DŬBĬUS, a, um,Douteux,incertain.Syn.Incertus, anceps, controversus, lubricus, ancipiti cogitatione distractus. Habens dubitationem. )( Certus.Phras.1. Dubium est, quis sit belli eventus futurus,on ne peut prévoir quelle sera l’issue de la guerre. In dubio est; est, cur dubitetur; dubitationem res habet; ambiguum est; in dubio versatur; in ambiguo; in ancipiti positum est; planenon constat, non patet, non liquet; apertum, perspicuum, dilucidum non est; dilucide non patet; divinare non licet; certe conjicere, augurari, affirmare non licet; certa conjectura non est; exploratum non est, quis sit belli exitus futurus. Belli exitus suspensum adhuc habet animum; animum exspectatione suspendit; suspensum me tenet, detinet. De belli eventu potest ambigi. In dubium vocari potest eventus belli; in dubium venire potest exitus belli. Exitus belli in dubitationem adduci potest. In utramque partem judicari de belli exitu potest. Anceps, dubia, ambigua, incerta, difficilis, admodum obscura, quæ obscuritatis et erroris habet plurimum, de belli eventu divinatio est; de belli eventu conjectura est non aperta, non simplex, non perspicua; de belli eventu parum certa opinio est. Con ecturam de belli exitu facere cui licet? quo res belli casura sit, utram in partem inclinatura victoria, nemo dispicit, intelligit, novit. Exitum belli certa ratio non ostendit, non promittit. Cf.Incertus,Dubito. 2. Dubius est amicus,cet ami est douteux. Dubius, suspensæque ex fortuna fidei amicus; cujus incerta, ambigua, nec explorata satis fides; cui amicitia ex fortuna pendet; cujus fide niti haud tuto possis; cujus amicitia in casu posita est; fortunæ amicus, non homini.Usus: In ea re minime dubia tricatur. Eorum, quæ dubia sunt, rationes; quæ certa exempla afferentur. Dubium non habeo.
DŬCENTI, æ, a.Au nombre de deux cents.
DŬCENTĬES,Deux cents fois.Usus: Sestertium amplius ducenties retuli.
DŪCO, is, duxi, ductum, ere, a.Conduire.Syn.Deduco, sumo.Adv.Extrinsecus, omnino, publice, recte, bipartito, maxime, nimium, diu.Phras.Duxit uxorem,il a pris femme,il s’est marié. Uxorem sibi adjunxit; matrimonio sibi junxit virginem; domesticum fœdus junxit cum virgine. Cf.Matrimonium.Usus: 1. Viri fortes, qui ordines, exercitum duxere. 2. Adduco, induco,amener à. Ita me tua oratio ad credendum ducit. 3. Judico, censeo, existimo,estimer,penser,juger. Ducere aliquem in hostium numero. Parvi, despicatui ducere; neminem præ se hominem ducere. Humana omnia præ se ducit. 4. Produco, profero, protraho, traho,traîner en longueur. Ducere tempus, ducere bellum. 5. Derivo,conduire. Ducere aquam per fundum alterius. 6. Concipio,prendre,recevoir. Ducere, trahere, sumere opinionem, suspicionem in aliqua re. 7. Obtineo,obtenir. Similitudinem ex aliquo ducere. Commendationem e scelere ducit. 8. Abeo latenter,s’en aller. A gradibus, a domo se duxit. 9. Rapio ad supplicium,mener(en prison,au supplice). Hominem duci jussit. 10. Nuptiis aliquam mihi adjungo,se marier,épouser. Duxit Terentiam. 11.Se laisser conduire,entraîner. Duci opinione, errore, laude, gloria. 12. Promiscue,locutions diverses: Nomen a regione duxit. Spiritum et vitam ducere. Initium e re ducere. Vires ducere. Gloriæ, dedecori sibi aliquid ducere.
DUCTO, as, avi, atum, are, a.Mener,tromper,duper.Usus: Ductare aliquem dolis. Cf.Decipio.
DUCTOR, oris, m.Conducteur,chef.Syn.Dux, qui ordinem ducit.Usus: Quoties ductores nostri ad mortem non dubiam cucurrerunt.
DUCTŬS, ūs, m.Action de conduire, de diriger.Usus: Ductus aquarum,aqueduc. Ductus oris,expression de la bouche. Alterius ductu aliquid facere.
DŪDUM,Précédemment,auparavant.Syn.Jam pridem, multis ante tempestatibus.Usus: Dudum circumrodo, quod devorandum est.
DŬELLUM, i, n.Guerre,combat.Syn.Bellum.Epith.Justum, grave.Usus: Antiqui nomina contrahebant, ut duellum, bellum. (Procertamine singulari inter duos,duel,vulg. est.)
DULCĒDO, ĭnis, f.Douceur,charme,attrait.Syn.Dulcitudo.Epith.Concepta, maxima.Usus: Dulcedine quadam gloriæ moti, commoti, capti, depravati juvenes. Voluptas maxima dulcedine sensum movet. Pecuniæ dulcedine non capior. Ingenti dulcedine, summa suavitate me tua oratio perfundit.
DULCESCO, is, ere, n.S’adoucir.Usus: Uva maturata dulcescit.
DULCIS, e, gen. com.Doux.Syn.Suavis, carus, jucundus. )( Amarus.Adv.Valde.Phras.Dulce mihi est audire,il m’est doux d’entendre. Cantus is sensui suaviter blanditur; sensus dulciter ac jucunde movet; dulcedine quadam capior, perfundor, ista cum audio.Usus: Epistola dulcissima. Ingenium ejus tam dulce, quam acetum Ægyptium. Cf.Suavis,Jucundus,Carus.
DULCĬTER,Agréablement.Syn.Jucunde, suaviter.
DULCĬTŪDO, ĭnis, f.Douceur.Syn.Dulcedo.Usus: Dulcitudo orationis. Gustatus præter cæteros sensus dulcitudine commovetur.
DUM,Tandis que.Usus: 1. Hæc dum Romæ geruntur. 2. Donec,jusqu’à ce que. Mane tantisper, dum redeam. Nihil ei longius videbatur, quam dum nuntius rediret. 3. Adhuc, nondum,encore. Nihil dum audieram. Neque dum is locus satis. 4. Dummodo,pourvu que. Age, quod lubet, dum Romæ ne sis. Nihil mea curo, dum rempublicam conservem. 5. Quamdiu,aussi longtemps que,tant que. Utere rebus meis, dum velis.
DŪMĒTUM, i, n.Lieu couvert de buissons.Syn.Locus dumis consitus, spinisabundans.Usus: Septum undique, et vestitum vepribus et dumetis locum quæsivi.
DUMMŎDO,Pourvu que.Syn.Dum, dum tamen, si modo, dum ut, modo ut.Usus: Omnia negligunt, dummodo potentes evadant.
DŪMŌSUS, a, um,Couvert de buissons.Syn.Spinosus, vepribus plenus.Usus: Locus, rupes dumosa.
DŪMUS, i, m.Buisson.Syn.Spina.
DUNTAXAT,Seulement.Syn.Tantum, solum.Usus: Animo duntaxat vigeo.
DŬO, æ, o,Deux.
DŬŎDĔCĬES,Douze fois.
DŬŎDĔCIM,Douze.
DŎŎDĒNI, æ, a,Douze (sens distr.),par douze.Usus: Duodena jugera.
DŬŎDĒVĪGINTI,Dix-huit.Syn.Decem et octo.
DŬPLEX, ĭcis, omn. gen.Double,partagé en deux.Syn.Geminus.Usus: Duplices pupillas habet. Duplex est hominum genus.
DŬPLĬCĬTER,Doublement,de deux manières.Syn.Bipartito.Usus: Dupliciter me tuæ litteræ delectarunt. Ista dupliciter accipi possunt.
DŬPLĬCO, as, avi, atum, are, a.Doubler.Syn.Gemino, itero.Usus: Duplicantur mihi curæ. Duplicata ex eo facto gloria discessi. Duplicata verba, et iterata.
DŬPLUS, a, um,Double.Syn.Alterum tantum.Usus: Subire pœnam dupli. Duplo major, et altero tanto major. Duplum et triplum intervallum. Mulcta in duplum ibit,les dommages-intérêts seront doubles.
DŬPONDĬUS, ii, m.Monnaie valant deux as.Syn.Asses duo, libræ æris duæ. Si dupondius tuus ageretur,s’il s’agissait de deux as (de la moindre partie) de ton bien.
DŪRESCO, is, ere, n.Devenir dur,durcir.Syn.Durus fio.Usus: Humor aquilonibus durescit.
DŪRĬTAS, ātis, f.Dureté,rudesse.Syn.Severitas, duritia, acerbitas. )( Lenitas, comitas.Usus: Duritas, severitas, mœstitia orationis. Quanta in hoc duritas, in illo comitas!
DŪRĬTER,Durement.Usus: Verba, duriter translata,métaphores peu naturelles. Durius accipere videris. Nihil dixi durius.
DŪRĬTĬA, æ, et DŪRĬTĬES, ĕi, f.Dureté,rudesse.Syn.Firmitas, asperitas.Epith.Immanis, virilis.Usus: Animi duritia, sicut corporis stupor. Duritia, et patientia virilis. In summa parcimonia et duritia vivere. Cf.Severitas,Asperitas.
DŪRO, as, avi, atum, are, n.Durer,patienter;persévérer,subsister.Syn.Maneo, diuturnus sum, stabilis permaneo, persevero.Phras.1. Tua hæc gloria non diu durabit,votre gloire ne sera pas de longue durée. Perpetua non erit, non stabit, non consistet; vetustatem, ætatem non feret; æterna non erit; ad longinquum tempus non permanebit; non erit diuturna; fluxa nimium est et caduca. 2. Hæc si bella durabunt, actum est de salute patriæ,si les guerres continuent c’en est fait du salut de notre pays. Hæc si bella perpetua, diuturna, fixa erunt; si, quo cœpere cursu, bella procedent; si longius producentur bella; nisi bello finis imponatur; nisi bella ad exitum perducantur, desperata omnis patriæ salus est. 3. Tempestas tota nocte duravit,la tempête a duré toute la nuit. Tempestas totam noctem tenuit, obtinuit; tempestas non nisi inclinata jam nocte posuit, remisit; tempestas non nisi aperiente se die conquievit, appetente die se fregit; a tempestate quies tota nocte non erat.Usus: Sensus moriendi ad exiguum tempus durat. Cf.Persto,Persisto,Persevero,Diuturnus.
DŪRUS, a, um,Dur;cruel,inhumain.Syn.Transl.Crudelis, asper, inhumanus, incultus, ferreus, horridus, agrestis, vehemens, inexorabilis, implacabilis, importunus, natura asper, inclemens, immitis, animo agresti et duro. )( Mollis.Phras.1. Homines duris assueti sunt,les hommes sont accoutumés à une vie dure, pénible. Durati usu armorum, invicto ad laborem corpore; in patientia laboris et periculi ferrei prope corporis et animi; a parvulis duritiei et labori student; vitæ cultu sunt aspero; fatigatis humus cubile est; cibus eos, quem occupant, satiat; tempora somni arctiora, quam noctis sunt; multum ab omni luxu abhorrent. 2. Est homo durus,c’est un homme cruel, méchant, sans cœur. Mollitiem dudum animo ejecit omnem; benignitas in eo clausa est; duritiæ se a puero dedit; ut vita, sic oratione durus est et horridus; animo est inexpugnabili; asperi procul dubio animi est, ingenio duro est et inexorabili, quod nulla res frangat, nulla commoveat; durus est et ferreus; duriter omnia inclementerque agit. Cf.Agrestis,Asper.Usus: Durum se et agrestem præbere. Durissima reipublicæ tempora. Verbum durum, insolens. Moribus asper et durus. Dura servitus. Cf.Inhumanus.
DŪUMVĬRĀTUS, ūs, m.Duumvirat.Usus: Duumviratum gerere.
DŬŪMVĬRI, ōrum, m. p.Les duumvirs. Duumvirum judicium.
DUX, dŭcis, m.Conducteur;chef,général;celui qui marche à la tête.Syn.Qui ducit exercitum, ductor, imperator; signifer, præfectus, qui ducit ordines, auctor.Epith.Clementissimus, certior, diligentissimus, idoneus, illustris, major, memor aliorum, oblitus sui, novus, paratior, præstantissimus, summus, togatus, verus. Duces acerrimi, adversarii, audaces, boni, clarissimi, desperati, experti, firmi,fortes, improbi, improvidi, innumerabiles, nefarii, negligentes, nobilissimi, notissimi, parati atque armati, præstantissimi, publici, summi, non solum veteres, sed etiam recentes, vivi et incolumes. Dux certissima, nocturna, optima, molesta, mirifica.Phras.1. Universa civitas eum ducem sequebatur,toute la ville le suivait comme son chef. Universa civitas ei regendam se dederat; ad ejus ductum se applicaverat; ad ejus ductum se cives omnes contulerant, adjunxerant. 2. Cæsar dux erat præstantissimus,César était un grand capitaine. Cæsar præfuit exercitibus summa cum laude; imperator, rector exercituum, ductor copiarum fuit Cæsar nemini secundus. Copias duxit Cæsar admirabili rerum bellicarum scientia. Cæsar gessit bella suo ductu ea virtute ac vigilantia, non modo, ut non superiorem, sed nec omnino parem habuerit; nemo ut præstantior illo haberi posset. Cæsar erat, in quo tum summa rei bellicæ ponebatur. Cæsar erat belli artibus clarissimus; bellica laude, bellica virtute, altitudine animi, felicitate ante alios conspicuus. Cf.Imperator.Usus: Natura optima vivendi dux. Ducem se præbere facinoris. Dux et magister ad faciendum aliquid. Rationem ducent sequor.
DYSŪRĬA, æ, f.Dysurie,difficulté d’uriner.Syn.Urinæ difficultas.
Evelex,De, hors.Usus: 1. Originis,origine: Eunuchi e Syria. Quidquid habuit, e disciplina habuit. 2. Commodi, usus, utilitatis,usage,utilité: Erit id ex usu, erit e republica. Decretum e republica factum.
E regione,En droite ligne,en face,vis-à-vis.Syn.In conspectu, ex adverso.Usus: Luna cum est e regione solis, deficit. Occurrunt sibi velut e regione contraria.
ĔA RE,C’est pourquoi.Syn.Propterea, ideo, ob eam rem.Usus: Is metuit, et ea re fugit. Id, quia turpe, ea re non est faciendum.
ĔĀTĔNUS,Jusque là,jusqu’à ce point.Syn.Hactenus, usque dum, usque ad eum finem, usque eo, quoad; usque eo, ne.Usus: Ferre aliquem eatenus, quoad ipse negligat. Jus eatenus exercuere, quoad valuere.
ĒBĬBO, is, i, bĭtum, ere, a.Épuiser,tarir.Syn.Exhaurio.Usus: Ebibere sanguinem alicui.
ĒBLANDĬOR, iris, ītus, sum, iri, d.Obtenir à force de caresses.Syn.Blanditiis extorqueo.Usus: Effice, eblandire, ut, etc.
ĒBRĬĔTAS, ātis, f.Ivresse.Usus: Inter ebrietatem et ebriositatem multum interest.
ĒBRĬŌSĬTAS, ātis, f.Habitude de s’enivrer,ivrognerie.Syn.Habitus ebrietatis,velaffectio ebrietatis.
ĒBRĬŌSUS, a, um,Ivrogne.Syn.Facilis ad ebrietatem.Phras.Ebriosus est,c’est un ivrogne. Gurges atque helluo est; qui vino se ingurgitare, replere, obruere, devincire soleat; vini pernicies; vini nimius, vini immodicus, ebrietati deditus; in potationibus assiduus; natus ad vina perdenda; cui tempus nullum sobrio relinquitur; temulentiæ nota infamis.Usus: Stilponem ferunt et ebriosum et mulierosum fuisse. Cf.Vinolentus,Ebrius.
ĒBRĬUS, a, um,Ivre.Syn.Temulentus, vinolentus, vino languidus, vino obrutus, vino madens, languens, confectus. )( Sobrius, siccus.Phras.Vino mersus jacet,il est encore ivre. Nondum hesterni convivii crapulam exhalavit; crapula gravis et inops est; vini adhuc plenus est, vino obrutus, vino sopitus, vino gravatus est; sensus mero adhuc victi jacent; gravata ebrietate mens est; mero incaluit; appotus probe est; invitavit se in cœna largius; Bacchus hominem irritavit; vino rationem obruit; vino mentem mersit, sepelivit; vino se oneravit intemperantius; crapula ac capitis errore titubat; vino oppressus, sepultus est; vino gravis est; vino madet; plenus crapulæ est. Cf.Vinolentus,Bibo.Usus: Apud se ebrium factum esse dixit.
ĒBULLĬO, is, ire, 1. n.Bouillonner. 2. a.Produire, dire avec emphase.Syn.Effervesco.Transl.Jacto, ostendo.Usus: Solent illud ebullire Stoici; virtutes ebulliunt et sapientiam.
ĔBUR, ŏris, n.Ivoire.Syn.Dens elephantis.Epith.Castum, donum Deo gratum, non inutile, crebrum.Usus: Tecta ebore et auro fulgentia.
ĔBURNĔUS, a, um,D’ivoire.Syn.Ex ebore.Usus: Signum æneum, eburneum, marmoreum.
ECCE,Voici,voilà.Syn.En.Usus: Ecce litteræ de Varrone. Ecce autem nova turba et rixa! Ecce miserum hominem!
Ecclēsĭa, æ, f.Église. Recte credentium cœtus, congregatio; respublica Christiana. Ecclesia Romana,l’Église romaine.Phras.Ecclesia orbis terrarum princeps et magistra. Arx reipublicæ Christianæ. Religionis Christianæ arx ac sedes. Ecclesiarum omnium princeps ac mater. Veritatis magistra, ac morum custos Ecclesia; princeps religionis, ac divinæ mentis interpres Ecclesia; Pontificum sedes. Ecclesia nascens,l’Église naissante. Primordia Christianæ reipublicæ. Nascentis Ecclesiæ incunabula; aureum nascentis post Christum pietatis sæculum; Ecclesiæ orientis, lactentis sæculum. (Vulg.Primitiva Ecclesia.) Ab initio Ecclesiæ,depuis les premiers siècles de l’Église. Ab exortu nascentis Ecclesiæ; ab ipsis Ecclesiæ incunabulis; ab institutis Christianis sacris; a Christianæ religionis exordio. Ecclesia Cathedralis,église cathédrale. Ædes sacra, primaria; Episcopi sedes; templum summum. Ecclesias visitare,visiter les églises. Religionis causa ædes sacras obire; pietatis causa ad loca sanctimonia nobiliora contendere; urbis templa veteri religione sacra obire. Sacra loca venerari, veneratione prosequi. Cf.Templum.
ĒCHO, ūs, f.L’écho,son répercuté. Saxa et solitudines voci respondentia; voxautsonus repercussæ; valles clamoribus repercussæ.Phras.Hic est echo,en cet endroit il y a un écho. Redditur clamor jugis montium, vastisque saltibus repercussus; circumjecta nemora, petræque, quam accepere, vocem multiplicato sono referunt; vocibus juga montis collesque resonant; montis anfractu repercussæ redduntur voces; montium flexus, et concavi vallium sinus voces reciprocant; saxa rupesque voci respondent.
ĔCLIPSIS, is, f.Éclipse.Syn.Obscuratio, defectio solisautlunæ defectus, deliquium solis, labor lunæ.Phras.1. Eclipsis lunæ est,il y a éclipse de lune. Luna incidit in umbram terræ; luna, e regione solis interpositu interjectuque terræ deficit; luna laborat; deficitur lumine; sole premitur; nitorem sideris condit; lumen omne fœdat; luna languescit, hebescit. 2. Eclipsis solis erat,il y avait éclipse de soleil. Solis orbis minui visus est; nox interdiu visa intendi; nox interdiu cœlo obtenta.
ECQUANDO?Est-ce que jamais?Y a-t-il une fois que.Syn.Quando.Usus: Ecquando his de rebus tales viros audituros existimasti?As-tu quelquefois songé qu’il te faudrait répondre de tels crimes devant ces juges intègres?
ECQUIS, a, odvelid?Y a-t-il quelqu’un qui?Est-ce que ne pas?Usus: Ecquo de homine id ais? ecquid narras? ecquid animadvertis horum silentium?
ECQUISNAM, quænam, quodnam?Comme le précéd.
Ecstăsis, is, f.Extase.Syn.Mentis, animi a corpore secessus, alienatio, mentis a sensibus evocatio.Phras.A se, a sensibus secedere, discedere; abstrahi a sensu mentis; in contemplationem cœlestium tota mente rapi; a sensibus avocari,être en exstase,avoir des extases. Cf.Abstractus,Alienatus.
ĔDĀCĬTAS, ātis, f.Voracité,appétit dévorant.Syn.Vitium ventris et gutturis.Usus: Morbus edacitatis.
ĔDAX, ācis, omn. gen.Vorace,glouton.Syn.Vorax.Usus: Edacem hospitem amisisti. Cf.Vorax,Gula.
ĔDĔRA, æ, f.velHĔDĔRA, æ, f.Lierre.Usus: Omnia convestivit edera.
ĒDĪCO, is, dixi, dictum, ere, a.Proclamer,déterminer.Syn.Indico.Usus: Consul senatum, comitia, conventum sociis, justitium edixit. Prætor edixit.
ĒDICTUM, i, n.Ordre,ordonnance,édit.Syn.Decretum, interdictum.Epith.Æquum, atrox, improbum et inhumanum, inimicum, novum, peculiare, præclarum, provinciale, recens, repentinum, severum, totum, translativum, uberrimum et quæstuosissimum, urbanum. Edicta acerba, duriora, jucunda, molesta, nova et inaudita, præclara, prætoria, superiora.Usus: Qui Romæ edictum totum, omnia decreta evertit. Ex edicto in possessionem veni. Edictum edicere, scribere, componere, proponere. Edicto aliquid sancire. Edictum ne quis cum telo servus sit. Pronuntiat pœnam in armatos servos, et ne cum armis incedant, vinculorum minis, mortisque edicit. Cf.Decretum.
ĒDISCO, is, dĭdĭci, ere, a.Apprendre par cœur.Syn.Memoriæ mando.Usus: Homerum ediscat, habeat in ore puer suavissimus. Cf.Disco memoriter.
ĒDISSĔRO, is, sĕrŭi, sertum, ere, a.Exposer,expliquer.Syn.Expono.Usus: Non edisseram, quis rei finis fuerit. Cf.Dissero.
EDĬTĬO, ōnis, f.Spectacle;choix,désignation.Usus: Ista editio summam habet acerbitatem.
ĒDĬTĬTĬUS, a, um,Indiqué,proposé.Usus: Edititios tantum judices secutus sum.
ĒDĬTUS, a, um,Publié.Phras.1. In vulgus editus. 2. Altus,élevé,haut. Locus editus, atque præcelsus.
1. ĒDO, is, ēdĭdi, ēdĭtum, ere, a.Mettre au jour,publier.Syn.Facio, profero, divulgo.Adv.Magnifice, libenter.Phras.Librum edam,je publierai un livre. Librum emittam; faciam, ut id opus tandem appareat; foras dabo; faciam, ut exeat liber meus; in publicum dabo librum; pervulgabo, divulgabo; in vulgus edam; in lucem prodam; exire, prodire lucubrationes meas patiar; in lucem dabo; edam, committam luci; juris publici faciam, vulgabo.Usus: 1. Edere clamores, magnam ruinam, facinus atrox. Edere exemplum severitatis. 2. Divulgo,publier. Libros edere. Apollo oracula edidit. Voluit, ut ipsi tuum nomen ederem; ut facti socium ederem. 3. Animam edere,rendre l’âme. Partum edere,mettre au monde. Ager molliores fetus edit,produire.
2. ĔDO, edisveles, editvelest, ĕdi, ēsum, ederevelesse, a.Manger.Syn.Comedo, cibum capio, cibum sumo, cibo utor; famem depello, expleo, sedo; cœno.Usus: Jucunde, opipare, apparate edit, et bibit. Cf.Comedo,Cibus,Vorax,Dapes.
ĒDŎCĔO, es, cŭi, ctum, ere, a.Enseigner,instruire.Syn.Doceo, patefacio, certiorem facio.Usus: Id magis verisimiliter, quod usus reapse experiendo edocet. Cf.Doceo.
ĒDŎLO, as, avi, atum, are, a.Travailler,façonner;composer.Syn.Dolo.Usus: Orationem edolavi.
ĒDŎMO, as, ŭi, ĭtum, are, a.Dompter complètement.Syn.Domo.Phras.Carnem edomare,subjuguer la chair. Corpus vigiliis,vellabore frangere; corpus atterere; corpus pœnis sponte susceptis affligere, divexare, macerare, subigere; corpus aspere, contenteque habere; duriter accipere; inclementer tractare. Cf.Domo, Disciplinam facio, Mortifico.Usus: Vitiosam naturam oppressam et edomitam habere.
ĒDORMĬO, is, ivivelii, ire, n.Dormir jusqu’au bout.Syn.Ope somni conficio.Phras.Edormivit crapulam,il a cuvé son vin. Emovit crapulam; somnum una etcrapulam sepelivit; mentem gravatam ebrietate quies illi reddidit; crapulam exhalavit; ebrietatem somno discussit.Usus: Edormi crapulam, et exhala.
ĒDŬCĀTĬO, ōnis, f.Éducation.Syn.Institutio, disciplina.Epith.Non dissimilis animantium, puerilis.Usus: Institutus liberaliter educatione, puerilique doctrina,ayant reçu dès l’enfance une excellente éducation. Cf.Educo.
ĒDŬCĀTOR, ōris, m.Qui élève, nourricier.Syn.Altor, nutritius.Usus: Omnium rerum sator, altor, educator DEUS.
ĒDŬCĀTRIX, īcis, f.Celle qui élève, nourrice.Syn.Nutrix.Usus: Harum rerum educatrix, et nutrix est sapientia,c’est la sagesse qui développe et entretient ces biens.
1. ĒDŬCO, as, avi, atum, are, a.Élever,nourrir.Syn.Alo, nutrio, instituo.Adv.Ingenue, liberaliter.Phras.A me educatus est,il fut élevé par moi. Me educatorem habuit; mea in familia educatus ingenue, et institutus est. Omni industria eum, non humili cultu, in gremio veluti meo, et sinu educavi. Amavi pro meo, ingenium ejus enutrivi, præceptis utilissimis et saluberrimis finxi; claram ei ad omnem virtutem lampadem accendi. Puerum a parvo eductum habui pro meo. Eductus in manibus meis est; educationi ejus ipse præfui, optimisque moribus imbui. Ex mea institutione, disciplina illa prodiit. Cf.Alo.Usus: Non est boni parentis, quem procrearit et educarit, non vestire et ornare.
2. ĒDŪCO, is, duxi, ductum, ere, a.Tirer de,emmener,délivrer.Syn.Extraho, duco, libero.Usus: 1. Educere in aciem copias. Grandem molem, turrim educere. Educere aliquem in jus. 2. Educare,élever,nourrir. Qui puerum me sibi eduxerunt. Cf.Extraho.
EFFĀTUM, i, n.Parole;sentence.Syn.Pronuntiatum.Epith.Verum, aut falsum, incognitum.Usus: Effata Philosophorum.
EFFECTĬO, ōnis, f.Exécution.Syn.Effectus, efficientia.
EFFECTOR, ōris, m.Artisan,ouvrier,auteur.Syn.Perfector, architectus, molitor, creator, auctor.Epith.Optimus, præstantissimus.Usus: Stilus optimus dicendi effector, parens, magister. DEUS mundi molitor, omnium rerum effector.
EFFECTRIX, īcis, f.Celle qui fait, cause.Syn.Pecunia est effectrix multarum voluptatum.
EFFECTŬS, ūs, m.Effet,vertu,résultat,suite.Syn.Quod effectum est.Usus: Effectus eloquentiæ est audientium approbatio. Radicum vim et effectum ignoramus.
EFFĒMĬNĀTĒ,D’une manière efféminée, lâchement.Syn.Muliebriter. )( Fortiter.Usus: Cave, ne quid effeminate facias.
EFFĒMĬNĀTUS, a, um,Efféminé,lâche,mou.Syn.Qui animum gerit muliebrem. )( Fortis, virilis, durus.Usus: Homo effeminatus, impudicus, mollis, fractus, abjectus, humilis, submissus. Cf.Mollis,Voluptas.
EFFĒMĬNO as, avi, atum, are, a.Amollir,énerver. )( Corroboro.Phras.Sic effeminantur homines,ainsi s’amollissent les hommes. His rebus animi relanguescunt, et virtus remittitur; animi emolliuntur; vigor animi otii dulcedine, et variis voluptatum delinimentis exstinguitur; sic robur animi elanguescit; muliebres animi induuntur.Usus: Effeminarunt acrem, quem Junoni tribuerunt Poetæ.
1. EFFĒRO, fers, extŭlī, ēlātum, efferre, a.Produire.Syn.Edo.Adv.Aliquando se, altius se, insolenter, insolentius, amplissime, supremo die, foras, longissime, membratim, conjuncte.Usus: 1. Ager uberiores fructus effert. 2. Profero, educo,sortir d’une maison,enterrer. Pedem domo extulit. Filius patrem extulit ad sepulcrum. Demersam patriam efferre,relever. 3. Extollo, celebro,louer,exalter. Laudibus aliquem in cœlum efferre. Ad summum imperium, ad summam gloriam aliquem efferre et extollere. Quos fortuna evexit ad gloriam, virtus extulit ad laudem, ne insolenter se efferant. 4. Afficio,s’enorgueillir,être transporté(de joie,d’orgueil). Dolore, ira, gaudio, lætitia efferri, extra se ferri. Cupiditatibus efferri. 5. Promo, pronuntio,proférer,exprimer. Efferre sententiam gravem verbis inconditis. 6. Vulgo, divulgo,dire,raconter. Cave, hæc foras efferas, ut ad vulgi aures perveniant. Ne has meas ineptias efferatis.
2. EFFĔRO, as, avi, atum, are, a.Rendre sauvage,rendre furieux.Syn.In iram accendo, rabiem accendo.Usus: Homines non patiuntur, terram immanitate belluarum efferari. Gentes immanitate efferatæ. In hominis figura animo efferato. Barba promissa speciem oris efferarat.
EFFERVESCO, is, ferbŭi, escere, n.Bouillir,bouillonner;être enflammé.Syn.Ebullio, erumpo.Adv.Vehementius.Usus: Nimium efferbuit hujus ferocitas, et in gerendis inimicitiis pertinacia. Undæ comitiorum ut mare profundum effervescunt. Effervescere in aliquem et erumpere. Cf.Præceps,Impetus,Ira.
EFFĒTUS, a, um,Fatigué,usé,languissant.Syn.Exhaustus, confectus, debilis.Usus: Intemperans adolescentia senectuti corpus effetum tradit.
EFFICĀCĬTAS, ātis, f.Efficacité,vertu,énergie.Syn.Virtus, efficientia, efficiendi facilitas, facultas.Usus: Tantum habet in libidine artis et efficacitatis. Cf.Facultas.
EFFĬCAX, ācis, omn. gen.Actif,énergique.Syn.Qui multum habet efficacitatis.Usus: Nosti, quam tardus, quam parum efficax, quam cunctator sit.
EFFĬCĬENTER,D’une manière efficace.Usus: Quod cuique efficienter antecedit.
EFFĬCĬENTĬA, æ, f.Efficacité,effet.Syn.Vis efficiendi.Usus: Causæ in se continentes efficientiam naturalem. Cum solis pulchritudinem et efficientiam miraretur.
EFFĬCĬO, is, fēci, fectum, ere, a.Faire,produire.Syn.Facio, re ipsa efficiens sum, effector sum, effectum do, aliquid præsto, persequor, concludo, conflo, effero.Adv.Æqualiter, artificiosius, cautius, difficilius, facilius, funditus, libidinose, mirabiliter, necessario, perturbate, plurimum, plane, polite, propemodum, quamprimum, subtiliter, latenter, maxime, melius, omnino.Phras.Utinam in tua causa aliquid efficiam!Puissé-je faire qqche pour vous!Utinam in causa tua quoquo modo aliquid conficiam; rem e tua sententia conficiam; negotium tuum bene geram, in rebus tuis aliquid proficiam; operæ pretium faciam; exitum aliquem reperiam; eniti aliquid et navare liceat; aliquid momenti faciam; irrito incepto ne cogar abscedere; rem ad effectum adducam; in causa tua aliquid promoveam; rem tibi explicatam dem; efficacitatis aliquid habeam; rem tibi effectam reddam, tradam; de negotio utinam aliquid extricem!Usus: 1. Nihil hominum auribus, nihil posterorum memoria dignum effecit. Admirationes et clamores efficere. Enitere, labora, effice, ut, etc. Mandata efficere. Mirabilia facinora effecit. Usus progrediens familiaritatem effecit. Magnos progressus efficiebat. 2. Concludo,établir,prouver,démontrer. Efficere et concludere orationem. Minutis interrogatiunculis quod proposuit, effecit. Argumentis et ratione assensum effecit. Cf.Auctor.
EFFICTĬO, ōnis, f.Portrait,tableau. (Fig. rhet.).Usus: Effictio corporis cujusdam figuram verbis exprimit.
EFFĬGĬES, ĕi, f.Représentation,image,portrait.Syn.Species, imago, simulacrum.Epith.Eminens virtutis, expressa, polita summis ingeniis, solida, germana.Usus: Filius effigies moris, sermonis, animi mei, humanitatis et probitatis tuæ. Eminens virtutis effigies. Virtutum effigiem posteris relinquere, summis ingeniis expressam et expolitam. Cf.Imago.
EFFINGO, is, finxi, fictum, ere, a.Représenter,faire le portrait de qqn.Syn.Exprimo.Usus: Formam alicujus et mores effingere. Oris lineamenta in tabula effingere. Effingere animo, quæ memoria tenere velis. Cf.Fingo.
EFFLĀGĬTĀTĬO, ōnis, f.Demande pressante, instances.Syn.Petitio, postulatio.Epith.Insulsa.Usus: Omnium efflagitatio una fuit. Cf.Flagito.
EFFLĀGĬTĀTŬS, ūs, m.Ut superius.Syn.Efflagitatio.
EFFLĀGĬTO, as, avi, atum, are, a.Demander avec instance.Syn.Vehementer, magnopere flagito.Usus: Auxilium efflagitare et misericordiam. Cum epistolam a me convicio efflagites. Cf.Peto.
EFFLICTIM,Violemment,ardemment. Valde, vehementer.Usus: Efflictim deperire aliquem.
EFFLO, as, avi, atum, are, a.Rendre,exhaler.Syn.Emitto, flo.Adv.Graviter.Usus: Agere animam et efflare. Cf.Flo.
EFFLŌRESCO, is, rŭi, rescere, n.Fleurir.Syn.Splendesco, eluceo, eniteo, exsisto, mano. Tribuitur iis, quæ cum copia quadam et venustate ex alio, ut flores ex caliculis, se exserunt, et evolvunt.Adv.Penitus.Usus: E multa rerum cognitione oratio efflorescit; e familiaritate amor, ex asperitate vitæ castimonia efflorescit. Efflorescere laudibus ingenii. Cf.Floreo.
EFFLŬO, is, fluxi, fluxum, ere, n.Couler.Syn.Elabor, excido, abeo. )( Influo.Adv.Plane.Phras.Rhenus in mare effluit,le Rhin se jette dans la mer. In mare editur; in mare se evolvit; mari miscetur; in mare se exonerat; in mare præcipitat; mare Rheno flumine augetur; in mare lapsu suo profluit et infertur Rhenus; in mare devolvitur. Cf.Flumen.Usus: Animo, memoria dudum illa effluxere, quæ tu arcana putabas. Vita, ætas, tempus, voluptates effluunt, et momento dilabuntur. Cum sanguine vita effluxit. Nihil mihi deest, nec abundat, aut effluit. Cf.Fluo,Elabor,Tempus.
EFFŎDĬO, fōdi, fossum, ere, a.Creuser;déterrer.Syn.Eruo, terram altius molior, e cavernis terræ metalla elicio.Usus: Marcelli memoria meum pectus effodit. Aurum effodere. Cf.Fodio.
EFFOR, aris, atus sum, ari, d.Exprimer,énoncer,émettre.Syn.Loquor, enuntio.Usus: Nullum verbum effari potuit.
EFFRĒNĀTĒ,D’une manière effrénée,sans retenue.Syn.Temere.Usus: Effrenate in hostem irrupit legio.
EFFRĒNĀTĬO, ōnis, f.Débordement,licence.Syn.Impotentia, insolentia.Usus: Quæ effrenatio impotentis animi. Cf.Licentia.
EFFRĒNĀTUS, a, um,Effréné,déréglé.Syn.Projectus, præceps, indomitus, furiosus, impotens. )( Domitus.Usus: O libidinem! o cupiditatem, effrenatam! Homines secundis rebus effrenatos, sibi præsidentes, in gyrum rationis ducere oportet.
EFFRĒNUS, a, um,Qui n’a plus de frein.Usus: Effreno equo in medios ignes infertur.
EFFRINGO, is, frēgi, fractum, ere, a.Rompre,briser.Syn.Frango, perfringo, revello, convello.Usus: Fores effringere. Convulsis repagulis, effractis valvis, revulsis claustris domum compilant.
EFFŬGĬO, is, fūgi, ere, 1. n.S’enfuir. 2. a.Éviter,échapper.Syn.Evito, elabor, evolo. )( Incido, occurro.Phras.Periculum effugit,il échappa au danger. Eripuit se instanti periculo; ex communi exitio unus evasit; periculum fuga declinavit; idem, qui tot cives afflixit, casus hunc unum transiit. Cf.Periculum,Fugio,Vito,Evado.Usus: Vix omnem offensionem, crimen, maledictum, suspicionem effugies. Mori, et tanquam ex incendio effugere fortunæ. Nihil te effugiet, rescies omnia. Cf.Vito.
EFFŬGĬUM, ii, n.Fuite;moyen d’évasion.Syn.Refugium, profugium.Usus: Effugium quærere, consequi, habere. Patet tibi effugium.
EFFULGĔO, es, fulsi, ere, n.Briller.Usus: Sol inter graves imbre nubes effulgens. Cf.Fulgeo.
EFFUNDO, is, fūdi, fūsum, ere, a.Répandre.Syn.Profundo, emitto. )( Infundo.Phras.Iram suam in me effudit omnem,il a déchargé sur moi toute sa colère. Odium omne et furorem in me effudit; evomuit in me virus accerbitatis suæ; stomachum erupit in me.Usus: 1. Segetes effundunt herbas frugibus inimicas. Ætas hanc copiam effundit. 2. Magnæ hominum multitudini tribuitur: Tota civitas se effundebat. E carcere reos omnes effundere. Tota ad me effusa Italia. 3. Prodigo, consumo,dissiper,dépenser. Patrimonium, fortunas omnes, ærarium per luxuriam effundit. Multos in aliquem honores effundere. 4. Animi motus prodo,se laisser aller,donner un libre cours. Se in lacrimas, questus, vota effundere. Se in aliqua libidine effundere. Odium et furorem in me effudit. 5. Effutio,révéler. Effudi, quæ habui, omnia. 6. Amitto,laisser échapper. Collectam gratiam momento effundere,perdre les bonnes grâces de qqn. Cf.Gratia.
EFFŪSĒ,Sans retenue,d’une manière immodérée.Syn.Large, prolixe.Usus: Homo effuse petulans. Effuse donare, laudare. Inaniter et effuse exultat.
EFFŪSĬO, ōnis, f.Largesses,profusion.Syn.Largitio.Epith.Facilis, honesta.Usus: 1. Liberalitatem effusio imitatur. Quas pecuniarum effusiones factas putatis? 2. Concursus populi,concours de peuple. Quis concursus ex agris, quæ effusiones populi? 3. Animi effusio in lætitia, contractio in dolore,transport de joie. Cf.Liberalis.
EFFŪTĬO, is, ītum, ire, a. et n.Dire ou parler inconsidérément.Syn.Temere effundo.Usus: Quidam temere multa effutiunt. Cf.Garrio.
ĔGĒNUS, a, um,Pauvre.Syn.Pauper, egens.Usus: Egenus consilii. Cf.Pauper.
ĔGĔO, es, ŭi, ere, n.Manquer de;avoir besoin de.Syn.Indigeo, mihi opus est, quæsito opus est. )( Abundo.Adv.Indigne, magnopere, vehementer.Phras.Non egeo tuis consiliis,je n’ai pas besoin de vos conseils. Non indigeo tuis admonitionibus, consiliis; tuis mihi monitis nequaquam opus est. Tuis carere monitis facile possum. Supervacanea, parum utilia, nullius emolumenti, minime necessaria sunt mihi præcepta tua.Usus: Incredibile, quam egeam tempore. Consilio, auxilio, consolatione egere. Nihil illo loco egentius, nihil spoliatius. Servi et egentes concurrunt. Cf.Inopia,Pauper.
ĒGĔRO, is, gessi, gestum, ere, a.Emporter.Usus: Egerere prædam ex hostium tectis.
ĔGESTAS, ātis, f.Pauvreté,besoin.Syn.Inopia, indigentia, mendicitas, domestica difficultas. )( Abundantia, copia.Epith.Indignissima, summa.Usus: Ista paupertas, vel potius egestas. Egestatem, et luxuriem domestico latrocinio sustentavit. Non capiunt angustiæ pectoris tui, non egestas mentis tantam personam. Egestatem affert luxus. In egestate esse. Cf.Paupertas,Inopia.
ĔGO,Je,moi.Syn.Ipse.Usus: Ego sum ille Consul.
ĒGRĔDĬOR, eris, gressus, sum, gredi, d.Sortir.Syn.Exeo, prodeo.Adv.Tardius.Usus: 1. Certos mihi fines, terminos, cancellos describam, extra quos egredi non possim. Ex provincia, urbe, navi egredi. 2. Exerro,dépasser,excéder. Suo officio, a proposito egredi. Cf.Exeo.
ĒGRĔGĬĒ,D’une manière supérieure.Syn.Bene, valde, præclare, belle.Phras.Egregie causam dixit,il plaida magnifiquement. Divinitus, luculenter, gloriosissime, magnificentissime, festive, avite, composite, excellenter, cumulatissime, summa facundia dixit Cf.Valde.
ĒGRĔGĬUS, a, um,Excellent,supérieur.Syn.Excellens, præstans, præclarus.Adv.Medius fidius, omnino.Phras.Est vir egregius,c’est un homme accompli. Est vir egregia, mirifica, incredibili, singulari virtute; acerrimus vir et industrius; summa in eo gravitas, et animi altitudo. Magnus, clarus, amplissimus, insignis ad laudem, ingenui animi, summam integritatis laudem consecutus, omnibus rebus vir ornatus; in quosumma probitas, innocentia; genere, honore, copiis, existimatione facile princeps; in quo summa probitas, dignitas et splendor; flos, robur, lumen reipublicæ, et nobilitatis. Homo pene divinus, ornamentum et arx amicorum, decus urbis; in quo eximia et præstantia omnia; ab omni laude felix; excellenti animo et virtute; divinis quibusdam bonis instructus et ornatus; luculentus homo; quo nihil nobilius, sapientius; cumprimis honestus; summo honore et pudore, summo officio; spectatissimus ordinis sui, probatissimus, prudentissimus, frugalissimus, integerrimus, velut de cœlo delapsus; justitia et religione inclitus; vir exempli recti, ingentis spiritus; longe ante alios eminens, sanctus et innocens, virtute conspicuus; columen ac sidus reipublicæ; inclita justitia, religioque viri est; vir exempli recti, domi, militiæque; vir ingentis spiritus; multa morum elegantia, et ingenio illustri; viri quantæcunque fortunæ capax est ingenium; vir raræ et acerrimæ indolis; vir, quem viderim in vita optimum; flos nobilitatis; lumen reipublicæ. Cf.Præclarus.Usus: Egregia indoles. Egregius civis. In procuratione sua egregius. Cf.Perfectus.
ĒGRESSŬS, ūs, m.Sortie,départ,débarquement.Usus: Magna frequentia meum egressum celebravit.
ĒHEU,Ah! hélas!Doloris nota.
ĔHO,Ho! hé! holà!Vox admonentis.Usus: Eho! tu me non noscis?
ĒJECTĬO, ōnis, f.Expulsion,bannissement.Usus: Mortem timemus et ejectionem.
ĔJĔRO, as, avi, atum, are, a.Repousser en jurant.Syn.Ejuro.
ĒJĬCĬO, is, jēci, jectum, ere, a.Chasser,exiler.Syn.Expello, exturbo, extrudo, dejicio, extermino, effundo, profundo, emoveo.Adv.Nominatim, tandem, aliquando, funditus.Usus: 1. E domo illum ejecere. Ex numero hominum ejiciendus, ex finibus humanæ naturæ exterminandus. 2.Transl.Ejicere ex animo amorem insanum, dolorem, memoriam alicujus. 3. Ejicere partum. Cf.Pello.
ĒJŬLĀTĬO, ōnis, f.Lamentations.Epith.Lugubris.Usus: Lessus quasi lugubris ejulatio.
ĒJŬLĀTŪS, ūs, m.Lamentations.Syn.Ejulatio.Epith.Acerbus, miser.Usus: Ejulatus ne mulieri quidem est concessus.
ĒJŬLO, as, are, n.Se plaindre,se lamenter.Syn.Ploro, lamentor, ploratus edo, effundor in planctus indecoros.Usus: Magnitudine doloris ejulans. Gemere, ejulare, lamentari, frangi, debilitari dolore. Cf.Gemo,Ploro.
ĒJŪRO, as, avi, atum, are, a.Protester en jurant,refuser.Syn.Ejero, detestor.Usus: 1. De me querebantur, me ejurabant. 2. Abdico,renoncer à,abandonner. Magistratum ejurare.
ĒJUSDEMMŎDI,De la même sorte.Syn.Ejusdem generis.Usus: Ejusdemmodi furias Orestes est expertus.
ĒJUSMŎDI,De cette manière,de cette sorte.Syn.Ejus generis, talis.Usus: 1. Genus belli est ejusmodi, ut, etc. Reliqua sunt ejusmodi, quæ, etc. 2. Adeo, tam,tellement. Ejusmodi cupidus est. Cf.Similis.
ĒLĀBOR, ĕris, lapsus sum, labi, d.Se glisser hors,s’échapper,s’enfuir.Syn.Excido, evado. )( Teneo, complector.Phras.1. Mensis elapsus est,un mois s’est écoulé. Mensis abiit, fluxit, mensis actus, exactus est, præteriit; mensis unus se circumegit. 2. Elapsus est e carcere,il s’est évadé de prison. Vinculis elapsus est; elusit excubitorum vigilantiam; clam se custodibus subduxit; ex custodum manibus se eripuit; effugit, fefellit intentam excubitorum in se aciem; e carcere clam se proripuit. Cf.Evado.Usus: Criminibus, suspicione elapsus. Sol elabitur, et abit. Elapsus est e prœlio. Cf.Dilabor.
ĒLĂBŌRĀTĬO, ōnis, f.Application,travail attentif.Syn.Cura, labor.Usus: Id non sine elaboratione, et operæ consumptione.
ĒLĂBŌRO, as, avi, atum, are, 1. n.Travailler avec soin. 2. a.Polir,perfectionner.Syn.Laboro, curo, operam do, contendo, enitor, elucubro, excudo. )( Negligo.Usus: Qui in una tantum re elaborant. Contende, quæso, et elabora. Nullum tam asperum saxetum, in quo ruricolæ non elaborent. Diligenter elaborata, summa industria, cura et vigiliis ornata, elucubrataque oratio. Omni non modo contentione, sed dimicatione elaborabo. Cf.Laboro,Perficio,Curo.
ĒLANGUESCO, is, gŭi, guescere, n.Devenir languissant,s’affaiblir.Syn.Languore conficior, contabesco, infirmor.Usus: Elanguit cura hominum. Differendo res elanguit Aliena invidia elanguescendum erit. Cf.Langueo.
ĒLARGĬOR, iris, ītus, sum, iri, d.Faire des largesses,donner largement.Syn.Largior.Usus: Multa tibi fortuna elargita est. Cf.Largior.
ĒLĀTĒ,Avec élévation, noblesse;avec orgueil.Usus: Elate et ample loqui, et dicere. )( Submisse, humiliter, demisse.
ĒLĀTĬO, ōnis, f.Élévation,noblesse;transport (de joie, d’orgueil, etc.).Syn.Præstantia. )( Submissio.Epith.Voluptuaria.Usus: Ex hac elatione, et magnitudine animi facile pertinacia nascitur. Lætitia quasi gestientis animi elatio voluptuaria. Cf.Superbia,Arrogantia,Ambitio.
ĒLĀTUS, a, um,Grand,noble;fier,arrogant.Usus: Hoc animo elato, et amplo factum est. Vi naturæ, et ingenii elatus. Cupiditate elatus, et gaudio. Cf.Superbus,Arrogans,Altus.
ĒLECTĒ,Avec choix.Syn.Distincte, discrete.Usus: Electe gerere. )( Permiste.
ĒLECTĬO, ōnis, f.Choix.Syn.Lectio, selectio, delectus. )( Neglectio, contemptus, rejectio.Usus: Judicium, et electio verborum.
ĒLECTOR, ōris, m.Qui choisit.Usus: Boni electores existimari volunt. Cf.Eligo.
Eleemosyna, æ, f.Aumône.Phras.1. Libenter do eleemosynam,volontiers je fais l’aumône. Liberaliter panem præbeo mendiculis; invitus ista hominum mendicabula a me inania dimitto; in egentes benigne stipem confero; tenuiorum fortunis succurro; impense misereor egentium, eorumque rationibus paterne succurro,velprovideo; egentes miseratione prosequor; iis pro facultatibus benigne facio; aliena liberalitate victitantibus penum gratuito suppedito. Adolescentes idoneos, erogata grandi in sumptum pecunia, ad mercatum honestatis, optimarumque artium transmitto; pauperum inopiæ liberaliter consulo; vitæ subsidia prolixe, religioseque tribuo; eorum egestatem liberali stipe consolor, sustento. 2. Eleemosynam petere,demander l’aumône. Stipem corrogare, petere; vitæ subsidia præcario efflagitare; victum, panem ostiatim quærere; vitæ alimenta ostiatim rogare, flagitare, colligere.
ĒLĔGANS, antis, omn. gen.Délicat,distingué.Syn.Luculentus, concinnus, politus. )( Inelegans, contemptus, abjectus.Phras.Est orator admodum elegans,c’est un orateur distingué. Scitus, quo nihil potest esse pictius; in singulis verbis florentissimus; venustissimus et politissimus; limatulo sane et politulo judicio; quo nil venustius, limatius, lepidius, concinnius, nitidius.Usus: In omni judicio, in dicendo elegans. In epulis parandis elegans. Epistola elegantissima.
ĒLĔGANTER,Avec choix;avec grâce.Syn.Scite, ornate, polite. )( Ineleganter.Phras.Eleganter dixit,il a parlé avec délicatesse. Docte et delicate, blande et concinne, cum multa venustate et omni sale, apte et rotunde, cum dignitate et venustate, festive, cum multa munditia et luce verborum, facete, jucunde, lepide, munde, subtiliter verba fecit.Usus: Cæsar omnium fere oratorum latine loquitur elegantissime.
ĒLĔGANTĬA, æ, f.Bon goût,grâce,élégance.Syn.Munditia, lautitia, venustas, lepor, festivitas, concinnitas.Epith.Accurata et sine molestia, diligens latine loquendi, inanis, sermonis necessaria, politior, summa.Usus: Eloquentia ab elegantia doctrinæ segregari non potest. Politior elegantia, et munditia scribendi. Scriptorum tuorum subtilitas et elegantia.
ĔLĔMENTUM, i, n.Matière première,principe,élément.Syn.Initium, principia rerum, e quibus omnia constant, omnia oriuntur.Epith.Prima naturæ.Usus: Dialectica tradit elementa loquendi. Puerorum elementa. Quatuor principiorum genera,seuelementa, ex quibus terra infimum tenet locum; hanc inundat aqua; superior æri; ignibus altissima ora redditur.
ĔLĔPHANTUS, i, et ĔLĔPHAS, antis, m.Eléphant.Usus: Elephanto belluarum nulla est prudentior. Manus est data elephantis,trompe.
Elevatio Sacræ Hostiæ,L’élévation à la Sainte Messe.Phras.Actio, qua sacerdos Cœlestem Hostiam supra verticem attollit; qua sublimem tollit Sacrosanctam Hostiam; qua Divinam Hostiam populo adorandam proponit, ostendit.
ĒLĔVO, as, avi, atum, are, a.Lever,soulever.Syn.Minuo, levo, sublevo. )( Augeo.Usus: Minuo,abaisser,amoindrir,affaiblir. Fidem adversarii, auctoritatem, famam victoriæ, gloriam elevare et minuere.
ĒLĬCĬO, is, lĭcŭi, lĭcĭtum, ere, a.Tirer de,faire sortir;exciter,provoquer.Adv.Curiosius.Syn.Educo, extraho, allicio, adduco.Usus: Ignem conflictu lapidum elicere. Elicere aliquem præmio, ut agat aliquid. Lacrimas, arcana, alicujus sententiam elicere, exprimere. Elicere, invitare ad certamen. Elicere et evocare mercede solertiam; blanditiis ad disputandum elicere. Cf.Adduco,Allicio.
ĒLĪDO, is, līsi, līsum, ere, a.Briser,broyer.Syn.Frango, incido.Usus: Poetæ nervos omnes virtutis elidunt. Ipsæ stirpes ægritudinis elidendæ sunt. Alicujus consilia elidere, funditus evertere. Cf.Everto.
ĒLĬGO, is, lēgi, lectum, ere, a.Arracher en cueillant;choisir,élire.Syn.Lego, deligo, carpo, excerpo, opto, adopto. )( Negligo, contemno.Adv.Diligenter, parum diligenter.Phras.1. Quem tandem consulem eligent?Qui donc éliront-ils enfin consul?Quem adoptabunt, consulem esse volent, jubebunt? quem consulem legent, dicent, desument? cui imperium suffragiis mandabunt? quem præcipue consulem designabunt, nominabunt, optabunt? in quem tandem electorum suffragia inclinabunt, conspirabunt? ad quem summa reipublicæ deferetur? cui summa rerum demandabitur? 2. Optimam partem elegisti, cum te DEO addixisti,vous avez choisi la meilleure part en vous consacrant au service de DIEU. Sapienter vitam instituisti; rectum cursum cepisti; optimo judicio usus es; sapienter judicasti; exordium vitæ præclarum fecisti; optimum cœpisti cursum; optimam rationem iniisti; egregio vitam principio inivisti, cum tua omnia, teque ipsum DEO consecrasti. 3. Diem sibi et locum quilibet eligat,que chacun choisisse le jour et le lieu. Locum sibi quisquecapiat, diemque sumat; locum tempusque circumspiciat quisque; tempus locumque petat, statuat, deligat, carpat sibi quisque ex multis optimum.Usus: Eligere e malis minimum oportet. Elige de duobus, quem velis.
ĒLĪMĬNO, as, avi, atum, are, a.Faire sortir,mettre dehors,chasser.Syn.Ejicio, extra limen trado.Usus: Extra ædes eliminatur. Cf.Ejicio.
ĒLĪMO, as, avi, atum, are, a.Limer,perfectionner.Syn.Perpolio, limo.Usus: Velim aliquid elimes ad me. Elimata oratio. Cf.Polio.
ĒLINGUIS, e, gen. com.Muet.Syn.Mutus, indisertus.Usus: Convicit hominem, elinguem reddidit,il convainquit cet homme et le réduisit au silence. Cf.Mutus,Infans.
ĒLIXUS, a, um,Bouilli.Syn.Quod aqua coctum est.Usus: Elixus cibus, quam assus suavior.
ĒLŌCO, as, avi, atum, are, a.Affermer,donner à bail.Syn.Loco.Usus: Fundum elocare.
ĒLŎCŪTĬO, ōnis, f.Élocution,partie de la rhétorique.Syn.Explicatio ornata et elaborata.Epith.Commoda et perfecta, inanis et pene puerilis.Usus: Elocutio est idoneorum verborum et sententiarum ad inventionem accommodatio.
ĒLŎGĬUM, ii, n.Sentence;épitaphe.Syn.Dictum,seusententia laudem alicujus,velaliud quidpiam declarans.Epith.Censorium, unicum.Usus: Quid ipsa sepulcrorum monumenta, quid elogia admonent, nisi nos morituros? Solonis elogium.
ĒLŎQUENS, entis, gen. com.Éloquent.Syn.Rhetor, copiosus ad dicendum; copiose, sapienterque dicens; in dicendo suavis, ornatus; non infans.Adv.Perfecte.Phras.Vir est admodum eloquens,cet homme est très éloquent. Divinus in dicendo; perfectus in dicendo et perpolitus; dicendi gloria præstans, disertissimus; ad dicendum paratissimus; omnibus vel naturæ, vel doctrinæ præsidiis ad dicendum paratus; ea facundia, ut nemo lingua promptior in civitate haberetur; vir acer, nec infacundus, celebratæ eloquentiæ; claræ vir facundiæ. Multum dicendo valet; multum eloquentia valet; magnam oris commendationem habet, cui resistere nemo possit; dicendi veneres habet summas, principatum eloquentiæ tenet; juris ac eloquentiæ consultus est; cujus eloquentiam curia nulla capit; florentis homo facundiæ; vir, qui mentis suæ cogitata eloquenter, copiose, eleganter explicet, efferat, enuntiet; qui afficiat audientium animos multa suavitate; qui de quacumque re apte, prudenter, explicate, abundanter, illuminate, numeroseque dicat, disserat. Cf.Eloquentia.Usus: Is est eloquens, qui possit humilia subtiliter, magna graviter, mediocria temperate dicere. Cf.Moveo.