EXTĔRĔBRO, as, are, a.Obtenir avec effort,arracher.Syn.Perterebro, exterebrando extraho.Usus: Nummulos, aurum exterebrare ex aliquo.
EXTERGĔO, es,velEXTERGO, is, tersi, tersum, ere, a.Essuyer,nettoyer.Syn.Tergendo purgo, ac mundum facio. Cf.Tergo.
EXTERMĬNĀTOR, ōris, m.Celui qui chasse,qui bannit.Syn.Expulsor.
EXTERMĬNO, as, avi, atum, are, a.Expulser,bannir.Syn.Expello, ejicio.Adv.Contra.Usus: Exterminare ab urbe. Reipublicæ auctoritatem. Rempublicam exterminare. Peregrinos urbibus exterminare. Cf.Pello,Ejicio.
EXTERNUS, a, um,Étranger.Syn.Extrarius, extraneus, exterus, alienigena, extrinsecus accedens, adventitius, peregrinus, advena. )( Domesticus.Usus: Externa commoda, et ad corpus pertinentia. Canum amor in dominos, odium in externos. Animos externa et adventitia visione pulsare. Adjumenta externa et adventitia.
EXTĔRO, is, trīvi, trītum, ere, a.Broyer;digérer.Syn.Comminuo, digero, conficio.Usus: Calor stomachi ad exterendum cibum.
EXTERRĔO, es, rŭi, ĭtum, ere, a.Épouvanter.Syn.Perterreo.Adv.Præter modum.Usus: Admotis dolorum facibus exterrentur plerique. Cf.Terreo.
EXTĔRUS, a, um,Étranger.Syn.Externus. )( Domesticus.Usus: Exteræ nationes. Cf.Peregrinus.
EXTĬMESCO, is, mŭi, escere, n. et a.Être épouvanté;craindre,redouter.Syn.Pertimesco.Usus: Unum extimescendum est, ne quid turpiter faciamus. Cf.Timeo.
EXTĬMUS, a, um,Qui est à l’extrémité;le dernier.Syn.Extremus.Usus: Orbis cœlestis extimus.
EXTISPEX, ĭcis, m.Devin qui observait les entrailles des victimes.Syn.Aruspex.Usus: Ars extispicum.
EXTOLLO, is, tŭli, ēlātum, ere, a.Lever,relever;ranimer.Syn.Effero, erigo, animos tollo, insolentem facio. )( Deprimo.Usus: Aliquem laudibus in cœlum; rerum verbis in majus extollere. Extollere jacentem et erigere. Libertas pressa tandem caput extollere, erigere, se recreare incipit. Opes illum admodum extollunt. Cave addas: Suos oculos, etc. Cf.Laudo,Illustro.
EXTORQUĔO, es, torsi, tortum, ere, a.Arracher,obtenir violemment.Syn.Exprimo, aufero, eripio.Adv.Ingratiis, sero.Phras.Nummos aliquot extorsit,il m’a extorqué quelques écus. Vi pecuniam ex me expressit; invito, atque ingratiis nummos aliquot extorsit; peculii sibi aliquid expugnavit; nummorum aliquid a me exterebravit, exsculpsit; argento me emunxit.Usus: Vi ferrum, arma de manibus alicui extorquere. Sententiam alicui extorquere. Hic mihi error, dum vivo, non extorquebitur. Cf.Eripio.
EXTORRIS, e, gen. com.Banni,proscrit.Syn.Exul. Cf.Exul,Exilium.
EXTRA,Hors.Syn.Extrinsecus, foris. Vim exprimit remotioris loci. )( Intra.Usus: 1. Extra urbem, ostium eminere foras. Ea, quæ extra sunt, contemplari. In corpore et extra, quædam bona sunt. 2. Præter,à part. Extra tumultum Gallicum multis armorum vacatio est. Sunt hæc extra modum absona. Extra culpam se ponere. Extra hanc causam, nemo arma ferat.
EXTRĂHO, is, traxi, tractum, ere, a.Extraire,tirer;prolonger.Syn.Exstirpo, evello; produco, differo.Adv.Penitus, radicitus, stirpitus.Phras.Res variis modis extrahitur,on prolonge l’affaire de toutes les façons. Res trahitur; dies producitur; res protrahitur, ducitur, differtur; mora rebus alia et alia injicitur, intercedit; dies unus, alter, tertius agendæ rei eximitur. Cf.Differo.Usus: 1. Epicurus ex hominum animis radicitus extrahit religionem. Extrahere ex animo sententiam alteri. 2. Libero, eripio,arracher,délivrer. Extrahere se e negotio. Rempublicam periculis extrahere. 3. Produco, differo,traîner en longueur,prolonger. Res variis calumniis extracta est. Diem, senatum, judicium extrahere. Certamen in noctem extrahere,prolonger le combat jusqu’à la nuit.
EXTRĀNĔUS, a, um,Extérieur,étranger.Syn.Extrarius.Usus: Res, bona extranea. Cf.Externus,Peregrinus.
EXTRĂORDĬNĀRĬUS, a, um,Extraordinaire,inusité.Syn.Extra ordinem. )( Legitimus.Usus: Extraordinarios honores accipere. Pecunia extraordinaria. Cupiditatibus extraordinariis adeo non indulgeo, ut vix quotidianis satisfaciam.
EXTRĀRĬUS, a, um,Extérieur.Syn.Externus. )( Interior.Usus: Extraria defensio.
EXTRĒMĬTAS, ātis, f.Extrémité,bout,fin.Syn.Ora.Usus: Cœli nulla ora, nulla extremitas. Omnem infinitatem peragrabat, in nulla extremitate consistens.
EXTRĒMO,A la fin.Syn.Ad extremum, postremo.
EXTRĒMUM,Terme,fin.Syn.Ultimum, finis.Usus: 1. Quod non habet extremum, infinitum est. 2.Adv.Tandem,cumad,pour la fin. Non illi animus, non fides ad extremum defuit.
EXTRĒMUS, a, um,Extrême,dernier.Syn.Postremus, ultimus, novissimus. )( Infimus, primus.Phras.Res ad extremum venit,la chose est dans une situation désespérée. Ad ultimum dimicationis ventum est. Ad ultimum laboris ac periculi ventum est. Res est in extremum deducta casum. Ad ultima propellimur; omnia extrema, ultima tentanda nunc sunt, et audenda. Cf.Finis,Periculum,Despero.Usus: Cœlum extremum atque ultimum mundi. Extremum discrimen; in extremo libro. Extrema in oratione. In extremis litteris erat.
EXTRĪCO, as, avi, atum, are, a.Débarrasser,démêler.Syn.Explico, expedio, evolvo.Usus: De negotio tuo nihil adhuc extrico. Cf.Expedio,Explico.
EXTRĬNSĔCUS,Au dehors,à l’extérieur.Syn.Extra, foris.Usus: Pulmones adducunt spiritum extrinsecus. Extrinsecus inaurata columna. Re extrinsecus terribili objecta. Cf.Extra.
EXTRŪDO, is, trūsi, trūsum, ere, a.Chasser,repousser,éloigner.Syn.Ejicio, exturbo. )( Retineo.Adv.Quamprimum.Usus: Domo aliquem, quin amicitia extrudere. Cf.Ejicio.
EXTUNDO, is, tŭdi, tūsum, ere, a. *Créer,produire;arracher.Usus: Labor extundit artes, extundit fastidium. Cf.Exprimo.
EXTURBO, as, avi, atum, are, a.Chasser par force,bannir.Syn.Per vim ejicio, expello, dejicio, everto.Adv.Nominatim.Usus: 1. Exturbari domo, fortunis, numero vivorum. 2.Transl.Ægritudinem ex animo, lassitudinem ex membris exturbare. Cf.Pello,Ejicio.
EXŪBĔRANTĬA, æ, f.Abondance.
EXŪBĔRO, as, avi, are, n.Regorger,abonder.Syn.Abundo.Usus: Annus pomis exuberat. Cf.Copia.
EXUL, ŭlis, m.Exilé.Syn.Extorris, ejectus, relegatus. )( Civis.Phras.Multi egregii viri exules facti sunt,un grand nombre d’hommes illustres furent exilés. Complures viri insignes inique relegati; e patria amandati, expulsi, ejecti, ablegati sunt; exulaverunt; exilio mulctati, damnati sunt; patrium solum vertere compulsi, coacti sunt; patriam exules reliquerunt; urbe, domo, penatibus, foro, congressu civium extorres fuerunt; patria cedere coacti sunt; in exilium projecti sunt; patriæ finibus prohibiti; in ultimas terras deportati; in ultimum pene rerum humanarum terminum relegati, amandati sunt.Usus: Vagus exul errabat undique. Reducere, restituere exules. Cf.Exilium,Exulo.
EXULCĔRO, as, avi, atum, are, a.Ulcérer;irriter,aigrir.Syn.Ulcus facio, corrumpo. )( Concilio.Adv.Clam.Usus: Animus suspicionibus exulceratus. Non modo non exulcerasti ejus gratiam, sed conciliasti.
EXŬLO, as, avi, atum, are, n.Être banni,proscrit,exilé.Syn.Exul sum; exilii causa solum verto,velmuto; in exilio sum.Phras.1. Sponte sua exultavit,il s’exila volontairement. Voluntarium conscivit exilium; sponte urbe cessit, migravit, excessit; exulatum iit, abiit; in exilium profectus est; patriam reliquit; solum vertit, mutavit; exilio patriam sedem mutavit. 2. Tarquinii merito Roma exularunt,c’est justement que les Tarquins furent bannis de Rome. Merito urbe pulsi; Roma exacti, extrusi, ejecti, exterminati sunt. Roma abire, egredi, cedere, migrare, recedere, exire; in exilium ire; exulatum abire jussi sunt; Romam relinquere coacti sunt. Cf.Exul,Exilium.
EXULTĀTĬO, ōnis, f.Joie immodérée,transport.Usus: Illa exultatio Athamantis.
EXULTO, as, avi, are, n.Bondir de joie, d’orgueil, etc.Syn.Efferor gaudio; gaudio triumpho; voluptate,vellætitia nimia gestio. )( Lamentor.Adv.Audacius, effuse, immoderate, inaniter, palam lætitia, palam luctu, juveniliter.Usus: Alacris exultat improbitas in victoria. Otio, rebus secundis, gaudio exultare, et triumphare. Exultaret et triumpharet oratio. Elatus gaudio, animi lætitia exultans. Temere gestiens, furens, et exultans. Furor exultans. Cf.Gaudium,Lætor.
EXŬO, is, ŭi, ūtum, ere, a.Dépouiller.Syn.Spolio corpus, corpus nudo, vestem detraho, ornatu denudo. )( Induo.Usus: 1. Omnem humanitatem, fidem, obsequium, jus fasque exuere. Arrogantiam exuere; hominem exuere,dépouiller tout sentiment d’humanité. 2. Extrico,se débarrasser de. Laqueis se exuere. 3. Vestem pono, depono,se déshabiller. Vestem, se veste exuere.
EXŪRO, is, ussi, ustum, ere, a.Brûler,consumer,anéantir.Usus: Mihi ex animo exuri non potest, esse DEUM. Cf.Comburo,Concremo,Ignis.
EXUSTĬO, ōnis, f.Combustion.Usus: Exustiones, eluviones terrarum,les inondations et les embrasements.
EXŬVĬÆ, ārum, f. pl.Dépouilles.Syn.Spolia.Usus: Locus exuviis nauticis, et classium spoliis ornatus. Exuviæ leonis, asini, serpentis; bubulæ exuviæ. Exuvias defuncti terræ demandare,enterrer un mort.
FĂBA, æ, f.Fève.Syn.Legumen maximum.Usus: Faba abstinuere Pythagorici, quasi eorum cibo mens, non venter infletur. Faba inflationem magnam habet.
FĀBELLA, æ, f.Récit,anecdote,historiette,conte.Syn.Fabula.Epith.Tota, vetus, anilis, commentitia. Latina.Usus: Vetus fabella narratur. Cf.Fabula.
FĂBER, ri, m.Ouvrier,artisan.Syn.Opifex, artifex.Epith.Lignarius et optimus.Phras.Faber est admodum peritus,il est fort habile ouvrier. Inventor et machinator bellicorum operum; qui miri artificii machinationes summa celeritate promoveat; fabrilium operum magister excellens est.Usus: Adhibere non modo ut architectos, sed ut fabros ad ædificandam rempublicam.
FĂBRĒ,Artistement,habilement.Syn.Affabre, artificiose, scite, miro opere, summo artificio.Usus: Argentum fabre factum.
FĂBRĒFĂCĬO, facis, fēci, factum, ere, a.Construire,façonner avec art.Syn.Artificiose compono, ædifico.Usus: Astutiam fabrefacere. Vasa fabrefacta.
FĂBRĬCA, æ, f.Atelier;confection,structure.Syn.Fabricatio, ars fabrilis.Epith.Admirabilis, crudelis, diligens, divina, incredibilis.Usus: Incredibilis illa naturæ fabrica. Quam solers subtilisque descriptio, quamque admirabilis fabrica membrorum. Vulcanus Lemni fabricæ præest.
FĂBRĬCĀTĬO, ōnis, f.Travail,mise en œuvre,construction.Syn.Fabrica.Usus: Si erit tota hominis fabricatio perspecta.
FĂBRĬCĀTOR, ōris, m.Constructeur,ouvrier.Syn.Architectus, artifex, ædificator.Usus: Minutorum opusculorum fabricator. Ille fabricator tanti operis DEUS.
FĂBRĬCOR, aris, atus sum, ari, d.Faire,façonner,fabriquer.Syn.Fabrico, architector.Adv.Incredibiliter.Usus: Fabricemur verba,forgeons,créons des mots. Vim esse aliquam cum prudentia et consilio, quæ finxerit, et fabricata sit hominem. Cf.Ædifico.
FĂBRĬLIS, e, gen. com.D’ouvrier,d’artisan.Usus: Erratum fabrile.
FĀBŬLA, æ, f.Récit,histoire;fable,conte.Syn.Res commentitia, apologus, scenæ argumentum.Epith.Decantata, falsa, ficta, commentitia, incredibilis, nova, obscœnissima.Usus: 1. Lupus in fabula. Decantata fabula. Num fabulis credam? 2. Comœdia, Tragœdia,pièce de théâtre,poëme. Festive fabulam egisti. Fabulam ætatis peregit. Fabulam dare, exigere, conficere. 3. Deridiculo sum,devenir la fable de tout le monde. Fabula sto. Vulgi tabulam fieri.
FĀBŬLŌSUS, a, um,Fabuleux;dont on raconte beaucoup de fables.Syn.Fabulis poeticis decorus; de quo multa finguntur.Usus: Fabulosa antiquitas.
FĂCESSO, is, cessii,velcessīvi, ītum, ere, a. et n.S’éloigner.Syn.Abeo.Adv.Paulisper.Usus: Facessant homines importuni,loin de nous ces importuns. 2. Creo, exhibeo,créer,produire,causer,susciter. Periculum alicui, molestiam, negotium facessere,susciter des ennuis, des affaires à qqn. Cf.Abeo.
FĂCĒTĒ,Plaisamment;élégamment.Syn.Concinne, venuste, ridicule, salse.Usus: Facete, venuste, breviter, acute dicere.
FĂCĒTĬÆ, ārum, f. pl.Traits d’esprit;plaisanteries.Syn.Jocus, sales, lepor, argutiæ, suavitas, urbanitas, festivitas; cavillatio, dicacitas.Epith.Asperiores, multæ, perpetuæ, politissimæ.Phras.Facetiis suis multos oblectat,il amuse tout le monde par ses plaisanteries fines, son enjouement. Ita belle, scite, venuste; ita argute, ingeniose, festive, lepide jocatur, ut audientes mira voluptate perfundat; facetiis ita valet, ut singulis pene verbis risum commoveat, excitet; ejus facetiis et jocationibus mire capiuntur multorum animi; multæ politissimæque sunt in eo facetiæ. Nihil illo est festivius, lepidius; lepore, festivitate, elegantia morum conferendus cum illo nemo est. Lepores tot habet, ac loquendi suavitates, multorum ut amorem sibi conciliet. Cf.Jocus.Usus: Libandus est ex omni genere urbanitatis facetiarum quidam lepor. Sale conditus et facetiis Cæsar. Sale tuo et lepore et politissimis facetiis multos erexisti.
FĂCĒTUS, a, um,Enjoué,fin,spirituel,divertissant.Syn.Festivus, argutus, concinnus, scitus, urbanus, venustus, elegans, salsus, acutus, dicax. )( Insulsus.Phras.Homo est mire facetus,cet homine est très spirituel. Quo nemo lepore et festivitate conditior; qui nusquam non urbanum et venustum sermonem inducat; qui persalse una et perhumaniter jocatur; longe a scurrili dicacitate remotus; cujus joci nihil de gravitate decerpant. Homo est, jocosa dicta scite admodum in quoslibet jactare gnarus; ingenio nec rustico, nec absurdo; minime omnium severoet tetrico; qui jocum movere, sermone uti vel molli, vel pervicaci queat; cui leporis plurimum inest; cujus facetiæ prorsus venustæ; qui ridiculus omnino ac festivus, vultu adjuvante et voce, et ipso genere sermonis; homo sale conditus et facetiis. Homo dulcis, festivique sermonis, ac perfacetus; in quo multus lepos, multæque facetiæ; qui dicendi sale, et acute faceteque dictis plurimum valet; ex quo rusticum nihil exeat, sed venusta multa, et perfaceta multa; natura dicax et festivitate conditus, ac ne inter seria quidem risu satis temperans. Cf.Jocor.Usus: Ante facete dictum emissum hærere debet, quam cogitari potuisse videatur. Faceti narratores quidam, vultu adjuvante, et voce, et ipso genere sermonis. Cavillator facetus et ridiculus.
FĂCĬES, ēi, f.Visage,figure,physionomie.Syn.Species oris, vultus.Epith.Clara, crebra, egregia, eximia, illustris, nova, pulchrior, formidolosa.Usus: 1. Quæ nobis fingere non possumus, facies, vultus, sonus. 2. Forma, status, species, conditio,forme,figure,apparence,image. Formam et tanquam faciem honesti vides. Faciem præsentis reipublicæ describere. Cf.Vultus.
FĂCĬLE,Facilement.Syn.Libenter, nullo negotio, nullo labore, cito. )( Ægre, tristius, difficulter, vix.Phras.Sapiens facile fortunæ resistit,le sage résiste aisément à la fortune. Non difficulter, haud gravatim, non laboriose, parvo negotio, nullo negotio fortunæ resistit. Sapienti difficile non est, laboriosum non est, nihil negotii est impetum fortunæ sustinere. Difficultatis non est, laboris non est, si quis sapientia valet, tueri se ab injuriis fortunæ. Difficilis operæ non est, si quis mente ac consilio præstet, secundam æque, ac adversam fortunam ferre.Usus: Homo facile deterrimus; ordinis hujus facile princeps. Qui sperant, facilius ad laudem nobilitatis perveniunt. Cf.Facilis.
FĂCĬLIS, e, gen. com.Facile.Syn.Proclivis, expeditus, explicatus, promptus. )( Difficilis.Phras.1. Facilis est causa et explicata,la cause est facile et claire. Quid negotii est hic vincere? Facillime, nullo negotio, nutu impelles judices; ludus erit judices flectere. Facilis est et pervulgata causa, non laborabis admodum; perlevi momento rem efficies; nutu, quod velis, consequere; omnia ludibundus, dormiens etiam; per ludum perficies; si vel digitis concrepueris, rem perficies; non posset esse facilior et solutior causæ ratio. Omnia tibi in hac causa æqua erunt et plana, proclivia, prona, in proclivi erunt omnia; omnia in expedito; non ægerrime, non maxima contentione rem perficies, ad exitum perduces. Causæ exitus in facili erit; in promptu erit; dormienti id beneficium deferetur, ut a te stent judices; ex facili victoria tibi continget. 2. Facile tibi erit, res meas curare,il vous sera facile de prendre soin de mes affaires. Negotium tibi res meæ aut nullum, aut minimum exhibebunt, facessent; labori, aut molestiæ haud quaquam erunt; res meas optime constitutas, satis aptas, explicatas, expeditas, nullis difficultatibus implicatas offendes; haud ægre res meas curabis; facilem et solutam deprehendes rerum mearum rationem. Cf.Facile.Usus: 1. Mihi in causa facili et explicata perdifficilis et lubrica defensionis ratio est. Facilis et expeditus ad dicendum. Materia facilis ad exardescendum. 2. Lenis, comis, indulgens, exorabilis,traitable,bon,doux,bienveillant. )( Fastidiosus. Facilem se omnibus præbere. Comes, benigni, faciles homines. Facilis parens et indulgens.
FĂCĬLĬTAS, ātis, f.Douceur,bonté,indulgence.Syn.Lenitas, humanitas, comitas, indulgentia. )( Difficultas.Epith.Admirabilis, nimia.Usus: Qui dignitate principibus antecellit, facilitate par infimis videtur. Exercenda est facilitas et altitudo animi. Quis congressum eius, quis facilitatem sermonis et humanitatis desideravit?
FĂCĬNŎRŌSUS, a, um,Chargé de crimes.Syn.Scelestus, flagitiosus.Usus: Cum facinorosis, audacibus, injuriosis hominibus versari. Cf.Malus,Scelestus.
FĂCĬNUS, ŏris, n.Action bonne ou mauvaise;crime,forfait.Syn.Factum; scelus, flagitium, nefas.Epith.Civile, commune, crudelissimum, teterrimum, dignum, ferum ac immane, improbum, inauditum, indignissimum, indignum, magnum, malum, manifestum, maximum, miserum, nefarium, nobile, multis sæpe locis commemoratum, tetrum, turpissimum, voluntarium.Phras.Facinus atrocissimum admisit,il a commis un crime épouvantable. Indignum, nefarium facinus fecit, commisit; tetrum ac turpissimum facinus patravit, facinus in suos fœdum ac immane conscivit. Facinus flagitii plenum ac dedecoris ab illo admissum est. Cf.Scelus,Flagitium.Usus: 1. Ad scelestum ac nefarium facinus aliquem adducere, impellere, incendere,pousser au crime. 2. Egregium factum,action d’éclat,trait mémorable. Facinus præclarissimum, pulcherrimum, rectissimum suscipere, obire, conficere, efficere. Cf.Factum.
FĂCĬO, făcis, fēci, factum, ere, a.Faire,exécuter.Syn.Ago, efficio, conficio, perficio, præsto, creo, transigo, conflo.Adv.Abjecte, absurde, accurate, ambitiose, amice mentionem alicujus, amplius, animose, aperte, arrogantius, aspere, astute, atrocius, audacter, belle, hercle, benigne, breviter, callide, caute, celeriter, clementer, commodo, communiter, considerate, constanter, consulto, copiose, coram, crebrius, cumulate, cupide, curiosius, decore, de integro, difficilius, diligenter, dissimulanter, diu quid, dolenter, effeminate, egregie, eleganter, enucleate, etiam atque etiam,faciliter, fallacius, familiarius, feliciter, fortiter, fraterne, furiose, furtim, grate, graviter, hostiliter, honeste, honorifice, humane, jam dudum, ignave, immoderate, impensius, impie, improbe, improbius, imprudenter, impune, incontinenter, incaute, indecore, indocte, inepte, indulgenter, inhumane, inimice, inique, injuste, inscienter, insidiose, intemperanter, iracunde, justissime, libenter, prolixe, celeriter, liberaliter, libere, libidinose, liquidius, longe, magnifice, magnopere, male, malitiose, maturius, maxime, melius, modice, moderate, moleste, muliebriter, mutuo, necessario, omnino, optime, ornate, palam, parce, perbelle, perite, perperam, perpetuo, petulanter, plane, libenter, postremo, præclare, presse, pridem, probe, prolixe, prudenter, publice, pueriliter, pulcherrime, quam diligentissime, rabiose, recte, ridicule, rustice, sapienter, scelerate, scite, sedulo, serviliter, similiter, simulate, sortito, splendide, statim, studiose, stulte, subarroganter, tarde, temere, teterrime, timide, turbulenter, turpiter, vafre, vehementer, vere, vitiose, vulgo, sero.Phras.1. Fac diligenter quod imperatum est,faites promptement ce que l’on vous a commandé. Rem age, pro virili parte confice; quas tibi imposui partes sustine; mandata nostra exhauri; noli committere, ut honoris nostri causa non libenter, et celeriter efficias; quod suscepisti onus officii, sustinendum est; postquam subiisti hanc conditionem, promissa tibi implenda sunt; standum pactis ac promissis. 2. Hanc rem optime facies,vous ferez très-bien cette chose. Rem optime tuo ductu geres; in negotii tractatione, gestione solertiam unus adhibebis maximam; prolixe, reor, cumulateque facies; rem pro dignitate administrabis, curabis, effectam dabis. A te res ista optime proficiscetur, et ad exitum perducetur. 3. Omnia quæ vis faciam,je ferai tout ce que vous voudrez. Omnia cupio, quæ tu imperas; obsequar voluntati tuæ; omnibus in rebus fore me in potestate tua scito; vincam meis officiis cogitationes tuas; mandata exhauriam; quæ vis, quæque imperas, prolixe, cumulateque faciam, perficiam, exsequar; postulata peragam; quod mandas, factum et curatum dabo. 4. Rerum gestarum gloria odiosum me facit,mes actions glorieuses m’ont valu l’envie de bien des gens. Invidiam mihi fecit, confecit, conflavit, peperit, concitavit, attulit; in invidiam me adduxit. Cf.Odium,Odiosus. 5. Quis hoc fecit?Qui a fait cela?Ad quem id maleficium pertinet? Quis auctor delicti? Quis facinus istud conscivit, patravit? Quis dux, princeps, caput scelesti consilii? Quæ fax nefarii huius incendii, belli, seditionis? Quo fonte profluxit, profectum est immane hoc facinus? Cf.Causa. 6. (Ille est fac totum,Vulg.),c’est un factotum. Omnium rerum actor et administer est; idem est, per quem, quæ volumus, omnia auferemus; princeps est in amicitia et gratia Regis; heri sui dextella est. 7. Omnia facit arbitratu suo,il fait tout à sa guise. Suo utitur consilio; sibi uni obtemperat; præter se audit neminem; se unum adhibet in consilium; ad arbitrium libidinemque agit omnia; ut libido fert; ut quæque in mentem, aut libidinem venerint, ita exsequitur.Usus: 1. Facere aliquid humaniter, turpiter, studiose, libenter, consulto, contra leges. Sumptus, cœnam, impetum, sui copiam, injuriam, poema, versus facere. 2. Æstimo, judico,estimer,priser. Parvi, magni aliquem facere. 3. Fingo, induco,supposer,feindre. Plato facit Socratem disputantem. 4. Colligo, cogo,se procurer,amasser. Pecuniam facere; manum facere, copias facere. 5. Affero, infero,apporter,causer,faire. Convitium, plagam, cædem, favorem, honorem, timorem, vim facere. 6. Exerceo,pratiquer,exercer. Piraticam, argentariam, mercaturam, præconium, quæstum facere,faire le métier de pirate, faire la banque, le commerce, l’usure, etc.7. Sacrifico,faire un sacrifice. Junoni consules facere debent. Rem divinam ad aras facere. 8. Patior,souffrir. Detrimentum, naufragium, jacturam gloriæ, rei facere. 9. Procuro,faire,rendre,exécuter. Facere judicium, funus, justa. 10. Fingo, simulofeindre. Facio me dormire. 11. Convenio, partes alicujus sequor,être du parti de qqn. Mecum facit; a me facit. 12. Promiscue,locutions diverses: Compendium, conjecturam, conjurationem, contumeliam, convitium, discessionem, exsecutionem, fallaciam, fidem, fœdus, frugem, fugam, gratiam, indicium, metum, medicinam, operæ pretium, obnoxium sibi aliquem, pactionem, pacem, periculum, verba, vim facere.
FĀCTĬO, ōnis, f.Faction,parti,ligue.Syn.Partes, secta.Epith.Contraria.Phras.1. Civitas divisa est in duas factiones,la ville est divisée en deux factions. In duas partes discessit, scissa est; dissociati civium animi sunt, aliis has, aliis illas partes foventibus. 2. Factioni se adjunxit,il se joignit à ce parti. Illarum partium est; partibus infectus est; partibus illis studet, favet; sectam illorum secutus est; illorum partes fovet; illorum partibus addictus, deditus est.Usus: Provinciam per vim et factionem obtinuisti. Respublica coitionibus factionibusque oppressa est. Adversariæ factionis duces. Cf.Pars.
FACTĬŌSUS, a, um,Intrigant,factieux.Syn.Seditiosus.Usus: Si quis potens et factiosus. Cf.Seditiosus.
FACTĬTO, as, avi, atum, are, a.Pratiquer,faire métier de.Syn.Exerceo, usurpo.Adv.Vafre omnia.Usus: Accusationem, versus factitare,faire le métier d’accusateur, de poëte.
FACTUM, i, n.Action.Syn.Facinus.Epith.Ambitiosum, avarum, audacius, commune, crudele, turbulentum, tranquillum, clementissimum, egregium, extremum, gloriosissimum, gratum, honestum, illustre, improbissimum, laudabile, luculentum, obscurum, plenum flagitii atque dedecoris, præclarum, necessarium, protervum, rectum, simile, singulare, tetrum, crudele, nefarium et tyrannicum, tantum, tamque præclarum, turpe, utile, honestum, versutum et callidum.Phras.1. Factum sane egregium edidisti,vous avez fait une belle action. Gloriæ plenum et fortitudinis facinus patrasti; facinus nobile et commemorandum conscivisti; facinus edidisti, fecisti luculentum plane ac divinum. 2. Multa exstant et egregia hominis facta,l’histoire nous a transmis sur cet homme beaucoup de faits glorieux. Vigent etiamnum multa strenue fortiterque facta; ex immortalibus tot editis operibus, ex clarissimis et amplissimis rebus, ex maximis rebus gestis, ex ingentium rerum monumentis, quibus magnam orbis partem complevit, multa adhuc in memoria hærent hominum. Ex tantis rebus gestis, quantas audere vix hominis, perficere pene nullius sit, non paucæ etiamnum in ore ac sermone hominum sunt. Exstant hominis non pauca fortitudinis exempla, monumenta virtutis; partarum, gestarum rerum, maximorum in rempublicam meritorum, editorum bello paceque operum æquatus cœlo cumulus.Usus: Factum illud per se præclarum est et divinum. Illud pulcherrimum factum, quod ex auctoritate senatus gessit. Cf.Facinus.
FĂCULTAS, ātis, f.Faculté,pouvoir,possibilité;occasion.Syn.Commoditas, facilitas, occasio, ansa.Epith.Absoluta et perfecta, agraria, aliena, bona, communis, grata et ornata, gravis dicendi et plena dignitatis, jejuna atque nuda, incredibilis, levior, magna, major ac maturior dicendi, maxima, oblata, optabilis, oratoria; perpetua, poetica, popularis propria, non communis, quantulacumque, singularis dicendi.Usus: 1. Facultatem lædendi expetere, comparare, largiri, suppeditare. Opes superbiæ materiem dant et facultatem. 2. Facultatem adipisci,obtenir une permission. Magnam in re difficillima facultatem consecutus, assecutus. Erit tibi, non deest facultas benefaciendi. Habes facultatem maximam. Est in te facultas maxima ad rem perficiendam. 3. Facultatem alicui adimere, eripere,enlever une permission. 4. Prætermittere scribendi facultatem,laisser passer l’occasion d’écrire. 5. Ars, scientia,talent naturel,capacité,art. Facultas disserendi; excellere in arte aliqua et facultate. 6. Divitiæ,richesses,biens,fortune. Facultates magnas corradere, habere, augere. Tantæ facultates, ingenii, gratiæ, consilii.
FĀCUNDĒ,Éloquemment.Syn.Diserte.Usus: Hostem sibi facunde eloquendo conciliare.
FĀCUNDĬA, æ, f.Faculté d’élocution,éloquence.Syn.Facultas disserendi cum gratia. Cf.Eloquentia.
FĀCUNDUS, a, um, f.Éloquent,qui parle facilement.Syn.Disertus; qui ea, quæ mente conceperit, facile atque ornate profert. Cf.Eloquens.
FALCĀRĬUS, ii, m.Fabricant de faux;soldat armé de faux.Syn.Milites falcibus armati.
FALLĀCĬA, æ, f.Tromperie,fourberie.Syn.Fraus, præstigiæ, dolus, simulatio, machinæ, verbi laqueus.Usus: Ex fraude, fallaciis, mendaciis totus constare videtur. Fallaciam intendere in aliquem. Fallaciis circumvenire. Cf.Decipio,Fallo,Dolus.
FALLĀCĬTER,D’une manière trompeuse,avec perfidie.Syn.Dolose, malitiose, ficte, insidiose, simulate.Usus: Fallacissime se alicui venditare.
FALLAX, ācis, omn. gen.Trompeur,faux,perfide.Syn.Dolosus, fraudulentus, simulator. )( Verax.Usus: Viciniam cupio non fucatam, non fallacem, non eruditam artificio simulationis. Malitia est versuta et fallax nocendi ratio. Astrologi vani, fallaces. Spes falsa et fallax. Cf.Astutus,Decipio,Fraus.
FALLO, is, fĕfelli, falsum, ere, a.,nonnunquamn.Tromper.Syn.Decipio, induco, fraudo.Adv.Dulciter homines, longe, opinione, multum opinionem, occulte, omnino, plane, vehementer.Phras.1. Ubi falli se sensit, manus sibi afferre conatus est,dès qu’il s’aperçut qu’on le trompait, il essaya de se donner la mort. Ubi se fraudatum, in fraudem inductum, fraude irretitum; circumventum, captum, deceptum; fictis verbis inductum; fallaciis a veritate abductum sensit, vidit, cognovit, intellexit, voluntariam sibi mortem afferre conatus est; ubi fraus illi patuit; ubi manifestæ fallaciæ fuerunt; ubi dolus illi patefactus est, voluntariam mortem sibi consciscere, voluntaria morte vitam abrumpere conatus est. 2. Fallere non soleo,je n’ai pas l’habitude de tromper. Nihil in me odiosum ac fallax; absum ab omni dolo animique fraude; nectendis fraudibus, parandis dolis, struendis insidiis assuetus non sum; alienus sum ab arte simulandi; non sum is qui fraudulenter agam, in fraudem impellam, fucum faciam, in fraudes illiciam, verba dem, dolis circumveniam. Cf.Decipio,Fraus,Exspectatio.Usus: Tempus, curas litteris, lusu fallere. Spem de te meam, fidem fefellisti. Opinione falleris. Nisi me fallunt omnia. Roscius socios induxit, decepit, destituit, adversariis tradidit, omni fraude et fallacia fefellit. Fallit me amor suscepti operis. Fallunt me oculi ac frustrantur.
FALSĬTAS, ātis, f.Fausseté,mensonge.Syn.Vanitas. )( Veritas.Usus: Falsitas nihil virium habet.
FALSO,Faussement,injustement.Syn.Fallaciter.Usus: Hoc falso memoria proditum est. Falso alicui assentiri.
FALSUS, a, um,Faux,trompeur.Syn.Adulterinus, vanus, inanis, mendax. )( Verus.Adv.Aperte, perspicue.Phras.Vana, falsa, fallentia natura odimus,naturellement nous abhorrons ce qui est feint, faux et trompeur. Falsam, fucatam, adulterinam virtutem quis amet? Vana, supposita, supposititia virtutis species quem caperet? Quod procul a vero, quod a veritate remotum, quis æstimet? Cf.Vanus,Mendax.Usus: In quo nihil est, nisi falsum et imitatione simulatum,choses artificielles. Complexus falsæ benevolentiæ exstiterunt in amore simulato. Falsus rumor. Spes falsa. Falsis et mendacibus visis homines conciliare. Quæ ratione vacant, et mentita et falsa et erroris plena sunt.
FALX, falcis, f.Faux. Ille arma misit, cornua, tubas, falces.
FĀMA, æ, f.Renommée.Syn.Opinio, existimatio, nomen, sermo, prædicatio, commemoratio, nominis celebritas, sermonis celebritas, rumor, ventus quidam popularis.Epith.Admirabilis, antiquior, bona, calamitosa, communis, constans, falsa, forensis, frequens, grata, gravis, illustris, incolumis, integra, perennis, popularis, temeraria atque inconsiderata, præclara, summa, tristis.Phras.I. Fama est,on dit,on raconte. Emanat fama; in vulgus exit; emanat rumor; in omnium ore ac sermone est; rumoris aliquid ad nos affluit; serpit latius etsi perobscura fama; differtur, dissipatur, convalescit rumor; audimus sed adhuc sine capite, sine auctore, rumore nuntio; multus est sermo. Res sermonibus celebrantur. 1. Fama de re vulgata est,le bruit s’est répandu. Constante fama, omniumque sermone celebratum est; multa pertulit ad nos rumor; fama ea, nescio unde nata, mox totum imperium pervasit, peragravit; fama de re percrebuit; communi fama atque sermone accepimus; fama erat; rumoris nescio quid nos afflavit; calent etiamnum ferventque crebri de re rumores, qui ad nos emanarunt; dissipatus late sermo, disseminatus, dispersus ea de re est; ea fama ante aliquando in urbem penetraverat; ad nos pervenerat, venerat, manaverat; incerta, multa vulgo jactabantur; nuntii varios sermones excitarunt; res ea dudum est agitata sermonibus dissipatus tota urbe rumor est; discurrit tota urbe rumor; fama ea diu tenuit; vulgatus late rumor est. Cf.Rumor. 2. Famam eam puto non fore diuturnam,je pense que ce bruit ne durera pas longtemps. Refrigescet, opinor, brevi ea fama; evanescet; famam eam spero, propediem reprimendam, sedandam, restinguendam; morituram brevi eam famam existimo, nec ævum laturam; exstinguetur, spero, rumor iste brevi, certe raucus fiet. II. Famaproexistimatione,renom,réputation,estime,honneur,gloire. 1. Famam captare,chercher la gloire,l’ambitionner. Famam aucupari; inanem aucupari rumorem, et umbras omnes, etiam falsæ gloriæ consectari; nomen captare; famam expetere; colligere ventos omnes rumorum; avidum esse præter modum gloriæ; ferri incredibili cupiditate gloriæ. Cf.Ambio,Ambitio,Capto. 2. Famæ suæ curam gerere,prendre soin de sa renommée. Famæ ac dignitati servire; famæ suæ parcere, consulere; famam non abjicere; famam tueri, conservare, tenere; famæ rationem antiquissimam ducere. Cf.Curo. 3. Famam consecutus est nonnullam,il a acquis quelque gloire. Paucorum dierum studio consecutus est, ut aliquo apud homines loco esset; ut memoriæ ac nomini ejus honos haberetur; ut famam nomenque colligeret, sibi conficeret; ut aliquo numero esset; ut aliquid existimationis haberet apud homines; ut aliquem inter homines locum obtineret; ut aliquam sibi adscisceret existimationem; ne prorsus jaceret; ne prorsus ignobilis, vilis, abjectus, nullius honoris ac nominis esset; ne nullo plane loco esset; ne ejus esset inter homines obscura aut infima conditio. Parumper illum honestavit; aliquo in numero constituit; aliquem illi locum tribuit, comparavit, peperit paucorum dierum studium. 4. Fama honesta cuivis exoptanda est,tout homme doit désirer une bonne renommée. Id est cuique optandum, ut bene audiat; ut honestam famam, ut egregium nomen, ut bonam apud homines opinionem consequatur; ut ejus nomen fama divulget, circumferat, circumgestet, per orbem terrarum dissipet; ad ultimas terras provehat; ut nominis ejus fama celebretur; sit in ore omnium; ad exteras terras perveniat, pervadat. 5. Dux erat fama inclitus,c’était un général illustre. Terras ac mare fama nominis sui implebat; vagabatur nomen ejus longe lateque per omnes gentes; illustris erat et pervagata nominis ejus fama; in ore atque sermone omnium præclara ejus virtus versabatur; per omnes gentes fama virtutis ejus volitabat; in ingenti gloria apud omnes gentes erat. Cf.Celebris. 6. Si tuis scriptis ultimam manum impones, famam immortalem habebis,si vous mettez la dernière main à vos écrits, vous aurez une gloire éternelle. Si tua scripta ad exitum perduces, immortalis erit fama tua; perpetua, æterna erit; nunquam deficiet; nunquam consenescet, nunquam peribit; nunquam obscurabitur; nullo tempore exstinguetur; nulla temporis diuturnitate obscurabitur; nulla dies famam tuam terminabit; nullum temporis spatium circumscribet, nulla temporis vetustas corrumpet. Vigebit inomnium temporum memoria nominis tui fama; omnis te posteritas agnoscet; tuas laudes excipiet ac tuebitur omnis posteritas; de te posteritas omnis audiet et loquetur; immortalitatis præmia consequeris; non simul cum corpore nomen tuum mors exstinguet, delebit, auferet; nomen tuum immortalitati commendabis; immortalitati donabis; ab interitu vindicabis, in hominum memoria retinebis; æterna laude illustrabis; nomen tuum nulla delebit oblivio; nulla ætas, nulla posteritas de tuis laudibus conticescet. Cf.Gloria. 7. Multum de boni viri fama amisit,il a perdu beaucoup de sa renommée d’homme de bien. Hæret ad metas fama boni viri; non parum de fama illi est detractum; non defuere, qui famam ejus detererent, attererent, depecularentur, læderent; qui fama eum spoliarent; qui inconstantiæ famam ei notamque inurerent; qui nomini ejus officerent; labem inferrent, aspergerent; dedecus inurerent; existimationem ejus deformarent. Cf.Detraho,Calumnia. 8. Famam restituere,rendre la gloire,réhabiliter. Inustam famæ maculam detergere; insontis famam vindicare; violatæ existimationi satisfacere; violatæ famæ injuriam sarcire, resarcire.Usus: Conficienda est fama bonorum, quæ vere sola gloria nominari potest. Hominis inconstantis famam subire. Fama illius agitur,sa gloire est en jeu. Omnis ingenii fama mihi abjicienda est,il me faut renoncer à ma réputation de talent. Cf.Opinio,Existimatio.
FĂMĒLĬCUS, a, um,Affamé,famélique.Syn.Qui edendi cupiditate agitur.
FĂMES, is, f.Faim,appétit,famine.Syn.Appetitus cibi, esuries:item: annonæ caritas.Epith.Integra, vetus.Phras.1. Fames me vexat,j’ai faim. Fame premor, conficior, suffocor; fessus inedia sum; inediam vix jam fero; fames me urget; fame maceror; vacuus mihi venter crepitat; medullam ventris perrepsit fames; stomachus exinanitus turbas dat; præ fame vix spiritum traho; exinanitum ventrem, sed famem integerrimam affero, apporto; demensum suum venter flagitat; extremam sustento famem. 2. Fame mortui sunt,ils moururent de faim. E vita per inediam discessere; confecti fame necatique sunt; enecti fame sunt, jugulati, suffocati; fame absumpti, consumpti periere; fame exstincti sunt, extabuere. 3. Famem sedabimus,nous apaiserons notre faim. Famem lacte tolerabimus, depellemus; famem lacte propulsabimus, famem cibo explebimus, saturabimus; desideria naturæ explebimus. 4. Longa siccitas famem invexit,une longue sécheresse a causé la famine. Arctiorem civibus annonam fecit; cœlestium aquarum inopia laboratum est annona. Per longam siccitatem frumenti erat cum summa caritate inopia. Longa siccitate factum est, ut laxior annona necdum rediret; ut annona premente in urbe trepidatum sit. Cf.Annona.Usus: 1. Cibi condimentum fames. Obsonare famem,exciter l’appétit. 2. Caritas annonæ,disette,famine. Qui in fame frumentum exportare ausus est.
FĂMĬLĬA, æ, f.Famille,maison,race.Syn.Agnatio, cognatio, stirps, domus.Epith.Abjecta et obscura, acerrima, equestris, severissima ad judicandum, ægra, amplissima, clarissima, consularis, diversa, florentissima, funesta, gladiatoria, speciosa, nobilis, gloriosa, honesta, magna, maxima, nobilissima, patricia, prætoria, pura, summa, tanta, tota, vera, vetus, universa, urbana.Usus: 1. Unus homo familia non est. Familiæ constans et gravis disciplina. In Lælios,seuLæliorum familiam insitus. Vetus, illustris, ampla familia. In familiam alicujus se conjicere; in familiam venire, adoptari, recipi, inseri,être adopté, reçu dans une famille. Nasci familia antiquissima. 2. Secta,école de philosophie,secte. Peripatetici in plures quasi familias divisi sunt. 3. Servorum numerus,domestiques,serviteurs,esclaves. Homines conjugum, liberorum et familiarum suarum causa frumentum condunt. Arbiter familiæ. Familiam ducere,être à la tête,tenir le premier rang. Pater, mater, filiusfamilias,père de famille, etc.
FĂMĬLĬĀRIS, e gen. com.Familier,ami.Syn.Familiaritate conjunctus, necessarius, intimus, domesticus, qui in intima alicujus familiaritate versatur, usu conjunctus.Epith.Familiares domestici, intimi.Adv.Maxime, valde, omnino.Phras.Familiaris mihi est,il est mon ami. Multos annos utor eo familiariter, isque me vicissim. Valde familiariter eo utor, ut nec familiarius ullo, nec libentius. Nihil est nostra familiaritate conjunctius. Quotidiana mihi cum eo conjunctio est et consuetudo; arctissima necessitudine, vinculis arctissimæ familiaritatis conjuncti sumus; alter alteri familiares admodum sumus; mutua est internos, eaque summa familiaritas. Multos annos magna mihi cum eo familiaritas, summus mihi cum eo usus, summæ mihi cum eo familiaritatis consuetudo intercessit, multis abhinc annis amicitia nostra summam ad familiaritatem pervenit. Cf.Amicus,Amicitia,Consuetudo,Usus,Intimus,Necessitudo.Usus: Homo familiarissimus, et mihi omnibus rebus conjunctus. Familiares cum altero conferre sermones. Res familiaris et domestica bene statuta. Fieri familiarem alicui.
FĂMĬLĬĀRĬTĀS, ātis, f.Amitié,liaison;intimité.Syn.Usus, consuetudo, necessitudo, conjunctio.Epith.Egregia, eximia, intima, magna, alicujus cum aliquo, maxima, memorabilis, nimia, notissima, pervetus, summa, tanta.Phras.1. (Familiaritatem cum illo feci,Vulg.),se lier avec qqn. Familiaritatem cum illo contraxi, conflavi; magnafamiliaritate me cum illo conjunxi. Cf.Amicitiam contrahere. 2. In familiaritatem alicujus venire,rechercher l’amitié de qqn. In familiaritatem penitus intrare; ad alicujus familiaritatem se applicare, se dare, se insinuare, se immergere in consuetudinem. Cf.In amicitiam venire. 3. In familiaritate alicujus versari,être l’intime de qqn. Est mihi intima cum eo familiaritas; familiaritatem cum illo habeo; familiaritas mihi cum illo, cum officiis ejus multis, tum consuetudine quotidiana sic aucta, ut nihil sit hac nostra familiaritate conjunctius. Recepi hominem in familiaritatem; familiaritate devinxi. Familiaritate conjunctus sum illi; cum eo familiariter vivo; familiaritate implicitus sum tanta, ut revocare me non possim; intime illo utor; nec ab illo unquam recedam; nemo mihi carior; nemini magis studeo; eum omnibus in familiaritate antepono; dudum ab eo in amicitiæ familiaris jura adductus sum; dudum familiaris haberi, et in arcanos sermones trahi cœptus sum. Cf.Amicitiam habere cum altero.Usus: Consuetudo familiaritatem inducit, constat, affert. Cf.Necessitudo,Usus,Conjunctio.
FĂMĬLĬĀRĬTER,En ami,amicalement.Syn.Libere, amice.Usus: Cum aliquo licentius, liberius, familiarius, amicissime, solutiore animo vivere.
FĂMŌSUS, a, um,Diffamé,décrié.Syn.Infamis.Usus: Mulier famosa, libelli famosi. Sparsa epigrammata, in aliquem vulgata, famosa, probrosa, contumeliosa. Cf.Infamis. Ad laudem perperam adhibetur.
FĂMŬLA, æ, f.Servante.Syn.Ancilla.Usus: Virtus famula fortunæ.
FĂMŬLĀRIS, e, gen. com.D’esclave,de serviteur.Syn.Servilis.Usus: Famularis vestis.
FĂMŬLĀTŬS, ūs, m.Servitude,esclavage.Syn.Servitus.Usus: In famulatu alicujus esse. Miser virtutis famulatus, servientis voluptati.
FĂMŬLOR, aris, atus sum, ari, d.Être en service,être domestique.Syn.Servio.Usus: Qui præesse deberent, famulantur. Cf.Servio.
FĂMŬLUS, i, m.Serviteur,esclave.Syn.Pedissequus.Usus: Adhibeant heri sævitiam in famulos, si aliter teneri non possunt. Cf.Servus.
FĀNĀTĬCUS, a, um,Fanatique,superstitieux.Syn.Delirus, furens.Usus: Homo superstitiosus et fanaticus. Cf.Insanus.
FĀNUM, i, n.Temple.Syn.Templum, locus religiosus.Epith.Antiquum antiquissimumque; religiosum.Usus: Pro fanis et delubris pugnare. Athenienses fanum contumeliæ et impudentiæ fecere. Cf.Templum.
FAR, farris, n.Blé.Syn.Quidquid frugum terra fert.Usus: Farris seges.
FARCĬO, is, farsi, fartum, cire, a.Remplir,bourrer.Syn.Impleo.Usus: Pulvillus rosis fartus. Cf.Impleo.
FĀRĬS, fatur, fatus sum, fari, d. ab anom. for.Parler.Syn.Loquor.Adv.Probe.Usus: Aiunt ex oraculo ita fatam Pythiam. Tum ad Deos ita fatur.
FARTOR, ōris, m.Celui qui engraisse des volailles.Syn.Qui lucanicas facit et farcit, sive qui aves farcit et saginat.Usus: Cellarii, lanii, coci, fartores. Fartor scelerum.
FAS, indecl.Droit,justice.Syn.Jus, quod licet.Usus: Jus et fas omne delere. Si hoc dictu fas est. Clodium nihil delectat, quod aut per naturam fas sit, aut per leges liceat. Quoad fas est, quoad licet. Per fas et nefas, jure seu injuria; per æqua, per iniqua. Cf.Honestum.
FASCĬA, æ, f.Bande,enveloppe pour les jambes,les pieds (servant de bas).Syn.Fasciæ.Usus: Pedes vincire fasciis.
FASCĬCŬLUS, i, m.Petit paquet.Usus: Fasciculus litterarum,liasse de lettres. Aliquid in fasculum addere. Fasciculus florum,bouquet.
FASCĬNO, as, avi, atum, are, a.Charmer,fasciner.Usus: Oculis, lingua fascinare aliquem.
FASCĬŎLÆ, ārum, f. pl.Bande (pour les jambes).Syn.Fasciæ, crurum integumenta.Epith.Purpuratæ.Usus: Purpureæ fasciolæ, muliebres saleæ.
FASCIS, is, f.Faisceau.Epith.Fasces cruenti, ordinarii, formidolosi, laureati.Usus: Fasces prætoribus præferebantur,les préteurs marchaient précédés des faisceaux.
FASTI, ōrum, m. pl.Fastes,calendrier des Romains.Syn.Libri, in quibus diei cujusque et anni res gestæ continentur. (Vulg.Calendaria, Diaria.)Usus: In fastis Bruti nomen adscribendum curavi. Gratissimæ victoriæ memoria in fastis ut esset nota, feci. Consules non modo ex memoria, sed et fastis eximendi.
FASTĪDĬO, is, ĭi,velīvi, ītum, ire, n, et a.Avoir du dégoût, de la répugnance;dédaigner,mépriser.Syn.Fastidio afficior, fastidium ad rem habeo. )( Delector.Phras.Fastidio assentatorum officia,les flatteurs me remplissent de dégoût. Molestiam capio, molestia afficior ex assentatorum officiis; molestiam mihi exhibent; satietatem pariunt, dant, faciunt, afferunt repetita assentatorum officia; oneri sunt ac tædio; fastidium, tædium pariunt, afferunt; stomachum, fastidium movent inania verborum officia; molestiam aspergunt, creant, facessunt tot assentatorum officia; tædium me capit tot inanium officiorum.Cf.Tædium,Odiosus.Usus: Non solum improbitati irasci, sed et in recte factis fastidire. Cf.Satietas.
FASTĪDĬŌSĒ,Avec dégoût,avec dédain.Syn.Ambitiose, lente. )( Cupide, libenter.Usus: Prudentius, vel invitius, vel etiam fastidiosius facere aliquid. Tum ego stomachans fastidiose. Diligenter, ac prope fastidiose judicare aliquid.
FASTĪDĬSŌUS, a, um,Dégoûté;dédaigneux,superbe.Syn.Difficilis. )( Appetens, cupidus.Adv.Sane.Usus: 1. Crassus in incipiendis causis fastidiosior. 2. Abhorrens,qui éprouve du dégoût pour,qui dédaigne. Homo litterarum fastidiosus. 3. Insolens,insolent. In æquos et pares fastidiosus. Cf.Arrogans.
FASTĪDĬUM, ii, n.Dégoût,ennui.Rad.ex Fastus et Tædium.Syn.Offensio, tædium. )( Appetentia, cupiditas.Epith.Delicatissimum, ingenuum liberumque, insolens, minimum.Usus: Magna insolentia hominis, magnum fastidium. Magnum horum, si arrogantes essent, non possem ferre fastidium. Ab aliquo celeriter et satietate, et fastidio abalienari. Cibi satietas et fastidium. Depellere,seulevare fastidium. Cf.Fastidio,Tædium,Satietas.
FASTĪGĬUM, ii, n.Faîte,sommet.Syn.Conus, culmen.Phras.Ad fastigium domus evasit,il s’enfuit au sommet de la maison. Fuga se abripuit ad summas ædes; abdidit se in summas ædes; fuga se contulit in summas ædes; fuga evasit ad superiores ædium partes.Usus: 1. Capitolii fastigium. Tectum multorum fastigiorum. 2. Finis,fin. Imponere fastigium operi inchoato,mettre comme le couronnement, (terminer) un ouvrage.
FASTĪGO, as, avi, atum, are, a.Élever en pointe.Syn.In fastigium erigo.Usus: Collis in modum metæ in acutum cacumen fastigatus.
FĀTĀLIS, e, gen. com.Fatal,nécessaire,marqué par le destin.Syn.Ex omni æternitate definitus et constitutus. )( Voluntarius.Usus: Causæ fatales, fatalis necessitas, vis, casus, eventus. Hic annus fatalis videtur ad interitum reipublicæ. Clodius fatale portentum reipublicæ. Cf.Necessitas.
FĀTĀLĬTER,Fatalement.Syn.Necessario.Usus: Omnia, quæ fiunt, ea ab omni æternitate definita fataliter existimant.
FĂTĔOR, eris, fassus sum, eri, d.Avouer.Syn.Confiteor. )( Nego, inficior.Adv.Acute, satis aperte, plane.Phras.Tandem fassus est delictum,enfin il avoua son crime. Expressa tandem ex eo sceleris confessio; adductus est ad facti confessionem; fassus est de suo crimine; patefactum indiciis, ipsiusque confessione crimen est; tandem sese ipse indicavit; patefactus est indiciis et confessionibus suis; illud jam non obscure præ se tulit, admissum a se facinus.Usus: Non solum fateri, sed profiteri aliquid, et præ se ferre.
FĀTĬDĬCUS, a, um,Devin,devineresse.Usus: Anus fatidica. Fatidicorum et vatum effata incognita.
FĂTĪGO, as, avi, atum, are, a.Fatiguer.Syn.Defatigo.Phras.Fatigatus oppido miles est,ce soldat est harassé de fatigue. Vires militem lassitudine defecerunt; fessum cursu corpus trahit miles; de via fessus procubuit; effluxere jam lassitudine vires; cursu exanimatus et lassitudine confectus; longa via lassum reddidit militem, longa defatigatione militi genua succidere, lassitudo militem tenet; militi longa lassitudine membra fluunt, arma labant; itineris longitudo militem in languorem dedit; miles in opere longinquo, et itinere sese trivit; miles viribus exhaustus est; quidquid virium erat militi, in longitudine itineris prostratum est; defatigatione continuati itineris miles graviter affectus est; itineris labore fractus est miles.Usus: Igne fatigatus.
FĂTISCO, is, ere, n. *S’ouvrir;se fatiguer,s’épuiser,s’affaiblir.Syn.Deficio, vitium facio, labem facio.Usus: Natura ætate fatiscit. Murus fatiscit, labem facit, vitium facit,se crevasse. Cf.Fatigo.
FĂTŬĬTAS, ātis, f.,Sottise,impertinence.Syn.Stultitia.Usus: Ostendit, non hanc imprudentiam, aut casum, sed inscitiam, negligentiam, fatuitatem nominari debere.
FĀTUM, i, n.Destin,sort.Syn.Vis fatalis, fortuna, fatalis necessitas; series causarum sempiterna; causæ æternæ rerum futurarum; causæ immutabiles et æternæ; causæ inclusæ in rerum natura. Fati vis inexsuperabilis, cujus lege immobilis rerum ordo seritur. Æterna constitutio. )( Consilium.Epith.Extremum reip., grave, miserum, funestum, perniciosum, publicum, singulare, supremum, totum.Usus: 1. Fati necessitas, quod a DEO designatum et constitutum est, ut eveniat. Fato aiunt fieri omnia. Fati vis inexsuperabilis. Fuit hoc fatum meum. Hoc sum fato natus,je suis né pour ce destin. Illud fati est, hoc consilii. Fatum illius fuit demergi. Dii omni ratione fata flexissent, mutassent. 2. Infortunium,accident,fatalité,malheur. Jam fatum reipublicæ extremum impendet. Meo fato omnes corruistis. 3. Vaticinium,prédiction,oracle. Fata Sibyllina. Cf.Necessitas.
FĂTŬUS, a, um,Sot,impertinent;fou.Syn.Stultus.Adv.Diutius, cum periculo, plane.Usus: Non modo nequam et improbus, sed fatuus et amens. Puer fatuus, et non gravis, nec continens. Cf.Stultus.
FAUCES, ĭum, f.Gosier,gorge.Syn.Angustiæ gutturis.Epith.Impurissimæ.Usus: 1. Prædam lupo ex faucibus eripere. 2. Locus augustus,passage étroit,gorge,défilé. Corinthus posita in angustiis atque in faucibus Græciæ. 3. Periculum,danger. Urbem ex hostium impetu, ac totius belli ore ac faucibus ereptam restituit. 4. Aditus,ouverture. Sedens in faucibus macelli. Patefactis orci, terræ faucibus. Cf.Angustiæ.
FAUSTĒ,Heureusement,avec succès.Syn.Fortunate.Usus: Fauste, feliciter, prospere.