascodd

O mihi non dubios inter memorande sodales,qui quod es, id uere, Care, uocaris, aue!unde saluteris color hic tibi protinus indexet structura mei carminis esse potest,non quia mirifica est, sed quod non publica certe;5qualis enim cumque est, non latet esse meam.ipse quoque ut titulum chartae de fronte reuellasquod sit opus uideor dicere posse tuum;quamlibet in multis positus noscere libellis,perque obseruatas inueniere notas;10prodent auctorem uires, quas Hercule dignasnouimus atque illi quem canis ipse pares.

ad sodalemB2caro amico suoMad carumFI2caroH2|| 1 memorande] numerandeC|| 2 qui quod es, idBCFIqui quod id esMHquique quod esLT, fort recte|| aue] adesT|| 3 saluterisMFTsalutarisBCHIL|| protinus] proximusCT|| 5 mirifica] miririficaBmurificaC|| publica] puplicaLP|| certe] certe estBC|| 6 cumqueB2c?|| est, non] nonL|| 7 utadd M2|| 8 quod ... uideor] quid ... uidearHeinsius|| tuum] meumF2ul|| 11 prodent] produntILF2ulcredentC|| auctorem] actoremMF|| dignas] dipnasCac|| nouimus] contra uiamC (cont̅ uiā)|| illi] illeC|| quem] queC|| ipse] esseMT

et mea Musa potest proprio deprensa coloreinsignis uitiis forsitan esse suis;tam mala Thersiten prohibebat forma latere15quam pulchra Nireus conspiciendus erat.nec te mirari si sint uitiosa decebitcarmina quae faciam paene poeta Getes.a pudet, et Getico scripsi sermone libellum,structaque sunt nostris barbara uerba modis,20et placui (gratare mihi) coepique poetaeinter inhumanos nomen habere Getas.materiam quaeris? laudes de Caesare dixi;adiuta est nouitas numine nostra dei.

13 et] atC|| colore] colureCac, ut uid|| 14 insignis] insignisB2c, ut uidansignisCac|| suis] meisF1|| 15 Thersiten] thersetenC|| prohibebat] prohibebitH1, ut uid|| forma latere] latere formaIac|| 16 Nireuseddnereuscodddeus marisF2(gl)|| 17 sint] suntL|| decebit] licebitL (fort exdecebit)|| 18 Getes] gethasF1|| 19 Getico scripsi] geticos scripsi(Bac)|| libellum] libellosI|| 20 structaque] scriptaqueI|| nostris] nobisH1|| 22 inhumanos] inhumanasCpchumanasCac|| 23 laudes de Caesare dixiedd olimlaudes: de Caesare dixiJ. Gilbert, Jahrb. für kl. Ph. 1896, 62 (Owen 1915)|| laudes] laudemM

nam patris Augusti docui mortale fuisse25corpus, in aetherias numen abisse domos,esse parem uirtute patri qui frena coactussaepe recusati ceperit imperii,esse pudicarum te Vestam, Liuia, matrum,ambiguum nato dignior anne uiro,30esse duos iuuenes firma adiumenta parentisqui dederint animi pignora certa sui.haec ubi non patria perlegi scripta Camena,uenit et ad digitos ultima charta meos,et caput et plenas omnes mouere pharetras,35et longum Getico murmur in ore fuit,

25 mortale] immortaleTac|| 26 aetherias ... domos] ethereos ... deosI|| numen] nomenBC(M1)L|| 27 parem ... patri] parem ... patr*Bpatrem ... patri(Hac)patri ... paremM|| uirtute] in uirtuteL|| coactusexcerpta Scaligerirogatuscodd|| 28 recusati] recusariC|| ceperit] ceperatLcepitF, fort exrecepit || inperiiF2c|| 29 Vestam] uestemMdeamM2(gl)uastamFacPtestemH|| 30 ambiguum] ambiguum estMFIL2(gl)|| 31-32 esse duos iuuenes firma adiumenta parentis quiinterpunxiesse duos iuuenes, firma adiumenta parentis, quiedd|| 32 qui] cui'editi plures'—Burman|| dederint] dederantM2cdederitL1|| certa] caraI|| sui] fuiC

atque aliquis 'scribas haec cum de Caesare,' dixit'Caesaris imperio restituendus eras.'ille quidem dixit; sed me iam, Care, niualisexta relegatum bruma sub axe uidet.40carmina nil prosunt; nocuerunt carmina quondam,primaque tam miserae causa fuere fugae.at tu, per studii communia foedera sacri,per non uile tibi nomen amicitiae(sic uincto Latiis Germanicus hoste catenis45materiam uestris adferat ingeniis,sic ualeant pueri, †uotum commune deorum†,quos laus formandos est tibi magna datos),

37 haec] hacC|| de] tuBacCtu deBpc|| 38 imperio] imperiiC|| eras] erisM1ILF2ul|| 39 me iam] iam meT|| Care] kareM|| 40 uidet] tenetF|| 43 at tu] ast egoF1|| studii] studuiC|| foedera] federeBac|| 45 uinctoscripsicaptocodd|| 46 uestris] nostrisMIL|| adferat] afferetF1praebeatIofferatHeinsius47 pueri, uotum commune deorumeddpueri, uotum commune, deorumPostgate (Owen 1894)|| uotum commune deorumcorruptum|| deorum] duorumM1F2ulaugusti et liuieF2glsuorumHeinsius|| 48 quos ... formandos] quos ... formandosM2cquis ... formandisLPF2ul|| laus est] est lausFtibi ... estH(lausH2[gl]ad finem uersus)|| magna] mag**LmagaF1|| datos] datosM2cdeosI?uldataLdatisF2ulPdaturF2ul

quanta potes, praebe nostrae momenta saluti,quae nisi mutato nulla futura loco est.50

49 potes] potestBac|| praebe nostrae] nostrae praebeFI|| momentaVaticanus 1595, saec xv (Mercati [Lenz]), sicut coni Scaliger et GronouiusmonimentaBCMFHILT|| 50 mutatoexmutoB

Haec tibi mittuntur quem sum modo carmine questusnon aptum numeris nomen habere meis,in quibus, excepto quod adhuc utcumque ualemus,nil te praeterea quod iuuet inuenies.ipsa quoque est inuisa salus, suntque ultima uota5quolibet ex istis scilicet ire locis;nulla mihi cura est terra quo muter ab ista,hac quia quam uideo gratior omnis erit.

epistula ad tuticanumB2tuticano amico suoMtuticanoF2H2ad tuticanumI2|| 1 quemBMFLT; add I2in spatio a prima manu relictoqueCH|| sum modo] summo(B1)|| 4 teBerolinensis Diez. B. Sant. 1, saec. xiii (Lenz), Bodleianus Rawlinson G 105ul(Tarrant)meBCMFHILT|| 5 estom I1|| inuisa] non uisaC|| 6 ex istis] ex illisCEuxinisCastiglioni (Lenz)|| scilicet] ilicetfort legendum|| 7 terra quo muter [mutarF2] ab istaF1, Bodleianus Canon. lat. 1, saec xiii (Tarrant), Barberinus lat. 26, saec xiii (Lenz)terra quo mittar ab istaBCMFHILTterra quam muter ut istaHeinsius[nulla prior cura est] terra quam muter ut istaHeinsiusterra nisi muter ut istaHeinsiusterrae quo muter ab HistroWilliams|| 8 quia quam] quamquamC

in medias Syrtes, mediam mea uela Charybdinmittite, praesenti dum careamus humo.10Styx quoque, si quid ea est, bene commutabitur Histro,si quid et inferius quam Styga mundus habet.gramina cultus ager, frigus minus odit hirundo,proxima Marticolis quam loca Naso Getis.talia suscensent propter mihi uerba Tomitae,15iraque carminibus publica mota meis.ergo ego cessabo numquam per carmina laedi,plectar et incauto semper ab ingenio?ergo ego, ne scribam, digitos incidere cunctor,telaque adhuc demens quae nocuere sequor?20

9 medias] medi*sB|| Syrtes] syr*tisB1, ut uidsystesC|| CharybdinCHcaribdimBTcaribdīMFLcaripdīI|| 10 mittiteBpcILF2ulmitteMHmittatBacCmittantF1mutēT(mittēlegit André)|| 12 inferiusF1c|| 13 gramina] carminaCflaminaBentley|| 14 Marticolis] in articolisC|| 15 suscensentCsuccensentBMpcFHILTsuccessentMac|| 16 publica] puplicaLP|| mota meis] nota meisHmeisI1est [meis]I2(gl?)|| 17 laedi] lȩdeCac|| 18 plectar] plectatL|| incauto] incaptoM|| 19 incidere] incindereF|| 20 telaque] telaM|| sequor] sequarCP

ad ueteres scopulos iterum deuertor et illasin quibus offendit naufraga puppis aquas?sed nihil admisi, nulla est mea culpa, Tomitae,quos ego, cum loca sim uestra perosus, amo.quilibet excutiat nostri monimenta laboris:25littera de uobis est mea questa nihil.frigus et incursus omni de parte timendoset quod pulsetur murus ab hoste queror.in loca, non homines, uerissima crimina dixi;culpatis uestrum uos quoque saepe solum.30esset perpetuo sua quam uitabilis Ascraausa est agricolae Musa docere senis;

21 deuertor] deuertarB|| et] adM2, 'quinque libri. quod placet'—Heinsius|| 22 offendit] effuditF1|| naufraga] naufagraH|| 23 sed] atfort legendum|| 24quosB2c|| 25 excutiat] excuriatL|| 27 frigus] frugusC|| deom I1|| timendos] timendusL|| 29 in] nonC|| crimina] carminaH|| 30 culpatis] culpatusBacC|| solum] locumMH|| 31'uersus suspectus'—Heinsius|| quam uitabilis] quam miserabilisHquam uitiabilisA. G. Lee (PCPhS 181 [1950-51] 3), fort recteut illaudabilisBentley|| Ascra] ascreBCH, fort recte|| 32 agricolae] argoliciI2ul

et fuerat genitus terra qui scripsit in illa,intumuit uati nec tamen Ascra suo.quis patriam sollerte magis dilexit Vlixe?35hoc tamen asperitas indice docta loci est.non loca, sed mores scriptis uexauit amarisScepsius Ausonios, actaque Roma rea est;falsa tamen passa est aequa conuicia mente,obfuit auctori nec fera lingua suo.40at malus interpres populi mihi concitat iram,inque nouum crimen carmina nostra uocat.

33 et] **tM1atPuteaneus Heinsii (=Parisinus lat. 8239, saec xiii) (Lenz), Laurentianus 36 2, saec xv (Lenz), edd ante Kornnonuelnecfort legendum|| in] utL|| 34 intumuit] intimuitI1|| Ascra] illaI|| 36 indice] iudiceIL|| doctaBdoctusCdictaMFHILTnotaexcerpta Scaligeri, sex codd Heinsii, probante Riese|| loci est] lociFTin estC(ī ē) ||37 om C|| 37 non] necL|| sed mores] sermonesL|| 38 ScepsiusScaliger, Castig. in Catull. 15, 19 (=32, ed. 2) (Lenz)sceptiusCseptiusMFTseptiusB2cseptiusL2cseptiL1, ut uidsepciusIcelsiusH|| Ausonios] ausononiosuelausonomosL|| actaqueMFTactaueBHILacte ueC|| 39 falsa] fassaM1|| estom C|| 40 auctori] actoriCacF1|| fera] suaF1|| 41 populi ... concitat iram] populum ... uertit in iramL|| 42 inque] isqueF

tam felix utinam quam pectore candidus essem!extat adhuc nemo saucius ore meo.adde quod Illyrica si iam pice nigrior essem,45non mordenda mihi turba fidelis erat.molliter a uobis mea sors excepta, Tomitae,tam mites Graios indicat esse uiros;gens mea Paeligni regioque domestica Sulmonon potuit nostris lenior esse malis.50quem uix incolumi cuiquam saluoque daretis,is datus a uobis est mihi nuper honor:solus adhuc ego sum uestris immunis in oris,exceptis si qui munera legis habent;

43 tam] iamC|| pectore] pectororeH|| candidus] callidusH||44-45 in marg add B1F2|| 44 nemo ... meo] meo ... nemoH1|| 45 Illyrica] iliraL|| essem] eemM|| 46 non] nec(Fac?)L|| mordenda] mordedaM|| 47 uobis] nobisL|| 48 GraioseddgratosBCMFHILrarosTgeticos'unus Vaticanus ... aeque bene [ac "Graios"!], nisi uis rectius'—Ciofanus|| 49 gens] iusC|| Paeligni] pēligniL|| 50 leniorMpcFpcHITleuiorBC(Mac)FacL|| 51 uix] uosF2] || incolumi]incolumiB2cin coloniaC|| 52 is] i/sBestM|| est] isM|| 53 adhuc] ad huncC|| sumom F1|| oris] aruisL|| 54 si qui] siquidT|| munera] mumeraC

tempora sacrata mea sunt uelata corona,55publicus inuito quam fauor imposuit.quam grata est igitur Latonae Delia tellus,erranti tutum quae dedit una locum,tam mihi cara Tomis, patria quae sede fugatistempus ad hoc nobis hospita fida manet.60di modo fecissent placidae spem posset haberepacis, et a gelido longius axe foret.

57 grata] gataHac||igitur latoneF2c|| 59 cara] calaCacgrataB2|| 59 TomisHLB2tomusB1TthomusI2c, ut uiddomusCF1thomosMF2ul|| quaeBMLTquae aCFHI|| 61 placidae] placidamB|| 62 foret] forentF2, ut uid

Si quis adhuc usquam nostri non immemor extat,quidue relegatus Naso requirit, agam:Caesaribus uitam, Sexto debere salutemme sciat; a superis hic mihi primus erit.tempora nam miserae complectar ut omnia uitae,5a meritis eius pars mihi nulla uacat,quae numero tot sunt, quot in horto fertilis aruiPunica sub lento cortice grana rubent,

sexto pompeioB2MFH2ad sextum pompeiumI2|| 1 usquam ... extat] usquam ... extetGuethling (Lenz)extat ... usquamM|| 2 requiritBodleianus Auct. F 2 1 (Tarrant), Laurentianus 38 39 (Lenz), editio princeps Bononiensis (Lenz), 'ex duobus' HeinsiusrequiratBCMFHLTrequiretI, British Library Burney 220 (Tarrant), Bodleianus Rawlinson G 105 (Tarrant), Othob. lat. 1469, saec xv (Tarrant)|| agam] agatfort legendum|| 5 miserae] supereH|| 6 pars] noster parsBac|| 7 horto ... arui] hasto ... aruiChorto ... agriTPhorti ... aruoWilliams|| 8 lento] lecto'Basil. et hoc probat Barth. Aduers. xxxvii.10'—Burman

Africa quot segetes, quot Tmolia terra racemos,quot Sicyon bacas, quot parit Hybla fauos.10confiteor; testere licet—signate, Quirites!nil opus est legum uiribus, ipse loquor.inter opes et me, rem paruam, pone paternas,pars ego sum census quantulacumque tui;quam tua Trinacria est regnataque terra Philippo,15quam domus Augusto continuata foro,quam tua rus oculis domini Campania gratum,quaeque relicta tibi, Sexte, uel empta tenes,tam tuus en ego sum, cuius te munere tristinon potes in Ponto dicere habere nihil.20

9 Tmolia terraBM2ultinolia t.Cthimolia t.Lthimola t.Ttimula t.I, ut uidmollia t.HPetholia t.F1gnosia t.F2ulhabet methinaM1|| racemos] ramosMac|| 10 Sicyon] sicioB1scithionT|| Hybla] hilbaBac|| 11 testere] testare(M1)LI1PtristareF1narareI2ul|| signate] signareLP|| 12 estom Fac|| loquor] loquarMpc|| 13 rem paruamMHITparuam remBCFL, fort recte|| 15 Trinacria] tinacriaH|| regnataque terra] regnaque terraI1tellus regnataM|| philippo] phiūppoC|| 19 tristi] cristiL|| 20 potesH2c

atque utinam possis, et detur amicius aruum,remque tuam ponas in meliore loco!quod quoniam in dis est, tempta lenire precandonumina perpetua quae pietate colis.[erroris nam tu uix est discernere nostri25sis argumentum maius an auxilium.]nec dubitans oro; sed flumine saepe secundoaugetur remis cursus euntis aquae.et pudet et metuo semperque eademque precarine subeant animo taedia iusta tuo;30uerum quid faciam? res immoderata cupido est;da ueniam uitio, mitis amice, meo.

21 amicius] miciusBpc(=mitius)amicitiusL|| aruum] auumMac|| 23 precando] rogandoHF2ul||25-26 spurios puto. 'ambiguus hic locus est, eoque difficilior quoque, et obscurior'—Micyllus; 'xv 25 libri "Erroris nam", quod nisi aegre intellegi nequit, quamquam nec correctio satisfacit'—Merkel (1884), quimaerorisproerrorisconiecit|| 25 nam] iamFIdiscernere] decernereMI1|| 26 maius] magisInauisF1|| auxilium] axiliumMxiliumI1|| 27 flumine] flamineM2c, ut uid|| saepe secundo] saepeF1secundo saepeIac|| 29 semperque] semperC|| 30 iusta] iussaF1|| 31 uerum quid] colloquioC|| faciam] fac inI

Back to Index Next