Meest voorkomende verkortingen.Voornamen.A.Aulus.Ap. of App.Appius.C.Caius of Gaius.Cn.Cnaeus of Gnaeus.D.Decimus.K.Kaeso.L.Lucius.M.Marcus.M’.Manius.N. of Num.Numerius.P.Publius.Q.Quintus.S. of Sex.Sextus.Ser.Servius.Sp.Spurius.T.Titus.Ti. of Tib.Tiberius.Voor enkele andere, verouderde en buiten gebruik geraakte voornamen, als Agrippa, Postumus, Proculus, Opiter, Vopiscus, zijn geene afkortingen bekend.Titels.Aed.Aedilis.Cen.Censor.Cos.Consul.Cos. Des.Consul designatus.Cos. II, III.Iterum, tertium consul.D.Divus.Dict.Dictator.Eq. Rom.Eques Romanus.Fl. D.Flamen Dialis.Fl. M.Flamen Martialis.Fl. Q.Flamen Quirinalis.Imp.Imperator.M. Eq.Magister equitum.P. C.Patres conscripti.Pr.Praetor.Praef.Praefectus.Proc.Proconsul.P. M. of Pont. Max.Pontifex maximus.Q.Quaestor.Tr. pl.Tribunus plebis.In formulieren en opschriften.A.Augustus.A.Antiquo.A.Absolvo.A. D.Ante diem.A. U.Anno Urbis.B.Bonus, bene.B. D.Bona Dea.B. M.Bona mente of bona memoria.B. M. P.Bene merenti posuit.B. V.Bene vale.C.Condemno.D. D.Dono dedit.D. D. A.Do, dico, addico.D. D. D.Dat, dicat, dedicat.D. M.Dis Manibus.E. I. Q.Ex iure Quiritium.F.Filius.F. C.Faciendum curavit.F. F.Fecerunt of fieri fecit.F. M.Fecit monumentum.H. F.Heres fecit.I. O. M.Iovi optimo maximo.N. L.Non liquet.O. E. B. Q.Ossa eius bene quiescant.Pop.Populus.P. R.Populus Romanus.P. P.Posuerunt of publice posuit.P. S.Plebiscitum.Q. B. F. F. S.Quod bonum felix faustum sit.Q. D. E. R. F. P. D. E. R. I. C.Quod de ea re fieri placet, de ea re ita censuerunt.R. P.Respublica.S.Sacer.S.Senatus.S. P. Q.R.Senatus populusque Romanus.S. C.Senatus consultum.V. R.Uti rogas.In brieven.S.Salutem.S. D.Salutem dicit.S. P. D.Salutem plurimam dicit.S. T. V. B. E. E. V.Si tu vales, bene est, ego valeo.S. T. E. Q. V. B. E. E. V.Si tu exercitusque valetis, bene est, ego valeo.Juliaansche kalender.Dies.M. Martius.M. Maius.M. Iulius.M. October.M. Ianuarius.M. Augustus.M. December.M. Aprilis.M. Iunius.M. September.M. November.M. Februarius.(gewoon jaar)M. Februarius.(schrikkeljaar)1Kalendis.Kalendis.Kalendis.Kalendis.Kalendis.2VI(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.3VIIIIIIIIIIII4IVPridie Nonas.Pridie Nonas.Pridie Nonas.Pridie Nonas.5IIINonis.Nonis.Nonis.Nonis.6Pridie Nonas.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.7Nonis.VIIVIIVIIVII8VIII(ante) Idus.VIVIVIVI9VIIVVVV10VIIVIVIVIV11VIIIIIIIIIIII12IVPridie Idus.Pridie Idus.Pridie Idus.Pridie Idus.13IIIIdibus.Idibus.Idibus.Idibus.14Pridie Idus.XIX(ante) Kalendas.XVIII(ante) Kalendas.XVI(ante) Kalendas.XVI(ante) Kalendas.15Idibus.XVIIIXVIIXVXV16XVII(ante) Kalendas.XVIIXVIXIVXIV17XVIXVIXVXIIIXIII18XVXVXIVXIIXII19XIVXIVXIIIXIXI20XIIIXIIIXIIXX21XIIXIIXIIXIX22XIXIXVIIIVIII23XXIXVIIVII24IXIXVIIIVIVI25VIIIVIIIVIIVVI26VIIVIIVIIVV27VIVIVIIIIV28VVIVPridie Kalendas Martias.III29IVIVIIIPridie Kalendas Martias.30IIIIIIPridie Kalendas Maias, Iulias, Octobres, Decembres.31Pridie Kalendas Apriles, Iunias, Augustas, Novembres.Pridie Kalendas Februarias, Septembres, Ianuarias.Grieksche feestkalender.Hecatombaeon.11–15Olympia.12Nemea.,,Cronia.16Synoecia.24–28Panathenaea.27–28kleine Panathenaea.Hecatombaea.Isthmia.Hyacinthia.Gymnopaedia.Matagitnion.7Carnēa.Metagitnia.Boëdromion.2Eleutheria.5Genesia.6Marathonia.7Boëdromia.12Charisteria.13Proërosia.15–23groote Eleusinia.Aglauria.Pyanepsion.6Cybernesia (of in Munychion).7Pyanepsia.,,Oschophoria.8Thesēa.9–13 (10–14)Thesmophoria.19–21 of 27–29Apaturia.30Chalcēa (z.Hephaestus).Maemacterion.20Maemacteria.Posideon.kleine Dionysia.Posidonia.Gamelion.8–11 (v. a. 12–15)Lenaea.12Nemea.27Gamelia.Anthesterion.1Hydrophoria.11Pithoegia.Anthesteria.12Choës.13Chytri.19–21kleine Eleusinia.23Diasia.Elaphebolion.8Asclepia.8–13groote Dionysia.14Pandia.Elaphebolia.Munychion.1 (?)Pythia.6 (7)Delphinia.16Munychia.19Diasia of Olympiea (?).Adonia (v. a. in Thargelion).Cybernesia (v. a. 6 Pyanepsion).Isthmia (v. a. in Thargelion).Thargelion.6–7Thargelia.7Daphnephoria.19Callynteria.19–20Bendidēa.25Plynteria.Apollonia of Delia, z.Delus.Scirophorion.12Scirophoria.13Arrhephoria.14Diipolia.28Heraclēa.Voornaamste Romeinsche vaste feest- en gedenkdagen ten tijde van Augustus.Januari.1.Kalendae.Solemnis votorum nuncupatio. Stichtingsfeest der tempels van Aesculapius op het Tibereiland en van Veiovis.5.Nonae.7.Octavianus aanvaardt voor de eerste maal het imperium(eo die primum Caesar fasces sumpsit), 43, in den mutinensischen oorlog.9. Agonium of Agonalia.11. Carmentalia, Iuturnalia.De tempel van Janus gesloten, 29.13.Idus.15. Carmentalia (2dedag).16.Octavianus krijgt den titel van Augustus, 26. Wijdingsdag van den Concordia-tempel.21–23. Ludi Palatini, ter eere van het huis van Augustus ingesteld.24. Lustratio pagorum.27. Wijding der aedes Castorum (z.Dioscuri), 6 na C.30. Wijding der ara Pacis, 9.Defastivan Ovidius geven als dies comitiales aan: 3, 4, 7, 8, 12, 16, 28 en 31 Jan.Februari.1.Kalendae.Wijding van den tempel van Juno Sospita aan hetforum holitorium.2. Amburbium.5.Nonae.Augustus krijgt den titel van pater patriae, 2. Wijding van den Concordia-tempel op de arx.13.Idus.Faunalia (lentefeest van Faunus). Wijding van den Faunustempel op het Tibereiland.13–21. Dies Parentales.15. Lupercalia.17. Quirinalia. Stultorum feriae.21. Feralia (laatste der dies parentales).23. Terminalia.24. Regifugium.27. Equirria.Dies comitiales: 18–20, 22, 25 en 28 Febr.Maart.1.Kalendae.Matronalia. Begin van den rondgang der Salii. De Vestatempel wordt met nieuw lauriergroen getooid en het vuur vernieuwd.6.Augustus wordt pontifex maximus, 12.7.Nonae.14. Equirria.15.Idus.Feest van Anna Perenna.16, 17. Rondgang en offers bij de Argēi.17. Agonium. Liberalia.19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.19–23. Quinquatrus.22–27. Feesten ter eere der Magna Mater en van Atys.23. Tubilustrium (laatste dag der Quinquatrus).24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.25. Hilaria (vreugdefeest over Atys).27. Lavatio, slot der feriae Magnae Matris.Dies comitiales: 3–5, 9–12, 18, 20, 21, 25, 26, 28–31 Maart.April.1.Kalendae.Vrouwenfeest ter eere der Fortuna civilis.4–10. Megalesia.5.Nonae, stichting van den tempel der Fortuna publica op den Quirinalis.10. Wijding van den tempel der Magna Mater.12–19. Ludi Cereris (Cerealia).13.Idus.Wijding van het Atrium Libertatis en van den tempel van Jupiter Victor.15. Fordicidia.16.Octavianus neemt den blijvenden titel van imperator aan, 29.21. Palilia of Parilia.23. Vinalia.25. Robigalia.28. Begin der Floralia (tot 3 Mei). Stichtingsdag van den Vestatempel op den Palatinus, 12.Dies comitiales: 3, 4, 24, 27, 29 en 30 April.Mei.1.Kalendae.Laralia. Wijdingsdag van het altaar der Lares praestites en van den tempel der Bona Dea.1–3. Laatste dagen der Floralia.7.Nonae.9, 11, 13. Lemuria.12. Ludi Martis in circo. Wijdingsdag van den tempel van Mars Ultorin Capitolio.15.Idus.Offer bij de Argēi. Dies Mercurii et Maiae.21. Agonalia.23. Tubilustrium.24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.25. Wijdingsdag van den tempel der Fortuna primigenia op den Quirinalis.29. Ludi Honoris et Virtutis. Dies comitiales: 3–6, 10, 14, 17–20, 25–31 Mei.Juni.1.Kalendae.Geboortefeest van Juno Monēta. Dies Carnae (daar aan Carna boonenbrij werd geofferd, werd 1 Juni ook wel Kalendae Fabariae genoemd). Wijding van den Marstempel bij de porta Capena en van het delubrum Tempestatis.3. Wijding van den Bellonatempel in de regio Circus Flaminius.4. Wijding van den tempel van Hercules Magnus Custos in de regio Circus Flaminius.5.Nonae.Wijding van den tempel van Dius Fidius op den Quirinalis.7. Ludi Piscatorii.8. Wijding van den tempel van Mens op het Capitool.9. Vestalia.11. Matralia (ter eere van Matuta). Wijding van den door Servius Tullius gestichten Fortuna-tempel en van den Concordia-tempel bij de porticus Liviae.13.Idus.Quinquatrus minusculae (met gemaskerde optochten der tibicines). Wijding van den tempel van Jupiter Invictus.15. Q. S. D. F. (quando stercus delatum fas), reiniging van den Vesta-tempel. Eerst wanneer het vuil uit den tempel naar eene bepaalde plaats was weggebracht, werd de dag fastus.19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.20. Wijding van den Summanustempel bij den Circus maximus.23.Dies ater(slag bij het trasimeensche meer, 217).24. Feestdag der Fors Fortuna. Wijding van haar tempel.27. Wijding van den tempel der Lares aan het bovengedeelte der Sacra via en van den tempel van Jupiter Stator.29. Wijding van den Quirinus-tempel.30. Wijding van den tempel van Hercules en de Muzen. Dies comitiales: 3, 4, 16–28 en 30 Juni.Juli.1.Kalendae.Wijding van den door Caesar gestichten tempel der Felicitas op het Capitolium.4. Wijding der ara Pacis, 13.5. Poplifugia, ter gedachtenis, zooals men later meende, aan eene nederlaag en vlucht in ouden tijd. Zie 8 Juli. De werkelijke beteekenis van het feest is niet bekend.6–13. Ludi Apollinares.7.Nonae.Offer bij het altaar van Consus. Nonae Caprotinae.8. Vitulatio, offer van een vitulus ter herinnering aan eene overwinning, die op de Poplifugia was gevolgd. Zie 5 Juli.12. Geboortedag van C. Iulius Caesar, 100.14–19. Mercatus, jaarmarkt.15.Idus.Transvectio equitum voor den tempel van Castor en Pollux.18.Dies ater(slag aan den Allia, 390).20–30. Ludi victoriae Caesaris, door Caesar vóór den slag bij Pharsalus (48) aan Venus Genetrix beloofd en in 44 ingesteld.23. Neptunalia.25. Furrinalia.Dies comitiales: 10–14, 17, 18, 20, 22, 26,31.Augustus.1.Kalendae.5.Nonae.Stichtingsdag van den tempel der Salus op den Quirinalis.9. Offer aan Sol Indiges op den Quirinalis.13.Idus.Feest van Diana op den Aventinus, een feestdag voor de slaven.17. Portunalia.19. Vinalia rustica.21. Consualia.23. Vulcanalia.24. Mundus patet.25. Opiconsivia, feest van Ops Consiva.27. Volturnalia.28. Wijding der ara Victoriae in de curia.Dies comitiales: 3, 4, 7, 8, 10–12, 15, 16, 18, 20, 24, 26, 28, 31.September.1.Kalendae.Wijding van den door Augustus gestichten tempel van Jupiter Tonans.2. Slag bij Actium, 31.4–19. Ludi Romani.5.Nonae.13.Idus.Inslaan van den gouden jaarspijker. Epulum Jovis. Ceresfeest.17. Consecratio van Augustus.20. Geboortedag van Romulus.20–23. Mercatus, jaarmarkt.23.Augustus geboren, 63.Dies comitiales: 4, 7–11, 15–22, 24–28, 30.October.1.Kalendae.Offer aan de Fides populi Romani op het Capitool.3–12. Augustalia, ludi Divo Augusto et Fortunae Reduci.4. Ieiunium Cereris.5. Mundus patet.6.Dies ater(nederlaag van Q. Servilius Caepio tegen de Cimbren, 105).7.Nonae.9. Wijding van den Apollotempel door Augustus gesticht.Offer aan Genius Publicus, Fausta Felicitas en Venus Victrix op het Capitool.13. Fontinalia, bronnenfeest met bloemoffers aan de bronnen.15.Idus.Ludi Capitolini, ter eere van Jupiter Capitolinus.18.Augustus neemt de toga virilis aan, 48.19. Armilustrium.26–1 Nov. Ludi Victoriae Sullae (vóór de porta Collina, 82).Dies comitiales; 3–6, 9, 10, 12, 17, 18, 20–31.November.1.Kalendae.Voornaamste dag der ludi Victoriae.4–17.Ludi plebeii, misschien reeds ingesteld na de tweede secessio plebis, 449.5.Nonae.8. Mundus patet.13.Idus.Epulum Jovis.18–20. Mercatus, jaarmarkt.Dies comitiales: 3, 4, 7–12, 15–28, 30.December.1.Kalendae.3. Offer aan de Bona Dea. Het feest hoort tot deferiae conceptivae, zoodat de dag niet vaststaat. ZieBona dea.5.Nonae.Faunalia.8. Offer aan den Deus Tiberinus op het Tibereiland.11. Agonalia.12. Offer aan Consus op den Aventinus.13.Idus.15. Consualia.17. Begin der Saturnalia. Vóór de invoering der juliaansche tijdrekening duurde dit feest officieel slechts één dag, en viel op 19 Dec. In 46 werd het op drie dagen gesteld, 17–19 Dec., waarop dan 21–22 Dec. de Sigillaria volgden. Doch privatim had men reeds vroeg het feest tot een zevendaagschen feesttijd uitgebreid, 17–23 Dec., zoodat de Sigillaria bij de Saturnalia als het ware werden ingelijfd.22. Feestdag der Lares permarini.23. Larentalia.25. Geboortefeest van Sol Invictus.Dies Comitiales: 4, 7–10, 16, 18, 20, 22, 24–27, 30, 31.Lijst der artikels waarbij eene of meer afbeeldingen zijn gevoegd.Amphiprostylus.Amphitheatrum3.Amphora.Ancile.Anguis.Antae.Aphrodite.Apollo.Ara.Arcus2.Ares.Ariadne.Artemis.Athena.Athenae4.Atrium2.Auguria.Aurelianus.Auriga.Balneum.Balteus.Basterna.Buccina.Caduceus.Caestus.Calceus2.Castra2.Catillum.Cella.Centauri.Cera2.Chlamys.Circus2.Cohors.Columbarium.Columna5.Corona3.Crater.Crepida2.Demeter.Dionysus2.Δισκοβολία.Domus2.Fasces.Gigantes.Gladiatores.Gymnasium.Hera.Heracles.Hermes2.Hestia.Hippodromus.Ianus.Isis.Iugum.Labarum.Laocoön.Legio.Lyra.Macellum.Mausoleum.Mycenae.Niobe.Οἰκία2.Pallium.Pantheon.Persona.Pilum.Poseidon.Scutum.Signum.Silenus.Sistrum.Strigilis.Templum3.Theatrum2.Thermae.Tibia2.Triclinium2.Triumphus2.Tropaeum.Vestalis.Villa.Vineae.Zeus.
Meest voorkomende verkortingen.Voornamen.A.Aulus.Ap. of App.Appius.C.Caius of Gaius.Cn.Cnaeus of Gnaeus.D.Decimus.K.Kaeso.L.Lucius.M.Marcus.M’.Manius.N. of Num.Numerius.P.Publius.Q.Quintus.S. of Sex.Sextus.Ser.Servius.Sp.Spurius.T.Titus.Ti. of Tib.Tiberius.Voor enkele andere, verouderde en buiten gebruik geraakte voornamen, als Agrippa, Postumus, Proculus, Opiter, Vopiscus, zijn geene afkortingen bekend.Titels.Aed.Aedilis.Cen.Censor.Cos.Consul.Cos. Des.Consul designatus.Cos. II, III.Iterum, tertium consul.D.Divus.Dict.Dictator.Eq. Rom.Eques Romanus.Fl. D.Flamen Dialis.Fl. M.Flamen Martialis.Fl. Q.Flamen Quirinalis.Imp.Imperator.M. Eq.Magister equitum.P. C.Patres conscripti.Pr.Praetor.Praef.Praefectus.Proc.Proconsul.P. M. of Pont. Max.Pontifex maximus.Q.Quaestor.Tr. pl.Tribunus plebis.In formulieren en opschriften.A.Augustus.A.Antiquo.A.Absolvo.A. D.Ante diem.A. U.Anno Urbis.B.Bonus, bene.B. D.Bona Dea.B. M.Bona mente of bona memoria.B. M. P.Bene merenti posuit.B. V.Bene vale.C.Condemno.D. D.Dono dedit.D. D. A.Do, dico, addico.D. D. D.Dat, dicat, dedicat.D. M.Dis Manibus.E. I. Q.Ex iure Quiritium.F.Filius.F. C.Faciendum curavit.F. F.Fecerunt of fieri fecit.F. M.Fecit monumentum.H. F.Heres fecit.I. O. M.Iovi optimo maximo.N. L.Non liquet.O. E. B. Q.Ossa eius bene quiescant.Pop.Populus.P. R.Populus Romanus.P. P.Posuerunt of publice posuit.P. S.Plebiscitum.Q. B. F. F. S.Quod bonum felix faustum sit.Q. D. E. R. F. P. D. E. R. I. C.Quod de ea re fieri placet, de ea re ita censuerunt.R. P.Respublica.S.Sacer.S.Senatus.S. P. Q.R.Senatus populusque Romanus.S. C.Senatus consultum.V. R.Uti rogas.In brieven.S.Salutem.S. D.Salutem dicit.S. P. D.Salutem plurimam dicit.S. T. V. B. E. E. V.Si tu vales, bene est, ego valeo.S. T. E. Q. V. B. E. E. V.Si tu exercitusque valetis, bene est, ego valeo.
Voornamen.A.Aulus.Ap. of App.Appius.C.Caius of Gaius.Cn.Cnaeus of Gnaeus.D.Decimus.K.Kaeso.L.Lucius.M.Marcus.M’.Manius.N. of Num.Numerius.P.Publius.Q.Quintus.S. of Sex.Sextus.Ser.Servius.Sp.Spurius.T.Titus.Ti. of Tib.Tiberius.Voor enkele andere, verouderde en buiten gebruik geraakte voornamen, als Agrippa, Postumus, Proculus, Opiter, Vopiscus, zijn geene afkortingen bekend.
A.Aulus.Ap. of App.Appius.C.Caius of Gaius.Cn.Cnaeus of Gnaeus.D.Decimus.K.Kaeso.L.Lucius.M.Marcus.M’.Manius.N. of Num.Numerius.P.Publius.Q.Quintus.S. of Sex.Sextus.Ser.Servius.Sp.Spurius.T.Titus.Ti. of Tib.Tiberius.
Voor enkele andere, verouderde en buiten gebruik geraakte voornamen, als Agrippa, Postumus, Proculus, Opiter, Vopiscus, zijn geene afkortingen bekend.
Titels.Aed.Aedilis.Cen.Censor.Cos.Consul.Cos. Des.Consul designatus.Cos. II, III.Iterum, tertium consul.D.Divus.Dict.Dictator.Eq. Rom.Eques Romanus.Fl. D.Flamen Dialis.Fl. M.Flamen Martialis.Fl. Q.Flamen Quirinalis.Imp.Imperator.M. Eq.Magister equitum.P. C.Patres conscripti.Pr.Praetor.Praef.Praefectus.Proc.Proconsul.P. M. of Pont. Max.Pontifex maximus.Q.Quaestor.Tr. pl.Tribunus plebis.
Aed.Aedilis.Cen.Censor.Cos.Consul.Cos. Des.Consul designatus.Cos. II, III.Iterum, tertium consul.D.Divus.Dict.Dictator.Eq. Rom.Eques Romanus.Fl. D.Flamen Dialis.Fl. M.Flamen Martialis.Fl. Q.Flamen Quirinalis.Imp.Imperator.M. Eq.Magister equitum.P. C.Patres conscripti.Pr.Praetor.Praef.Praefectus.Proc.Proconsul.P. M. of Pont. Max.Pontifex maximus.Q.Quaestor.Tr. pl.Tribunus plebis.
In formulieren en opschriften.A.Augustus.A.Antiquo.A.Absolvo.A. D.Ante diem.A. U.Anno Urbis.B.Bonus, bene.B. D.Bona Dea.B. M.Bona mente of bona memoria.B. M. P.Bene merenti posuit.B. V.Bene vale.C.Condemno.D. D.Dono dedit.D. D. A.Do, dico, addico.D. D. D.Dat, dicat, dedicat.D. M.Dis Manibus.E. I. Q.Ex iure Quiritium.F.Filius.F. C.Faciendum curavit.F. F.Fecerunt of fieri fecit.F. M.Fecit monumentum.H. F.Heres fecit.I. O. M.Iovi optimo maximo.N. L.Non liquet.O. E. B. Q.Ossa eius bene quiescant.Pop.Populus.P. R.Populus Romanus.P. P.Posuerunt of publice posuit.P. S.Plebiscitum.Q. B. F. F. S.Quod bonum felix faustum sit.Q. D. E. R. F. P. D. E. R. I. C.Quod de ea re fieri placet, de ea re ita censuerunt.R. P.Respublica.S.Sacer.S.Senatus.S. P. Q.R.Senatus populusque Romanus.S. C.Senatus consultum.V. R.Uti rogas.
A.Augustus.A.Antiquo.A.Absolvo.A. D.Ante diem.A. U.Anno Urbis.B.Bonus, bene.B. D.Bona Dea.B. M.Bona mente of bona memoria.B. M. P.Bene merenti posuit.B. V.Bene vale.C.Condemno.D. D.Dono dedit.D. D. A.Do, dico, addico.D. D. D.Dat, dicat, dedicat.D. M.Dis Manibus.E. I. Q.Ex iure Quiritium.F.Filius.F. C.Faciendum curavit.F. F.Fecerunt of fieri fecit.F. M.Fecit monumentum.H. F.Heres fecit.I. O. M.Iovi optimo maximo.N. L.Non liquet.O. E. B. Q.Ossa eius bene quiescant.Pop.Populus.P. R.Populus Romanus.P. P.Posuerunt of publice posuit.P. S.Plebiscitum.Q. B. F. F. S.Quod bonum felix faustum sit.Q. D. E. R. F. P. D. E. R. I. C.Quod de ea re fieri placet, de ea re ita censuerunt.R. P.Respublica.S.Sacer.S.Senatus.S. P. Q.R.Senatus populusque Romanus.S. C.Senatus consultum.V. R.Uti rogas.
In brieven.S.Salutem.S. D.Salutem dicit.S. P. D.Salutem plurimam dicit.S. T. V. B. E. E. V.Si tu vales, bene est, ego valeo.S. T. E. Q. V. B. E. E. V.Si tu exercitusque valetis, bene est, ego valeo.
S.Salutem.S. D.Salutem dicit.S. P. D.Salutem plurimam dicit.S. T. V. B. E. E. V.Si tu vales, bene est, ego valeo.S. T. E. Q. V. B. E. E. V.Si tu exercitusque valetis, bene est, ego valeo.
Juliaansche kalender.Dies.M. Martius.M. Maius.M. Iulius.M. October.M. Ianuarius.M. Augustus.M. December.M. Aprilis.M. Iunius.M. September.M. November.M. Februarius.(gewoon jaar)M. Februarius.(schrikkeljaar)1Kalendis.Kalendis.Kalendis.Kalendis.Kalendis.2VI(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.3VIIIIIIIIIIII4IVPridie Nonas.Pridie Nonas.Pridie Nonas.Pridie Nonas.5IIINonis.Nonis.Nonis.Nonis.6Pridie Nonas.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.7Nonis.VIIVIIVIIVII8VIII(ante) Idus.VIVIVIVI9VIIVVVV10VIIVIVIVIV11VIIIIIIIIIIII12IVPridie Idus.Pridie Idus.Pridie Idus.Pridie Idus.13IIIIdibus.Idibus.Idibus.Idibus.14Pridie Idus.XIX(ante) Kalendas.XVIII(ante) Kalendas.XVI(ante) Kalendas.XVI(ante) Kalendas.15Idibus.XVIIIXVIIXVXV16XVII(ante) Kalendas.XVIIXVIXIVXIV17XVIXVIXVXIIIXIII18XVXVXIVXIIXII19XIVXIVXIIIXIXI20XIIIXIIIXIIXX21XIIXIIXIIXIX22XIXIXVIIIVIII23XXIXVIIVII24IXIXVIIIVIVI25VIIIVIIIVIIVVI26VIIVIIVIIVV27VIVIVIIIIV28VVIVPridie Kalendas Martias.III29IVIVIIIPridie Kalendas Martias.30IIIIIIPridie Kalendas Maias, Iulias, Octobres, Decembres.31Pridie Kalendas Apriles, Iunias, Augustas, Novembres.Pridie Kalendas Februarias, Septembres, Ianuarias.
Dies.M. Martius.M. Maius.M. Iulius.M. October.M. Ianuarius.M. Augustus.M. December.M. Aprilis.M. Iunius.M. September.M. November.M. Februarius.(gewoon jaar)M. Februarius.(schrikkeljaar)1Kalendis.Kalendis.Kalendis.Kalendis.Kalendis.2VI(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.IV(ante) Nonas.3VIIIIIIIIIIII4IVPridie Nonas.Pridie Nonas.Pridie Nonas.Pridie Nonas.5IIINonis.Nonis.Nonis.Nonis.6Pridie Nonas.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.VIII(ante) Idus.7Nonis.VIIVIIVIIVII8VIII(ante) Idus.VIVIVIVI9VIIVVVV10VIIVIVIVIV11VIIIIIIIIIIII12IVPridie Idus.Pridie Idus.Pridie Idus.Pridie Idus.13IIIIdibus.Idibus.Idibus.Idibus.14Pridie Idus.XIX(ante) Kalendas.XVIII(ante) Kalendas.XVI(ante) Kalendas.XVI(ante) Kalendas.15Idibus.XVIIIXVIIXVXV16XVII(ante) Kalendas.XVIIXVIXIVXIV17XVIXVIXVXIIIXIII18XVXVXIVXIIXII19XIVXIVXIIIXIXI20XIIIXIIIXIIXX21XIIXIIXIIXIX22XIXIXVIIIVIII23XXIXVIIVII24IXIXVIIIVIVI25VIIIVIIIVIIVVI26VIIVIIVIIVV27VIVIVIIIIV28VVIVPridie Kalendas Martias.III29IVIVIIIPridie Kalendas Martias.30IIIIIIPridie Kalendas Maias, Iulias, Octobres, Decembres.31Pridie Kalendas Apriles, Iunias, Augustas, Novembres.Pridie Kalendas Februarias, Septembres, Ianuarias.
Grieksche feestkalender.Hecatombaeon.11–15Olympia.12Nemea.,,Cronia.16Synoecia.24–28Panathenaea.27–28kleine Panathenaea.Hecatombaea.Isthmia.Hyacinthia.Gymnopaedia.Matagitnion.7Carnēa.Metagitnia.Boëdromion.2Eleutheria.5Genesia.6Marathonia.7Boëdromia.12Charisteria.13Proërosia.15–23groote Eleusinia.Aglauria.Pyanepsion.6Cybernesia (of in Munychion).7Pyanepsia.,,Oschophoria.8Thesēa.9–13 (10–14)Thesmophoria.19–21 of 27–29Apaturia.30Chalcēa (z.Hephaestus).Maemacterion.20Maemacteria.Posideon.kleine Dionysia.Posidonia.Gamelion.8–11 (v. a. 12–15)Lenaea.12Nemea.27Gamelia.Anthesterion.1Hydrophoria.11Pithoegia.Anthesteria.12Choës.13Chytri.19–21kleine Eleusinia.23Diasia.Elaphebolion.8Asclepia.8–13groote Dionysia.14Pandia.Elaphebolia.Munychion.1 (?)Pythia.6 (7)Delphinia.16Munychia.19Diasia of Olympiea (?).Adonia (v. a. in Thargelion).Cybernesia (v. a. 6 Pyanepsion).Isthmia (v. a. in Thargelion).Thargelion.6–7Thargelia.7Daphnephoria.19Callynteria.19–20Bendidēa.25Plynteria.Apollonia of Delia, z.Delus.Scirophorion.12Scirophoria.13Arrhephoria.14Diipolia.28Heraclēa.
Hecatombaeon.11–15Olympia.12Nemea.,,Cronia.16Synoecia.24–28Panathenaea.27–28kleine Panathenaea.Hecatombaea.Isthmia.Hyacinthia.Gymnopaedia.
11–15Olympia.12Nemea.,,Cronia.16Synoecia.24–28Panathenaea.27–28kleine Panathenaea.Hecatombaea.Isthmia.Hyacinthia.Gymnopaedia.
Matagitnion.7Carnēa.Metagitnia.
7Carnēa.Metagitnia.
Boëdromion.2Eleutheria.5Genesia.6Marathonia.7Boëdromia.12Charisteria.13Proërosia.15–23groote Eleusinia.Aglauria.
2Eleutheria.5Genesia.6Marathonia.7Boëdromia.12Charisteria.13Proërosia.15–23groote Eleusinia.Aglauria.
Pyanepsion.6Cybernesia (of in Munychion).7Pyanepsia.,,Oschophoria.8Thesēa.9–13 (10–14)Thesmophoria.19–21 of 27–29Apaturia.30Chalcēa (z.Hephaestus).
6Cybernesia (of in Munychion).7Pyanepsia.,,Oschophoria.8Thesēa.9–13 (10–14)Thesmophoria.19–21 of 27–29Apaturia.30Chalcēa (z.Hephaestus).
Maemacterion.20Maemacteria.
20Maemacteria.
Posideon.kleine Dionysia.Posidonia.
kleine Dionysia.Posidonia.
Gamelion.8–11 (v. a. 12–15)Lenaea.12Nemea.27Gamelia.
8–11 (v. a. 12–15)Lenaea.12Nemea.27Gamelia.
Anthesterion.1Hydrophoria.11Pithoegia.Anthesteria.12Choës.13Chytri.19–21kleine Eleusinia.23Diasia.
1Hydrophoria.11Pithoegia.Anthesteria.12Choës.13Chytri.19–21kleine Eleusinia.23Diasia.
Elaphebolion.8Asclepia.8–13groote Dionysia.14Pandia.Elaphebolia.
8Asclepia.8–13groote Dionysia.14Pandia.Elaphebolia.
Munychion.1 (?)Pythia.6 (7)Delphinia.16Munychia.19Diasia of Olympiea (?).Adonia (v. a. in Thargelion).Cybernesia (v. a. 6 Pyanepsion).Isthmia (v. a. in Thargelion).
1 (?)Pythia.6 (7)Delphinia.16Munychia.19Diasia of Olympiea (?).Adonia (v. a. in Thargelion).Cybernesia (v. a. 6 Pyanepsion).Isthmia (v. a. in Thargelion).
Thargelion.6–7Thargelia.7Daphnephoria.19Callynteria.19–20Bendidēa.25Plynteria.Apollonia of Delia, z.Delus.
6–7Thargelia.7Daphnephoria.19Callynteria.19–20Bendidēa.25Plynteria.Apollonia of Delia, z.Delus.
Scirophorion.12Scirophoria.13Arrhephoria.14Diipolia.28Heraclēa.
12Scirophoria.13Arrhephoria.14Diipolia.28Heraclēa.
Voornaamste Romeinsche vaste feest- en gedenkdagen ten tijde van Augustus.Januari.1.Kalendae.Solemnis votorum nuncupatio. Stichtingsfeest der tempels van Aesculapius op het Tibereiland en van Veiovis.5.Nonae.7.Octavianus aanvaardt voor de eerste maal het imperium(eo die primum Caesar fasces sumpsit), 43, in den mutinensischen oorlog.9. Agonium of Agonalia.11. Carmentalia, Iuturnalia.De tempel van Janus gesloten, 29.13.Idus.15. Carmentalia (2dedag).16.Octavianus krijgt den titel van Augustus, 26. Wijdingsdag van den Concordia-tempel.21–23. Ludi Palatini, ter eere van het huis van Augustus ingesteld.24. Lustratio pagorum.27. Wijding der aedes Castorum (z.Dioscuri), 6 na C.30. Wijding der ara Pacis, 9.Defastivan Ovidius geven als dies comitiales aan: 3, 4, 7, 8, 12, 16, 28 en 31 Jan.Februari.1.Kalendae.Wijding van den tempel van Juno Sospita aan hetforum holitorium.2. Amburbium.5.Nonae.Augustus krijgt den titel van pater patriae, 2. Wijding van den Concordia-tempel op de arx.13.Idus.Faunalia (lentefeest van Faunus). Wijding van den Faunustempel op het Tibereiland.13–21. Dies Parentales.15. Lupercalia.17. Quirinalia. Stultorum feriae.21. Feralia (laatste der dies parentales).23. Terminalia.24. Regifugium.27. Equirria.Dies comitiales: 18–20, 22, 25 en 28 Febr.Maart.1.Kalendae.Matronalia. Begin van den rondgang der Salii. De Vestatempel wordt met nieuw lauriergroen getooid en het vuur vernieuwd.6.Augustus wordt pontifex maximus, 12.7.Nonae.14. Equirria.15.Idus.Feest van Anna Perenna.16, 17. Rondgang en offers bij de Argēi.17. Agonium. Liberalia.19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.19–23. Quinquatrus.22–27. Feesten ter eere der Magna Mater en van Atys.23. Tubilustrium (laatste dag der Quinquatrus).24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.25. Hilaria (vreugdefeest over Atys).27. Lavatio, slot der feriae Magnae Matris.Dies comitiales: 3–5, 9–12, 18, 20, 21, 25, 26, 28–31 Maart.April.1.Kalendae.Vrouwenfeest ter eere der Fortuna civilis.4–10. Megalesia.5.Nonae, stichting van den tempel der Fortuna publica op den Quirinalis.10. Wijding van den tempel der Magna Mater.12–19. Ludi Cereris (Cerealia).13.Idus.Wijding van het Atrium Libertatis en van den tempel van Jupiter Victor.15. Fordicidia.16.Octavianus neemt den blijvenden titel van imperator aan, 29.21. Palilia of Parilia.23. Vinalia.25. Robigalia.28. Begin der Floralia (tot 3 Mei). Stichtingsdag van den Vestatempel op den Palatinus, 12.Dies comitiales: 3, 4, 24, 27, 29 en 30 April.Mei.1.Kalendae.Laralia. Wijdingsdag van het altaar der Lares praestites en van den tempel der Bona Dea.1–3. Laatste dagen der Floralia.7.Nonae.9, 11, 13. Lemuria.12. Ludi Martis in circo. Wijdingsdag van den tempel van Mars Ultorin Capitolio.15.Idus.Offer bij de Argēi. Dies Mercurii et Maiae.21. Agonalia.23. Tubilustrium.24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.25. Wijdingsdag van den tempel der Fortuna primigenia op den Quirinalis.29. Ludi Honoris et Virtutis. Dies comitiales: 3–6, 10, 14, 17–20, 25–31 Mei.Juni.1.Kalendae.Geboortefeest van Juno Monēta. Dies Carnae (daar aan Carna boonenbrij werd geofferd, werd 1 Juni ook wel Kalendae Fabariae genoemd). Wijding van den Marstempel bij de porta Capena en van het delubrum Tempestatis.3. Wijding van den Bellonatempel in de regio Circus Flaminius.4. Wijding van den tempel van Hercules Magnus Custos in de regio Circus Flaminius.5.Nonae.Wijding van den tempel van Dius Fidius op den Quirinalis.7. Ludi Piscatorii.8. Wijding van den tempel van Mens op het Capitool.9. Vestalia.11. Matralia (ter eere van Matuta). Wijding van den door Servius Tullius gestichten Fortuna-tempel en van den Concordia-tempel bij de porticus Liviae.13.Idus.Quinquatrus minusculae (met gemaskerde optochten der tibicines). Wijding van den tempel van Jupiter Invictus.15. Q. S. D. F. (quando stercus delatum fas), reiniging van den Vesta-tempel. Eerst wanneer het vuil uit den tempel naar eene bepaalde plaats was weggebracht, werd de dag fastus.19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.20. Wijding van den Summanustempel bij den Circus maximus.23.Dies ater(slag bij het trasimeensche meer, 217).24. Feestdag der Fors Fortuna. Wijding van haar tempel.27. Wijding van den tempel der Lares aan het bovengedeelte der Sacra via en van den tempel van Jupiter Stator.29. Wijding van den Quirinus-tempel.30. Wijding van den tempel van Hercules en de Muzen. Dies comitiales: 3, 4, 16–28 en 30 Juni.Juli.1.Kalendae.Wijding van den door Caesar gestichten tempel der Felicitas op het Capitolium.4. Wijding der ara Pacis, 13.5. Poplifugia, ter gedachtenis, zooals men later meende, aan eene nederlaag en vlucht in ouden tijd. Zie 8 Juli. De werkelijke beteekenis van het feest is niet bekend.6–13. Ludi Apollinares.7.Nonae.Offer bij het altaar van Consus. Nonae Caprotinae.8. Vitulatio, offer van een vitulus ter herinnering aan eene overwinning, die op de Poplifugia was gevolgd. Zie 5 Juli.12. Geboortedag van C. Iulius Caesar, 100.14–19. Mercatus, jaarmarkt.15.Idus.Transvectio equitum voor den tempel van Castor en Pollux.18.Dies ater(slag aan den Allia, 390).20–30. Ludi victoriae Caesaris, door Caesar vóór den slag bij Pharsalus (48) aan Venus Genetrix beloofd en in 44 ingesteld.23. Neptunalia.25. Furrinalia.Dies comitiales: 10–14, 17, 18, 20, 22, 26,31.Augustus.1.Kalendae.5.Nonae.Stichtingsdag van den tempel der Salus op den Quirinalis.9. Offer aan Sol Indiges op den Quirinalis.13.Idus.Feest van Diana op den Aventinus, een feestdag voor de slaven.17. Portunalia.19. Vinalia rustica.21. Consualia.23. Vulcanalia.24. Mundus patet.25. Opiconsivia, feest van Ops Consiva.27. Volturnalia.28. Wijding der ara Victoriae in de curia.Dies comitiales: 3, 4, 7, 8, 10–12, 15, 16, 18, 20, 24, 26, 28, 31.September.1.Kalendae.Wijding van den door Augustus gestichten tempel van Jupiter Tonans.2. Slag bij Actium, 31.4–19. Ludi Romani.5.Nonae.13.Idus.Inslaan van den gouden jaarspijker. Epulum Jovis. Ceresfeest.17. Consecratio van Augustus.20. Geboortedag van Romulus.20–23. Mercatus, jaarmarkt.23.Augustus geboren, 63.Dies comitiales: 4, 7–11, 15–22, 24–28, 30.October.1.Kalendae.Offer aan de Fides populi Romani op het Capitool.3–12. Augustalia, ludi Divo Augusto et Fortunae Reduci.4. Ieiunium Cereris.5. Mundus patet.6.Dies ater(nederlaag van Q. Servilius Caepio tegen de Cimbren, 105).7.Nonae.9. Wijding van den Apollotempel door Augustus gesticht.Offer aan Genius Publicus, Fausta Felicitas en Venus Victrix op het Capitool.13. Fontinalia, bronnenfeest met bloemoffers aan de bronnen.15.Idus.Ludi Capitolini, ter eere van Jupiter Capitolinus.18.Augustus neemt de toga virilis aan, 48.19. Armilustrium.26–1 Nov. Ludi Victoriae Sullae (vóór de porta Collina, 82).Dies comitiales; 3–6, 9, 10, 12, 17, 18, 20–31.November.1.Kalendae.Voornaamste dag der ludi Victoriae.4–17.Ludi plebeii, misschien reeds ingesteld na de tweede secessio plebis, 449.5.Nonae.8. Mundus patet.13.Idus.Epulum Jovis.18–20. Mercatus, jaarmarkt.Dies comitiales: 3, 4, 7–12, 15–28, 30.December.1.Kalendae.3. Offer aan de Bona Dea. Het feest hoort tot deferiae conceptivae, zoodat de dag niet vaststaat. ZieBona dea.5.Nonae.Faunalia.8. Offer aan den Deus Tiberinus op het Tibereiland.11. Agonalia.12. Offer aan Consus op den Aventinus.13.Idus.15. Consualia.17. Begin der Saturnalia. Vóór de invoering der juliaansche tijdrekening duurde dit feest officieel slechts één dag, en viel op 19 Dec. In 46 werd het op drie dagen gesteld, 17–19 Dec., waarop dan 21–22 Dec. de Sigillaria volgden. Doch privatim had men reeds vroeg het feest tot een zevendaagschen feesttijd uitgebreid, 17–23 Dec., zoodat de Sigillaria bij de Saturnalia als het ware werden ingelijfd.22. Feestdag der Lares permarini.23. Larentalia.25. Geboortefeest van Sol Invictus.Dies Comitiales: 4, 7–10, 16, 18, 20, 22, 24–27, 30, 31.
Januari.1.Kalendae.Solemnis votorum nuncupatio. Stichtingsfeest der tempels van Aesculapius op het Tibereiland en van Veiovis.5.Nonae.7.Octavianus aanvaardt voor de eerste maal het imperium(eo die primum Caesar fasces sumpsit), 43, in den mutinensischen oorlog.9. Agonium of Agonalia.11. Carmentalia, Iuturnalia.De tempel van Janus gesloten, 29.13.Idus.15. Carmentalia (2dedag).16.Octavianus krijgt den titel van Augustus, 26. Wijdingsdag van den Concordia-tempel.21–23. Ludi Palatini, ter eere van het huis van Augustus ingesteld.24. Lustratio pagorum.27. Wijding der aedes Castorum (z.Dioscuri), 6 na C.30. Wijding der ara Pacis, 9.Defastivan Ovidius geven als dies comitiales aan: 3, 4, 7, 8, 12, 16, 28 en 31 Jan.
1.Kalendae.Solemnis votorum nuncupatio. Stichtingsfeest der tempels van Aesculapius op het Tibereiland en van Veiovis.
5.Nonae.
7.Octavianus aanvaardt voor de eerste maal het imperium(eo die primum Caesar fasces sumpsit), 43, in den mutinensischen oorlog.
9. Agonium of Agonalia.
11. Carmentalia, Iuturnalia.De tempel van Janus gesloten, 29.
13.Idus.
15. Carmentalia (2dedag).
16.Octavianus krijgt den titel van Augustus, 26. Wijdingsdag van den Concordia-tempel.
21–23. Ludi Palatini, ter eere van het huis van Augustus ingesteld.
24. Lustratio pagorum.
27. Wijding der aedes Castorum (z.Dioscuri), 6 na C.
30. Wijding der ara Pacis, 9.
Defastivan Ovidius geven als dies comitiales aan: 3, 4, 7, 8, 12, 16, 28 en 31 Jan.
Februari.1.Kalendae.Wijding van den tempel van Juno Sospita aan hetforum holitorium.2. Amburbium.5.Nonae.Augustus krijgt den titel van pater patriae, 2. Wijding van den Concordia-tempel op de arx.13.Idus.Faunalia (lentefeest van Faunus). Wijding van den Faunustempel op het Tibereiland.13–21. Dies Parentales.15. Lupercalia.17. Quirinalia. Stultorum feriae.21. Feralia (laatste der dies parentales).23. Terminalia.24. Regifugium.27. Equirria.Dies comitiales: 18–20, 22, 25 en 28 Febr.
1.Kalendae.Wijding van den tempel van Juno Sospita aan hetforum holitorium.
2. Amburbium.
5.Nonae.Augustus krijgt den titel van pater patriae, 2. Wijding van den Concordia-tempel op de arx.
13.Idus.Faunalia (lentefeest van Faunus). Wijding van den Faunustempel op het Tibereiland.
13–21. Dies Parentales.
15. Lupercalia.
17. Quirinalia. Stultorum feriae.
21. Feralia (laatste der dies parentales).
23. Terminalia.
24. Regifugium.
27. Equirria.
Dies comitiales: 18–20, 22, 25 en 28 Febr.
Maart.1.Kalendae.Matronalia. Begin van den rondgang der Salii. De Vestatempel wordt met nieuw lauriergroen getooid en het vuur vernieuwd.6.Augustus wordt pontifex maximus, 12.7.Nonae.14. Equirria.15.Idus.Feest van Anna Perenna.16, 17. Rondgang en offers bij de Argēi.17. Agonium. Liberalia.19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.19–23. Quinquatrus.22–27. Feesten ter eere der Magna Mater en van Atys.23. Tubilustrium (laatste dag der Quinquatrus).24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.25. Hilaria (vreugdefeest over Atys).27. Lavatio, slot der feriae Magnae Matris.Dies comitiales: 3–5, 9–12, 18, 20, 21, 25, 26, 28–31 Maart.
1.Kalendae.Matronalia. Begin van den rondgang der Salii. De Vestatempel wordt met nieuw lauriergroen getooid en het vuur vernieuwd.
6.Augustus wordt pontifex maximus, 12.
7.Nonae.
14. Equirria.
15.Idus.Feest van Anna Perenna.
16, 17. Rondgang en offers bij de Argēi.
17. Agonium. Liberalia.
19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.
19–23. Quinquatrus.
22–27. Feesten ter eere der Magna Mater en van Atys.
23. Tubilustrium (laatste dag der Quinquatrus).
24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.
25. Hilaria (vreugdefeest over Atys).
27. Lavatio, slot der feriae Magnae Matris.
Dies comitiales: 3–5, 9–12, 18, 20, 21, 25, 26, 28–31 Maart.
April.1.Kalendae.Vrouwenfeest ter eere der Fortuna civilis.4–10. Megalesia.5.Nonae, stichting van den tempel der Fortuna publica op den Quirinalis.10. Wijding van den tempel der Magna Mater.12–19. Ludi Cereris (Cerealia).13.Idus.Wijding van het Atrium Libertatis en van den tempel van Jupiter Victor.15. Fordicidia.16.Octavianus neemt den blijvenden titel van imperator aan, 29.21. Palilia of Parilia.23. Vinalia.25. Robigalia.28. Begin der Floralia (tot 3 Mei). Stichtingsdag van den Vestatempel op den Palatinus, 12.Dies comitiales: 3, 4, 24, 27, 29 en 30 April.
1.Kalendae.Vrouwenfeest ter eere der Fortuna civilis.
4–10. Megalesia.
5.Nonae, stichting van den tempel der Fortuna publica op den Quirinalis.
10. Wijding van den tempel der Magna Mater.
12–19. Ludi Cereris (Cerealia).
13.Idus.Wijding van het Atrium Libertatis en van den tempel van Jupiter Victor.
15. Fordicidia.
16.Octavianus neemt den blijvenden titel van imperator aan, 29.
21. Palilia of Parilia.
23. Vinalia.
25. Robigalia.
28. Begin der Floralia (tot 3 Mei). Stichtingsdag van den Vestatempel op den Palatinus, 12.
Dies comitiales: 3, 4, 24, 27, 29 en 30 April.
Mei.1.Kalendae.Laralia. Wijdingsdag van het altaar der Lares praestites en van den tempel der Bona Dea.1–3. Laatste dagen der Floralia.7.Nonae.9, 11, 13. Lemuria.12. Ludi Martis in circo. Wijdingsdag van den tempel van Mars Ultorin Capitolio.15.Idus.Offer bij de Argēi. Dies Mercurii et Maiae.21. Agonalia.23. Tubilustrium.24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.25. Wijdingsdag van den tempel der Fortuna primigenia op den Quirinalis.29. Ludi Honoris et Virtutis. Dies comitiales: 3–6, 10, 14, 17–20, 25–31 Mei.
1.Kalendae.Laralia. Wijdingsdag van het altaar der Lares praestites en van den tempel der Bona Dea.
1–3. Laatste dagen der Floralia.
7.Nonae.
9, 11, 13. Lemuria.
12. Ludi Martis in circo. Wijdingsdag van den tempel van Mars Ultorin Capitolio.
15.Idus.Offer bij de Argēi. Dies Mercurii et Maiae.
21. Agonalia.
23. Tubilustrium.
24. Q. Rex C. F. ZieRegifugium.
25. Wijdingsdag van den tempel der Fortuna primigenia op den Quirinalis.
29. Ludi Honoris et Virtutis. Dies comitiales: 3–6, 10, 14, 17–20, 25–31 Mei.
Juni.1.Kalendae.Geboortefeest van Juno Monēta. Dies Carnae (daar aan Carna boonenbrij werd geofferd, werd 1 Juni ook wel Kalendae Fabariae genoemd). Wijding van den Marstempel bij de porta Capena en van het delubrum Tempestatis.3. Wijding van den Bellonatempel in de regio Circus Flaminius.4. Wijding van den tempel van Hercules Magnus Custos in de regio Circus Flaminius.5.Nonae.Wijding van den tempel van Dius Fidius op den Quirinalis.7. Ludi Piscatorii.8. Wijding van den tempel van Mens op het Capitool.9. Vestalia.11. Matralia (ter eere van Matuta). Wijding van den door Servius Tullius gestichten Fortuna-tempel en van den Concordia-tempel bij de porticus Liviae.13.Idus.Quinquatrus minusculae (met gemaskerde optochten der tibicines). Wijding van den tempel van Jupiter Invictus.15. Q. S. D. F. (quando stercus delatum fas), reiniging van den Vesta-tempel. Eerst wanneer het vuil uit den tempel naar eene bepaalde plaats was weggebracht, werd de dag fastus.19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.20. Wijding van den Summanustempel bij den Circus maximus.23.Dies ater(slag bij het trasimeensche meer, 217).24. Feestdag der Fors Fortuna. Wijding van haar tempel.27. Wijding van den tempel der Lares aan het bovengedeelte der Sacra via en van den tempel van Jupiter Stator.29. Wijding van den Quirinus-tempel.30. Wijding van den tempel van Hercules en de Muzen. Dies comitiales: 3, 4, 16–28 en 30 Juni.
1.Kalendae.Geboortefeest van Juno Monēta. Dies Carnae (daar aan Carna boonenbrij werd geofferd, werd 1 Juni ook wel Kalendae Fabariae genoemd). Wijding van den Marstempel bij de porta Capena en van het delubrum Tempestatis.
3. Wijding van den Bellonatempel in de regio Circus Flaminius.
4. Wijding van den tempel van Hercules Magnus Custos in de regio Circus Flaminius.
5.Nonae.Wijding van den tempel van Dius Fidius op den Quirinalis.
7. Ludi Piscatorii.
8. Wijding van den tempel van Mens op het Capitool.
9. Vestalia.
11. Matralia (ter eere van Matuta). Wijding van den door Servius Tullius gestichten Fortuna-tempel en van den Concordia-tempel bij de porticus Liviae.
13.Idus.Quinquatrus minusculae (met gemaskerde optochten der tibicines). Wijding van den tempel van Jupiter Invictus.
15. Q. S. D. F. (quando stercus delatum fas), reiniging van den Vesta-tempel. Eerst wanneer het vuil uit den tempel naar eene bepaalde plaats was weggebracht, werd de dag fastus.
19. Wijding van den Minervatempel op den Aventinus.
20. Wijding van den Summanustempel bij den Circus maximus.
23.Dies ater(slag bij het trasimeensche meer, 217).
24. Feestdag der Fors Fortuna. Wijding van haar tempel.
27. Wijding van den tempel der Lares aan het bovengedeelte der Sacra via en van den tempel van Jupiter Stator.
29. Wijding van den Quirinus-tempel.
30. Wijding van den tempel van Hercules en de Muzen. Dies comitiales: 3, 4, 16–28 en 30 Juni.
Juli.1.Kalendae.Wijding van den door Caesar gestichten tempel der Felicitas op het Capitolium.4. Wijding der ara Pacis, 13.5. Poplifugia, ter gedachtenis, zooals men later meende, aan eene nederlaag en vlucht in ouden tijd. Zie 8 Juli. De werkelijke beteekenis van het feest is niet bekend.6–13. Ludi Apollinares.7.Nonae.Offer bij het altaar van Consus. Nonae Caprotinae.8. Vitulatio, offer van een vitulus ter herinnering aan eene overwinning, die op de Poplifugia was gevolgd. Zie 5 Juli.12. Geboortedag van C. Iulius Caesar, 100.14–19. Mercatus, jaarmarkt.15.Idus.Transvectio equitum voor den tempel van Castor en Pollux.18.Dies ater(slag aan den Allia, 390).20–30. Ludi victoriae Caesaris, door Caesar vóór den slag bij Pharsalus (48) aan Venus Genetrix beloofd en in 44 ingesteld.23. Neptunalia.25. Furrinalia.Dies comitiales: 10–14, 17, 18, 20, 22, 26,31.
1.Kalendae.Wijding van den door Caesar gestichten tempel der Felicitas op het Capitolium.
4. Wijding der ara Pacis, 13.
5. Poplifugia, ter gedachtenis, zooals men later meende, aan eene nederlaag en vlucht in ouden tijd. Zie 8 Juli. De werkelijke beteekenis van het feest is niet bekend.
6–13. Ludi Apollinares.
7.Nonae.Offer bij het altaar van Consus. Nonae Caprotinae.
8. Vitulatio, offer van een vitulus ter herinnering aan eene overwinning, die op de Poplifugia was gevolgd. Zie 5 Juli.
12. Geboortedag van C. Iulius Caesar, 100.
14–19. Mercatus, jaarmarkt.
15.Idus.Transvectio equitum voor den tempel van Castor en Pollux.
18.Dies ater(slag aan den Allia, 390).
20–30. Ludi victoriae Caesaris, door Caesar vóór den slag bij Pharsalus (48) aan Venus Genetrix beloofd en in 44 ingesteld.
23. Neptunalia.
25. Furrinalia.
Dies comitiales: 10–14, 17, 18, 20, 22, 26,31.
Augustus.1.Kalendae.5.Nonae.Stichtingsdag van den tempel der Salus op den Quirinalis.9. Offer aan Sol Indiges op den Quirinalis.13.Idus.Feest van Diana op den Aventinus, een feestdag voor de slaven.17. Portunalia.19. Vinalia rustica.21. Consualia.23. Vulcanalia.24. Mundus patet.25. Opiconsivia, feest van Ops Consiva.27. Volturnalia.28. Wijding der ara Victoriae in de curia.Dies comitiales: 3, 4, 7, 8, 10–12, 15, 16, 18, 20, 24, 26, 28, 31.
1.Kalendae.
5.Nonae.Stichtingsdag van den tempel der Salus op den Quirinalis.
9. Offer aan Sol Indiges op den Quirinalis.
13.Idus.Feest van Diana op den Aventinus, een feestdag voor de slaven.
17. Portunalia.
19. Vinalia rustica.
21. Consualia.
23. Vulcanalia.
24. Mundus patet.
25. Opiconsivia, feest van Ops Consiva.
27. Volturnalia.
28. Wijding der ara Victoriae in de curia.
Dies comitiales: 3, 4, 7, 8, 10–12, 15, 16, 18, 20, 24, 26, 28, 31.
September.1.Kalendae.Wijding van den door Augustus gestichten tempel van Jupiter Tonans.2. Slag bij Actium, 31.4–19. Ludi Romani.5.Nonae.13.Idus.Inslaan van den gouden jaarspijker. Epulum Jovis. Ceresfeest.17. Consecratio van Augustus.20. Geboortedag van Romulus.20–23. Mercatus, jaarmarkt.23.Augustus geboren, 63.Dies comitiales: 4, 7–11, 15–22, 24–28, 30.
1.Kalendae.Wijding van den door Augustus gestichten tempel van Jupiter Tonans.
2. Slag bij Actium, 31.
4–19. Ludi Romani.
5.Nonae.
13.Idus.Inslaan van den gouden jaarspijker. Epulum Jovis. Ceresfeest.
17. Consecratio van Augustus.
20. Geboortedag van Romulus.
20–23. Mercatus, jaarmarkt.
23.Augustus geboren, 63.
Dies comitiales: 4, 7–11, 15–22, 24–28, 30.
October.1.Kalendae.Offer aan de Fides populi Romani op het Capitool.3–12. Augustalia, ludi Divo Augusto et Fortunae Reduci.4. Ieiunium Cereris.5. Mundus patet.6.Dies ater(nederlaag van Q. Servilius Caepio tegen de Cimbren, 105).7.Nonae.9. Wijding van den Apollotempel door Augustus gesticht.Offer aan Genius Publicus, Fausta Felicitas en Venus Victrix op het Capitool.13. Fontinalia, bronnenfeest met bloemoffers aan de bronnen.15.Idus.Ludi Capitolini, ter eere van Jupiter Capitolinus.18.Augustus neemt de toga virilis aan, 48.19. Armilustrium.26–1 Nov. Ludi Victoriae Sullae (vóór de porta Collina, 82).Dies comitiales; 3–6, 9, 10, 12, 17, 18, 20–31.
1.Kalendae.Offer aan de Fides populi Romani op het Capitool.
3–12. Augustalia, ludi Divo Augusto et Fortunae Reduci.
4. Ieiunium Cereris.
5. Mundus patet.
6.Dies ater(nederlaag van Q. Servilius Caepio tegen de Cimbren, 105).
7.Nonae.
9. Wijding van den Apollotempel door Augustus gesticht.
Offer aan Genius Publicus, Fausta Felicitas en Venus Victrix op het Capitool.
13. Fontinalia, bronnenfeest met bloemoffers aan de bronnen.
15.Idus.Ludi Capitolini, ter eere van Jupiter Capitolinus.
18.Augustus neemt de toga virilis aan, 48.
19. Armilustrium.
26–1 Nov. Ludi Victoriae Sullae (vóór de porta Collina, 82).
Dies comitiales; 3–6, 9, 10, 12, 17, 18, 20–31.
November.1.Kalendae.Voornaamste dag der ludi Victoriae.4–17.Ludi plebeii, misschien reeds ingesteld na de tweede secessio plebis, 449.5.Nonae.8. Mundus patet.13.Idus.Epulum Jovis.18–20. Mercatus, jaarmarkt.Dies comitiales: 3, 4, 7–12, 15–28, 30.
1.Kalendae.Voornaamste dag der ludi Victoriae.
4–17.Ludi plebeii, misschien reeds ingesteld na de tweede secessio plebis, 449.
5.Nonae.
8. Mundus patet.
13.Idus.Epulum Jovis.
18–20. Mercatus, jaarmarkt.
Dies comitiales: 3, 4, 7–12, 15–28, 30.
December.1.Kalendae.3. Offer aan de Bona Dea. Het feest hoort tot deferiae conceptivae, zoodat de dag niet vaststaat. ZieBona dea.5.Nonae.Faunalia.8. Offer aan den Deus Tiberinus op het Tibereiland.11. Agonalia.12. Offer aan Consus op den Aventinus.13.Idus.15. Consualia.17. Begin der Saturnalia. Vóór de invoering der juliaansche tijdrekening duurde dit feest officieel slechts één dag, en viel op 19 Dec. In 46 werd het op drie dagen gesteld, 17–19 Dec., waarop dan 21–22 Dec. de Sigillaria volgden. Doch privatim had men reeds vroeg het feest tot een zevendaagschen feesttijd uitgebreid, 17–23 Dec., zoodat de Sigillaria bij de Saturnalia als het ware werden ingelijfd.22. Feestdag der Lares permarini.23. Larentalia.25. Geboortefeest van Sol Invictus.Dies Comitiales: 4, 7–10, 16, 18, 20, 22, 24–27, 30, 31.
1.Kalendae.
3. Offer aan de Bona Dea. Het feest hoort tot deferiae conceptivae, zoodat de dag niet vaststaat. ZieBona dea.
5.Nonae.Faunalia.
8. Offer aan den Deus Tiberinus op het Tibereiland.
11. Agonalia.
12. Offer aan Consus op den Aventinus.
13.Idus.
15. Consualia.
17. Begin der Saturnalia. Vóór de invoering der juliaansche tijdrekening duurde dit feest officieel slechts één dag, en viel op 19 Dec. In 46 werd het op drie dagen gesteld, 17–19 Dec., waarop dan 21–22 Dec. de Sigillaria volgden. Doch privatim had men reeds vroeg het feest tot een zevendaagschen feesttijd uitgebreid, 17–23 Dec., zoodat de Sigillaria bij de Saturnalia als het ware werden ingelijfd.
22. Feestdag der Lares permarini.
23. Larentalia.
25. Geboortefeest van Sol Invictus.
Dies Comitiales: 4, 7–10, 16, 18, 20, 22, 24–27, 30, 31.
Lijst der artikels waarbij eene of meer afbeeldingen zijn gevoegd.Amphiprostylus.Amphitheatrum3.Amphora.Ancile.Anguis.Antae.Aphrodite.Apollo.Ara.Arcus2.Ares.Ariadne.Artemis.Athena.Athenae4.Atrium2.Auguria.Aurelianus.Auriga.Balneum.Balteus.Basterna.Buccina.Caduceus.Caestus.Calceus2.Castra2.Catillum.Cella.Centauri.Cera2.Chlamys.Circus2.Cohors.Columbarium.Columna5.Corona3.Crater.Crepida2.Demeter.Dionysus2.Δισκοβολία.Domus2.Fasces.Gigantes.Gladiatores.Gymnasium.Hera.Heracles.Hermes2.Hestia.Hippodromus.Ianus.Isis.Iugum.Labarum.Laocoön.Legio.Lyra.Macellum.Mausoleum.Mycenae.Niobe.Οἰκία2.Pallium.Pantheon.Persona.Pilum.Poseidon.Scutum.Signum.Silenus.Sistrum.Strigilis.Templum3.Theatrum2.Thermae.Tibia2.Triclinium2.Triumphus2.Tropaeum.Vestalis.Villa.Vineae.Zeus.