Chapter 8

COMPOUND TENSES OF IMPERSONAL VERBS.

179.When impersonal verbs, or other verbs used impersonally, are in compound tenses, the participial element is given the ending-e, like other modifiers of impersonally used verbs (141):

Estis pluvante antaŭ unu minuto,it was raining a minute ago.Estis multe neĝinte,it had snowed a great deal.Estis vidate ke ĉiu ploras,it was seen that every one wept.

RECIPROCAL EXPRESSIONS.

180.To give a reciprocal sense, when there are two or more subjects and the action goes from one to the other (expressed in English by "each other," "one another," "mutually," "reciprocally"), the phrasesunu la alian,unu al la alia, etc., or the adverbreciproke, is used:

Estas nia devo helpi unu la alian,it is our duty to help one another.Ili parolas unu al la alia,they are talking to each other.La viroj reciproke uzis siajn pafilojn,the men used each other's guns.Ili falis unu sur la alian,they fell upon each other.

THE SUFFIX-UJ-.

181.The suffix-uj-may be used to form words indicatingthat which contains, bears, or is a receptacle for, some number or quantity of that which is expressed by the root. It may be used instead of-landoto form the name of a region containing any one race or tribe, and instead of-arboto form the names of fruit trees:

ujo,a receptacle.monujo,purse.supujo,soup-tureen.leterujo,letter-case.patrujo (patrolando),fatherland.sukerujo,sugar-bowl.pomujo (pomarbo),apple-tree.sagujo,quiver.

Vocabulary.ag-i,to act.ceter-a,remaining.ĉia,of every kind(177).fier-a,proud.imag-i,to imagine.konduk-i,to lead.kor-o,heart.mort-i,to die.pet-i,to plead, to request.prepar-i,to prepare.pun-i,to punish.reciprok-a,reciprocal, mutual.simil-a,like, similar.tuŝ-i,to touch.

VILHELMO TELL KAJ LA POMO.

Tuj kiam la gardistoj rimarkis ke la ĉapelo sur la stango ne estis salutata de Vilhelmo Tell, ili kaptis lin, kaj kondukis lin al la tirano, por esti juĝata. La tirano demandis de Tell kial li ne genufleksis antaŭ la ĉapelo, simile al la aliaj vilaĝanoj. Tell respondis fiere ke li ne sciis pri la ĉiutagaj genufleksoj de la aliaj personoj. Li diris ke li tute ne intencis agi kontraŭ la deziroj de la juĝistoj. Sed la tirano malamis la altan fortan svison, tial li decidis puni lin per severa puno, kaj demandis "Kiun el viaj infanoj vi plej amas?" Vilhelmo Tell ne povis imagi kial la demando estas farata al li, kaj respondis "Mi amas ĉiujn el ili, sinjoro." La tirano diris "Nu, estas rakontate inter la vilaĝanoj ke vi estas rimarkinda arkpafisto (archer). Ni eltrovos kia arkpafisto vi estas. Ni vidos ĉu vi povos forpafi pomon de sur la kapo de via plej juna filo. Aldone (in addition), estos via devo forpafi la pomon per la unua sago, alie (otherwise) mi punos vin kaj vian filon per tuja morto." Tell diris ke li estas preta por ricevi ĉian alian punon, anstataŭ tia puno, sed malgraŭ ĉies petoj la tirano estis jam elektanta pomon de apuda pomarbo. Li kondukis la knabon malproksimen de la ceteraj personoj, kaj metis la pomon sur lian kapon. Tell kaj la filo reciproke rigardis sin, dum la patro diris ke li ne tuŝos haron de lia kapo. Tiam li elprenis sagon el la sagujo, faris la necesajn preparojn, kaj rapide pafis. Tuj la pomo forfalis de la kapo de la infano, kaj ĉiu havis feliĉan koron. Dum Tell ĉirkaŭprenis la filon, la tirano demandis "Kial vi havas tiun ceteran sagon en la mano." Tell laŭte respondis "Por mortpafi vin, tuj post la infano, ĉar mi treege timis pro la vivo de mia kara filo."

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. William Tell had a strong flexible (161) bow. 2. He could shoot-with-a-bow (arkpafi) excellently, therefore he was a well-known archer. 3. He put six or eight arrows into his quiver, and went with his sons to the village. 4. Possibly he saw the hat upon the pole, but he did not kneel before it. 5. It was being noticed already in the village that Tell hated the tyrant very much. 6. When the guards seized him for that act, and led him before the tyrant, who was also the judge, Tell said "I did not know about this new duty, and could not imagine why the hat was on the pole there." 7. The tyrant replied with (per) angry words, for he hated the proud Swiss whom every one else loved. 8. He said severely "It is said that you are a praiseworthy archer. 9. Therefore I was wondering whether you could shoot an apple from your son's head. 10. Now we shall see whether you can shoot off the apple, or whether you will touch the child's head." 11. Amid the pleadings of all, Tell successfully shot off the apple. 12. A similar second arrow was ready in his hand. 13. The tyrant saw the remaining arrow, and prepared to punish Tell by death. 14. But he escaped, and the Swiss congratulated each other heartily (kore). 15. After some time they followed him, at the rate of six miles an hour.

LESSON XXXIX.

THE DISTRIBUTIVE ADVERB OF PLACE.

182.The distributive adverb of place, related to the distributive pronounĉiu, isĉie, everywhere. The ending-nmay be added toĉieto show direction of motion (121):

Oni trovas tiajn virojn ĉie,such men are found everywhere.Li iris ĉien, kie mi estis estinta,he went everywhere where I had been.Mi vidas lin ĉie, kien mi iras,I see him everywhere I go.

THE FUTURE PASSIVE TENSE.

183.The compound tense formed by combining the present passive participle with the future tense ofestiindicates that an act or conditionwill be undergoneby the subject of the verb. It is called thefuture passive tense. The conjugation ofvidiin this tense is as follows:

mi estos vidata,I shall be seen.vi estos vidata,you will be seen.li (ŝi, ĝi) estos vidata,he (she, it) will be seen.ni estos vidataj,we shall be seen.vi estos vidataj,you will be seen.ili estos vidataj,they will be seen.

POSSESSIVE COMPOUNDS.

184.Compound adjectives may be formed with an adjectival root for the first element, and a noun-root for the second element. Such adjectives have the meaning "possessed of" that which is indicated in the compound. (Similar adjectives are formed in English, with-edas the final syllable):

belbrova,beautiful-browed.bonintenca,good-intentioned.dumana,two-handed.longnaza,long-nosed.kvarpieda,four-footed.ruĝhara,red-haired.

THE TIME OF DAY.

185.The ordinals are used in expressing the hour of the day, withhoroexpressed or understood. The minutes are expressed by the cardinals. In questions the adjectivekioma(fromkiom,how much) is used:

Kioma horo estas?What hour (what o'clock, what time) is it?Je kioma horo vi venos?At what time (what o'clock) will you come?Estas la dua horo,it is two o'clock (it is the second hour).Estas la tria kaj kvin minutoj,it is five minutes past three.Ni iris je la sesa kaj duono,we went at half past six.Estas la oka kaj kvardek kvin (or:estas unu kvarono antaŭ la naŭa),it is eight forty-five (a quarter of nine).

THE SUFFIX-OBL-.

186.The suffix-obl-is used to form multiples indicating how many fold, as "two fold," "double," "triple," etc.:

duoblo,a double.duobla,double.duoble,doubly.kvarobla,quadruple.kvindekobla,fifty-fold.multobla,manifold.Trioble du estas ses,three times two is six.

Vocabulary.bilet-o,ticket.cend-o,cent.ĉie,everywhere(182).esprim-o,expression.giĉet-o,wicket, ticket-window.horloĝ-o,clock.pag-i,to pay.preter,beyond, past.staci-o,station.telefon-i,to telephone.vagon-o,car.valiz-o,valise.

The prepositionpreterindicates the movement of something alongside of and passing beyond something else. Since it does not express motiontowardits complement, it cannot be followed by the accusative.

EN LA STACIDOMO.

Du bonkoraj (184) amikoj miaj loĝas en la urbo B——. Ni reciproke konas nin de antaŭ ses jaroj. Mi estis duoble ĝoja hieraŭ kiam mi ricevis leteron de ili, ĉar en tiu ili petis de mi baldaŭan viziton. Tial mi telefonis hieraŭ posttagmeze al la stacidomo, por demandi je kioma horo foriros la vagonaro (train) al B——. Oni respondis per la telefono ke la vagonaro foriros je la tria kaj tridek kvin. Tuj poste mi enmetis kelkajn vestojn en mian jam preskaŭ eluzitan valizon, kaj faris ĉiujn preparojn por la mallonga vojaĝo. Je la dua horo, tuj post la tagmanĝo (midday meal), mi marŝis stacidomon. Survoje mi eniris butikon kaj aĉetis paron da novaj gantoj. Kiam mi eniris la stacidomon, mi kuris preter la aliaj personoj al la giĉeto kie biletoj estas vendataj. Mi diris al la sinjoro ĉe la giĉeto "Mi deziras bileton al B——. Kiom estos necese pagi?" La brunokula sinjoro respondis "Tia bileto kostos dolaron dudek cendojn." Mi puŝis tiom da mono tra la giĉeto, kaj tuj ricevis la bileton, kiun la sinjoro jam havis en la mano. Tiam mi iris proksimen de la pordego tra kiu oni estos enlasata al la vagonaro. "Kiom da tempo antaŭ la foriro de la vagonaro al B——?" mi demandis al la gardisto. Li laŭtvoĉe respondis "Nur sep minutojn. Ĉu vi ne vidas tiun horloĝon?" Mi ne estis rimarkinta la horloĝon, tial mi almetis la montrilojn de mia poŝhorloĝo (watch) por montri la saman horon. Mi estis multe tuŝata de ĉiaj bonintencaj personoj kurantaj ĉien preter mi, kaj puŝantaj unu la alian. Fine oni malfermis la pordegon. Mi kaj la ceteraj personoj rapidis al la vagonaro kaj kiel eble plej baldaŭ eniris ĝin.

Posttagmezo,afternoon, is a descriptive compound (167, a) whose second elementtagmezois a dependent compound (176).

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. Because of the request of my friend whose brother died recently, I went last (la antaŭan) week to visit him. 2. The remaining persons of his family were not at home. 3. I telephoned to find out at what time the train would depart. 4. I was told (54) that it would leave at four twenty-seven. 5. I put enough money into my purse, and carried along (kunportis) a valise into which I had put some clothes. 6. When I entered the station, I hurried past the other people to the wicket, and asked for (petis) a ticket to B——. 7. The ticket seller said "Two dollars and forty cents." 8. I could not imagine why it was necessary to pay so much, but I at once pushed that much money through the window, and received the ticket. 9. Then I looked at my watch and went near the gate, but the yellowhaired guard who conducts persons to the trains said "Persons who go through that gate before the train arrives will be severely punished." 10. So all of us stood near the double gate. 11. The trains are much like each other, and it is better to act as the guards request, and not express impatience.

LESSON XL.

THE DISTRIBUTIVE TEMPORAL ADVERB.

187.The distributive adverb of time, related to the distributive pronounĉiu, isĉiam,always,at all times:

Vi ĉiam pagas tro multe,you always pay too much.Mi estas ĉiam preta por helpi vin,I am always ready to help you.

THE DISTRIBUTIVE ADVERBĈIAL.

188.The distributive adverb of motive or reason, related to the pronounĉiu, isĉial,for every reason,for all reasons:

Ĉial li estas feliĉa hodiaŭ,for every reason he is happy today.La mia ĉial estas la plej bona,mine is for all reasons the best.

THE PAST PASSIVE PARTICIPLE.

189.The past passive participle expresses an act or condition ashaving been undergoneby the person or thing indicated by the word modified. This participle ends in-ita, asvidita,having been seen:

La prezo pagita de vi estis tro granda,the price paid by you was too great.La punita infano ploras,the (having-been) punished child is crying.Mi aĉetos bonefaritajn gantojn,I shall buy well-made gloves.Li serĉis la forgesitan bileton,he looked for the forgotten ticket.

THE PERFECT PASSIVE TENSE.

190.The compound tense formed by combining the past passive participle with the present tense of the verbestiexpresses an act or condition whichhas been undergoneby the subject of the verb. It is called theperfect passive tense. The conjugation of the verbvidiin this tense is as follows:

mi estas vidita,I have been seen(I am having-been-seen).vi estas vidita,you have been seen.li (ŝi, ĝi) estas vidita,he(she, it)has been seen.ni estas viditaj,we have been seen.vi estas viditaj,you have been seen.ili estas viditaj,they have been seen.

THE PREPOSITIONLAŬ.

191.In expressing thatin accordance with whichsomething is done, takes place, moves, etc., the prepositionlaŭis used:

Li agis laŭ sia opinio,he acted in accordance with his own opinion.Mi faros ĝin laŭ bona metodo,I shall do it according to a good method.Laŭ kia maniero li agis?In what manner did he act?Mi marŝis laŭ la strato,I walked down (or up) the street.Li iris laŭ la rivero per tiu vojo,he went along the river by that road.Nuboj nigraj kuris laŭ la ĉielo,black clouds raced along the sky.Ĝi kuŝas laŭlonge de la domo,it lies lengthwise of the house.

THE SUFFIX-EM-.

192.The suffix-em-indicates atendencyorinclinationtoward that which is expressed in the root:

agema,active.mallaborema,lazy.pacema,peaceful, pacific.pensema,pensive, thoughtful.

Vocabulary.atend-i,to wait (for), to expect.ĉial,for every reason(188).ĉiam,always(187).gazet-o,magazine, gazette.ĵurnal-o,journal, paper.kompat-i,to pity.larm-o,tear.laŭ,according to(191).manier-o,manner, way.mov-i,to move(transitive)okup-i,to occupy.pal-a,pale.polic-o,police.trankvil-a,calm, tranquil.

LA PERDITA INFANO.

Dum mi estis atendanta hieraŭ posttagmeze en la stacidomo, mi subite rimarkis palan sinjorinon kun larmoj en ŝiaj okuloj. Ŝi rigardis ĉien kun esprimo de nekaŝebla timo, kaj estis videble maltrankvila. Ŝi serĉis du aŭ tri minutojn inter la personoj ĉirkaŭ si, kaj fine ŝi vidis bluevestitan policanon, kiu estis parolanta al unu el la gardistoj. Ŝi rapide diris kelkajn vortojn al li, kaj tuj li ankaŭ komencis serĉi cie. Mi tre kompatis la ploreman sinjorinon, kaj kiam la policano preteriris, mi demandis ĉu mi ne povas helpi. Mi diris ke mi ne estos okupata (busy) ĝis la alveno de la vagonaro. Li respondis ke la filo de tiu virino estas perdita, kaj li donis al mi la sekvantan priskribon de la infano, laŭ la vortoj de la patrino: la knabo estas agema brunhara sesjarulo, kun bluaj okuloj, kaj li estas ruĝe vestita (dressed in red). Lia patrino estis ĵus aĉetinta sian bileton ĉe la giĉeto, kaj post kiam ŝi pagis la naŭdek cendojn por ĝi, subite ŝi rimarkis ke la infano ne estis kun ŝi. Kvankam ŝi jam serĉis ĉie, la filo ŝajnas ankoraŭ netrovebla. Ŝi multe timas pro li, kvankam li ĉiam estas bona knabo. Mi tuj komencis marŝi ĉien inter la personoj ĉirkaŭ mi, kaj fine eniris malgrandan ĉambron apud la horloĝo ĉe la fino de la stacidomo, kie estas vendataj tagĵurnaloj (newspapers), gazetoj kaj libroj. Tie antaŭ nemovebla tablo kovrita de brile koloritaj ĵurnaloj staris malgranda ruĝevestita knabo. Mi diris al li "Mia studema juna amiko, oni ne vojaĝas laŭ tiu metodo. Via patrino jam de longe atendas vin. Mi montros al vi kie ŝi estas." Li venis kun mi, kaj proksime de la pordo kie mi estis lasinta mian valizon staris la sinjorino. Ŝi estis ĉial ĝoja kiam ŝi vidis nin, kaj dankeme ĉirkaŭprenis la infanon.

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. The poor (to-be-pitied) lady whose little boy (son) was lost in the station yesterday afternoon was very uneasy about him for every reason. 2. She was pale and tearful (

plorema

) when I saw her, and looked in every direction in a most impatient manner. 3. There was an expression of fear upon her face and she went as quickly as possible to a nearby policeman, and said a few (

kelkajn

) words to him. 4. I heard the last words, and at once said to myself "It is now only ten minutes past two. 5. My train will leave (

foriros

) at half-past two, so I have time to help." 6. I said to the blue-garbed policeman "During the next (

sekvontajn

) twenty minutes I shall not be busy. Do you desire my help?" 7. He answered "Yes, you are very kind (

ĝentila

). The son of that lady has been lost. 8. According to her description, he is a yellow-haired blue-eyed five-year-old, and apparently (

ŝajne

) too restless (

movema

). 9. I shall find him as soon as possible, nevertheless I shall gladly accept your help. 10. The child is dressed in white and wears a red hat." 11. As (

ĉar

) I am not at all lazy (

mallaborema

), I went along the stationary (

nemoveblaj

) tables as-far-as the end of the station, and there I saw that-sort-of child, looking at the magazines and newspapers. 12. I led him to the lady, who with tears in her eyes was just going to telephone to her husband.

LESSON XLI.

THE DISTRIBUTIVE ADVERBĈIEL.

193.The distributive adverb of manner, related to the distributive pronounĉiu, isĉiel,in every way, in every manner:

Li povas ĉiel prepari ĝin,he can prepare it in every manner.Li estos ĉiel helpata,he will be helped in every way.

THE DISTRIBUTIVE ADVERBĈIOM.

194.The distributive adverb of quantity, related to the distributive pronounĉiu, isĉiom,every quantity, the whole, all:

Li prenis multe da sukero, sed ne ĉiom da ĝi,he took a great deal of sugar, but not all of it.Li elprenis ĉiom de la teo el la teujo,he took all of the tea out of the tea caddy.

THE PLUPERFECT PASSIVE TENSE.

195.The compound tense made by combining the past passive participle with the past tense of the verbestiexpresses an act or condition whichhad been undergoneby the subject of the verb at some point in past time. It is called thepluperfect passive tense. The conjugation ofvidiin this tense is as follows:

mi estis vidita,I had been seen (I was having-been-seen).vi estis vidita,you had been seen.li (ŝi, ĝi) estis vidita,he (she, it) had been seen.ni estis viditaj,we had been seen.vi estis viditaj,you had been seen.ili estis viditaj,they had been seen.

THE FUTURE PERFECT PASSIVE TENSE.

196.The compound tense made by combining the past passive participle with the future tense of the verbestiexpresses an act or condition whichwill have been undergoneby the subject of the verb at some point in future time. It is called thefuture perfect passive tense. The conjugation ofvidiin this tense is as follows:

mi estos vidita,I shall have been seen (shall be having-been-seen).vi estos vidita,you will have been seen.li (ŝi, ĝi) estos vidita,he (she, it) will have been seen.ni estos viditaj,we shall have been seen.vi estos viditaj,you will have been seen.ili estos viditaj,they will have been seen.

THE EXPRESSION OF MATERIAL.

197.The materialout of whichsomething is made or constructed is expressed by use of the prepositionel. As in English, an adjective may be used instead of the prepositional phrase unless a verb or participle lays stress upon the fact of construction:

La tablo estas farita el ligno,the table is made out of wood.La tablo estas ligna (el ligno),the table is wooden (of wood).La infanoj konstruis domon el neĝo,the children built a house of (out of) snow.Oni faras supon el asparago,they make soup out of asparagus.

THE SUFFIX-ET-.

198.The suffix-et-indicates diminution of degree in that which is expressed by the root. It is thus in contrast to the augmentative suffix-eg-(122). Sometimes an affectionate significance is given:

beleta,pretty.dormeti,to doze.floreto,floweret, floret.lageto,pond, small lake.libreto,booklet.monteto,hill.rideti,to smile.vojeto,path.

Vocabulary.best-o,animal.ĉiel,in every way(193).ĉiom,the whole, all(194).donac-o,gift, present.drap-o,cloth.hund-o,dog.konsist-i,to consist.leon-o,lion.lud-i,to play.material-o,material.posed-i,to own, to possess.pup-o,doll.rost-i,to roast.verŝ-i,to pour.

LA DONACO.

Mi volas doni beletan donacon al mia plej juna fratino morgaŭ, sed ju pli mi pensas pri ĝi, des pli malfacile estas decidi pri la afero. Estas duoble malfacile, ĉar ŝi jam posedas ĉiun ludilon (toy) kiun oni povas imagi. Ĉiu el ŝiaj amikoj ĝoje donacas (make presents) al tiel afabla knabino. Tamen mi iris hieraŭ matene al ludilobutiko, kaj rigardis la ludilojn tie. Multaj konsistis el diversaj pupoj, grandaj kaj malgrandaj, kaj belege vestitaj. Sed mi estas certa ke la fratineto jam posedas sufiĉe da pupoj—tial mi ne aĉetis tian ludilon, kvankam ili estas ĉiam interesaj al knabinetoj. Sur unu tablo kuŝis ĉiaj malgrandaj bestoj, faritaj el ligno, drapo, kaj diversaj materialoj. Estis ĉevaletoj, hundetoj, katetoj, kaj flavaj leonetoj. Proksime de tiuj staris malgrandaj brile koloritaj vagonaroj, kiujn oni povis rapide movi, laŭ la maniero de grandaj vagonaroj. Etaj policanoj staris apude, kaj estis ĉial malfacile elekti la plej interesan el tiom da interesaj ludiloj. Baldaŭ mi rimarkis knabineton apud mi. Ĉiel ŝi tre similis al mia fratino, kaj tial mi decidis elekti tian ludilon, kia estos elektita plej frue de la nekonata knabineto. Mi atendis trankvile, kaj eĉ legis unu aŭ du paĝojn de miaj ĵus aĉetitaj gazetoj kaj tagĵurnaloj. Fine la beleta infano estis rigardinta preskaŭ ĉiom de la ludiloj kiuj okupis la tablojn, dum la kompatinda servistino lace ŝin sekvis. Tiam la knabineto kriis "Ho, kiel beleta pupodomo! Estas litoj en la dormoĉambroj; legomoj kaj rostita viando, faritaj el papero, kuŝas sur la tablo en la manĝo-ĉambro; kaj mi vidas tie pupon, kiu certe ĵus faris la teon, kaj estas elverŝonta ĝin en tiujn tasetojn!" Tuj mi faris decidon laŭ la plezuro de la knabineto, kaj baldaŭ la pupodomo estis aĉetita por mia fratineto.

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. My pale delicate (malsanema) little sister is always happy when she has a new toy. 2. Her dolls were made out of cloth when she was a very little girl, because otherwise she could too easily break them. 3. But yesterday my grandmother made a present of a doll (presented a doll) to her, and since that moment she has been as happy as possible. 4. I have not seen tears in her eyes, or heard a cross (koleretan) word. 5. This new doll is made out of cloth, and its dress consists of very pretty material. 6. My sister decided that she likes it better than her other playthings, and I think that those poor (kompatindaj) other dolls will soon have been forgotten. 7. The doll seems in every way more interesting than the little animals made out of cloth or wood, which are on the table with her dolls. 8. She possesses a little dog and a little cat, and a little lion, and until yesterday she had a wooden pony. 9. The pony is already broken, and has been given away to a poor (malriĉa) child, the daughter of our laundress (lavistino). 10. My sister possesses a small train of cars which she can move everywhere, and she is very fond of (ametas) this toy. 11. There are small sacks of sand in the cars, and usually she is happy when she is pouring the sand out of one of these into another, or putting all of the sand into a box, by means of a small spoon. 12. For every reason I am doubly glad today that she is busied in this manner (tiamaniere). 13. I wish to take a walk along that pleasant path toward the hill, instead of waiting for my little sister. 14. I must buy the meat to roast for supper, before I come home from my walk.

LESSON XLII.

THE FUTURE PASSIVE PARTICIPLE.

199.The future passive participle, expressing that whichwill be or is about to be undergoneby the person or thing indicated by the word modified, ends in-ota, asvidota, about to be seen:

La punota infano mallaŭte ploretas,the child about to be punished whimpers softly.La formovota tablo estas peza,the table about to be moved away is heavy.La domo konstruota de li estos bela,the house going to be built by him will be beautiful.

THE PASSIVE PERIPHRASTIC FUTURE TENSES.

200.The compound tenses formed by combining the future passive participle with each of the three aoristic tenses ofestirepresent an act or condition asabout to be undergonein the present, past, or future, respectively. These are calledpassive periphrastic future tenses. Except when great accuracy is desired, these tenses, like those of the active voice (153) are not often used. A synopsis ofvidiin the first person singular of these tenses is as follows:

Present Periphrastic Future.mi estas vidota,I am about to be (going to be) seen.Past Periphrastic Future.mi estis vidota,I was about to be (going to be) seen.Future Periphrastic Future.mi estos vidota,I shall be about to be (going to be) seen.

THE GENERIC ARTICLE.

201.The article is placed before nouns used in a comprehensive or universal sense, indicating a whole class, kind, substance, or abstract quality. In such use it is called thegeneric article:

La pacienco estas laŭdinda,patience is praiseworthy.La vivo surtera estas nur parto de la vivo ĉiama,life on earth is merely a part of the life eternal.La viro estas pli forta ol la virino,man is stronger than woman.

Cf.FrenchLa patience est amère, mais son fruit est doux, patience is bitter, but its fruit is sweet, GermanDas Leben ist kurtz, life is short, ItalianLa speranza è il pan de miseri, hope is the poor man's bread, SpanishLas riquezas son bagajes de la fortuna, riches are the baggage of fortune, etc. In English the generic article (as in "the life eternal" above) may often be replaced by omission of both "a" and "the."

THE SUFFIX-EC-.

202.The suffix-ec-is used to form words indicating theabstract qualityof that which is expressed in the root, or formation, to which it is attached:

amikeco,friendship.ofteco,frequency.indeco,worthiness.dankemeco,thankfulness.fleksebleco,flexibility.patreco,fatherhood.patrineco,motherhood.maltrankvileco,uneasiness.

Vocabulary.bord-o,bank, shore.brak-o,arm.fabrik-i,to manufacture.krut-a,steep.lan-o,wool.mebl-o,piece of furniture.pas-i,to pass(intrans.).pitoresk-a,picturesque.pont-o,bridge.sonor-i,to ring(intrans.).surtut-o,overcoat.sving-i,to swing, to brandish.ŝip-o,ship.ŝton-o,stone.vapor-o,steam.vetur-i,to travel(in a vehicle).

SUR LA VAPORŜIPO.

Unu el la plezuroj de la kampara vivo konsistas el la multenombraj (numerous) okazoj por veturi ĉien, kien oni volas iri, per kvietaj pitoreskaj vojoj. Ni havas ankoraŭ unu (still one, yet another) okazon por plezuro en nia vilaĝo, ĉar ni povas veturi per vaporŝipo sur la bela lago ĉe kies bordo kuŝas la vilaĝo. Hieraŭ du kuzinoj venis por viziti ĉe ni, kaj tuj post la tagmanĝo ni decidis promeni laŭ tiu pitoreska vojeto al la lago. Kiam ni alvenis al la lago, ni rimarkis ke beleta vaporŝipeto estis ĵus forironta. Tial mi aĉetis tri biletojn, kaj kiel eble plej rapide ni suriris la ŝipeton. La sonoriloj (bells) estis jam sonorintaj, kaj tuj post kiam ni transmarŝis la ponteton, de la tero al la planko de la ŝipeto, oni forprenis la ponteton. Kelkaj personoj kiuj estis ankoraŭ sur la tero kuris kun granda rapideco al la ponteto. Ili svingis la brakojn kaj la ombrelojn tre energie, sed la ŝipeto ne atendis eĉ unu minuton. La personoj ŝajnis tre koleraj pro sia malfrueco, kaj ankoraŭ pli koleraj pro la trankvila foriro de la ŝipeto. Ĉiu sur la ŝipeto ridetis, ĉar la koleremo (irascibility) estas ĉiam amuza. Tiam ĉiu komencis sin amuzi tiel, kiel li deziris. Mi estis kunportinta dikan lanan surtuton, sed pro la varmeco de la vetero mi ne bezonis ĝin, kaj lasis ĝin sur apuda seĝo. Ni atendis kun plezuro por vidi la krutajn montetojn kiuj estos videblaj tuj kiam la ŝipeto estos pasinta preter malgranda arbaro. La pitoreskeco de la belaj montetoj estas difektota, ĉar grandaj fabrikejoj estas jam konstruataj ĉe la montpiedoj. La ŝtonoj por la muroj jam kuŝas pretaj apude, kune kun grandaj stangoj kaj aliaj pecoj da ligno. Tie oni fabrikos tablojn, seĝojn, kaj aliajn meblojn el zorge elektita ligno.

SENTENCES FOR TRANSLATION.

1. It is difficult in every way to select a present for a child who already possesses enough toys. 2. In a toy-shop yesterday I examined the dolls made out of woolen cloth and other material, and also looked at the various little animals. 3. There were ponies, little dogs and little lions and camels. 4. There were also little sets of furniture (126), which consisted of tables, sofas and chairs. 5. On the tables were small plates containing vegetables, fruits and roast (189) meat, entirely made out of colored paper. 6. There were also little cups and tumblers of thin glass, into which one could pour water or milk. 7. As (ĉar) one dollar was all (194) of the money which I had in my purse, I left the shop. 8. I walked along a stony picturesque path toward the lake, swinging my overcoat on my arm, while I thought over (pripensis) the difficulty, and tried to decide what sort of present to choose. 9. The steamboat to B—— was just leaving, so I went across the footbridge (ponteto) on to the pretty little ship, while its bells were ringing, and rode an hour in the open (libera) air. 10. The shore which we passed is very picturesque, but its beauty is about to be spoiled, for a large furniture factory is going to be built between that steep hill and the lake. 11. Its proximity to the water is necessary, for water-power (akvoforto) will be used.

LESSON XLIII.

THE INDEFINITE PRONOUN.

203.The indefinite pronoun (and pronominal adjective)iu,any one, a certain one, presents the idea of some person or thing, without definitely characterizing it:

Mi parolas pri iu, kiun vi konas,I am talking about a certain one whom you know.Mi vizitis iujn el viaj amikoj,I visited some of your friends.Mi havas kelkajn pomojn, sed iuj ne estas bonaj,I have several apples, but certain ones are not good.Iuj pontoj estas bone faritaj,some bridges are well made.

204.The indefinite pronouniuhas a possessive or genitive formies,somebody's, someone's, a certain one's:

Mi tuŝis ies brakon,I touched someone's arm.Ĉu ies surtuto kuŝas sur la tablo?Is anybody's overcoat lying on the table?Ies ludiloj estas rompitaj,someone's playthings are broken.

PARTICIPIAL NOUNS.

205.Nouns may be formed from participles, by substituting the noun ending-ofor the adjectival ending-a. Such participial nouns indicate persons temporarily or non-professionally performing or undergoing that which is expressed by the root:

helpanto,one who is helping, an assistant.elpensinto,one who has thought out something, an inventor.legonto,one who is about to read.vidato,one (being) seen.sendito,one (having been) sent, an envoy.la juĝoto,the one about to be judged, the accused.

Participial nouns must not be confused with nouns formed by the suffix-ist-(172) expressing professional or permanent occupation:rajdanto,a rider,rajdisto,jockey, horseman,juĝanto,a judge(of something),juĝisto,judge(professional),laboranto,a person working,laboristo,laborer.

THE PREFIXEK-.

206.Sudden or momentary action, or the beginning of an action or state, is indicated by the prefixek-:

ekdormi,to fall asleep.ekkanti,to burst into song.ekiri,to set out, to start.ekridi,to burst into a laughekrigardi,to glance at.

THE SUFFIX-ID-.

207.Words indicating theyoung of, the child of, the descendant of,are formed by use of the suffix-id-:

ĉevalido,colt(fromĉevalo,horse).hundido,puppy(fromhundo,dog).katido,kitten(fromkato,cat).leonido,a lion's whelp(fromleono,lion).reĝidino,a king's daughter, a princess(fromreĝo,king).

Vocabulary.amas-o,heap, throng.daŭr-i,to continue.hirund-o,swallow.(bird).hom-o,human being.humor-o,temper, humor.ies,some one's(204).iu,some one(203).kugl-o,bullet.milit-i,to fight, to make war.ost-o,bone.renvers-i,to upset, to overturn.sign-o,sign, mark.tend-o,tent.tru-o,hole.

Cf. the difference betweenviro,man(in contrast tovirino,woman), andhomo,man in the generic sense, including both men and women.

Back to Index Next