EERSTE BEDRYF.
Verbeeld een Straat.Kalfurnia,Papirius.
Kalfurnia.Papirius, myn zoon, dien ’t by den raad van Romen,Somtyds geoorlofd is op ’t Kapitool te komen,Als de andre jonglingschap van ’t edel Roomsche bloed,Opdat ge, in ’s lands bestier van jongs af opgevoed,Bequaam werde om voor ons gemeenebest te waakenGy zult ons edel bloed, verwacht ik, nooit verzaaken:Maar ’t voetspoor volgen van uw vader, mijn gemaal.’t Zy gy u oefent in de Roomsche ridderzaal,Of in het veld van Mars op ’t brieschend paerd gestegen,Den raadsheers zoonen, die u allen zyn genegen,Den weg der glorie toont, gelyk tot Romens vreugdDe groote Scipio gedaan heeft in zyn jeugd.’k Voorzie dat gy eerlang, (ach! mogt ik zulks beleeven)Tot veldheer van een heir Romeinen werd’ verheven,En ’t Burgemeesterschap in Romens achtbren raadBekleeden zult, ten roem van ons, en onzen staat.Pap.Ik ben een vry Romein uit u mevrouw gebooren,En wagt het af wat my de hemel heeft beschooren.Ik hou de glorie van ’s lands helden in het oog:Maar uwe zucht tot my verheft my al te hoog.’t Is waar, ’k word in myn hart gestadig aangedreven,Om Kato, Cincinnaat, en Brutus na te streeven:Maar ’k zie dat ik nog veel te leeren heb, mevrouw,Om blyk te geeven van die dapperheid en trouw,Waar in die helden, die myn ziel in deugd ontfonken,Ten nut des vryen staats steeds hebben uitgeblonken.Ik druk in myn gemoed de wysheid van den Raad;En leer van tyd tot tyd de redenen van staat,Waar door ’t gemeenebest van Rome in deeze muurenMoet bloeijen, en ’t geweld der koningen verduuren.Ik staa verwonderd om het kloek en wys beleidDer helden zielen van de Roomsche mogendheid.Ik dank de goden die me een vader, een behoeder,Geschonken hebben, en een teêr beminde moeder,Die my geleiden op den weg der heldendeugd.Kal.’k Dank ook de goden, dat gy ons geslacht ten vreugdVerstrekt, ô heldenspruit, myn zoon, ach! treed my nader;Opdat ik u omhelz’... ’k Zie myn gemaal, uw vader.
Kalfurnia.Papirius, myn zoon, dien ’t by den raad van Romen,Somtyds geoorlofd is op ’t Kapitool te komen,Als de andre jonglingschap van ’t edel Roomsche bloed,Opdat ge, in ’s lands bestier van jongs af opgevoed,Bequaam werde om voor ons gemeenebest te waakenGy zult ons edel bloed, verwacht ik, nooit verzaaken:Maar ’t voetspoor volgen van uw vader, mijn gemaal.’t Zy gy u oefent in de Roomsche ridderzaal,Of in het veld van Mars op ’t brieschend paerd gestegen,Den raadsheers zoonen, die u allen zyn genegen,Den weg der glorie toont, gelyk tot Romens vreugdDe groote Scipio gedaan heeft in zyn jeugd.’k Voorzie dat gy eerlang, (ach! mogt ik zulks beleeven)Tot veldheer van een heir Romeinen werd’ verheven,En ’t Burgemeesterschap in Romens achtbren raadBekleeden zult, ten roem van ons, en onzen staat.Pap.Ik ben een vry Romein uit u mevrouw gebooren,En wagt het af wat my de hemel heeft beschooren.Ik hou de glorie van ’s lands helden in het oog:Maar uwe zucht tot my verheft my al te hoog.’t Is waar, ’k word in myn hart gestadig aangedreven,Om Kato, Cincinnaat, en Brutus na te streeven:Maar ’k zie dat ik nog veel te leeren heb, mevrouw,Om blyk te geeven van die dapperheid en trouw,Waar in die helden, die myn ziel in deugd ontfonken,Ten nut des vryen staats steeds hebben uitgeblonken.Ik druk in myn gemoed de wysheid van den Raad;En leer van tyd tot tyd de redenen van staat,Waar door ’t gemeenebest van Rome in deeze muurenMoet bloeijen, en ’t geweld der koningen verduuren.Ik staa verwonderd om het kloek en wys beleidDer helden zielen van de Roomsche mogendheid.Ik dank de goden die me een vader, een behoeder,Geschonken hebben, en een teêr beminde moeder,Die my geleiden op den weg der heldendeugd.Kal.’k Dank ook de goden, dat gy ons geslacht ten vreugdVerstrekt, ô heldenspruit, myn zoon, ach! treed my nader;Opdat ik u omhelz’... ’k Zie myn gemaal, uw vader.
Kalfurnia.Papirius, myn zoon, dien ’t by den raad van Romen,Somtyds geoorlofd is op ’t Kapitool te komen,Als de andre jonglingschap van ’t edel Roomsche bloed,Opdat ge, in ’s lands bestier van jongs af opgevoed,Bequaam werde om voor ons gemeenebest te waakenGy zult ons edel bloed, verwacht ik, nooit verzaaken:Maar ’t voetspoor volgen van uw vader, mijn gemaal.’t Zy gy u oefent in de Roomsche ridderzaal,Of in het veld van Mars op ’t brieschend paerd gestegen,Den raadsheers zoonen, die u allen zyn genegen,Den weg der glorie toont, gelyk tot Romens vreugdDe groote Scipio gedaan heeft in zyn jeugd.’k Voorzie dat gy eerlang, (ach! mogt ik zulks beleeven)Tot veldheer van een heir Romeinen werd’ verheven,En ’t Burgemeesterschap in Romens achtbren raadBekleeden zult, ten roem van ons, en onzen staat.Pap.Ik ben een vry Romein uit u mevrouw gebooren,En wagt het af wat my de hemel heeft beschooren.Ik hou de glorie van ’s lands helden in het oog:Maar uwe zucht tot my verheft my al te hoog.’t Is waar, ’k word in myn hart gestadig aangedreven,Om Kato, Cincinnaat, en Brutus na te streeven:Maar ’k zie dat ik nog veel te leeren heb, mevrouw,Om blyk te geeven van die dapperheid en trouw,Waar in die helden, die myn ziel in deugd ontfonken,Ten nut des vryen staats steeds hebben uitgeblonken.Ik druk in myn gemoed de wysheid van den Raad;En leer van tyd tot tyd de redenen van staat,Waar door ’t gemeenebest van Rome in deeze muurenMoet bloeijen, en ’t geweld der koningen verduuren.Ik staa verwonderd om het kloek en wys beleidDer helden zielen van de Roomsche mogendheid.Ik dank de goden die me een vader, een behoeder,Geschonken hebben, en een teêr beminde moeder,Die my geleiden op den weg der heldendeugd.Kal.’k Dank ook de goden, dat gy ons geslacht ten vreugdVerstrekt, ô heldenspruit, myn zoon, ach! treed my nader;Opdat ik u omhelz’... ’k Zie myn gemaal, uw vader.
Kalfurnia.Papirius, myn zoon, dien ’t by den raad van Romen,
Somtyds geoorlofd is op ’t Kapitool te komen,
Als de andre jonglingschap van ’t edel Roomsche bloed,
Opdat ge, in ’s lands bestier van jongs af opgevoed,
Bequaam werde om voor ons gemeenebest te waaken
Gy zult ons edel bloed, verwacht ik, nooit verzaaken:
Maar ’t voetspoor volgen van uw vader, mijn gemaal.
’t Zy gy u oefent in de Roomsche ridderzaal,
Of in het veld van Mars op ’t brieschend paerd gestegen,
Den raadsheers zoonen, die u allen zyn genegen,
Den weg der glorie toont, gelyk tot Romens vreugd
De groote Scipio gedaan heeft in zyn jeugd.
’k Voorzie dat gy eerlang, (ach! mogt ik zulks beleeven)
Tot veldheer van een heir Romeinen werd’ verheven,
En ’t Burgemeesterschap in Romens achtbren raad
Bekleeden zult, ten roem van ons, en onzen staat.
Pap.Ik ben een vry Romein uit u mevrouw gebooren,
En wagt het af wat my de hemel heeft beschooren.
Ik hou de glorie van ’s lands helden in het oog:
Maar uwe zucht tot my verheft my al te hoog.
’t Is waar, ’k word in myn hart gestadig aangedreven,
Om Kato, Cincinnaat, en Brutus na te streeven:
Maar ’k zie dat ik nog veel te leeren heb, mevrouw,
Om blyk te geeven van die dapperheid en trouw,
Waar in die helden, die myn ziel in deugd ontfonken,
Ten nut des vryen staats steeds hebben uitgeblonken.
Ik druk in myn gemoed de wysheid van den Raad;
En leer van tyd tot tyd de redenen van staat,
Waar door ’t gemeenebest van Rome in deeze muuren
Moet bloeijen, en ’t geweld der koningen verduuren.
Ik staa verwonderd om het kloek en wys beleid
Der helden zielen van de Roomsche mogendheid.
Ik dank de goden die me een vader, een behoeder,
Geschonken hebben, en een teêr beminde moeder,
Die my geleiden op den weg der heldendeugd.
Kal.’k Dank ook de goden, dat gy ons geslacht ten vreugd
Verstrekt, ô heldenspruit, myn zoon, ach! treed my nader;
Opdat ik u omhelz’... ’k Zie myn gemaal, uw vader.
Metellus,Kalfurnia,Papirius.
Metellus.De Roomsche raad vergaêrt weêr op het Kapitool.Volg my, Papirius, om op dat helden schoolU te oefnen in de deugd der vroome burger vaderen,Die dag aan dag tot heil des Vaderlands vergaderen,In deez’ benaauwden en gevaarelyken tyd.Kal.’k Merk dat gy meer bezorgd dan ooit voorheenen zyt.Metellus, is ’er nood? hebt gy iets nieuws vernomen?Dreigt ons een leger van de vorsten op te komen?Of vreest men voor verraad? zeg is ’er iets ontdekt,Dat ongemeene zorg in Romens raad verwekt?Die dag en nacht vergaêrt.Met.Men mag niets openbaaren:Maar Rome is buiten nood, dat durf ik u verklaaren;Stel dan uw hart gerust. Vaar wel. Wy moeten gaan.Laat alles op ’t beleid der Roomsche vadren staan,Die voor de vryheid en gestaafde burger wetten,Al wat hen dierbaar is, geneigd zyn op te zetten.Kal.’k Mag dan niets weeten? goôn! een eedle RomeininWord geen geheim vertrouwd! ’k Bezweer u by de min,Die ik u draag, myn heer, laat ons in twist niet raaken.Met.Gy wilt, Kalfurnia, my dan meinedig maaken?Kal.Betrouwt gy niet op myn stilzwygenheid, myn heer?Met.’k Bemin Kalfurnia: maar ’t vaderland nog meer.Kal.Gaa dan na ’t Kapitool.Met.Myn zoon, gij kunt my volgen.Kal.Gestrenge Roomsche deugd hoe maakt gy my verbolgen!Pap.Myn Vader, ’k bid verlof, dat ik vertoeven mag.Gy had my toegestaan, dat ik op deezen dagMy met de ridderschap en Romens eedle zoonen,In ’t ruime veld van Mars, gewapend zou vertoonen.Daar zal een spiegelstrijd geschieden door de jeugd.Met.Gaa heen, en toon daar uw behendigheid en deugd.
Metellus.De Roomsche raad vergaêrt weêr op het Kapitool.Volg my, Papirius, om op dat helden schoolU te oefnen in de deugd der vroome burger vaderen,Die dag aan dag tot heil des Vaderlands vergaderen,In deez’ benaauwden en gevaarelyken tyd.Kal.’k Merk dat gy meer bezorgd dan ooit voorheenen zyt.Metellus, is ’er nood? hebt gy iets nieuws vernomen?Dreigt ons een leger van de vorsten op te komen?Of vreest men voor verraad? zeg is ’er iets ontdekt,Dat ongemeene zorg in Romens raad verwekt?Die dag en nacht vergaêrt.Met.Men mag niets openbaaren:Maar Rome is buiten nood, dat durf ik u verklaaren;Stel dan uw hart gerust. Vaar wel. Wy moeten gaan.Laat alles op ’t beleid der Roomsche vadren staan,Die voor de vryheid en gestaafde burger wetten,Al wat hen dierbaar is, geneigd zyn op te zetten.Kal.’k Mag dan niets weeten? goôn! een eedle RomeininWord geen geheim vertrouwd! ’k Bezweer u by de min,Die ik u draag, myn heer, laat ons in twist niet raaken.Met.Gy wilt, Kalfurnia, my dan meinedig maaken?Kal.Betrouwt gy niet op myn stilzwygenheid, myn heer?Met.’k Bemin Kalfurnia: maar ’t vaderland nog meer.Kal.Gaa dan na ’t Kapitool.Met.Myn zoon, gij kunt my volgen.Kal.Gestrenge Roomsche deugd hoe maakt gy my verbolgen!Pap.Myn Vader, ’k bid verlof, dat ik vertoeven mag.Gy had my toegestaan, dat ik op deezen dagMy met de ridderschap en Romens eedle zoonen,In ’t ruime veld van Mars, gewapend zou vertoonen.Daar zal een spiegelstrijd geschieden door de jeugd.Met.Gaa heen, en toon daar uw behendigheid en deugd.
Metellus.De Roomsche raad vergaêrt weêr op het Kapitool.Volg my, Papirius, om op dat helden schoolU te oefnen in de deugd der vroome burger vaderen,Die dag aan dag tot heil des Vaderlands vergaderen,In deez’ benaauwden en gevaarelyken tyd.Kal.’k Merk dat gy meer bezorgd dan ooit voorheenen zyt.Metellus, is ’er nood? hebt gy iets nieuws vernomen?Dreigt ons een leger van de vorsten op te komen?Of vreest men voor verraad? zeg is ’er iets ontdekt,Dat ongemeene zorg in Romens raad verwekt?Die dag en nacht vergaêrt.Met.Men mag niets openbaaren:Maar Rome is buiten nood, dat durf ik u verklaaren;Stel dan uw hart gerust. Vaar wel. Wy moeten gaan.Laat alles op ’t beleid der Roomsche vadren staan,Die voor de vryheid en gestaafde burger wetten,Al wat hen dierbaar is, geneigd zyn op te zetten.Kal.’k Mag dan niets weeten? goôn! een eedle RomeininWord geen geheim vertrouwd! ’k Bezweer u by de min,Die ik u draag, myn heer, laat ons in twist niet raaken.Met.Gy wilt, Kalfurnia, my dan meinedig maaken?Kal.Betrouwt gy niet op myn stilzwygenheid, myn heer?Met.’k Bemin Kalfurnia: maar ’t vaderland nog meer.Kal.Gaa dan na ’t Kapitool.Met.Myn zoon, gij kunt my volgen.Kal.Gestrenge Roomsche deugd hoe maakt gy my verbolgen!Pap.Myn Vader, ’k bid verlof, dat ik vertoeven mag.Gy had my toegestaan, dat ik op deezen dagMy met de ridderschap en Romens eedle zoonen,In ’t ruime veld van Mars, gewapend zou vertoonen.Daar zal een spiegelstrijd geschieden door de jeugd.Met.Gaa heen, en toon daar uw behendigheid en deugd.
Metellus.De Roomsche raad vergaêrt weêr op het Kapitool.
Volg my, Papirius, om op dat helden school
U te oefnen in de deugd der vroome burger vaderen,
Die dag aan dag tot heil des Vaderlands vergaderen,
In deez’ benaauwden en gevaarelyken tyd.
Kal.’k Merk dat gy meer bezorgd dan ooit voorheenen zyt.
Metellus, is ’er nood? hebt gy iets nieuws vernomen?
Dreigt ons een leger van de vorsten op te komen?
Of vreest men voor verraad? zeg is ’er iets ontdekt,
Dat ongemeene zorg in Romens raad verwekt?
Die dag en nacht vergaêrt.
Met.Men mag niets openbaaren:
Maar Rome is buiten nood, dat durf ik u verklaaren;
Stel dan uw hart gerust. Vaar wel. Wy moeten gaan.
Laat alles op ’t beleid der Roomsche vadren staan,
Die voor de vryheid en gestaafde burger wetten,
Al wat hen dierbaar is, geneigd zyn op te zetten.
Kal.’k Mag dan niets weeten? goôn! een eedle Romeinin
Word geen geheim vertrouwd! ’k Bezweer u by de min,
Die ik u draag, myn heer, laat ons in twist niet raaken.
Met.Gy wilt, Kalfurnia, my dan meinedig maaken?
Kal.Betrouwt gy niet op myn stilzwygenheid, myn heer?
Met.’k Bemin Kalfurnia: maar ’t vaderland nog meer.
Kal.Gaa dan na ’t Kapitool.
Met.Myn zoon, gij kunt my volgen.
Kal.Gestrenge Roomsche deugd hoe maakt gy my verbolgen!
Pap.Myn Vader, ’k bid verlof, dat ik vertoeven mag.
Gy had my toegestaan, dat ik op deezen dag
My met de ridderschap en Romens eedle zoonen,
In ’t ruime veld van Mars, gewapend zou vertoonen.
Daar zal een spiegelstrijd geschieden door de jeugd.
Met.Gaa heen, en toon daar uw behendigheid en deugd.
Kalfurnia,Papirius.
Kalfurnia.Wat is ’t me een spyt, myn zoon, dat eedle Romeininnen,Die ’t heil van ’t vaderland betrachten en beminnen,Niets mogen weeten; als of haar nieuwsgierigheidDen staat kon schaadlyk zyn. Dat averechts beleidKon in ’t gemeenebest een bittren twist verwekken.Men pleeg in ’t heimlyk wel den vrouwen iets te ontdekken.Haar’ schranderheid heeft meer, in zaaken van gewicht,De mannen onderrecht, en hunnen geest verlicht.Pap.’s Lands raad wil in ’t gevaar niet vallen als voordeezen;Wyl haar’ nieuwsgierigheid ten hoogsten is te vreezen.Zy zeggen in ’t geheim elkander alles voort,Tot dat het uitlekt, en ’t gemeen ’s lands zaaken hoort;Waardoor het domme graauw kon overslaan tot muiten.Ook wist de vyand haast al Romens raadsbesluiten.Kal.Myn zoon verdenk my niet om myn nieuwsgierigheid.Ontdek my ’t staatsgeheim. Ik heb u nooit misleid.’k Beloof het u, ’k zal ’t nooit aan myn vriendinnen melden.Ik zal u deeze daad, myn lieve Zoon, vergelden.Denk met wat tedre zorg ik u heb opgevoed.’t Is billyk dat gy iets voor my, uw moeder, doet.Pap.Ben ik een raadsheers zoon van ’t vrygestreden Romen?Dan is ’t vooral myn plicht de wetten na te komen.Kal.De jonge heeren, die met u in Romens raadVerschynen, hebben nooit hunn’ moeders dus versmaad!Zy durven alles in ’t geheim aan haar verhaalen.Pap.’k Vertrouw, zo ik van ’t spoor der reden dus zou dwaalen,Dat ik myn achting zelf by u verliezen zou.’k Bemin myn moeder: maar ’k blyf ’t vaderland getrouw.Indien ik wist, dat dit myn kleed ’t geheim mocht weeten,Ik trok het uit, en ’t wierd terstond in ’t vuur gesmeten.Kal.’k Zal by Sulpitia, daar gy het oog op slaat,Om die styfhoofdigheid u brengen in den haat.Ik zal myn lieve nicht afkeerig van u maaken!Pap.Ach moeder! ach! „hoe zal ik uit dien maalstroom raaken!Zoud gy Sulpitia...?Kal.Zy zal voor u niet zyn.Pap.„’k Bedenk daar iets... maar neen, het heeft te weinig schyn.Kal.Hoe twyffelt gy, myn zoon?Pap.Ik durf ’t u niet verklaaren.Kal.Spreek, spreek! ik wil dat gy ’t aan my zult openbaaren.Pap.Het is van groot gevolg.Kal.’k Zie dat gy my versmaad.Pap.Men overweegt by dag en nacht, met rypen raad,Hoe best den ondergang der stad is voor te komen.Men heeft alreeds ’t getal der burgers opgenomen,’t Welk door den oorlog zo verzwakt is, dat indienDe algemeene raad daar niet in kan voorzien,De koningen voor ons te machtig zullen weezen.Kal.De macht van Romen doet de nagebuuren vreezen,Die afgestreden zyn; die voorzorg is niets waard.De Roomsche dapperheid is overal vermaard.Zo lang de vryheid heerst in deez’ vermaarde muuren,Zal zy de dwinglandy der koningen verduuren.Pap.’t Getal der burgery is nu zo groot niet meer.’t Is zwakker dan gy weet. Men denkt op tegenweer.Men moet de manschap, wyl ’t noodzaaklyk is, vergrooten,Kal.Wat heeft ’s lands raad in die omstandigheid besloten?Pap.Dat is ’t geheim... ik bid mevrouw! wat vergt gy my.Kal.Papirius vertrouw dat aan uw moeder vry.Pap.Wat hoeft gy dat geheim juist uit myn mond te trekken?Kal.Beef voor myn haat zo gy ’t niet wilt aan my ontdekken.Spreek!Pap.Daar is voorgesteld door leden van den raad,Dat tot versterking van den algemeenen staat,Te Rome elk burger nog een vrouw zal onderhouwen.Kal.Een byzit?Pap.Neen: elk staat een tweede vrouw te trouwen.Kal.En is die snoode wet al doorgegaan, myn zoon?Die eedle vrouwen zal verstrekken tot een hoon!Pap.Veel leden zyn ’er voor, en veelen zyn ’er tegen.Men is nog bezig om de zaak te overweegen.Maar ’k heb te veel gezegd. Ach! moeder meld dit niet.Kal.Neen, ’t blyft verhoolen al wat tusschen ons geschied.Pap.„Vergeef me ô goden dat ik haar dus moest misleiden.Kal.Daar zyn uw’ vrienden, zoon. Wy zullen moeten scheiden.
Kalfurnia.Wat is ’t me een spyt, myn zoon, dat eedle Romeininnen,Die ’t heil van ’t vaderland betrachten en beminnen,Niets mogen weeten; als of haar nieuwsgierigheidDen staat kon schaadlyk zyn. Dat averechts beleidKon in ’t gemeenebest een bittren twist verwekken.Men pleeg in ’t heimlyk wel den vrouwen iets te ontdekken.Haar’ schranderheid heeft meer, in zaaken van gewicht,De mannen onderrecht, en hunnen geest verlicht.Pap.’s Lands raad wil in ’t gevaar niet vallen als voordeezen;Wyl haar’ nieuwsgierigheid ten hoogsten is te vreezen.Zy zeggen in ’t geheim elkander alles voort,Tot dat het uitlekt, en ’t gemeen ’s lands zaaken hoort;Waardoor het domme graauw kon overslaan tot muiten.Ook wist de vyand haast al Romens raadsbesluiten.Kal.Myn zoon verdenk my niet om myn nieuwsgierigheid.Ontdek my ’t staatsgeheim. Ik heb u nooit misleid.’k Beloof het u, ’k zal ’t nooit aan myn vriendinnen melden.Ik zal u deeze daad, myn lieve Zoon, vergelden.Denk met wat tedre zorg ik u heb opgevoed.’t Is billyk dat gy iets voor my, uw moeder, doet.Pap.Ben ik een raadsheers zoon van ’t vrygestreden Romen?Dan is ’t vooral myn plicht de wetten na te komen.Kal.De jonge heeren, die met u in Romens raadVerschynen, hebben nooit hunn’ moeders dus versmaad!Zy durven alles in ’t geheim aan haar verhaalen.Pap.’k Vertrouw, zo ik van ’t spoor der reden dus zou dwaalen,Dat ik myn achting zelf by u verliezen zou.’k Bemin myn moeder: maar ’k blyf ’t vaderland getrouw.Indien ik wist, dat dit myn kleed ’t geheim mocht weeten,Ik trok het uit, en ’t wierd terstond in ’t vuur gesmeten.Kal.’k Zal by Sulpitia, daar gy het oog op slaat,Om die styfhoofdigheid u brengen in den haat.Ik zal myn lieve nicht afkeerig van u maaken!Pap.Ach moeder! ach! „hoe zal ik uit dien maalstroom raaken!Zoud gy Sulpitia...?Kal.Zy zal voor u niet zyn.Pap.„’k Bedenk daar iets... maar neen, het heeft te weinig schyn.Kal.Hoe twyffelt gy, myn zoon?Pap.Ik durf ’t u niet verklaaren.Kal.Spreek, spreek! ik wil dat gy ’t aan my zult openbaaren.Pap.Het is van groot gevolg.Kal.’k Zie dat gy my versmaad.Pap.Men overweegt by dag en nacht, met rypen raad,Hoe best den ondergang der stad is voor te komen.Men heeft alreeds ’t getal der burgers opgenomen,’t Welk door den oorlog zo verzwakt is, dat indienDe algemeene raad daar niet in kan voorzien,De koningen voor ons te machtig zullen weezen.Kal.De macht van Romen doet de nagebuuren vreezen,Die afgestreden zyn; die voorzorg is niets waard.De Roomsche dapperheid is overal vermaard.Zo lang de vryheid heerst in deez’ vermaarde muuren,Zal zy de dwinglandy der koningen verduuren.Pap.’t Getal der burgery is nu zo groot niet meer.’t Is zwakker dan gy weet. Men denkt op tegenweer.Men moet de manschap, wyl ’t noodzaaklyk is, vergrooten,Kal.Wat heeft ’s lands raad in die omstandigheid besloten?Pap.Dat is ’t geheim... ik bid mevrouw! wat vergt gy my.Kal.Papirius vertrouw dat aan uw moeder vry.Pap.Wat hoeft gy dat geheim juist uit myn mond te trekken?Kal.Beef voor myn haat zo gy ’t niet wilt aan my ontdekken.Spreek!Pap.Daar is voorgesteld door leden van den raad,Dat tot versterking van den algemeenen staat,Te Rome elk burger nog een vrouw zal onderhouwen.Kal.Een byzit?Pap.Neen: elk staat een tweede vrouw te trouwen.Kal.En is die snoode wet al doorgegaan, myn zoon?Die eedle vrouwen zal verstrekken tot een hoon!Pap.Veel leden zyn ’er voor, en veelen zyn ’er tegen.Men is nog bezig om de zaak te overweegen.Maar ’k heb te veel gezegd. Ach! moeder meld dit niet.Kal.Neen, ’t blyft verhoolen al wat tusschen ons geschied.Pap.„Vergeef me ô goden dat ik haar dus moest misleiden.Kal.Daar zyn uw’ vrienden, zoon. Wy zullen moeten scheiden.
Kalfurnia.Wat is ’t me een spyt, myn zoon, dat eedle Romeininnen,Die ’t heil van ’t vaderland betrachten en beminnen,Niets mogen weeten; als of haar nieuwsgierigheidDen staat kon schaadlyk zyn. Dat averechts beleidKon in ’t gemeenebest een bittren twist verwekken.Men pleeg in ’t heimlyk wel den vrouwen iets te ontdekken.Haar’ schranderheid heeft meer, in zaaken van gewicht,De mannen onderrecht, en hunnen geest verlicht.Pap.’s Lands raad wil in ’t gevaar niet vallen als voordeezen;Wyl haar’ nieuwsgierigheid ten hoogsten is te vreezen.Zy zeggen in ’t geheim elkander alles voort,Tot dat het uitlekt, en ’t gemeen ’s lands zaaken hoort;Waardoor het domme graauw kon overslaan tot muiten.Ook wist de vyand haast al Romens raadsbesluiten.Kal.Myn zoon verdenk my niet om myn nieuwsgierigheid.Ontdek my ’t staatsgeheim. Ik heb u nooit misleid.’k Beloof het u, ’k zal ’t nooit aan myn vriendinnen melden.Ik zal u deeze daad, myn lieve Zoon, vergelden.Denk met wat tedre zorg ik u heb opgevoed.’t Is billyk dat gy iets voor my, uw moeder, doet.Pap.Ben ik een raadsheers zoon van ’t vrygestreden Romen?Dan is ’t vooral myn plicht de wetten na te komen.Kal.De jonge heeren, die met u in Romens raadVerschynen, hebben nooit hunn’ moeders dus versmaad!Zy durven alles in ’t geheim aan haar verhaalen.Pap.’k Vertrouw, zo ik van ’t spoor der reden dus zou dwaalen,Dat ik myn achting zelf by u verliezen zou.’k Bemin myn moeder: maar ’k blyf ’t vaderland getrouw.Indien ik wist, dat dit myn kleed ’t geheim mocht weeten,Ik trok het uit, en ’t wierd terstond in ’t vuur gesmeten.Kal.’k Zal by Sulpitia, daar gy het oog op slaat,Om die styfhoofdigheid u brengen in den haat.Ik zal myn lieve nicht afkeerig van u maaken!Pap.Ach moeder! ach! „hoe zal ik uit dien maalstroom raaken!Zoud gy Sulpitia...?Kal.Zy zal voor u niet zyn.Pap.„’k Bedenk daar iets... maar neen, het heeft te weinig schyn.Kal.Hoe twyffelt gy, myn zoon?Pap.Ik durf ’t u niet verklaaren.Kal.Spreek, spreek! ik wil dat gy ’t aan my zult openbaaren.Pap.Het is van groot gevolg.Kal.’k Zie dat gy my versmaad.Pap.Men overweegt by dag en nacht, met rypen raad,Hoe best den ondergang der stad is voor te komen.Men heeft alreeds ’t getal der burgers opgenomen,’t Welk door den oorlog zo verzwakt is, dat indienDe algemeene raad daar niet in kan voorzien,De koningen voor ons te machtig zullen weezen.Kal.De macht van Romen doet de nagebuuren vreezen,Die afgestreden zyn; die voorzorg is niets waard.De Roomsche dapperheid is overal vermaard.Zo lang de vryheid heerst in deez’ vermaarde muuren,Zal zy de dwinglandy der koningen verduuren.Pap.’t Getal der burgery is nu zo groot niet meer.’t Is zwakker dan gy weet. Men denkt op tegenweer.Men moet de manschap, wyl ’t noodzaaklyk is, vergrooten,Kal.Wat heeft ’s lands raad in die omstandigheid besloten?Pap.Dat is ’t geheim... ik bid mevrouw! wat vergt gy my.Kal.Papirius vertrouw dat aan uw moeder vry.Pap.Wat hoeft gy dat geheim juist uit myn mond te trekken?Kal.Beef voor myn haat zo gy ’t niet wilt aan my ontdekken.Spreek!Pap.Daar is voorgesteld door leden van den raad,Dat tot versterking van den algemeenen staat,Te Rome elk burger nog een vrouw zal onderhouwen.Kal.Een byzit?Pap.Neen: elk staat een tweede vrouw te trouwen.Kal.En is die snoode wet al doorgegaan, myn zoon?Die eedle vrouwen zal verstrekken tot een hoon!Pap.Veel leden zyn ’er voor, en veelen zyn ’er tegen.Men is nog bezig om de zaak te overweegen.Maar ’k heb te veel gezegd. Ach! moeder meld dit niet.Kal.Neen, ’t blyft verhoolen al wat tusschen ons geschied.Pap.„Vergeef me ô goden dat ik haar dus moest misleiden.Kal.Daar zyn uw’ vrienden, zoon. Wy zullen moeten scheiden.
Kalfurnia.Wat is ’t me een spyt, myn zoon, dat eedle Romeininnen,
Die ’t heil van ’t vaderland betrachten en beminnen,
Niets mogen weeten; als of haar nieuwsgierigheid
Den staat kon schaadlyk zyn. Dat averechts beleid
Kon in ’t gemeenebest een bittren twist verwekken.
Men pleeg in ’t heimlyk wel den vrouwen iets te ontdekken.
Haar’ schranderheid heeft meer, in zaaken van gewicht,
De mannen onderrecht, en hunnen geest verlicht.
Pap.’s Lands raad wil in ’t gevaar niet vallen als voordeezen;
Wyl haar’ nieuwsgierigheid ten hoogsten is te vreezen.
Zy zeggen in ’t geheim elkander alles voort,
Tot dat het uitlekt, en ’t gemeen ’s lands zaaken hoort;
Waardoor het domme graauw kon overslaan tot muiten.
Ook wist de vyand haast al Romens raadsbesluiten.
Kal.Myn zoon verdenk my niet om myn nieuwsgierigheid.
Ontdek my ’t staatsgeheim. Ik heb u nooit misleid.
’k Beloof het u, ’k zal ’t nooit aan myn vriendinnen melden.
Ik zal u deeze daad, myn lieve Zoon, vergelden.
Denk met wat tedre zorg ik u heb opgevoed.
’t Is billyk dat gy iets voor my, uw moeder, doet.
Pap.Ben ik een raadsheers zoon van ’t vrygestreden Romen?
Dan is ’t vooral myn plicht de wetten na te komen.
Kal.De jonge heeren, die met u in Romens raad
Verschynen, hebben nooit hunn’ moeders dus versmaad!
Zy durven alles in ’t geheim aan haar verhaalen.
Pap.’k Vertrouw, zo ik van ’t spoor der reden dus zou dwaalen,
Dat ik myn achting zelf by u verliezen zou.
’k Bemin myn moeder: maar ’k blyf ’t vaderland getrouw.
Indien ik wist, dat dit myn kleed ’t geheim mocht weeten,
Ik trok het uit, en ’t wierd terstond in ’t vuur gesmeten.
Kal.’k Zal by Sulpitia, daar gy het oog op slaat,
Om die styfhoofdigheid u brengen in den haat.
Ik zal myn lieve nicht afkeerig van u maaken!
Pap.Ach moeder! ach! „hoe zal ik uit dien maalstroom raaken!
Zoud gy Sulpitia...?
Kal.Zy zal voor u niet zyn.
Pap.„’k Bedenk daar iets... maar neen, het heeft te weinig schyn.
Kal.Hoe twyffelt gy, myn zoon?
Pap.Ik durf ’t u niet verklaaren.
Kal.Spreek, spreek! ik wil dat gy ’t aan my zult openbaaren.
Pap.Het is van groot gevolg.
Kal.’k Zie dat gy my versmaad.
Pap.Men overweegt by dag en nacht, met rypen raad,
Hoe best den ondergang der stad is voor te komen.
Men heeft alreeds ’t getal der burgers opgenomen,
’t Welk door den oorlog zo verzwakt is, dat indien
De algemeene raad daar niet in kan voorzien,
De koningen voor ons te machtig zullen weezen.
Kal.De macht van Romen doet de nagebuuren vreezen,
Die afgestreden zyn; die voorzorg is niets waard.
De Roomsche dapperheid is overal vermaard.
Zo lang de vryheid heerst in deez’ vermaarde muuren,
Zal zy de dwinglandy der koningen verduuren.
Pap.’t Getal der burgery is nu zo groot niet meer.
’t Is zwakker dan gy weet. Men denkt op tegenweer.
Men moet de manschap, wyl ’t noodzaaklyk is, vergrooten,
Kal.Wat heeft ’s lands raad in die omstandigheid besloten?
Pap.Dat is ’t geheim... ik bid mevrouw! wat vergt gy my.
Kal.Papirius vertrouw dat aan uw moeder vry.
Pap.Wat hoeft gy dat geheim juist uit myn mond te trekken?
Kal.Beef voor myn haat zo gy ’t niet wilt aan my ontdekken.
Spreek!
Pap.Daar is voorgesteld door leden van den raad,
Dat tot versterking van den algemeenen staat,
Te Rome elk burger nog een vrouw zal onderhouwen.
Kal.Een byzit?
Pap.Neen: elk staat een tweede vrouw te trouwen.
Kal.En is die snoode wet al doorgegaan, myn zoon?
Die eedle vrouwen zal verstrekken tot een hoon!
Pap.Veel leden zyn ’er voor, en veelen zyn ’er tegen.
Men is nog bezig om de zaak te overweegen.
Maar ’k heb te veel gezegd. Ach! moeder meld dit niet.
Kal.Neen, ’t blyft verhoolen al wat tusschen ons geschied.
Pap.„Vergeef me ô goden dat ik haar dus moest misleiden.
Kal.Daar zyn uw’ vrienden, zoon. Wy zullen moeten scheiden.
Albinus, met drie Romeinsche Heeren,Kalfurnia,Papirius.
Albinus.Vergeef het ons, Mevrouw. Wy stooren uw gesprek.Kal.Neen heeren. Dat myn zoon met u na ’t veld vertrekk’.Hy heeft u opgewacht.Alb.Zult gy ’er niet verschynenOm ’t ridderspel te zien? Het leger der SabynenIs reeds vergaderd, dat uw zoon gebieden zal:En ik ’t romeinsche heir. De vreugd klinkt over al.Het volk verlangt te zien, hoe wy elkaêr bespringen.Nooit zaagt ge een schooner rei van eedle jongelingen,Die in de krygskunst zyn volkomen afgerigt.Twee duizend zyn wy sterk. De moed straalt uit ’t gezichtDer jonge helden, die in ’t vuur van yver blaaken,Om in deez’ ridderstryd zich zelf beroemd te maaken.Terwyl de jufferschap op ’t prachtigste gekleed,Zich in den schouwburg zet. Mevrouw, waard gy gereed,’t Zou ons een eer zyn om u daar ter plaats te leiden.Kal.Albinus, ’k weet dat gy beleefd zyt, en bescheiden,Een boezemvriend myns zoons: maar ’t huiselyk bewindBelet my, dat ik ook my niet op ’t feest bevind’.Gaat in der goden gunst, Romeinsche helden zoonen,Dat Mars u ’t hoofd vercier’ met groene lauwerkroonen,Wanneer gy stryden moet voor Romens vryen staat,En in het open veld met dwingelanden slaat.
Albinus.Vergeef het ons, Mevrouw. Wy stooren uw gesprek.Kal.Neen heeren. Dat myn zoon met u na ’t veld vertrekk’.Hy heeft u opgewacht.Alb.Zult gy ’er niet verschynenOm ’t ridderspel te zien? Het leger der SabynenIs reeds vergaderd, dat uw zoon gebieden zal:En ik ’t romeinsche heir. De vreugd klinkt over al.Het volk verlangt te zien, hoe wy elkaêr bespringen.Nooit zaagt ge een schooner rei van eedle jongelingen,Die in de krygskunst zyn volkomen afgerigt.Twee duizend zyn wy sterk. De moed straalt uit ’t gezichtDer jonge helden, die in ’t vuur van yver blaaken,Om in deez’ ridderstryd zich zelf beroemd te maaken.Terwyl de jufferschap op ’t prachtigste gekleed,Zich in den schouwburg zet. Mevrouw, waard gy gereed,’t Zou ons een eer zyn om u daar ter plaats te leiden.Kal.Albinus, ’k weet dat gy beleefd zyt, en bescheiden,Een boezemvriend myns zoons: maar ’t huiselyk bewindBelet my, dat ik ook my niet op ’t feest bevind’.Gaat in der goden gunst, Romeinsche helden zoonen,Dat Mars u ’t hoofd vercier’ met groene lauwerkroonen,Wanneer gy stryden moet voor Romens vryen staat,En in het open veld met dwingelanden slaat.
Albinus.Vergeef het ons, Mevrouw. Wy stooren uw gesprek.Kal.Neen heeren. Dat myn zoon met u na ’t veld vertrekk’.Hy heeft u opgewacht.Alb.Zult gy ’er niet verschynenOm ’t ridderspel te zien? Het leger der SabynenIs reeds vergaderd, dat uw zoon gebieden zal:En ik ’t romeinsche heir. De vreugd klinkt over al.Het volk verlangt te zien, hoe wy elkaêr bespringen.Nooit zaagt ge een schooner rei van eedle jongelingen,Die in de krygskunst zyn volkomen afgerigt.Twee duizend zyn wy sterk. De moed straalt uit ’t gezichtDer jonge helden, die in ’t vuur van yver blaaken,Om in deez’ ridderstryd zich zelf beroemd te maaken.Terwyl de jufferschap op ’t prachtigste gekleed,Zich in den schouwburg zet. Mevrouw, waard gy gereed,’t Zou ons een eer zyn om u daar ter plaats te leiden.Kal.Albinus, ’k weet dat gy beleefd zyt, en bescheiden,Een boezemvriend myns zoons: maar ’t huiselyk bewindBelet my, dat ik ook my niet op ’t feest bevind’.Gaat in der goden gunst, Romeinsche helden zoonen,Dat Mars u ’t hoofd vercier’ met groene lauwerkroonen,Wanneer gy stryden moet voor Romens vryen staat,En in het open veld met dwingelanden slaat.
Albinus.Vergeef het ons, Mevrouw. Wy stooren uw gesprek.
Kal.Neen heeren. Dat myn zoon met u na ’t veld vertrekk’.
Hy heeft u opgewacht.
Alb.Zult gy ’er niet verschynen
Om ’t ridderspel te zien? Het leger der Sabynen
Is reeds vergaderd, dat uw zoon gebieden zal:
En ik ’t romeinsche heir. De vreugd klinkt over al.
Het volk verlangt te zien, hoe wy elkaêr bespringen.
Nooit zaagt ge een schooner rei van eedle jongelingen,
Die in de krygskunst zyn volkomen afgerigt.
Twee duizend zyn wy sterk. De moed straalt uit ’t gezicht
Der jonge helden, die in ’t vuur van yver blaaken,
Om in deez’ ridderstryd zich zelf beroemd te maaken.
Terwyl de jufferschap op ’t prachtigste gekleed,
Zich in den schouwburg zet. Mevrouw, waard gy gereed,
’t Zou ons een eer zyn om u daar ter plaats te leiden.
Kal.Albinus, ’k weet dat gy beleefd zyt, en bescheiden,
Een boezemvriend myns zoons: maar ’t huiselyk bewind
Belet my, dat ik ook my niet op ’t feest bevind’.
Gaat in der goden gunst, Romeinsche helden zoonen,
Dat Mars u ’t hoofd vercier’ met groene lauwerkroonen,
Wanneer gy stryden moet voor Romens vryen staat,
En in het open veld met dwingelanden slaat.
Kalfurniaalleen.
Helaas! wat zal ons overkomen!Waar toe is ’t vrouwelyk geslacht,ô Bittre spyt! ô smaad! gebracht!Waar toe vervalt de Raad van Romen!ô Brutus! uit wiens helden bloedKalfurnia is voortgesproten,Zal ik my voor het hoofd zien stooten?ô Neen. ’k Word raazend en verwoed.Ik zal die schenders van uw wetten,ô Numa! hunnen dwaazen zin:Gelyk een eedle Romeinin,In tyds met alle kracht beletten.Zou ik dat zwygen? Neen, o neen!Ik zal een vrouwen heir in RomenGezwind doen in de wapens komen,En aan het hoofd van ’t leger treên.Verandren raaden in tyrannen,Dan staat het eedle vrouwen vry,Ten spyt van mannen dwinglandyOm edelmoedig t’zaam’ te spannen.’t Is tyd dan dat ik aanhang maak,Tot voorstand van het recht der vrouwen,Moet ik een tweede in huis aanschouwen?’k Zal dan niet sterven zonder wraak!
Helaas! wat zal ons overkomen!Waar toe is ’t vrouwelyk geslacht,ô Bittre spyt! ô smaad! gebracht!Waar toe vervalt de Raad van Romen!ô Brutus! uit wiens helden bloedKalfurnia is voortgesproten,Zal ik my voor het hoofd zien stooten?ô Neen. ’k Word raazend en verwoed.Ik zal die schenders van uw wetten,ô Numa! hunnen dwaazen zin:Gelyk een eedle Romeinin,In tyds met alle kracht beletten.Zou ik dat zwygen? Neen, o neen!Ik zal een vrouwen heir in RomenGezwind doen in de wapens komen,En aan het hoofd van ’t leger treên.Verandren raaden in tyrannen,Dan staat het eedle vrouwen vry,Ten spyt van mannen dwinglandyOm edelmoedig t’zaam’ te spannen.’t Is tyd dan dat ik aanhang maak,Tot voorstand van het recht der vrouwen,Moet ik een tweede in huis aanschouwen?’k Zal dan niet sterven zonder wraak!
Helaas! wat zal ons overkomen!Waar toe is ’t vrouwelyk geslacht,ô Bittre spyt! ô smaad! gebracht!Waar toe vervalt de Raad van Romen!
Helaas! wat zal ons overkomen!
Waar toe is ’t vrouwelyk geslacht,
ô Bittre spyt! ô smaad! gebracht!
Waar toe vervalt de Raad van Romen!
ô Brutus! uit wiens helden bloedKalfurnia is voortgesproten,Zal ik my voor het hoofd zien stooten?ô Neen. ’k Word raazend en verwoed.
ô Brutus! uit wiens helden bloed
Kalfurnia is voortgesproten,
Zal ik my voor het hoofd zien stooten?
ô Neen. ’k Word raazend en verwoed.
Ik zal die schenders van uw wetten,ô Numa! hunnen dwaazen zin:Gelyk een eedle Romeinin,In tyds met alle kracht beletten.
Ik zal die schenders van uw wetten,
ô Numa! hunnen dwaazen zin:
Gelyk een eedle Romeinin,
In tyds met alle kracht beletten.
Zou ik dat zwygen? Neen, o neen!Ik zal een vrouwen heir in RomenGezwind doen in de wapens komen,En aan het hoofd van ’t leger treên.
Zou ik dat zwygen? Neen, o neen!
Ik zal een vrouwen heir in Romen
Gezwind doen in de wapens komen,
En aan het hoofd van ’t leger treên.
Verandren raaden in tyrannen,Dan staat het eedle vrouwen vry,Ten spyt van mannen dwinglandyOm edelmoedig t’zaam’ te spannen.
Verandren raaden in tyrannen,
Dan staat het eedle vrouwen vry,
Ten spyt van mannen dwinglandy
Om edelmoedig t’zaam’ te spannen.
’t Is tyd dan dat ik aanhang maak,Tot voorstand van het recht der vrouwen,Moet ik een tweede in huis aanschouwen?’k Zal dan niet sterven zonder wraak!
’t Is tyd dan dat ik aanhang maak,
Tot voorstand van het recht der vrouwen,
Moet ik een tweede in huis aanschouwen?
’k Zal dan niet sterven zonder wraak!
Einde van het eerste Bedryf.