Chapter 11

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. Socrates believed that if one knows about good and evil (201) he will do good, but will not do evil. 2. Therefore he wished to help mankind (la homaron), teaching them what the good is. 3. He also wished to discover for himself what is right and what is wrong. 4. So he asked every one whom he met (about) his opinions, and the one-talking-with [him] would also notice whether his own ideas were right or not. 5. But the fellow-citizens of Socrates were jealous, and hated him, because they did not understand him. 6. Therefore they accused him, called him a sinner, and sent around (245) false reports (falsajn sciigojn) about him. 7. Because he said that conscience guided him (in the form of a soft voice at his ear), they accused him of (pri) introducing (218, b) new gods. 8. They also said that he was corrupting the youth of the city. 9. If Socrates had pleaded guilty, and begged for a fine instead of the death-punishment, without doubt he would have been pardoned and fined (monpunita). 10. But he said "I have never in my life sinned in any way, and I do not deserve any sort of punishment." So the judges condemned him to death by the drinking of poison.

LESSON LIV.

SUMMARY OF CONDITIONS

249.

The three kinds of conditional sentences, together with the moods and tenses used in them, may be tabulated as follows:

NameFactualLess VividContrary to FactSubject Matterfactssuppositionsopposite of factsTimeany(usually) futurepresent or pastMoodindicativeconditionalconditionalTenseany(usually) aoristic(usually) compound

CLAUSES OF IMAGINATIVE COMPARISON.

250.Clauses of imaginative comparison are introduced by the conjunctionkvazaŭ,as though,as if. Sometimes the verb in the comparison may be left unexpressed or merely implied:

Li trinkas la venenon kvazaŭ ĝi estus vino,he drinks the poison as though it were wine.La kondamnito marŝis kvazaŭ kun malfacileco,the condemned man walked as if with difficulty.Li konfesis kvazaŭ kulpulo,he confessed like a culprit.

THE USE OFALTO EXPRESS REFERENCE.

251.Personal pronouns, and less frequently nouns, may be used with the prepositionalto expressconcernorintereston the part of the person indicated by the complement of this preposition:

Li bruligis al si la manon,he burned his hand.Hi tranĉis al li la barbon,they cut his beard (the beard for him).Ŝi preparas al ni bonan manĝon,she is preparing us a good meal.Ĉu vi faros servon al mi?Will you do me a service?

The use ofalin this sense, approaching that ofporbut less purposeful and definite, resembles the "dative of reference" and "ethical dative" of other languages, as in Frenchje me suis brulé la langue,I have burned my tongue, Germanich wasche mir die Hände,I wash my hands, Latinsese Caesari ad pedes proicerunt,they threw themselves at the feet of Cæsar, Greekτί σοι μαθήσομαι,what am I to learn for you?etc.

252.By an extension of its use in expressing reference,almay often be used in the place ofdeexpressing separation (170), when the use ofdemight seem to indicate agency (169) or possession (49):

La luno estas kaŝata al ni de la nuboj,the moon is hidden from us (to us) by the clouds.Ĝi estas stelita al mi de li,it has been stolen from me by him.

This use resembles the "dative of separation" of other languages, as in Germanes stahl mir das Leben,it stole the life from me, Frenchil me prend la vie,it takes my life, Latinhunc mihi timorem eripe,remove this fear from me, Greekδέξατό οι σκήπτρον,he took his sceptre from him, etc.

THE SUFFIX-ESTR-.

253.The suffix-estr-is used to indicate thechief,head, orone in controlof that which is expressed in the root:

lernejestro,(school) principal.monaĥestro,abbot.policestro,chief of police.urbestro,mayor.estraro,governing body.ŝipestro,ship-captain.

Vocabulary.Aristejd-o,Aristeides.ekzil-i,to exile.enu-i,to be wearied, bored.ĝust-a,exact.kvazaŭ,as though, as if(250).ostr-o,oyster.ostracism-o,ostracism.popol-o,a people.pot-o,pot.senc-o,meaning, sense.signif-i,to signify.son-i,to sound.strang-a,strange.ŝel-o,shell, bark, peel.

Care must be taken to distinguishĝusta,exact,ĝuste,exactly, just, fromjusta,upright, just,juste,justly,and also from the adverbĵusjust.

LA OSTRACISMO DE ARISTEJDO.

La vorto ostracismo havas interesan devenon (origin). En ĝia komenco oni rekonas la grekan vorton kiu signifas "ŝelon de la ostro." En ĝia fino oni vidas la saman "-ismon " kiu, deveninte de la greka, ankoraŭ estas uzata kiel vortfino en multaj diversaj lingvoj. La nuna senco de la vorto, facile trovebla en anglaj vortaroj (dictionaries), devenas de la jena greka kutimo:

Sepdek jarojn antaŭ ol vivadis Sokrato, oni faris strangan leĝon en lia urbo. Laŭ tiu, oni povis ekzili iun ajn estron kies ideoj pri la administrado de la urbo ne ŝajnis pravaj. Ĉi tion oni povis fari, tute sen juĝado aŭ eĉ akuzado, ĉar oni havis la jenan metodon: se ĉe popola kunveno ses mil urbanoj voĉdonis (vote) kontraŭ iun ajn, tiu estis devigata foriri de la urbo, kaj forresti dek jarojn. Li povis neniel havigi (get) al si pardonon, sed devis tuj foriri kvazaŭ konfesinta kulpulo. Por voĉdonoj, oni skribis la nomon de la kondamnoto sur peco da potaĵo (pottery), aŭ pli ofte sur ostroŝelo. Ĝuste tial oni nomas la kutimon ostracismo. Unufoje, kelkaj malamikoj proponis voĉdonadon pri la ostracismo de tre bona kaj nobla viro, nomita Aristejdo, kiu tute ne meritis tian punadon.

Antaŭ ol la kunveno disiĝis, kamparano alproksimiĝis al Aristejdo (kiu mem ĉeestis), petante lian helpon, ĉar la neinstruita kamparano ne povis skribi. La saĝulo diris "Kion vi volas skribi sur la ŝelo?" La kamparano, ne sciante ke li parolas al la viro mem, respondis "Aristejdon." Skribinte ĝin, Aristejdo demandis kun trankvila konscienco "Pro ĝuste kiaj pekoj vi malamas Aristejdon?" La kamparano respondis, "Ho, mi ne kaŝos al vi ke mi eĉ ne konas lin! Sed mi deziras ekzili lin nur ĉar min enuigas la sono de lia nomo. Mi tre enuas ĉiam aŭdante lin nomata Aristejdo la justa!"

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. Aristeides had just arrived at the popular assembly when a peasant approached him. 2. If Aristeides had not had a pleasant countenance and musical (belsonan) voice, doubtless the peasant would not have asked his help. 3. Ought Aristeides to have written his own name on the oyster-shell or piece of pottery which was going to be used as a vote against him? 4. Without just (exactly) this help, the peasant could not have voted. 5. Doing him the service requested, Aristeides said, as if (250) he himself were not the man under-discussion (205), "Why do you hate Aristeides? 6. Could you tell me how he has sinned against the city?" 7. The silly-creature (132) replied, "Oh, I know nothing about him, but I am weary [of] always hearing him called the just." 8. Ought such persons as that ignorant peasant have-the-right to vote about important affairs? 9. The ancient law about ostracism was a strange [one]. 10. The name of the person to-be-exiled (199) was usually written upon an oyster-shell, and the meaning of the word signifying the custom comes from that. 11. Through (per) ostracism, any leader could be banished, justly or unjustly, without trial of any kind, or explanation of the reasons.

LESSON LV.

THE IMPERATIVE MOOD.

254.For expressions of command, exhortation, entreaty, etc., there is animperative mood, as in English. The ending of the imperative mood is-u. Beside the aoristic tense, six compound tenses are formed by combining the participles with the imperative moodestuof the auxiliary verb, but these tenses are seldom used. The conjugation ofvidiin the aoristic tense of this mood, together with a synopsis in the compound tenses, is as follows:

Aoristic Tense.mi vidu!let me see!ni vidu!let us see!(vi) vidu!(you) see!(vi) vidu!(you) see!li (ŝi, ĝi) vidu!let him (her, it) see!ili vidu!let them see!

Compound Tenses.Active.Passive.Present:mi estu vidanta,Present:mi estu vidata,Past:mi estu vidinta,Past:mi estu vidita,Future:mi estu vidonta.Future:mi estu vidota.

RESOLVE AND EXHORTATION.

255.Thefirst person singularof the imperative mood is used to express the speaker's resolve concerning his own action, or an exhortation to himself concerning such action. Thefirst person pluralis used to express resolve or exhortation concerning the joint action of the speaker and the person or persons addressed:

Mi pensu pri tio!Let me think about that!Mi ne forgesu tion!I must not (do not let me) forget that!Ni ekzilu lin!Let us exile him!Ni ne sidiĝu tie!Let us not sit down there!Ni estu grize vestitaj!Let us be dressed in gray!

This force is usually expressed in English by "let" with an accusative and infinitive construction.

COMMANDS AND PROHIBITIONS.

256.Thesecond and thirdpersons of the imperative are used to express peremptory commands and prohibitions.

In the

second

person the pronoun is usually omitted, as in English, unless special emphasis is placed upon it:

Estu trankvila!Be calm!(One person is addressed.)Estu pretaj por akompani min!Be ready to accompany me!(Two or more persons are addressed.)Parolu kvazaŭ vi komprenus!Talk as though you understood!Ne fermu tiun pordon!Do not shut that door!Ne estu vidata tie!Do not be seen there!

In the

third

person a circumlocution in English is necessary in translation (as

let

must

are to

is to

, etc.):

Li estu zorga!Let him be careful (he must be careful)!Ŝi ne faru tion!Do not let her do that (she is not to do that)!Ĉio estu pardonata!Let everything be forgiven!Oni lasu min trankvila!People are to let me alone!Ili neniam revenu!Let them never (do not let them ever) return!La kulpuloj estu punataj!Let the culprits be punished!

LESS PEREMPTORY USES OF THE IMPERATIVE.

257.By an extension of its use in resolve, exhortation, command and prohibition, the imperative mood may be employed for less peremptory expressions, such asrequest,wish,advice, etc., and inquestions of deliberation or perplexity, orrequests for instruction:

THE USE OFMOŜTO.

258.The wordmoŝtomay be used alone, or after a title, to denote respect. When used after a title, the title becomes an adjective:

Lia reĝa moŝto,his majesty.Lia juĝista moŝto,his honor the judge.Ŝia reĝina moŝto,her majesty.Lia urbestra moŝto,his honor the mayor.Ĉu via moŝto lin aŭdis?Did your honor (excellency, etc.) hear him?

Vocabulary.Afrik-o,Africa.barbar-o,barbarian.Damokl-o,Damocles.flank-o,side.imperi-o,empire.konsent-i,to consent.konsil-i,to advise.moŝt-o, a title (see 258).ordon-i,to order, to bid.permes-i,to permit.plaĉ-i,to please.sklav-o,slave.sol-a,sole, only.volont-e,willingly.

LA GLAVO DE DAMOKLO.

Antaŭ pli multe ol dumil jaroj vivis en Sirakuzo, sur la insulo Sikelio, tre kruela tirano. Li diris al si "Mi estu ĉiopova (all-powerful)!" Tial li faris multe da militadoj, kaj venkis ne nur barbarajn popolojn, sed ankaŭ multajn urbojn en Italujo kaj norda Afriko. Detruinte ĉion sen kompato, li ordonis "La loĝantoj estu vendataj por sklavoj!" Li deziris fari por si, el la venkitaj kaj sklavigitaj popoloj, unu grandan imperion. Sed la urboj ĉie, eĉ en Grekujo, ne kaŝis al li sian grandan malamon al tia tirano. Tial li ĉiam timis pri sia vivo, timante ke iu subite mortigos lin. Unufoje Damoklo, amiko de la tirano, diris al li, "Se mi estus tiel riĉa kaj pova kiel via reĝa moŝto, mi estus treege feliĉa!" La tirano respondis, "Venu al festo ĉe mi, se tio plaĉas al vi, kaj eltrovu ĉu mi devus esti feliĉa aŭ ne." "Mi venos tre volonte," ekkriis Damoklo, "kaj mi dankas vian moŝton pro tia afableco!" La tirano ĝentile respondis "Ho, estas nenio (=you are welcome)! Nur ne forgesu la deciditan horon!" Je la ĝusta horo Damoklo iris al la festo, kie oni donis al li seĝon flanke de la tirano mem. "Manĝu kaj trinku kiom ajn vi volas," konsilis la tirano, "kaj poste ni parolos pri la feliĉeco." Damoklo tuj konsentis al tia propono, kaj agis laŭ la permeso tiel afable donita al li. Manĝante bonegan manĝaĵon, kaj trinkante dolĉan vinon, li tute ne enuis ĉe la festo. Baldaŭ la tirano diris "Rigardu supren, kaj vidu ĝuste kian feliĉecon mi havas!" Supren rigardinte, Damoklo ekvidis akran glavon, antaŭe kaŝitan al li de kurteno. Subtenate de unu sola haro, la glavo ŝajnis kvazaŭ tuj falonta sur la kapon de Damoklo. "La dioj min helpu!" li ekkriis, forsaltinte de la tablo. Pro la ĵus dirita stranga rakonto, oni ankoraŭ nun nomas la atendadon por io timeginda, kio ŝajnas ĉiam okazonta sed efektive ne okazas, "la glavo de Damoklo."

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. The word ostracism comes from the Greek word signifying "oyster-shell." 2. It has its present meaning because oyster-shells or pieces of pottery were used for the voting. 3. The story about Aristeides is interesting, but that about the sword of Damocles is also interesting. 4. His friend, the Syracusan tyrant, had permitted all sorts of injustices, against not only barbarians but even Greeks. 5. His only bidding usually was "Let every inhabitant be sold as a slave!" 6. He thought "Let me make one sole empire out of Africa, Italy and Sicily!" 7. Damocles said to him "Your royal highness ought to be very happy!" 8. The tyrant answered, "Come to a feast tomorrow, and find out. I will give you a seat (214, b) beside me." 9. Damocles willingly consented, and went thither. 10. The tyrant advised "Let us eat and drink until midnight, if that would be-pleasing to you. Then let us discuss the problem about happiness." 11. After a few hours Damocles heard a slight sound over his head, and the tyrant said to him, "Look up and you will see what kind of happiness mine is." 12. "Heaven defend me!" exclaimed Damocles, catching sight of a sharp sword hanging by a single (sole) hair.

LESSON LVI.

THE IMPERATIVE IN SUBORDINATE CLAUSES.

259.The imperative mood is used in a subordinate clause, with a meaning similar to that in its independent use, after a main verb expressingcommand,exhortation,resolve,consent,wish, etc., or after any word or general expression ofcommand,intention,necessity,expedience, etc. Such clauses are introduced by the conjunction ke:

Command and Prohibition.Li diras ke vi iru,he says that you are to go.Ŝi skribis al li ke li venu,she wrote him to come.Mi malpermesas ke vi restu,I forbid you to remain.Ni ordonos ke li estu punata,we shall order that he be punished.

Request and Wish.Mi petas ke vi ne lasu min,I beg that you do not leave me.Mi petegas ke vi estu trankvilaj,I implore you to be calm.Li deziras ke ili estu sklavigitaj,he desires that they be enslaved.Ni volis ke li ne forgesu tion,we wished him not to forget that.

Advice, Consent, Permission.Mi konsilis al li ke li iru,I advised him to go.Mi konsentis ke li restu,I consented that he remain.Ili permesos ke la barbaroj forkuru,they will permit the barbarians to escape (that the barbarians escape).

Questions.Li demandas ĉu ili foriru,he inquires whether they are to go away.Oni demandis ĉu lia moŝto eniru,they asked whether his honor was to enter.Mi miras ĉu mi faru tion,I wonder whether I am to do that.

Intention, Expedience, Necessity, etc.Ni intencas ke vi estu helpata,we intend that you shall be helped.Lia propono estas ke ni ricevu la duonon,his proposal is, that we receive the half.Lia lasta ordono estis, ke vi venu,his last order was that you come.Estos bone ke vi ne plu nomu lin,it will be well for you not to (that you do not) mention him any more.Estas dezirinde ke ni havu bonan imperiestron,it is desirable that we have a good emperor.Estis necese ke ĉiu stariĝu,it was necessary for everyone to rise.Plaĉos al li ke vi iru,he will be pleased to have you go.

In English and some other languages an imperative idea may often be expressed by the infinitive, as "I wish you to go," but in Esperanto this must be expressed by the equivalent of "I wishthatyou go." The infinitive may not be used except when it can itself be the subject of the verb in such general statements as "it is necessary to go."

THE PREPOSITIONJE.

260.Since prepositional uses are not exactly alike in any two languages, it is not always possible to translate a preposition of one language by what is its equivalent in some senses in another. In order to insure some means of translating correctly into Esperanto any prepositional phrase of the national languages, the prepositionjeis regarded as of rather indefinite meaning. In addition to its use in dates and allusions to time (89,185), it may be employed when no other preposition gives the exact sense required, especially in protestations and exclamations, expressions of measure (see also139), and of indefinite connection:

Je la nomo de ĉielo!In the name of Heaven!Je mia honoro mi ja elfaros tion!On my honor I will accomplish that!Ĝi estas longa je du mejloj,it is two miles long (long by two miles).Ili venis je grandaj nombroj,they came in great numbers.Li estas tenata de la policano, je la brako, per forta ŝnurego,he is held by the policemen, by the arm, with (by) a strong rope.

The prepositionjeis used to express indefinite connection after the following words (other prepositions sometimes used are given in parentheses):

ekkrii je (pro),to cry out at.enui je,to be bored with.fiera je (pri),proud of.fidi je (al),to rely upon.ĝoji je (pri),to rejoice at.gratuli je (pri),congratulate on.honti je (pri),to be ashamed of.inda je,worthy of.interesiĝi je,to take interest in.kapti je,to seize by.kontenta je (kun),content with.kredi je,to believe in.(sin) okupi je,to busy (oneself) at.plena je (de),full of.preni je,to take by.provizi je (per),to provide with.riĉigi je (per),to enrich with.ridi je,to laugh at.satiĝi je,to be sated with.senigi je,to deprive of.simila je (al),similar to.sopiri je (al),to yearn for.ŝarĝi je,to load with.teni je,to hold by.

The translation given for a preposition in any dictionary is the general one which serves in the majority of cases. The finer shades of meaning and real or apparent exceptions can merely be touched upon if mentioned at all.

THE SUFFIX-OP-.

261.The suffix-op-is used to formcollectivenumerals:

duope,by twos,in pairs.kvarope,by fours.milope,by thousands.sesopigi,to form into groups of six.

Vocabulary.cel-i,to aim.Cirus-o,Cyrus.fidi,to rely.ĝu-i,to enjoy.honor-o,honor.krom,beside, save, but.plen-a,full.prokrast-i,to delay(trans.).proviz-i,to provide.rezult-i,to result.sopir-i,to yearn, to sigh.spac-o,space.terur-a,terrible.ver-o,truth.

LA MARŜADO DE LA DEKMIL GREKOJ.

Iam Ciruso, nepo de Ciruso Granda, sopiris je la imperio de sia pli maljunafrato, kiu sekvis la patron de ambaŭ fratoj kiel reĝo, aŭ pli ĝuste imperiestro. Decidinte forigi de la reĝeco (to dethrone) sian fraton, Ciruso petis la grekojn ke ili partoprenu (take part) en kelkaj negravaj militadoj. Multaj tiamaj grekoj tre volonte sin okupis je la batalado, pro la granda pago ricevata. La venditaj sklavoj kaj la detruitaj konstruaĵoj ĉiam provizis ilin je multe da riĉaĵo, kaj krom tio la militistoj ŝajnis ĝui eĉ la militadon mem. Estis tute indiferente al ili ĉu la kaŭzo de la militado estas prava kaj justa aŭ ne. Unue Ciruso nur petis ke ili helpu liajn proprajn soldatojn kontraŭ iuj najbaroj. Li kaŝis al ili sian veran celon, ĉar se la grekoj estus suspektintaj tion, kion li intencis fari, ili neniam estus akompanintaj lin tiel malproksimen de sia patrolando. Grade li kondukis ilin trans tutan Azion, kaj fine la dekmil grekoj komprenis ĉion, kaj treege koleriĝis. Paroladante al ili, Ciruso tuj diris "Mi ne permesas ke vi reiru, kaj mi petegas ke vi antaŭen marŝadu kun mi, sen plua (further) prokrasto! Se mi sukcesos kontraŭ mia frato, mi certigas vin je mia honoro ke ĉiu el vi revenos havante sakojn plenajn je riĉaĵo! Estas nur necese ke vi fidu je mi, kaj ĉio estos bona!" Tiam la soldatoj hontis je sia antaŭa timo, kaj kuraĝe antaŭen marŝadis. Fine, apud granda urbo, la frato de Ciruso elvenis havante okcentmil soldatojn, por batali kontraŭ la centmil de Ciruso. Per la helpo de siaj grekoj, Ciruso estis preskaŭ venkinta en terura batalo, kiam subite li ekvidis sian fraton, je malgranda interspaco. Ekkriante "Mi vidas la viron!" li rajdis rekte al la reĝo, ĵetante sian pezan lancon al li. La sola rezulto estis la morto de Ciruso mem, ĉar la amikoj de la reĝo, kvinope kaj sesope atakinte Ciruson, lin tuj mortigis.

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. Cyrus did not desire that his brother should remain king. 2. He decided, "Let me myself become (fariĝi) king! I should much enjoy that!" 3. So he asked the Greeks to help him in some battles against nearby enemies. 4. Gradually an army (126) of a hundred thousand men, ten thousand of whom were Greeks, gathered (232, b) around him. 5. He led them farther and farther, into the middle of Asia, until finally the Greeks suspected his true aim. 6. They said to each other in terror, "He did not at first propose that we fight against the Great King. Let us return home without delay!" 7. Cyrus addressed (218) them as follows: "Must I permit you to go back? I implore you to be courageous, and I do advise you not to forget your longing for (260) honor! 8. Only be worthy of your leader, and rely upon me! Do you not wish to return home provided with wealth, beside the money which I shall pay to you?" 9. Immediately the soldiers were ashamed of their fear, and advanced by hundreds, full of courage. 10. Soon the brother of Cyrus approached, with (havante) eight hundred thousand men. 11. By the aid of the Greeks, Cyrus won the battle, but he himself lost his life. 12. So neither he nor the Greeks could enjoy the result of their efforts.

LESSON LVII.

CLAUSES EXPRESSING PURPOSE.

262.Purposemay be expressed by a subordinate imperative clause, introduced bypor ke:

Mi faras ĝin por ke li helpu vin,I do it in order that he may help you.Mi ekkriis por ke vi aŭdu,I cried out in order that you should hear.Li venos por ke ni estu feliĉaj,he will come that we may be happy.Mi studas por ke mi lernu,I study that I may learn.Ili restu por ke ni punu ilin,let them stay for us to punish them.

Cf.the expression of purpose by theinfinitivewithpor(98), which however cannot be used except when the subject of the main verb is the subject of the subordinate verb, or when the object of the main verb is the subject of the subordinate verb.

FURTHER USES OF THE ACCUSATIVE.

Cf.the accusative of direct object (23), direction of motion (46,121), time (91), and measure (139).

263.The accusative of direction of motion is used afternounsfrom roots expressing motion:

Lia eniro en la urbon estis subita,his entrance into the city was sudden.La irado tien estos plezuro,(the) going thither will be a pleasure.Ĝia falado teren timigis min,its falling earthward terrified me.

264. a.An intransitive verb may be followed by a noun in the accusative case, if the meaning of the noun is related to that of the verb:

Li vivas agrablan vivon,he lives an agreeable life.Ŝi dancis belan dancon,she danced a beautiful dance.Ili ploris maldolĉajn larmojn,they wept bitter tears.

b.Verbs of motion (iri,veni,pasi,marŝi,veturi, etc.) compounded with prepositions or adverbs (121) indicating direction, also compounds of such verbs asestiandstariwith prepositions expressing situation, may be followed by the accusative, instead of by a prepositional phrase in which the preposition is repeated:

La viro preterpasis la domon,the man passed (by) the house.Lin antaŭvenis du sklavoj,there preceded (came before) him two slaves.Ni supreniru la ŝtuparon,let us go up the stairs.Mi ĉeestis la feston,I attended (was present at) the entertainment.Mi kontraŭstaras vian opinion,I oppose (withstand) your opinion.

c.The slight change in meaning given bypriused as a prefix may render intransitive verbs transitive. The same is true ofelprefixed to intransitive verbs not expressing motion:

Ŝi priploris la mortintan birdon,she mourned the dead bird.Mi pripensos la aferon,I shall consider (think over) the matter.Ni ĝin priparolos,we shall talk it over.Li klare elparolas la vortojn,he pronounces the words clearly.

In this usepriresembles the English and German inseparable prefixbe-, as in Englishbemoan,bewail,bethink,bespeak, Germanbeklagen,besprechen,sich, etc.

265.The accusative may be used after verbs of such meaning that either a prepositional phrase or an accusative would seem correct:

Mi pardonas lin (al li),I pardon (grant pardon to) him.Mi helpis lin (al li),I helped (gave aid to) him.Ĝi plaĉas min (al mi),it pleases (is pleasing to) me.Li obeis nin (al ni),he obeyed (was obedient to) us.Ŝi ridis mian timon (je mia timo),she ridiculed (laughed at) my fear.

When ambiguity would be caused, as by the presence of another accusative, this construction may not be employed. One may saypardonu nin, but must saypardonu al ni niajn pekojn.

266.The accusative may be used after certain adverbs which are normally followed by a prepositional phrase:

Rilate tion (rilate al tio),in regard to that.Escepte tion (escepte de tio),with the exception of that.Koncerne la aferon (koncerne je la afero),concerning the affair.Kompare la alian (kompare kun la alia),in comparison with the other.Konforme la leĝon (konforme al la leĝo),in conformity to the law.

ACTIVE.PASSIVE.INDICATIVE.Present.(Aoristic)mi vidas(Progressive)mi estas vidantami estas vidataPast.(Aoristic)mi vidis(Imperfect)mi estis vidantami estis vidataFuture.(Aoristic)mi vidos(Progressive)mi estos vidantami estos vidataPerfect.mi estas vidintami estas viditaPluperfect.mi estis vidintami estis viditaFuture Perfect.mi estos vidintami estos viditaPeriphrastic Futures.(Present).mi estas vidontami estas vidota(Past).mi estis vidontami estis vidota(Future).mi estos vidontami estos vidotaCONDITIONAL.Present.(Aoristic)mi vidus(Progressive)mi estus vidantami estus vidataPast.mi estus vidintami estus viditaFuture.mi estus vidontami estus vidotaIMPERATIVE.Present.(Aoristic)mi vidu(Progressive)mi estu vidantami estu vidataPast.mi estu vidintami estu viditaFuture.mi estu vidontami estu vidotaINFINITIVE.Present.(Aoristic)vidi(Progressive)esti vidantaesti vidataPerfect.esti vidintaesti viditaFuture.esti vidontaesti vidota

THE SUFFIX-UM-.

268.The indefinite suffix-um-serves the same general purpose in word formation whichjeserves as an indefinite preposition (260):

aerumi,to air.buŝumo,muzzle.gustumi,to taste.kolumo,collar.plenumi,to fulfil.proksimume,approximately.

Vocabulary.eben-a,level, even.escept-o,exception.esper-i,to hope.fremd-a,foreign.histori-o,history.kompar-i,to compare.koncern-i,to concern.konform-i,to conform.nepr-e,inevitably, certainly.obe-i,to obey.obstin-a,obstinate.promes-i,to promise.rilat-o,relation.sat-a,satiated.sav-i,to save.verk-i,to compose(books or music).

LA REIRADO DE LA DEKMILO.

La grekaj militistoj sentis grandan teruron kiam Ciruso ne plu vivis. La celo de la longa marŝado ne povis esti plenumata, pro la morto de la obstina trokuraĝa militestro mem. Kvankam la grekoj estis venkintoj, ili estis tute solaj en fremda lando, ĉirkaŭitaj de barbaroj kiuj, per trompemaj proponoj kaj falsaj promesoj pri amikaj interrilatoj, tuj okazigis la morton de la grekaj estroj. Senigite je siaj estroj, la kompatindaj viroj tute malesperis. Sed kelkaj subestroj, rapide kunveniginte la soldatojn, diris, "Ni mem kondukos vin per kiel eble plej rekta vojo hejmen! Ni faros nian eblon (utmost) por ke ni ĉiuj estu savitaj!" Ĉar restis nenio alia por fari, la malfacila malgaja reirado de la grekoj komenciĝis sen prokrasto. Ili transiris varmegajn ebenaĵojn (plains), supreniris kaj malsupreniris krutajn neĝkovritajn montojn, meze de la vintro, kaj sen pontoj transiris larĝajn riverojn. Ĉie la malfidindaj barbaroj atakis ilin, kvazaŭ por ke neniu greko restu viva. Krom tio, la grekoj mortis dekope kaj dudekope ĉiutage, pro varmegeco, malvarmegeco, laceco kaj malsateco (hunger). Fine, post nekredeblaj suferoj, la restaĵo de la dekmil soldatoj alvenis sur monton, kaj ekvidis la maron. Laŭta ekkriego "La maro! La maro!" eksonis inter la lacaj viroj, el kiuj multaj ploris larmojn de ĝojo. De infaneco ili alkutimis al la vojaĝado per akvo, kaj post iom da ripozo ili sin provizis je ŝipoj, por transiri la maron al la patrujo je kiu ili estis tiel longe sopirintaj. Treege interesa historio koncerne la tutan aferon estas verkita de fama greka verkisto (writer), kiu estis akompaninta Ciruson por ke li povu ĝui kaj studi ĉion interesan sur la vojo. Tiu azia militado de Ciruso nepre estas unu el la plej rimarkindaj okazintaĵoj iam priskribitaj, eĉ sen escepto de la posta irado tien de Aleksandro Granda.

Back to Index Next