EXĬGŬĒ,Brièvement,faiblement.Syn.Tenuiter, exiliter.Usus: Epistola, oratio exigue scripta. Exigue et exiliter ad calculos revocare amicitiam. Exigue tibi a principe tributum est.
EXĬGŬĬTAS, ātis, f.Petite quantité.Syn.Exilitas.Usus: Exiguitas copiarum recessum magis, quam pugnam suadebat.
EXĬGŪUS, a, um,Petit,court,restreint.Syn.Exilis. )( Ingens.Adv.Valde, sane.Usus: Exiguis finibus provincia. Tenui et exiguo sermone disputare. Exiguo et angusto tempore aliquid absolvere. Tenues opes, facultates exiguæ, nullæ amicorum copiæ. Cf.Parvus,Paucus.
EXĪLIS, e, gen. com.Petit,mince,faible.Syn.Tenuis. )( Plenus, nitidus.Adv.Sane.Usus: Solum exile et macrum. Genus orationis exile, aridum, concisum, minutum. Spinosa et exilis oratio. Cf.Parvus.
EXĪLĬTAS, ātis, f.Ténuité,faiblesse,sécheresse.Syn.Tenuitas, jejunitas.Usus: Qui discernes horum copiam, et ubertatem ab illorum exilitate et penuria?
EXĪLĬTER,Faiblement;avec sécheresse.Syn.Tenuiter, jejune.Usus: Exiliter et jejune disputare.
EXĪLĬUM, ii, n.Bannissement,exil.Syn.Patriæ,velcivitatis privatio, exterminatio, pœna exilii, proscriptio.Phras.1. In exilium mittere,envoyer en exil. In exilium ejicere, projicere, pellere, mittere; in exilium agere; patria extorrem expellere; exilio mulctare; in exilium expellere; exilio afficere; projicere in exilium; amandare aliquem in ultimas terras; aqua et igni alicui interdicere; ex urbe ejicere, exterminare; urbe regnoque expellere, pellere, exigere. Relegare aliquem. 2. In exilium proficisci,partir pour l’exil. Ire, abire, proficisci in exilium; exulatum abire; in exilium deportari, exportari; in ultimas maris terrarumque oras devehi; urbe cedere, excedere. Egredi, migrare; solum vertere, mutare; patriam relinquere exilii causa. Exilium sibi consciscere; exilio se mulctare, in voluntarium exilium secedere,s’exiler volontairement. 3. De exilio redire,revenir de l’exil. De exilio reduci; exilium patria sede mutare; in patriam revocari. 4. Cicero in exilium missus est,Cicéron fut envoyé en exil. Exilii causa solum vertere jussus est. Fluctibus reipublicæ expulsus, in terras alias exportatus exulavit. Extorris patria, expulsus, ejectus, finium interdictione mulctatus est; urbe, domo, penatibus, foro, luce, congressu æqualium prohibitus, relegatus est; damnatus exilio Thessalonicam habitatum concessit. Cf.Exul,Exulo.Usus: 1. In exilium mittere, pellere, ejicere. Exilio mulctare,punir du bannissement. 2. In exilium ire, proficisci, exportari,aller en exil. 3. In exilio esse,être banni. 4. Exilio reduci,être rappelé de l’exil.
EXĬMĬĒ,Supérieurement;beaucoup.Syn.Egregie.Usus: Eximie me dilexit,il a eu pour moi une affection toute particulière. Cf.Valde.
EXĬMĬUS, a, um,Excellent,éminent,distingué.Syn.Egregius, præstans.Usus: 1. Ea, quæ eximia aliis ac præclara videntur, parvi ducere. Pompeii singularis ac eximia virtus. Eximium ingenium. Eximia pulchritudo. 2. Exceptus,exempté,privilégié. Tu unus eximius es? Eximium facient neminem, (nemo exceptus est, neminem excipient),ils n’y aura d’exception pour personne. Cf.Egregius,Summus,Clarus.
EXĬMO, is, ēmi, emptum, ere, a.Tirer de,enlever;délivrer de.Syn.Excludo, excipio, libero, absolvo.Phras.1. Hominem eo onere exemit,il délivra cet homme de ses obligations. Immunitatem homini deditcivilium munerum; vacationem a muneribus dedit; legibus eum solvit; legum vinculis exsolvit; gratiam legis homini fecit; exemptum eo onere fecit; eo onere levavit. 2. Exemptus erat muneribus publicis,il était exempté des charges publiques. Immunis erat muneribus; muneribus vacabat; immunitatem habebat; vacationem habebat, nactus erat munerum publicorum; vacabat a publicaram rerum curatione et administratione; solutus erat ac liber ab iis muneribus. Cf.Immunis,Privilegium.Usus: 1. Exime e rebus humanis amicitiam, urbs nulla stare poterit. 2. Libero,délivrer de,soustraire à. Aliquem e vinculis, e culpa, miseria, servitute eximere. Nomen alicujus de tabulis, ex reis, ex ærariis eximere. Curas alicui, suspicionem, opinionem, scrupulum, lassitudinem eximere. Rem miraculo exemit,il enleva à cette chose son caractère prodigieux. 3. Consumo, produco, protraho,faire perdre. Diem, horam, tempus dicendo exemit, ne ad negotii caput perveniri posset. Cf.Libero.
EXIN,De là;des lors,ensuite.Syn.Exinde.
EXĬNĀNĬO, is, īvi, ītum, ire, a.Épuiser,détruire.Syn.Exhaurio. )( Impleo, repleo.Usus: Agros, domos vastare et exinanire. Cf.Exhaurio,Nihilum.
EXINDE,De là,ensuite,alors. Exin, deinde.
EXISTĬMĀTĬO, ōnis, f.Opinion,jugement;estime,considération.Syn.Auctoritas, fama, honestas, opinio, commendatio.Epith.Bona, mala, cara, communis, facilior, gravis, honesta, incertissima, integra, magna, optima, perpetua, popularis, præclara, sanctissima, summa, tacita, turpis.Usus: 1. Existimationem colligere,recueillir la considération. Bonis artibus in magnam existimationem venire,acquérir l’estime. In existimatione esse,être estimé. Mei labores ad hominum existimationem dimanant,obtenir le renom. Existimationi consulere, et dignitati servire,veiller à la réputation de qqn. Omnium existimationi satisfacere,donner satisfaction à l’attente générale. Agitur existimatio ingenii,il y va de ma réputation d’homme d’esprit. In discrimen existimationis venire,être en danger de perdre sa réputation. 2. Alterius existimationem oppugnare, imminuere; venire, facere contra existimationem alterius,attaquer, ternir, flétrir, déchirer la réputation de qqn. Existimationem omnem amittere, perdere,perdre sa réputation. 3. Existimationem reconciliare,recouvrer l’estime. Existimationem conservare,conserver sa réputation. Suam existimationem alteri committere,confier à qqn le soin de sa réputation. Existimationi hominum se venditare,rechercher l’estime des hommes. Cf.Fama,Opinio,Honor.
EXISTĬMĀTOR, ōris, m.Connaisseur,appréciateur,juge.Syn.Judex, arbiter, opinator.Epith.Acerrimus, doctus et intelligens.Usus: Existimator alicujus artificii; acerrimus, non stultus existimator.
EXISTĬMO, as, avi, atum, are, a.Juger,apprécier.Syn.Puto, reputo, sentio, æstimo, opinor, duco, judico, persuasum est animo.Adv.Bene, contra, falso, longe aliter, longe secus, male, melius, minus, optime, pejus, prorsus, recte, secus, valde, vere, usque eo, invidiose, privatim, vulgo, publice.Phras.Existimo potius errorem, quam culpam fuisse,je pense que ce fut plutôt une erreur qu’une faute. Magis adducor, ut errorem credam, quam culpam fuisse; in opinionem venio; in eam opinionem adducor; in opinione ea sum, id factum errori magis, quam culpæ tribuendum. Cf.Opinio,Judico,Puto.Usus: Rem male, de aliquo minus bene existimare,avoir mauvaise opinion de qqn. Quid ex istis malim, non facile existimare possum. Alios suis moribus existimare. Ex eventu de consilio existimare. In existimando prudens.
EXĬTĬĀBĬLIS, e, gen. com.Funeste,pernicieux.Usus: Bellum exitiabile. Cf.Noxius.
EXĬTĬĀLIS, e, gen. com.Funeste,fatal.Syn.Mortifer, calamitosus.Usus: Exitus exitiales.
EXĬTĬŌSUS, a, um,Funeste,pernicieux.Syn.Perniciosus.Usus: Exitiosum consilium.
EXĬTĬUM, ii, n.Ruine,perte.Syn.Pernicies.Epith.Crudelissimum, publicum, commune, summum, luctuosissimum.Phras.Ille multis exitio fuit,cet homme causa la ruine d’un grand nombre de citoyens. Multos in casum traxit; ejus ruina multi concidere; multorum ille salutem afflixit, perdidit; multos ejus ruina involvit, oppressit; in hanc omnium deterrimam miserrimamque conditionem adduxit; multis exitium peperit; perniciem attulit; calamitatem ac pestem importavit. Cf.Ruina,Affligo,Destruo.Usus: Qui de huius urbis exitio, de nostro interitu, de reipublicæ pernicie cogitant. Exitium alicui comparare, dare; exitio esse.
EXĬTŬS, ūs, m.Terme,résultat,effet.Syn.Eventus, casus, finis, terminus. )( Initium.Epith.Calamitosus, difficilis, dignus vita ac factis, dubius rerum, facilis, felix, perniciosus judici, fortunatus, gloriosus, incertus, iracundus, lautus, maritimus, molestus, notabilis, optabilis, perspicuus, prudens, similis, simillimus principio. Adversi, secundi, boni, contrarii, difficiles, diversi, exitiales, extremi, exitiosi. Fatales, gravissimi, improvisi, incerti, innumerabiles, maritimi, meliores, mirabiles, plurimi, prosperi, recentes, similes, spissi et producti, tristes, necessarii, utiles.Usus:1. Contigit rebus nostris exitus, quem optabamus; bonum exitum et felicem habuit hæc æstas. Fugam quærebamus, quæ tamen exitum non habebat. Belli exitus semper incerti. Consulatus tuus in exitu est. Exitum exspectare debemus. 2. Finis,fin. Vitam turpem honesto exitu conclusit. Quæ pollicitus es, exitu præsta. Cf.Eventus,Finis.
EXLEX, lēgis, omn. gen.Qui n’est pas soumis à la loi.Syn.Qui lege aliqua non tenetur.Usus: Non quod Syllam exlegem putarent. Cf.Dissolutus.
EXŎLESCO, is, ēvi, ētum, ere, n.Se dénaturer en vieillissant,dépérir.Syn.Quasi inveterasco.Usus: Ætas tua jam exolevit.
EXŎNĔRO, as, avi, atum, are, a.Décharger.Syn.Allevo, onus detraho.Usus: Exonerare aliquem. Cf.Levo.
EXOPTO, as, avi, atum, are, a.Désirer vivement.Syn.Opto.Usus: Ut ea res tibi laudi sit, exopto. Cf.Opto.
EXŌRĀBĬLIS, e, gen. com.Qui se laisse fléchir.Syn.Placabilis. )( Inexorabilis.Usus: Exorabilis iracundia.
Exorcismus, i, m.Exorcisme.Phras.Dæmones exorcismis e corporibus pellere,chasser les démons du corps. Malos dæmones ex corporibus exturbare, exigere, profligare; correptos, vexatos a malo dæmone liberare; ex obsessis corporibus malum genium depellere; sacris carminibus malos genios ex miserorum corporibus ejicere, fugare. Cf.Diabolus.
EXORDĬOR, iris, orsus sum, iri, d.Commencer.Syn.Ordior, exordium capio, principium capio, duco. )( Perficio.Adv.Bene causam, gloriose, potissimum.Usus: Ab alio principio exorsus sum dicere. Exordiri a re ipsa. Pertexe, quod exorsus es. Initium, Inchoo.
EXORDĬUM, ii, n.Commencement;exorde.Syn.Principium, exorsus, proœmium, dicendi initium, vestibulum et aditus ad causam.Epith.Commune, commutabile, difficillimum, exile, nugatorium, vulgare, facillimum, separatum, longum, translatum, vehemens, pugnans.Phras.Exordium longius petam,je reprendrai la chose de plus haut. Altius repetam rationem consiliorum meorum; longinqua repetam, ut apertius exponam consilia mea; longe repetam mei sermonis initium, quo pateant illustrius consilia mea. Longinquum exordium capiet hic sermo, quem de meis consiliis habiturus sum.Usus: Difficillimum est in omni conquisitione exordium. Exordium ab aliqua re capere, ducere. Longum et alte petitum proœmium.
EXŎRĬOR, eris, ortus sum, oriri, d.Naître,se lever,éclater.Syn.Orior, exsisto, erumpo. )( Occido.Adv.Longius, paulum, repente, plane, perraro.Usus: 1. Ante exstinctum sidus, quam plane exortum, natumque esset. Repente exorta est Catilinæ nefaria libido. 2. Sumo animum, recreor, levo,se relever. Ego nunc paulo exorior e litteris Roma allatis. Qua gloria commotus Epicurus exoritur.
EXORNĀTĬO, ōnis, f.Ornement;amplification.Syn.Ornamentum, ornatus, conformatio, lepor, concinnitas, festivitas.Epith.Egregia.Usus: Sine exornatione aliquid simpliciter exponere.
EXORNĀTOR, ōris, m.Qui orne,qui embellit (les faits).Usus: Cæteri non exornatores, sed tantummodo narratores fuere.
EXORNO, as, avi, atum, are, a.Orner,embellir.Syn.Expolio, illumino, illustro. )( Deformo.Adv.Ample, dilucide, magnifice, plane, privatim, publice.Usus: Exornare orationem. Pythagoras Italiam artibus exornavit. Exornare triclinium magnifice. Aliquem magistratu; urbem munimentis exornare. Cf.Orno.
EXŌRO, as, avi, atum, are, a.Prier avec instance;fléchir par des prières.Syn.Impero.Adv.Semel.Usus: Aiunt Stoici, viri non esse exorari, aut placari. Exoravit me frater, ut huc venirem. Cf.Preces,Deprecor.
EXORSŬS, ūs, m.Exorde.Syn.Exordium.
EXŌSUS, a, um,Qui hait;qui est détesté. Qui odio habet,authabetur.Usus: Jupiter Trojanos exosus. Omnibus exosum esse. Cf.Odium.
EXŌTĬCUS, a, um,Étranger.Syn.Peregrinus, peregrini moris homo, adventitius. Cf.Peregrinus.
EXPALLESCO, is, ŭi, ere, n. et a.Pâlir;redouter.Syn.Exalbesco, pallore suffundor.Usus: Expalluisse, erubuisse, titubasse. Cf.Pallesco.
EXPĀVESCO, is, pāvi, escere, n. et a.Être épouvanté;redouter.Usus: Ensem expavescit muliebriter. Cf.Metuo,Timor,Paveo.
EXPECTŎRO, as, are, a.Chasser du cœur.Syn.Pectore ejicio, expello.Usus: Pavor mihi omnem ex animo sapientiam expectoravit. Cf.Apertus.
EXPĔDĬO, is, īvi,velii, ītum, ire, a.Dégager,délivrer.Syn.Libero, explico, extrico. )( Impedio, induo me in laqueos.Adv.Brevi, breviter, elegantissime, facile, perspicue, plane, vehementer, celeriter.Phras.Expediendum tibi sine cunctatione id negotium est,il vous faut terminer promptement cette affaire. Cunctandum non est in eo negotio; producenda, differenda, proferenda, proroganda, protrahenda, longius ducenda res non est; immorandum non est; faciendamora non est; omnis in ea re abjicienda mora est; languor omnis abjiciendus est; sine mora tentanda res est, sine cunctatione, sine ullo temporis intervallo, aggredienda res est; immorari, cunctari, lente agere, indormire huic negotio non oportet.Usus: 1. Se omni molestia, occupatione, cura, suspicione expedire. Animum metu, mœrore expedire,délivrer. 2. Absolvo,finir,terminer. Negotia, rei institutæ exitum expedire. Nodum implicatum expedire. 3. Promptum facio, impedimenta abjicio,démêler,débrouiller,expliquer. Peto a te, ut eam expedias. Me aliud ex alio impedit, sed si me expediero, etc. Expedire se et evolvere negotiis. Cf.Explico.
EXPĔDIT, imp.Il est avantageux,utile.Syn.Utile est, conducit.Usus: Cæsaris id consilium ad diuturnitatem dominationis non expedit. Dubitat, quid sibi expediat. Cf.Emolumentum,Commodum,Utilis.
EXPĔDĪTĒ,Facilement,aisément;vite.Syn.Plane, prompte.Usus: Expedite explicat quæstionem.
EXPĔDĪTĬO, ōnis, f.Développement,exposé.Syn.Absolutio.Usus: 1. Habes hic breviter comprehensam multarum rerum expeditionem. 2.Préparatifs de guerre, expédition.Educere exercitum in expeditionem.
EXPĔDĪTUS, a, um,Tout prêt.Syn.Promptus, paratus, facilis, nulla re implicatus.Usus: Aditus ad cœlum bonis expeditissimus est. Expedito et prompto homine nobis opus est. A natura satis aptus et expeditus ad dicendum. Credebat ille viam sibi expeditiorem ad honorem. Expedita oratio. Clodius obviam fit expeditus in equo. Provinciam quam expeditissimam tradere,laisser une province dans le meilleur état possible. Cf.Paratus,Promptus.
EXPĒLLO, is, pŭli, pulsum, ere, a.Pousser hors de,chasser.Syn.Ejicio, exigo, detrudo, exturbo, amoveo, submoveo, loco moveo.Phras.Parentem nefarium cum liberis improbis expulit,il chassa ce père criminel avec sa race coupable. Parentem nefarium cum scelerata stirpe omni executus est; evomuit pestilentem eam familiam e foro; sceleratam eam stirpem foro submovit; foro exesse jussit. Cf.Pello.Usus: Ejici, exterminari, expelli ab urbe, prædiis.
EXPENDO, is, pendi, pensum, ere, a.Peser,examiner,considérer.Syn.Perpendo, exquiro, examino.Adv.Diligenter.Phras.Expendendum est sedulo,il faut examiner avec soin. Versanda res in animis; sermonibus agitanda; ad calculos vocanda, reducenda; cum animo, in corde agitanda est; calculus ponendus; subducendi sunt calculi; ejus rei consilia animo probe circumspicienda sunt; pensanda sunt ista, ac mente agitanda crebrius; res est animo volvenda, volutanda diligenter; res ejusmodi est, in qua animus se ad omnes cogitationes verset; quam animus secreta æstimatione penset. Cf.Examino,Cogito.Usus: 1. Omnia diligenter expendere, seligere, æstimare. 2. Do, pendo. Pœnas alicui expendere,être puni par quelqu’un. 3. Pondero, metior,peser avec soin. Aurum expendere.
EXPĒNSUS, a, um,Compté,prêté,déboursé.Syn.Datus. )( Acceptus.Usus: Expensum ferre; scribere, se alicui pecuniam dedisse,porter une somme comptée,payée ou avancée à qqn. Quis tibi mille nummum ferret expensum? Cur iis, quibus credebas, expensum non ferebas?
EXPERGĒFĂCĬO, is, fēci, factum, ere, a.Éveiller.Syn.Somno excito.Usus: Hic Italiam tumultus terrore subito expergefecit. Cf.Excito,Evigilo.
EXPERGISCOR, eris, perrectus sum, gisci, d.S’éveiller.Syn.A somno, de somno excitor, somno solvor. )( Dormio.Phras.Ad gallorum cantum expergisceris,vous vous éveillez au chant du coq. Gallorum cantus te suscitat; tibi soporem discutit; somno te excire solet; somno te solvit. Cf.Evigilo.
EXPĔRĬENS, entis, omn. gen.Actif,entreprenant.Syn.Expertus.Usus: Homo navus, experientissimus, ac diligentissimus.
EXPĔRĬENTĬA, æ, f.Essai,tentative,expérience.Syn.Periclitatio, usus, exemplum.Phras.(Est homo magnæ experientiæ,Vulg.),c’est un homme d’une grande expérience. Vir quem longa vita ususque rerum maximarum plurimum docuit; quem usus in plurimis rebus erudivit; magna prudentia, magno usu est atque experientia præditus; quem usus reapse experiendo docuit; multum imbutus usu; ætate et usu doctus. Non promptus ingenio tantum, sed usu etiam exercitatus; magnæ solertiæ et usus; in rebus admodum versatus et experiens; magnum habens usum in rebus; longo usu edoctus; qui multa usu ac tractatione cognovit; magno rerum usu in rebus agendis exercitatus. Cf.Disco.Usus: Experientia patrimonii amplificandi. Cf.Usus,Peritus,Discipulus.
EXPĔRĬMENTUM, i, n.Preuve.Syn.Argumentum.Usus: Sed hoc experimentum est maximum, quod etc. Cf.Experior.
EXPĒRĬOR, iris, pertus sum, iri, d.Essayer;éprouver.Syn.Periclitor, periculum facio, usu tractando cognosco, tento.Adv.Maxime, paulisper.Phras.Omnia experiar,je tenterai tout. Omnes vias persequar, quibus putabo ad id, quod volo, perveniri posse. Usu, tractando cognoscam; gustabo omnia; nihil non tentabo; nihil inexpertum et intentatum relinquam. Periclitabor omnia; periculum faciam; experimentum capiamrerum omnium, quibus optata consequi possim; ultima experiar; nullum non movebo lapidem. Cf.Tento.Usus: Experiri noli, quod assequi te posse diffidas. Vim veneni in cane experiri. Par est eum multa experiri, qui res magnas animo volvit. Ultima experiri malo, quam, etc. Cf.Experientia.
EXPERS, ertis, omn. gen.Privé,dépourvu.Syn.Non particeps, vacuus, immunis. )( Particeps.Usus: Consilii, ingenii, eruditionis expers. Nulla pars vitæ summæ turpitudinis expers.
EXPERTUS, a, um,Qui a essayé;passive:éprouvé,reconnu.Syn.Qui habet usum multarum rerum, multarum rerum peritus, experiens. )( Rudis.Usus: Hoc experti scimus. Nec hoc conjectura, sed expertus dico. In aliqua re expertus; virtus præsens, experta perspectaque.
EXPĔTO, is, iivelīvi, ītum, ere, a.Désirer vivement.Syn.Opto, cupio, peto, adscisco. )( Vito.Usus: Expetere pœnas ab aliquo,punir, tirer vengeance de qqn. Vitam alicujus expetere, appetere. Probat Epicurus, voluptatem natura expeti. Cf.Peto,Cupio,Desidero.
EXPĬĀBĬLIS, e, gen. com.Que l’on peut expier.
EXPĬĀTĬO, ōnis, f.Expiation.Syn.Procuratio.Usus: Diis violatis expiatio debetur. Scelerum et impietatis quæ tandem erit expiatio?
EXPĪLĀTĬO, ōnis, f.Pillage. Direptio.Epith.Tanta.Usus: Expilationes et direptiones sociorum. Cf.Furtum.
EXPĪLO, as, avi, atum, are, a.Voler,dépouiller.Syn.Diripio, exinanio, exhaurio; ago feroque res.Usus: Expilare socios, diripere provincias. Cf.Fur.
EXPINGO, is, pinxi, pictum, ere, a.Peindre.Syn.Pingo.Usus: Motus hominum et ferarum expingere. Cf.Describo.
EXPĬO, as, avi, atum, are, a.Expier,réparer.Syn.Procuro.Phras.Sua scelera expiare,expier ses crimes. Debitam DEO expiationem facere; placamina cœlestis iræ, et piacula conquirere; ipsum se cruciatibus offerre, piaculaque dare; abolere superioris vitæ maculas; piaculo diluere contractas in vita sordes. Cf.Pœnitentia.Usus: Expiare religiones; forum a vestigiis sceleris. Hoc scelus expiari, nisi supplicio tuo, nequit. Tua scelera Dii in nobis expiarunt. Expiare DEUM,seuplacare,apaiser la colère de DIEU.
EXPISCOR, aris, atus sum, ari, d.Chercher à tirer (un secret).Syn.Indago, inquiro.Usus: Omnia ab illo expiscatus sum.
EXPLĀNĀTĒ,D’une manière claire, intelligible.Usus: Definire aliquid explanatius et uberius.
EXPLĀNĀTĬO, ōnis, f.Explication.Syn.Explicatio, enodatio, interpretatio.Epith.Illustris.Usus: Dii nobis objiciunt, quorum neque scientiam, neque explanationem habemus. Explanatio, quæ reddit apertam, planamque orationem. Ad obscura et ambigua explanatio adhibetur.
EXPLĀNĀTOR, ōris, m.Interprète,commentateur.Syn.Interpres, explicator.Usus: Grammatici Poetarum explanatores.
EXPLĀNO, as, avi, atum, are, a.Expliquer.Syn.Interpretor, interpretationemvelexplanationem facio; interpretatione explico, illustroautexpono, planum et perspicuum facio, explico, aperio, patefacio.Usus: Diligentius, apertius aliquid explanare. Cf.Explico.
EXPLĔO, es, ēvi, ētum, ere, a.Remplir.Syn.Impleo, compleo, saturo, satio, absolvo. )( Exhaurio, Exinanio.Adv.Aptius, nihilo, cumulate, insaturabiliter.Usus: Avaritiam suam pecunia, libidinem voluptatibus explere. Inimicitias, odium, diuturnam sitim satiare et explere. Mortalitatem, supremum diem explere. Legiones supplementis explere. Sic explevit, quod utrique defuit. Res perfecta expletaque omnibus numeris suis et partibus. Vita virtutibus expleta.
EXPLĬCĀBĬLIS, e, gen. com.Explicable.Usus: Difficilis res est, et vix explicabilis.
EXPLĬCĀTĒ,Clairement,distinctement.Syn.Enodate, explanate. )( Implicite, abscondite.Usus: Explicate et distincte dicere.
EXPLĬCĀTĬO, ōnis, f.Explication.Epith.Brevis quædam et circumscripta, facilis, facilior, illustris perpolitaque, mira, suspiciosa.Usus: Explicatio illustris ac perpolita. Explicatio fabularum. Cf.Explico.
EXPLĬCĀTOR, ōris, m.Qui explique.Epith.Gravior, commodior.Usus: Prudens, severus, gravis explicator.
EXPLĬCĀTRIX, īcis, f.Celle qui explique.Usus: Oratoria, explicatrix perpetuæ orationis.
EXPLĬCĀTUS, ta, tum,Expliqué,éclairci,clair.Syn.Apertus, definitus.Usus: Veterum rerum non satis explicata recordatio. Litteræ tuæ, quibus nihil explicatius, illustrius. Explicata salutis ratio.
EXPLĬCĀTUS, ūs, m.Explication.Usus: Natura Deorum obscura est, et difficiles explicatus habet.
EXPLĬCO, as, avi, atum, are, a.Expliquer,éclaircir,débrouiller.Syn.Expono, explano, in medio pono, enodo, evolvo, aperio, extrico, interpretor, verbis rem complector, exitum reperio.Adv.Accurate, accuratius, acute, apertissime, brevi, breviter, commodius, copiose, diligenter, diligentissime, dilucide,eleganter, enodatius, expedite, facete, facile, facilius, graviter, uberius, plane, planius, planissime, præclare, ridicule, similiter, sigillatim, subtilius, valde, varie, vere, facile, omnino, prope, sane, non satis.Phras.1. Ille locus difficulter explicatur,l’interprétation de ce passage est difficile. Difficilis explicationis locus est; res est obscura, et difficiles explicatus habet; locus est inenodabilis, vix explicabilis; verba desunt, quibus loci hujus explicatam notionem exsequar, evolvam, vix satis enucleate, aperte, ac plane exponi, exprimi potest, explanatione opus est subtili. Loci hujus non est satis explicata ratio. Cf.Obscurus. 2. Nondum me explicare et expedire ex his negotiis potui,je n’ai pas encore pu me débarrasser de ces affaires. Nondum mihi explicata et expedita est ejus negotii ratio; nondum evolvere me iis ex negotiis potui; nondum explicare id negotium. Hæret adhuc, pendet negotii imperfecti moles; affectum, non confectum id negotium est. Cf.Eximo.Usus: 1. Explicare se dicendo; mentem suam et cogitationem litteris. Factum, sententiam suam explicare. 2. Absolvo, libero, expedio,dégager,délivrer. Urbem hostibus cinctam explicavit. Negotia, quæso, mea explica. Explica te, ut ad nos quamprimum venias. Se laqueis, insidiis, periculis explicare. Provinciam alicui explicatam tradere. 3. Excutio, enarro,raconter,exposer. Vitam alterius totam explicare, et sub conspectum ponere. 4. Produco,déployer,dérouler. Ædificium ad aliquem locum usque explicare. Aciem, ordines explicare.
EXPLŌDO, is, plōsi, plōsum, ere, a.Pousser hors;mal accueillir.Syn.Ejicio, exsibilo.Adv.Jam pridem.Phras.Explodunt hominem merito clamoribus ac manuum collisione,c’est à bon droit que l’on rejette cet homme par des cris et des battements de mains. Convitiis, sibilis, strepitu, fremitu consectantur; sibilis excipiunt, conscindunt; haud intactus a sibilo abibat; explodebatur non modo sibilis, sed etiam convitio; refrigeratus sibilis, convitiis exanimatus, communi explosione ejectus, expulsus, extrusus, exturbatus est.Usus: Crates comœdus non modo sibilis, sed etiam convitio e scena explodebatur. Tam explosam et ejectam sententiam sequeris.
EXPLŌRĀTĒ,En toute sûreté.Syn.Certe, plane.Usus: Explorate percepta res est et cognita. Explorate navigare.
EXPLŌRĀTOR, ōris, m.Éclaireur.Usus: Misit exploratores, qui observarent.
EXPLŌRĀTUS, a, um,Examiné,reconnu.Syn.Certus, explicatus. )( Dubius.Usus: Exploratum, perspectum, cognitum habere aliquid. Cui exploratum est, se ad vesperum victurum? Explorata nobis est victoria. Magna spe, et prope explorata. Cum mihi erit exploratum, scribam. Exploratus illi, et velut domi conditus videbatur consulatus.
EXPLŌRO, as, avi, atum, are, a.Observer,examiner.Syn.Indago, exquiro, observo, omni cura investigo.Adv.Diligenter, maxime, plane.Usus: Explora rem totam. Africam exploravit. Cf.Observo,Indago.
EXPLŌSĬO, ōnis, f.Action de huer.Usus: Ludorum explosiones.
EXPŎLĬO, is, īvivelii, ītum, ire, a.Polir,perfectionner;embellir.Syn.Excolo, exorno, perpolio.Usus: Doctrinis omnibus vir expolitus. Nihil omni ex parte perfectum natura expolivit. Expolire partitiones, carmen, et castigare.
EXPŎLĪTĬO, ōnis, f.Ornement.Syn.Exornatio, explicatio.Epith.Artificiosa alicujus inventi, urbana.Usus: Argumentatio, et inventi artificiosa expolitio. Numerorum expolitio.
EXPŌNO, is, pŏssi, pŏsĭtum, ere, a.Exposer;expliquer.Syn.Edissero, exprimo.Adv.Absolute, aperte, breviter, apte, brevissime, diligenter, diligentissime, dilucide, humanissime, indiligenter, memoriter, ornate, perbreviter, planius, planissime, probabiliter, prudenter, simpliciter, summatim, vere.Phras.Omnibus periculis se exposuit,il s’est exposé à tous les dangers. Ad omnes casus subitorum periculorum objecit; invidiæ malevolorum se dedidit; pro republica se in plurimas dimicationes, ac profligatorum hominum quotidianos impetus objecit; vitam suam hostium telis objecit; periculis se omnibus opposuit, exposuit; nudus ac expositus ad omnes ictus stetit; caput imperterritus discrimini obtulit; in omnem casum se demisit; in omne discrimen se obtulit. Cf.Periculum,Fortis.Usus: 1. Rem ut gesta est, exponam. Artem Rhetoricam exponere. Eam sententiam Cato in suis originibus exponit. 2. Narro,faire connaître,raconter. Summam cognitionum suarum, mandata alicujus alteri exponere. Quod ut planius exponam, paulo altius repetam. Reddere et exponere rationem facti. 3. Propono, exhibeo, palam pono, in conspectu pono,mettre en vue,exposer,étaler. Frumentum, merces, vasa Samia exponere, in conspectu ponere, numerare, vendere. Copias in terram exponere. Infantem exponere,exposer. Cf.Explico,Exprimo.
EXPORRĬGO, is, rexi, rectum, ere, a.Étendre.Syn.Extendo.Usus: Munitiones exporrigere, extendere. Frontem exporrigere,dérider le front.
EXPORTĀTĬO, ōnis, f.Exportation. )( Invectio.Usus: Earum rerum, quibus abundamus, exportatio, et quibus egemus, invectio.
EXPORTO, as, avi, atum, are, a.Exporter. )( Inveho.Usus: Frumentum in fame exportare ausus est.
EXPOSCO, is, pŏposci, ere, a.Demander instamment.Syn.Posco, flagito. Cf.Peto.
EXPŎSĬTĬO, ōnis, f.Exposé du sujet.Usus: Perspicua et dilucida expositio sententiæ.
EXPŎSĬTUS, a, um,Exposé,raconté,Syn.Explicatus, declaratus.Usus: 1. Capita multa exposita, nec explicata. 2. Obnoxius, objectus,exposé,en butte à. Domus patens, et adeo cupiditatibus exposita.
EXPOSTŬLĀTĬO, ōnis, f.Réclamation,grief.Syn.Criminatio, quædam accusatio. )( Purgatio.Usus: Flagitatur bonorum expostulatione. Cum esset expostulatio facta. Cf.Accusatio.
EXPOSTŬLO, as, avi, atum, are, a.Demander;se plaindre.Syn.Expostulationem facio, queror, exposco.Adv.Iracundius, vehementius.Usus: De injuriis expostulare iracunde et vehementer. Expostulare cum aliquo injuriam. Auxilium expostulare. Cf.Queror.
EXPRESSĒ,Clairement.Syn.Plane, aperte, diserte, dilucide, sine circuitione.Usus: Expresse conscripta ponere licebat exempla.
EXPRESSUS, a, um,Exprimé clairement.Syn.Firmus, confirmatus, apertus.Usus: Expressa sceleris vestigia exstant. Expressa signa virtutis. Imago nostræ vitæ in alienis moribus expressa. Bellum Mithridaticum totum ab Archia expressum est.
EXPRĪMO, is, pressi, pressum, ere, a.Exprimer,exposer.Syn.Expono, eloquor, oratione complector, declaro, imitor, effingo. )( Obscuro.Adv.Amplius, breviter, diligenter, late, necessario, subtiliter, planius, præclare, putidius, facilius.Phras.Exprimere non possum quæ sentio,je ne puis exprimer ce que je ressens. Mentis cogitata, animi sensa, sensus animi explicare; sermone depromere; oratione concipere, exsequi, efferre non possum. Exprimendis animi sensibus omnis impar est oratio; oratio non sufficit; verba desunt; non suppetunt; evolvere mentis cogitata non satis possum. Oratione mentem assequi, æquare, exprimere nequeo. Verbo satis digno, ut velim maxime, appellari ea res non potest.Usus: 1. Exprimere similitudinem, mores, vultum alicujus dictione. Aliquem imitando effingere et exprimere. Expressa et polita effigies. Expressum et illustre exemplum. Sonus nec expressus, nec oppressus. 2. Aufero, extorqueo, cum labore obtineo,arracher,obtenir par force. Nummulos aliquot, vide, ut ab illis exprimas. Risum alicui,velgemitum exprimere. Vitam exprimere tormentis. Cf.Extorqueo,Aufero.
EXPRŎBRĀTĬO, ōnis, f.Reproche,blâme.Usus: Hæc commemoratio quasi exprobratio est immemoris beneficii.
EXPRŎBRO, as, avi, atum, are, a.Reprocher.Syn.Objicio, probro; vitio, culpæ do, verto.Phras.Nihil tibi unquam exprobraxi,je ne vous ai jamais rien reproché. Nullum tibi probrum objectavi, objeci; non in calamitate insultavi, nec adversam fortunam objeci. Nullum tibi probrum intuli, impegi, inussi. Nunquam vecordiam tuam culpavi; vitio et culpæ dedi. Nullum in te exprobrationis telum ejeci; nihil in te criminis congessi. Non vecordiam probris increpui. Nihil in te criminis, nec mea in te merita commemoravi; nullum in te probrum jeci. Cf.Objicio,Culpa.Usus: Exprobrare languorem alicui. Odiosum hominum genus officia exprobrantium.
EXPRŌMO, is, prompsi, promptum, ere, a.Montrer,manifester.Syn.Profero, expono. )( Occulto.Adv.Audacius.Usus: Odium, crudelitatem suam expromere. Leges, sententiam suam expromere. Causa hæc est, in qua omnis vis eloquentiæ possit expromi. Cf.Profero.
EXPUGNĀTOR, ōris, m.Celui qui a pris d’assaut.Usus: Urbis expugnator. Pudicitiæ expugnator.
EXPUGNĀTĬO, ōnis, f.Prise d’assaut.Epith.Luctuosa fani alicujus et acerba, clara apud omnes, hostilis.Usus: Nocturnæ expugnationes.
EXPUGNO, as, avi, atum, are, a.Prendre de vive force.Syn.Vi capio.Usus: Sperabat, se ejus adolescentiam et fortunas expugnare posse. Sapientis animus nunquam vincitur, aut expugnatur. Cf.Urbem capio.
EXPULSĬO, ōnis, f.Expulsion.Usus: Expulsiones vicinorum.
EXPULSOR, ōris, m.Celui qui chasse.Usus: Iste bonorum possessor, expulsor, direptor.
EXPULTRIX, īcis, f.Celle qui chasse.Usus: Philosophia expultrix scelerum.
EXPUNGO, is, xi, ctum, ere, a.Effacer.Usus: Expungere nomen debitoris,payer une dette. Cf.Debitum.
EXPURGO, as, avi, atum, are, a.Disculper,justifier.Syn.Expio, quasi purgo.Usus: Expurgare suspicionem, dimovere crimen. Cf.Purgo,Excuso,Causor.
EXPŬTO, as, are, a.Peser,examiner.Syn.Excogito, reputo.Usus: Quid illi in mentem venerit, exputare non possum. Cf.Puto.
EXQUĪRO, is, quīsīvi, quisītum, ere, a.Chercher avec soin.Syn.Quæro, inquiro, requiro, perquiro, investigo, perscrutor.Adv.Accuratius, diligenter, diligentissime, magnopere, quam diligentissime, studiose, undique.Usus: Omissis auctoritatibus, in ipsa re et ratione exquirere veritatem. Exquirere de aliquo causam facti. Cf.Inquiro.
EXQUĪSĪTĒ,Avec grand soin.Syn.Accurate, diligenter.Usus: Accurate et exquisite aliquid facere. Rationes exquisitius colligere.
EXQUĪSĪTUS, a, um,Choisi,recherché,distingué.Syn.Accuratus, lectus, excellens.Usus: Tua exquisita et singularis doctrina. Verba exquisita. Dicendi genus exquisitum. Nihil apud hunc lautum, nihil elegans, nihil exquisitum. Reconditæ et exquisitæ sententiæ. Munditia odiosa et exquisita nimis. Exquisita supplicia. Cf.Diligens,Accuratus.
EXSANGUIS, e, gen. com.Pâle;faible.Syn.Pallidus, decolor.Usus: Aliquis supremo spiritu exsanguis, enervatus, confectus. Aridum et exsangue genus dicendi.
EXSĂTĬO, as, avi, atum, are, a.Rassasier,assouvir.Syn.Satio, exsaturo.Usus: Ne morte quidem Scipionis exsatiantur. Cf.Satio.
EXSĂTŬRO, as, avi, atum, are, a.Rassasier,assouvir.Syn.Exsatio.Usus: Pascere oculos, exsaturare animum cruciatu alicujus. Cf.Satio.
EXSCENDO, is, ere, n.Débarquer.Syn.Exscensionem facio.Usus: Navi in terram exscendo.
EXSCINDO, is, scīdi, scissum, ere, a.Ruiner,anéantir.Syn.Ad internecionem redigo, ad internecionem funditus deleo.Usus: Scipio Numantiam exscidit. Urbs exscindi se potius pateretur, quam, etc. Cf.Everto,Vasto,Destruo.
EXSCRĪBO, is, scripsi, scriptum, ere,Copier.Usus: Tabulas exscripsit. Cf.Describo.
EXSĔCO, as, cŭi, ctum, are, a.Couper.Syn.Seco, reseco.Usus: Qui exsecant pestem aliquam tamquam strumam civitatis. Medicina vitiosas partes exsecat.
EXSECTĬO, ōnis, f.Amputation.Syn.Excisio.Usus: Exsectio linguæ.
EXSĔQUĬÆ, ārum, f. pl.Funérailles,obsèques.Syn.Funus, pompa, justa, justa funeris, supremi diei celebritas, parentatio.Phras.Exsequias facere,faire les funérailles. Funus facere; funeris exsequias celebrare; cohonestare exsequias; exsequias ducere, prosequi; parentare; justa funebria solvere; funus ducere. Cf.Funus.Usus: 1. Funeris exsequias celebrare. 2. Exsequiis privare,priver des derniers honneurs. Exsequiarum honore, laudatione, pompa spoliare, orbare aliquem. 3. Exsequiarum honore carere,être privé des derniers honneurs.
EXSĔQUOR,velEXĔQUOR, eris, sĕcūtus sum, equi, d.Suivre jusqu’au bout;achever,exécuter.Syn.Sequor, observo, præsto, perficio.Adv.Usque ad extremum.Phras.Exsecutus est imperium,il exécuta l’ordre. Defunctus est imperio; injunctum negotium transegit, perfecit, expedivit, effectum reddidit, confecit, absolvit; mandatum exhausit; mandatum nec moræ, nec molestiæ sibi habuit, dum exhauriret. Cf.Perficio,Efficax,Facio,Efficio.Usus: 1. Exsequi officiaautmandata. 2. Imitor,imiter. Cur non factum illius exsecuti sumus? 3. Perficio,achever,exécuter. Quod semel cœpisti, quod ingressus es, exsequere. Fugam exsequi non omnes potuere. 4. Explico, expono, attingo,exposer,développer. Multa sunt præterea, quæ verbis exsequi non possum. Non exsequar peccata juventutis tuæ. 5. Jus suum exsequi,soutenir son droit. 6. Egestatem exsequi,souffrir la pauvreté.
EXSĔRO et EXĔRO, is, rŭi, ertum, ere, a. *Mettre à découvert.Syn.Extraho.Usus: Humeros exerere.
EXSĪBĬLO, as, avi, atum, are, a.Siffler,huer.Syn.Explodo.Usus: Histrio infacetus exploditur, exsibilatur, ejicitur. Cf.Explodo,Irrideo.
EXSICCO, as, avi, atum, are, a.Vider.Adv.Furtim.Usus: Lagenas furtim exsiccare. Exsiccatum genus dicendi.
EXSĬLĬO (exĭlĭo), is, ĭivelŭi, ire, n.Sauter hors,bondir,jaillir.Syn.Prosilio, evado, me projicio, me proripio.Usus: Perlectis tuis litteris gaudio exsilii. Exsiliit conscientia sceleris excitatus. Repente exsilit et in publicum se proripit; in forum se projicit.
EXSISTO, is, stĭti, stĭtum, ere, n.S’élever,naître,paraître.Syn.Sum, appareo, prodeo, emergo.Adv.Parumper, repente, subito.Usus: 1. Tua in me summa beneficia exstiterunt. Metuo, ne in filium exsistam crudelior. Ex luxuria exsistit avaritia. E vultu animi magnitudo exsistit, elucet,se montrer, briller. 2. Prodeo, exeo, emergo,sortir de. Utinam ille ab inferis exsistat! E virtutibus beata vita solet exsistere. Anguis repente ex ara exstitit. E silice ignis exsistit. Lignum ex aqua exstitit.
EXSOLVO, is, vi, sŏlūtum, ere, a.Dégager,délivrer.Syn.Solvo, dissolvo, libero, absolvo.Adv.Plane.Usus: Nomina mea exsolvi, expedivi,payer ses dettes. Aliquem religione, religionum nodis, metu, pœna exsolvere. Se suspicione, pudore aliquem liberare et exsolvere; fidem votaque exsolvere,accomplir un vœu, une promesse. Cf.Solvo.
EXSORBĔO, es, ui, ere, a.Boire,s’abreuver.Syn.Haurio, helluor.Usus: Civilem sanguinem exsorbueras. Quæ unquam Charybdis tantos gurgites haurire posset, quantas ille prædas exsorbuit? Multas difficultates exsorbere.
EXSORS, ortis, gen. omn.Exempt,exclu,privé.Syn.Non particeps.Usus: Amicitiæ, culpa exsors.
EXSPECTĀTĬO, ōnis, f.Attente;espérance.Syn.Spes.Epith.Acerba, adversaria, brevis, cæca, diuturna supplicii, firma, gravis, incredibilis, indigna homine libero, longa, magna, major, maxima, mirabilis, mirifica, non parva, quotidiana, sollicita, summa, suspensa, tacita, ultima, crebra.Phras.1. Vereor, ne, quam tui exspectationem concitasti, hanc sustinere ac tueri non possis,je crains que vous ne répondiez pas aux espérances que vous avez fait concevoir. Vereor, ut studia tua exspectationi hominum respondeant. Timeo, ne studiorum tuorum eventus ab exspectatione hominum dissentiat. Timeo, ne tuis studiis non is, qui exspectatur, sit exitus. Magna me dubitatio tenet, an eum, quem homines exspectant, studia tua fructum latura sint. Timeo, ne studia tua cum hominum opinione non consentiant; alium, atque exspectatur, exitum habeant; qui exspectatur, fructum non pariant; fallas hominum spes de te conceptas. Timeo, ne studiorum tuorum eventus alius, atque exspectatur, exsistat. 2. Exspectationem de te egregiam movisti,vous donnez de grandes espérances. Exspectationem apud omnes, omnibus de te magnam commovisti, concitasti, fecisti, dedisti, attulisti; magnam in exspectationem omnes adduxisti. 3. Magna de te exspectatio est,on attend beaucoup de vous. Scito, te in summa exspectatione esse; summam esse tui exspectationem; omnes exspectant a te, quæ a summa virtute, summoque ingenio exspectanda erant; nihil humile, nihil vulgare, nihil angustum a te exspectatur; magnum quiddam, et excellens; excelsa omnia, ampla, divina sibi de te pollicentur; civitas omnis exspectatione suspensa, in exspectationem erecta est. 4. Exspectationem de te concitatam egregie sustinuisti,vous avez parfaitement rempli l’attente que vous aviez fait concevoir. Exspectationem de te factam tuitus es præclare; explevisti, quin vicisti, superasti desiderii nostri exspectationem; conceptæ de te opinioni egregie respondisti. 5. Exspectationi non respondisti,vous n’avez pas répondu à notre attente. Fefellisti, decepisti exspectationem nostram; id, quod a te præstitum, longe infra exspectationem est; non æquasti spem de te conceptam; longe absunt a præclara exspectatione studiorum tuorum fructus. Cf.Opinio,Spes.
EXSPECTO, as, avi, atum, are, a.Attendre.Syn.Præstolor, spero.Adv.Acriter, acerrime, admodum, amanter, amplius, avide, avidissime, commodissime, jam diu, maxime, melius, mirifice, omnino, privatim, prorsus, publice, quotidie, summe, valde, vehementer, recte, foris.Phras.1. Diu te jam exspecto,je vous attends depuis longtemps. Diu te operior; in diuturna exspectatione est adventus tuus; acerrime, valde suspenso animo te præstolor; magna tui est exspectatio; vix fero jam desiderium tui; animus jam præstolantem deficit; angor singularum horarum exspectatione. 2. Omnes exspectabant exitum rei,tous attendaient l’issue de cette affaire. Omnes erecti exspectatione stabant; in exspectatione civitas erat universa; civitas in rei exspectationem erecta erat; tot mortalium animi spe, metuque pendebant; exspectationes ea res nonexiguas commovebat; angebantur, cruciabantur, torquebantur omnes exspectatione rei. Civitas omnis cæca exspectatione suspensa tenebatur; in eventum sortis intenta erat; multiplici exspectatione commota erat. 3. Cum omnes exspectarent,comme tous attendaient. In tanta exspectatione rerum; tot mortalium animis spe, metuque pendentibus; intentis in rei eventum omnium animis oculisque.Usus: Reditum tuum spe exspecto, absentem memoria colo. Omnia, volo, a me postules et exspectes. Diem ex die exspectare. Carus omnibus et exspectatus venies. Exspectatus ad summam dignitatem. Cf.Exspectatio.
EXSPĪRĀTĬO (expiratio), ōnis, f.Exhalaison,vapeur.Syn.Exhalatio.Usus: Terræ exspirationibus aer alitur.
EXSPĪRO (expiro), as, avi, atum, are, a. et n.Exhaler;rendre le dernier soupir.Syn.Spiritum emitto.Usus: Animam exspirare. Inter primam curationem exspiravit,il mourut pendant le premier traitement. Cf.Morior.
EXSPŎLĬO, as, avi, atum, are, a.Dépouiller.Syn.Exhaurio.Phras.Exspoliavit provinciam,il a dépouillé une province. Provinciam eam frumento, etc. exinanivit; prædas ex omnibus locis egit; prædæ loco eam provinciam habuit; quidquid ferri agique potuit avertit. Cf.Spolio,Diripio.Usus: Exspoliare Pompeium exercitu et provincia.
EXSPŬO, is, ŭi, ūtum, ere, a.Rejeter,vomir.Syn.Cum fastidio rejicio, expello.
EXSTINCTĬO, ōnis, f.Mort,extinction.Syn.Interitus.Usus: Supremas ille dies non exstinctionem, sed loci commutationem affert.
EXSTINCTOR, ōris, m.Celui qui éteint.Usus: Non exstinctor, sed auctor incendii, belli, seditionis. Exstinctor patriæ et proditor.
EXSTINGUO, is, xi, nctum, ere, a.Éteindre.Syn.Restinguo, opprimo. )( Incendo.Adv.Omnino, animum plane, maturius, simul, funditus, jam pridem.Usus: 1. Vir egregius mature exstinctus. Belli reliquias exstinguere. Memoria tanti sceleris non exstincta quidem, sed repressa vetustate. 2. Deleo, interitum affero,faire périr,détruire. Exstingueresenatum, leges, rempublicam, imperium, judicia. Alicujus salutem exstinguere, gloriam infringere. Furorem alicujus et audaciam opprimere, exstinguere. Cf.Deleo.
EXSTIRPO, as, avi, atum, are, a.Déraciner,arracher.Syn.Extraho, evello; stirpem tollo, interficio, funditus deleo.Usus:Transl.Nisi omnem humanitatem ex ejus animo exstirpatam credimus. Vitia funditus exstirpari non possunt.
EXSTO, as, tĭti, tĭtum, are, n.Apparaître,se montrer.Syn.Appareo, consto, sum.Adv.Aliunde, nusquam, repente, subito, divinitus.Usus: 1. Exstant multa fortitudinis exempla. Multa tua in me merita exstant. 2. Emineo,dépasser,faire saillie. Navis ab aquis exstat. Quod est illuminatum magis, exstare et eminere videtur. Cf.Exsisto.
EXSTRUCTĬO, ōnis, f.Construction.Usus: Exstructiones tectorum.
EXSTRŬO, is, uxi, uctum, ere, a.Élever,dresser.Syn.Ædifico.Adv.Accurate, vere.Usus: 1. Immortale monumentum exstruere. Ad cœlum exstruxit villam. 2. Cogito,se représenter. Age, exstrue animo altitudinem et excellentiam virtutis. 3. Onero,charger. Mensam exquisitis epulis exstruere. Cf.Ædifico.
EXSŪDO, as, avi, atum, are, a.Faire avec peine.Usus: Laborem exsudare.
EXSŪGO, is, suxi, suctum, ere, a.Sucer entièrement;épuiser.Usus: Sanguinem, fortunasque omnium exsugere.
EXSŬPĔRANTĬA, æ, f.Supériorité.Usus: Populus omnem exsuperantiam virtutis odit.
EXSŬPĔRO, as, avi, atum, are, a.Surpasser.Syn.Supero.Usus: Dum anima exsuperabo mea. Cf.Supero,Excello.
EXSURGO, is, surrexi, surrectum, ere, n.Se lever.Syn.Surgo, erigor.Adv.Honestissime, paulisper.Usus: Exsurge et erigere te. Recreatus morbo, ut exsurgere et erigere se posset. Cf.Surgo.
EXSUSCĬTĀTĬO, ōnis, f.Appel fait à l’attention (de l’auditeur).Syn.Commotio.
EXSUSCĬTO, as, avi, atum, are, a.Éveiller;émouvoir,exciter.Syn.Expergefacio.Usus: Hæc cura animos exsuscitat. Memoriam, se exsuscitat.
EXTA, ōrum, n. pl.Entrailles des victimes.Syn.Præcordia.Epith.Argutissima, bona, prima, secunda, tristissima.Usus: Præsentio per exta. Exta pecudum interpretari.
EXTĀBESCO, is, tābŭi, escere, n.Se sécher,devenir maigre.Syn.Contabesco, lenta tabe conficior.Usus: Corpus macie, sententia illa diuturnitate extabuit. Cf.Tabes.
EXTEMPLO,Sur le champ.Syn.Illico. Cf.Statim.
EXTEMPŎRĀLIS, e, gen. com.Improvisé.
EXTENDO, is, tendi, tensum, ere, a.Étendre.Syn.Projicio.Phras.1. Late se extendit tua industria ad alienas utilitates,vous vous occupez beaucoup des intérêts a’autrui. Late se porrigit et explicat, late patet, fluit, manet; urbem totam complectitur tua industria; ad exteros etiam porrigis, profers tuam industriam; non constringi, contineri se patitur tua industria; certis finibus includi, circumscribi se non sinit, egreditur extra fines, quos muneris tui ratio constitutos habet. 2. Peninsula late extenditur in mare,la péninsule se prolonge au loin dans la mer. Excurrit late in mare; porrecta est in mare multis passuum millibus, peninsula late in mare projecta. 3. Arbor ramos late extendit,l’arbre étend au loin ses branches. Diffunditur vastis ramis arbor; in omnes partes funditur; late ramos promittit; passis late ramis, projectis brachiis procera arbor.Usus: Extensis brachiis aliquid de gestu addidit. Cf.Dilato,Explico.
EXTĔNŬĀTĬO, ōnis, f.Atténuation(Fig. reth.).Epith.Concisa.Usus: Distincte concisa brevitas extenuatioque.
EXTĔNŬO, as, avi, atum, are, a.Rendre mince,diminuer.Syn.Minuo, attenuo, deprimo, elevo. )( Augeo, exaggero, amplifico.Adv.Sigillatim voluptates.Usus: Amor omnes molestias extenuat. Munus suum et beneficium verbis extenuare. Extenuatur spes nostra et evanescit. Extenuare atrocitatem facti, levare, elevare. Extenuabant angustiæ gradientium agmen. Extenuare suspicionem, offensionem, ignominiam et elevare. Cf.Minuo.