Quam magis in pectore meo foveo quas meus filius turbas turbet,
quam se ad vitam et quos ad mores praecipitem inscitus capessat,
magis curae est magisque adformido, ne is pereat neu corrumpatur.
scio, fui ego illa aetate et feci illa omnia, sed more modesto;
neque placitant mores quibus video volgo in gnatos esse parentes:291080
(1082)ego dare me meo gnato institui, ut animo obsequium sumere possit;
aequom esse puto, sed nimis nolo desidiae ei dare ludum.
nunc Mnesilochum, quod mandavi,
viso ecquid eum ad virtutem aut ad
frugem opera sua compulerit, sic
ut eum, si convenit, scio fecisse: cost ingenio natus.
Quicumque ubi ubi sunt, qui fuerunt quique futuri sunt posthac
stulti, stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones,
solus ego omnis longe antideo
stultitia et moribus indoctis.
perii, pudet: hocine me aetatis
1090ludos bis factum esse indigne?
magis quam id reputo, tam magis uror
quae meus filius turbavit.
perditus sum atque eradicatus
sum, omnibus exemplis excrucior.
omnia me mala consectantur,
omnibus exitiis interii.
Chrysalus med hodie laceravit,
Chrysalus me miserum spoliavit:
is me scelus auro usque attondit
dolis doctis indoctum, ut lubitumst.
ita miles memorat meretricem esse
eam quam ille uxorem esse aiebat,
omniaque ut quidque actum est memoravit,
eam sibi hunc annum conductam,
relicuom id auri factum quod ego ei
stultissimus homo promisissem: hoc,
hoc est quo cor peracescit:
hoc est demum quod percrucior,
(1099)me hoc aetatis ludificari,30
cano capite atque alba barba
1101miserum me auro esse emunctum.
perii, hoc servom meum non nauci facere esse ausum! atque ego, si alibi
plus perdiderim. minus aegre habeam minusque id mihi damno ducam.
Certo hic prope me mihi nescio quis loqui visust; sed quem video?
hic quidemst pater Mnesilochi.
Euge, socium aerumnae et mei mali video.
Philoxene, salve.
Et tu. unde agis?
Unde homo miser atque infortunatus.
At pol ego ibi sum, esse ubi miserum hominem decet atque infortunatum.
Igitur pari fortuna, aetate ut sumus, utimur.
Sic est. sed tu,
quid tibist?
Pol mihi par, idem est quod tibi.
1110Numquid nam ad filium haec aegritudo attinet?
Admodum.
Idem mihi morbus in pectorest.
AtmihiChrysalus optumus homo
perdidit filium, me atque rem omnem meam.
Quid tibi ex filio nam, obsecro, aegrest?
Scies:
id, perit cum tuo: ambo aeque amicas habent.
Qui scis?
Vidi.
Ei mihi, disperii.
Quid dubitamus pultare atque hue evocare ambos foras?
Haud moror.
Heus Bacchis, iube sic actutum aperiri fores,
nisi mavoltis fores et postes comminui securibus.
1120Quis sonitu ac tumultu tanto nominat me atque pultat aedes?
Ego atque hic.
Quid hoc est negoti nam, amabo?
quis has huc ovis adegit?
Ovis nos vocant pessumae.
Pastor harum
dormit, quom haec eunt sic a pecu balitantes.
At pol nitent, haud sordidae videntur ambae.
Attonsae hae quidem ambae usque sunt.
Ut videntur
deridere nos.
Sine suo usque arbitratu.
Rerin ter in anno tu has tonsitari?
Pol hodie altera iam bis detonsa certo est.
Vetulae sunt minae ambae.31
At bonas fuisse credo.
1130Viden limulis, obsecro, ut intuentur?
Ecastor sine omni arbitror malitia esse.
Merito hoc nobis fit, qui quidem hue venerimus.
Cogantur quidem intro.
Haud scio quid eo opus sit,
quae nec lac nec lanam ullam habent. sic sine astent.
exsolvere quanti fuere, omnis fructus
iam illis decidit. non vides, ut palantes solae liberae
grassentur? quin aetate credo esse mutas:
ne balant quidem, quom a pecu cetero absunt.
stultae atque haud malae videntur.
revortamur intro, soror.
1140Ilico ambae manete: haec oves volunt vos.
Prodigium hoc quidemst: humana nos voce appellant oves.
Haec oves vobis malam rem magnam, quam debent, dabunt
Si quam debes, te condono: tibi habe, numquam abs te petam.
sed quid est quapropter nobis vos malum minitamini?
Quia nostros agnos conclusos istic esse aiunt duos.
Et praeter eos agnos meus est istic clam mordax canis:
qui nisi nobis producuntur iam atque emittuntur foras,
arietes truces nos erimus, iam in vos incursabimus.
Soror, est quod te volo secreto.
Eho, amabo.
Quo illaec abeunt?
1150Senem illum tibi dedo ultenorem, lepide ut lenitum reddas;
ego ad hunc iratum adgrediar, si possumus nos hos intro inlicere huc.
Meum pensum ego lepide accurabo, quamquam odiost mortem amplexari.
Facito ut facias.
Taceas. tu tuom facito: ego quod dixi haud mutabo.
Quid illaec illic in consilio duae secreto consultant?
Quid ais tu, homo?
Quid me vis?
Pudet dicere me tibi quiddam.
Quid est quod pudeat?
Sed amico homini tibi quod volo credere certumst.
nihili sum.
Istuc iam pridem scio. sed qui nihili es? id memora.
Tactus sum vehementer visco;
cor stimulo foditur.
Pol tibi multo aequius est coxendicem.
1160sed quid istuc est? etsi iam ego ipsus quid sit probe scire puto me;
verum audire etiam ex te studeo.
Viden hanc?
Video.
Haud mala est mulier.
Pol vero ista mala et tu nihili.
Quid multa? ego amo.
An amas?
ναὶ γάρ.
Tun, homo putide, amator istac fieri aetate audes?
Qui non?
Quia flagitium est.
Quid opust verbis? meo filio non sum iratus,
neque te tuost aequom esse iratum: si amant, sapienter faciunt.
Sequere hac.
Eunt eccas tandem
probri perlecebrae et persuastrices,
quid nunc? etiam redditis nobis
filios et servom? an ego experior
tecum vim maiorem?
Abin hinc?
non homo tu quidem es, qui istoc pacto tam lepidam inlepide appelles.
1170Senex optime quantumst in terra, sine me hoc exorare abs te,
ut istuc delictum desistas tanto opere ire oppugnatum.
Ni abeas, quamquam tu bella es,
malum tibi magnum dabo iam.
Patiar,
non metuo, ne quid mihi doleat
quod ferias.
Ut blandiloquast!
ei mihi, metuo.
Hic magis tranquillust.
I hac mecum intro atque ibi, si quid vis, filium concastigato.
Abin a me, scelus?
Sine, mea pietas, te exorem.
Exores tu me?
Ego quidem ab hoc certe exorabo.
Immo ego te oro, ut me intro abducas.
Lepidum te.
At scin quo pacto me ad te intro abducas?
Mecum ut sis.
Omnia quae cupio commemoras.
Vidi ego nequam homines, verum te
neminem deteriorem.
1180Ita sum.
I hac mecum intro, ubi tibi sit lepide victibus, vino atque unguentis.
Satis, satis iam vostrist convivi:
me nil paenitet ut sim acceptus:
quadringentis Philippis filius me et
Chrysalus circumduxerunt.
quem quidem ego ut non excruciem,
alterum tantum auri non meream.
Quid tandem, si dimidium auri
redditur, in hac mecum intro? atque ut
eis delicta ignoscas.
Faciet.
Minime, nolo. nil moror, sine sic.
malo illos ulcisci ambo.
Etiam tu homo nihili? quod di dant boni cave culpa tua amissis
dimidium auri datur. accipias, potesque et scortum aecumbas.
Egon ubi filius corrumpatur meus, ibi potem?
1190Potandumst.
Age iam, id ut ut est, etsi est dedecori patiar, facere inducam animum
egon, cum haec cum illo accubet, inspectem?
Immo equidem pol tecum accumbam, te amabo et te amplexabor.
Caput prurit, perii, vix negito.
Non tibi venit in mentem, amabo,
si dum vivas tibi bene facias
tam pol id quidem esse haud perlonginquom,
neque, si hoc hodie amissis, post in
morte eventurum esse umquam?
Quid ago?
Quid agas? rogitas etiam?
Libet et metuo.
Quid metuis?
Ne obnoxius filio sim et servo.
Mel meum, amabo, etsi haec fiunt,
tuost: unde illum sumere censes, nisi quod tute illi dederis?
hanc veniam illis sine te exorem.
Ut terebrat! satin offirmatum
1200quod mihi erat, id me exorat?
tua sum opera et propter te improbior.
Ne tis32quam mea mavellem.
satin ego istuc habeo firmatum?
Quod semel dixi haud mutabo
It dies, ite intro accubitum,
filii vos exspectant intus.
Quam quidem actutum emoriamur.
Vesper hic est, sequimini.
Ducite nos quo lubet tamquam quidem addictos.
Lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias.
Hi senes nisi fuissent nihili iam inde ab adulescentia,
non hodie hoc tantum flagitium facerent canis capitibus;
neque adeo haec faceremus, ni antehac vidissemus fieri,
1210ut apud lenones rivales filiis fierent patres.
spectatores, vos valere volumus et clare adplaudere.
ubi pro disco damnum capiam, pro cursura dedecus?
ubique imponat in manum alius mihi pro cestu cantharum.
simul huic nescio cui, turbare qui huc it, decedamus.
video nimio iam multo plus quam volueram.
nil moror discipulos mihi iam plenos sanguinis.
valens afflictat me vacivom virium.
edepol fecisti furtum in aetatum malum
cum istaec flagitia me celavisti et patrem.
quibus patrem et me teque amicosque omnes affectas tuos
ad probrum, damnum, flagitium appellere una et perdere.
nunc prius quam malum istoc addis, certumst iam dicam patri
it magister quasi lucerna uncto expretus linteo.
nam illum meum malum promptare malim quam peculium.
Quidem?
Quia, malum si promptet, in dies faciat minus.
quid opust verbis? si opperiri vellem paulisper modo,
ut opinor, illius inspectandi mi esset maior copia,
plus viderem quam deceret, quam me atque illo aequom foret.
sed autem quam illa umquam meis opulentiis
ramenta fiat gravior aut propensior,
mori me malim excruciatum inopia.
cepi expugnavi amanti erili filio aurum ab suo patre.
Epiust Pistoclerus: ab eo haec sumptae; Mnesilochus Sino est
relictus, ellum non in busto Achilli, sed in lecto accubat;
Bacchidem habet secum: ille olim habuit ignem qui signum daret,
hunc ipsum exurit; ego sum Vlixes, cuius consilio haec gerunt.
ibi vix me exsolvi: id periclum adsimilo, Vlixem ut praedicant
cognitum ab Helena esse proditum Hecubae, sed ut olim ille se
blanditiis exemit et persuasit se ut amitteret,
item ego dolis me illo extuli e periclo et decepi senem
sed Priamus hic multo illi praestat: non quinquaginta modo,
quadringentos filios habet atque equidem omnis lectos sine probro:
eos ego hodie omnis contruncabo duobus solis ictibus.
nunc Priamo nostro si est quis emptor, comptionalem senem
vendam ego, venalem quem habeo, extemplo ubi oppidum ex pugnavero.
duxi, habui scortum. potavi, dedi, donavi, sed enim id raro.
immo edepol sic ludos factum