FRŪGI, indecl.Économe,sobre,frugal;rangé,sage,chaste.Syn.Moderatus, modestus, temperans, abstinens, innocens.)( Nequam.Usus: Frugi homo. Vita frugi, honesta, sobria, serena. Cf.Probus,Bonus.
FRŪGĬFER, a, um,Qui porte des fruits productif,fertile.Usus: Tota Philosophia frugifera et fructuosa est,la philosophie est féconde en résultats. Cf.Fertilis.
1. FRŪMENTĀRĬUS, ii, m.Marchand de blé.Usus: Mercatores frumentarii.
2. FRŪMENTĀRĬUS, a, um,Qui concerne les blés, les vivres.Usus: Lex frumentaria. Lucrum frumentarium. Res frumentaria,approvisionnements.
FRŪMENTĀTĬO, ōnis, f.Action de fourrager.Syn.Frumenti collectio.Usus: Omnes nostras pabulationes frumentationesque observabat.
FRŪMENTĀTOR, ōris, m. *Fourrageur.Usus: Improviso impetu cum frumentatoribus est circumventus.
FRŪMENTOR, aris, atus sum, ari, d.Fourrager.Syn.Frumentum colligo.Usus: Milites frumentatum missi.
FRŪMENTUM, i, n.Blé,vivres.Syn.Triticum.Epith.Copiosum, decumanum,multum, privatum et publicum, unum et idem.Usus: 1. Frumentum serere, metere. Frumentum pulcherrime provenit, maturat. Frumentum supportare, importare, in loca tuta comportare, convehere,importation de blé. Frumentum imperare dedititiis,imposer aux peuples vaincus un tribut de blé. Frumentum condere, comprimere,cacher le blé,l’enfermer sous terre dans les silos. Frumentum corrumpere, hosti intercludere.
FRŬOR, ĕris, frŭĭtus sum, frŭi, d.Jouir.Syn.Potior; fructum voluptatemque percipio.Phras.Fruere rebus meis,jouissez,servez-vous de ce qui m’appartient. Utere rebus meis; quos ex me capere potes fructus, tibi patent; mea omnia utenda tibi et possidenda dedi. Rebus meis ut tuis lætare et perfruere. Qui fructus, quæque utilitates e rebus meis percipiuntur, tuas existima. Quem ex rebus meis usum habere potes fidenter decerpe. Patent tibi fontes mei, unde haurias pro arbitratu.Usus: Tuo beneficio, incredibili fruor lætitiæ voluptate. Summo bono, pace, gratia, opibus, libertate frui. Utatur suis bonis et fruatur oportet, qui beatus est. Cf.Utor,Possideo.
FRUSTRA,En vain.Syn.Sine causa, necquidquam.Phras.1. Frustra tantos labores suscepi,c’est en vain qui j’ai entrepris ces travaux si difficiles. Tantam operam profudi plane ac perdidi; omnia agendo, nihil demum egi, nihil profeci; oleum et opera perdita est; quam navavi operam, plane periit; actum egi; necquidquam, incassum tantum tempus contrivi. Irritus vanusque est omnis labor meus; frustra operam contrivi; nugas egi; operam lusi; omnis labor incassum occidit; opera abusus sum. Frustra operam insumpsi; inanem sumpsi operam; operam male posui, locavi; tanta cura ac labore momenti necquidquam factum est; tanto labore nullum operæ pretium factum est; actum et laboratum strenue, sed destituta exspectatio est. 2. Frustra rogavi,j’ai prié en vain. Incassum missæ preces; surdas aures pulsavi; mortuo verba facta sunt? surdo fabulam cecini. In dolium pertusum dicta ingessimus; e pumice aquam postulavimus. 3. Vide ne frustra tantum gestias,prenez garde de trop vous réjouir. Vide ne lætitia hæc luxuriet tibi ac vana evadat; ne spem tuam fractam abjectamque sero lugeas; ne fortuna spes tam lætas destituat. Cf.Labor inanis,Irritus.Usus: Frustra et sine causa DEUS nihil agit.
FRUSTRĀTĬO, ōnis, f.Déception,désappointement.Syn.Vanus conatus, labor inanis, error.Usus: Frustratio mihi majorem dolorem intulit.
FRUSTROR, aris, atus sum, ari, d.Tromper,abuser,frustrer.Usus: Provinciæ et honoris spes eum frustrata est. Amicus, vide ne frustretur. Cf.Labor inanis,Irritus,Frustra.
FRUSTUM, i, n.Morceau,bouchée.Syn.Fragmentum.Usus: Frusta esculenta.
FRŬTĬCOR, aris, atus sum, ari, d.Pousser des rejetons.Syn.Surculos emitto, reviresco.Usus: Excisa est arbor, non evulsa, quam fruticari vides.
FŪCĀTUS, a, um,Teint;faux,fardé.Syn.Fallax, fucosus, eruditus artificio simulationis. )( Naturalis.Usus: Naturalis nitor inerat, non fucatus. Cf.Fictus.
FŪCO, as, avi, atum, are, a.Teindre,farder.Syn.Coloro.Usus: Formare, fucare, colorare, animare non possunt.
FUCŌSUS, a, um,Fardé.Syn.Fucatus.Usus: Amicitiæ ambitiosæ et fucosæ,amitiés fardées,feintes,fausses. Merces fallaces, fucosæ,marchandises parées.
FŪCUS, i, m.Fard,déguisement,dehors trompeur.Syn.Pigmentum, ornatus peregrinus et arcessitus; fallacia, fraus, simulatio.Epith.Puerilis.Usus: In his inest quidam sine fuco veritatis color. Fucum facere alicui, fraudemque comparare. Sine pigmentis fucoque puerili. Color sanguine diffusus, non fuco illitus. Vitia corporis fuco occulere. Cf.Fallacia,Simulatio.
FŬGA, æ, f.Fuite.Syn.Aversio, omissio.Epith.Acerbissima, communis, desperata, flagitiosa, calamitosa, nobis gloriosa, patriæ calamitosa, incerta et periculosa, misera, mœsta, nefaria, miserabilis, miserrima, molesta, nefaria, remotissima, repentina, scelerata, tota, turpissima.Usus: Fuga litterarum, laboris, doloris. Fugam parare,se préparer à fuir. Fugam adornare, ornare, quærere, consciscere, moliri, comparare. In fugam se conferre,s’enfuir. In fugam se dare, se conjicere; fugæ se mandare, dare, committere; fugam petere, capessere. Hostem in fugam dare,mettre les ennemis en fuite. In fugam vertere, fugam facere hostium. Fugam reprimere,arrêter la déroute. Suos a fuga revocare, reducere. Ex fuga aliquo se recipere,chercher un refuge dans la fuite. Ex fuga ad conflictum redire,revenir au combat. Fugam in impressionem acerrimam mutare; e fuga pugnam redintegrare, instaurare. Hostibus fugam intercludere, intercipere, excipere ex fuga hostem,couper la retraite aux ennemis. Cf.Fugio,Fugo.
FŬGAX, ācis, omn. gen.Fuyard.Syn.Fluxus, ignavus, timidus, qui libenter fugit.Usus: Pedes fugaces. Bona brevia, fugacia, caduca,biens passagers. Cf.Timidus,Caducus.
FŬGĬO, is, fūgi, fŭgĭtum, ere, n.Fuir,s’enfuir.Syn.Vito, declino, abhorreo, aspernor. )( Sequor.Adv.Consulto multitudinem,libentissime, magnopere conspectum, superbiam; dicacitatem perverse, valde urbem, maxime, vehementer.Phras.1. Mala natura fugimus,naturellement nous évitons ce qui nous nuit. Temporum et fortunæ procellas summa cautione devitamus, declinamus. Naturalis nobis est declinatio et vitatio malorum. Natura defugimus res adversas. 2. Miles noster fœde fugit,nos soldats ont pris honteusement la fuite. Miles noster terga vertit, effuse loca tuta petiit; fugam capessivit, quæ sisti non poterat; militem fuga abstulit; qua cuique proximum fuit, in fugam effundebantur milites nostri; velut apium agmina ad primum missilium crepitum avolavere. Effuse ac sine respectu fugæ se dedere; fuga salutem petiere; in fuga sibi præsidium posuere. Metu præcipites, qua cuique via patebat, erupere; in pedes se conjecere; in fugam conversi sunt; in fugam se dederunt, conjecerunt; fugam arripuere; fuga salutem petiere; fuga sibi consuluere; fugæ se mandarunt, commiserunt. Fuga distracti, dispersi, disjecti, dissipati sunt; in fugam declinarunt, se contulerunt; fuga se eripuere; terga hostibus dedere; clam se subduxere ex acie; a signis discessere; præsidium sibi fuga cepere; in fuga sibi subsidium posuere; in fuga spem salutis collocavere; fugæ se commendavere; terga hosti præbuere; fugam effusis habenis capessivere; ne conspectum quidem hostis sustinuere. 3. Hostes quaquaversus fugerunt,les ennemis s’enfuirent de tous les côtés. Distraxit hostes fuga, dissipavit, disjecit; diversi dissipatique in omnes partes fugerunt; perterriti huc illuc feruntur; dispersi ac dissipati discesserunt; spatium ingens fuga emensi sunt; dilapsi, quocumque aut error, aut fortuitus animi impetus tulit; per vias inviaque, qua quemque aut consilium, aut terror tulit; quacumque via ad fugam patebat, dissipato cursu erupere, se effudere, fuga se abripuere; ubi fuga, aut turba fugientium acti ac ablati sunt; retrocedere in montes, petere rupes saltusque montium occultos, proxima quæque perfugia occupare consilium fuit. 4. Fugientes sistere,arrêter les fuyards. Fugam reprimere; recessum fugientibus non dare; cedentibus circumfundi; spem omnem fugæ tollere; fugam impedire, intercludere. 5. Fugientibus institit,il poursuivit les fuyards. Aversos protrivit; fugientes concidit; in tergis fugientium hæsit; imminebat fugientium tergis; fugientes persecutus est; aversis institit; terga cecidit; quantum vires ad persequendum, dexteræque ad cædendum valuere, tantum cædis fuit; fusis fugatisque nulla a victore requies fuit; fugientes periculum mutarunt, non evitarunt, victoria vestigia premente. Fuga explicari sine magna cæde non potuit. 6. Fugit clam ex urbe,il s’enfuit secrètement de la ville. Dilapsus per intermissa munimenta neglectasque custodias ex urbe est; fugam ex urbe conscivit, comparavit; foras se ejecit; fugam ex urbe molitus est; clam se ex urbe ejecit, subduxit; ex urbe clam se proripuit; fuga ex urbe elapsus est.Usus: 1. Vitium longa animi provisione fugiendum est. Inertia vituperationem fugere. 2. Lateo,échapper à. Nulla res est, quæ hujus viri scientiam fugiat. Non fugit Catonem. Nisi forte illa me fugiunt 3. Vinum fugiens,vin qui se gâte,éventé. Cf.Vito,Declino,Fuga.
FŬGĬTĪVUS, a, um,Fugitif.Syn.Servus, qui a domino fugit.Usus: Athenio princeps fugitivorum.
FŬGĬTO, as, avi, are, n.Fuir,prendre la fuite;éviter,redouter.Usus: Qui quæstionem fugitant.
FŬGO, as, avi, atum, are, a.Mettre en fuite.Syn.Fugam facio, pello, repello.Phras.Fugavit hostes,il mit en fuite les ennemis. Hostium fugam fecit; hostes in fugam vertit; hostibus fugam ac terrorem injecit; in fugam hostes conjecit, dedit, avertit; in fugam compulit; terrorem fugamque fecit hostium; in fugam hostes impulit; in fugam egit; fudit hostes, profligavit, in fugam dedit.Usus: Armis, lapidibus et ferro fugare hostem. Fusi fugatique hostes,ennemis en déroute.
FULCĬO, is, fulsi, fultum, ire, a.Soutenir,protéger,fortifier.Syn.Sustineo, sustento.Adv.Undique.Usus: Rempublicam consiliis; amicos litteris fulcire. Labentem et cadentem corruere non sinit, fulcit, sustinet re, fortuna, fide. Labefactam rempublicam, consulum ruinas humeris fulcio. Cf.Tueor,Sustineo,Faveo.
FULCRUM, i, n.Support de lit.Usus: Lecti fulcrum aureum.
FULGĔO, es, fulsi, ere, n.Éclairer,briller.Syn.Splendeo, fulguro.Adv.Late.Usus: Si fulserit, si tonuerit, si tactum fuerit de cœlo. Jupiter tonans et fulgens. Tecta auro et ebore fulgentia.
FULGOR, ōris, m.Lueur,éclat.Syn.Splendor.Epith.Eximius, micans, prosper et salutaris generi hominum, rutilus horribilisque, dexter.Usus: Auri fulgore facile oculi perstringuntur.
FULGUR, ŭris, n.Éclair.Syn.Fulgor.Usus: Fulgura interpretari.
FULGŬRĀLIS, e, gen. com.Fulgural,de la foudre.Usus: Etruscorum fulgurales libri.
FULGŬRĀTOR, ōris, m.Interprète de la foudre.Syn.Fulgurum interpres.
FULGŬRĪTUS, a, um, *Foudroyé.Syn.Fulmineautpestifero sidere icti.
FULGŬRO, as, are, n. et FULGURAT, imp.Lancer des éclairs.Syn.Corusco.Phras.Fulgurat,il éclaire. Cœlum discedit; fulgura ab omni parte emicant.Usus: Jove tonante et fulgurante.
FŪLĪGO, ĭnis, f.Suie.Syn.Fumi nigra materies.Usus: Fuligine os alicui sublinere.
FŬLIX, ĭcis, f.Foulque. Avis aquatilis.
FULMEN, ĭnis, n.Foudre.Syn.Æris ardor, fulgur.Epith.Igneum, sinistrum, terribile, crispisulcans.Phras.1. Fulmine periit,il périt foudroyé. Fulmine ictus concidit; tactus de cœlo est; afflatus fulmine est, nubium conflictu expressus ardor hominem exanimavit; cœlesti igne exanimatus est; de cœlo percussus, ex cœlo ictus est; ictu fulminis deflagravit. 2. Fulmina aliquot ceciderunt,la foudre est tombée plusieurs fois. Domos aliquot fulminibus tempestas deformavit; ædes aliquot de cœlo tactæ sunt; fulmine ictæ, discussæ sunt; cœlesti igne deflagrarunt; fulmine ictæ conflagrarunt.Usus: Ictu fulminis deflagrare. Jupiter fulmen jacit, emittit; fulmine icit, percutit. Scipiones belli fulmina. Doloris et fortunæ fulmina contemnere.
FULMĬNO, as, are, n. et FULMĬNAT, imp.Lancer la foudre.Syn.Fulmen emitto, fulmine percutio, fulmine afflo.
FULVUS, a, um,Fauve,roux,brun.Syn.Aureus.
FŪMO, as, atum, are,Fumer,jeter de la fumée.Syn.Fumum emitto, ardeo.Usus: Ita domus fumabat, ut multa ejus sermonis indicia redolerent,la maison fumait (sentait les apprêts d’un festin).
FŪMŌSUS, a, um,Enfumé.Usus: Fumosæ imagines,portraits noircis par le temps.
FŪMUS, i, m.Fumée.Usus: Fumo aliquem excruciare. In illo granearum nidore et fumo. Fumus ingens velut quadam nube cœlum absconderat,une fumée intense avait obscurci le ciel comme un nuage.
FŪNĀLE, is, n.Torche.Syn.Fax.
FUNCTĬO, ōnis, f.Travail,exercice.Syn.Actio.Epith.Jucundior.Usus: Labor est functio quædam vel animi, vel corporis. Gravioris operis et muneris functio.
FUNDA, æ, f.Fronde.Usus: Balearica funda.
FUNDĀMENTUM, i, n.Fondement,fondation.Syn.Solum, sedes, gradus, aditus. )( Perfectio.Usus: Tantum abes a perfectione magnorum operum, ut ne fundamenta quidem jeceris. Sunt hæc fundamenta firmissima pacis et libertatis, quibus nititur respublica. Fundamenta et robur quæstionis, defensionis. Aream occupare fundamentis.
FUNDĬTOR, ōris, m.Frondeur.Usus: Expedita funditorum et sagittariorum manus.
FUNDĬTUS,De fond en comble.Syn.Prorsus.Usus: Funditus evertere, perdere, tollere fidem, amicitiam, religionem. Cf.Penitus.
1. FUNDO, as, avi, atum, are, a.Asseoir solidement,fonder,bâtir.Syn.Stabilio, constituo; fundamentum jacio, pono, ago.Adv.Accurate, vere, præclare.Usus: Magis laboribus fundatum imperium, multa virtute stabilita libertas. Illud maxime vestrum fundavit imperium. Status reipublicæ fixus et fundatus. Fundatæ opes, atque optime constitutæ. Fundare ordinem, (Fundatorem esse,Vulg.),fonder un ordre religieux. Latine: Condere familiam sacram; auctorem, parentem, conditorem esse sacri alicujus instituti. Cf.Servo,Conservo.
2. FUNDO, is, fūdi, fūsum, ere, a.Répandre,verser;jeter,lancer.Syn.Emitto, edo.Adv.Æqualiter, late, incondite, latius, latissime, numerose, volubiliter orationem.Usus: 1. Quæ te belluam, non hominem ex utero fudit? 2. Profero, cano, enuntio,proférer,émettre. Fundere verba, versus, vocem. 3. Gigno,produire,mettre au jour. Terra flores, fruges, baccas fundit. 4. Dissipo, dispergo,mettre en fuite. Magnas hostium copias, exercitum fundere. 5. Diffundo,se répandre. Funditur malum latissime. Vitis funditur in omnes partes.
FUNDUS, i,Fonds de terre,domaine,propriété.Syn.Possessio, prædium.Epith.Antiquus, communis, extremus, fructuosissimus, incertus, maritimus, melior, ornatissimus, paternus avitusque, privatus, proximus, publicus, pulcherrimus, suburbanus, venalis. Fundi alieni, nobilissimi, privati, optimi, fructuosissimi.Usus: Fundos suos, aut res rusticas obire vel fructus causa, vel delectationis. His fere rebus fundi fructus, et cultura continetur. Cf.Bona.
FŬNĔBRIS, e, gen. com.Funèbre.Syn.Lugubris.Usus: Laudatio ad funebrem concionem,oraison funèbre. Epulum, vestimentum funebre. Cf.Funus.
FŪNĔRO, as, avi, atum, are, a. *Enterrer avec pompe.Syn.Sepelio.Usus: Ictu arboris funeratus,enterré,tué. Cf.Sepelio.
FŪNESTO, as, avi, atum, are, a.Souiller par un meurtre.Syn.Quasi funere inquino, fœdo.Usus: Humanis hostiis Deorum aras funestare,profaner les autels des dieux. Curiam inflammari, incendi, funestari.
FŪNESTUS, a, um,Funeste,mortel.Syn.Inquinatus, perniciosus.Usus: Pestifer et funestus magistratus. Funesta reipublicæ pestis. Dies non funesta.
FUNGOR, eris, functus sum, fungi, d.S’acquitter de.Syn.Præsto, exerceo, facio, efficio, colo.Usus: Fungar officio, quo tu functus es in meo luctu. Munere, omni fortuna prospere fungi. Cf.Facio.
FUNGUS, i, m.Champignon.
FŪNĬCŬLUS, i, m.Petite corde.Usus: Funiculus e puppi religatus.
FŪNIS, is, f.Corde,cordage.Usus: Convellere, religare, incidere funes.
FŪNUS, ĕris, n.Funérailles,obsèques,enterrement.Syn.Exsequiæ, supremæ diei celebritas, exsequiæ funeris.Epith.Acerbissimum, amplum, aptum, familiare, funestum, justum et indictum, miserum atque acerbum, paternum, perluctuosum. Funera acerba, magna, sumptuosa et lamentabilia.Phras.1. Funus ei satis amplum faciendum curavi,j’ai pris soin de lui faire d’honnêtes funérailles. Funere ut honestissimo efferretur, curavi; justa illi facta, persoluta sunt pompa maxima; parentatum est illi honestissime; supremo die quam amplissime ut efferretur, operam dedi. 2. Funus comitati sunt plurimi,bien des personnes assistaient à l’enterrement. Exsequias funeris prosecuti sunt plurimi; exsequias ejus plurimi cohonestarunt; funus ejus ducebant, deducebant plurimi; funeri ejus operam dedere plurimi; supremum mortuo honorem persolvere; ad ejus funus curandum, efferendum, ad ejus exsequias celebrandas; ad justa ei solvenda, facienda, peragenda convenere plurimi; in funus ejus venere plurimi, accessere; exsequias funeris, pompam duxere, ad tumulum prosecuti sunt plurimi. Cf.Effero,Exsequiæ,Sepelio.Usus: Funus curare, ducere, efferre; funus facere; funeri operam dare; in funus venire, accedere. Funere efferri. Funeris pompa privare, orbare, spoliare,priver de sépulture.
FŪR, fūris, m.Voleur.Syn.Homo furax.Epith.Nocturnus.Phras.Fur est,c’est un voleur. Rapinis, furtis vivit; furari, rapere, compilare aliena solet; trium litterarum homo est, quem si semel ad capsas admiseris, multis custodibus opus sit; cui non plus auri, quam monedulæ committas; qui omnium domos furacissime scrutetur. Nullum hujusmodi tota provincia est everriculum.Usus: Fures earum rerum, quas ceperint, signa commutant.
FŪRĀCISSĬMĒ, sup. ab anom. Furaciter.Comme les voleurs.Usus: Domos scrutatur furacissime.
FŪRAX, ācis, omn. gen.Enclin au vol.Syn.Qui facile furatur; qui furtis faciendis animum applicat. Cf.Fur.
FURCA, æ, f.Fourche.Usus: Hunc sub furca vinctum inter verbera et cruciatus videre potestis? Furcam ferens,condamné à la peine de la fourche.
FURCĬFER, ĕri, m.Pendard,coquin.Syn.Scelestus.Usus: Id tu furcifer tibi sumes?
FŬRENS, entis, omn. gen.Égaré,hors de soi,furieux.Syn.Furibundus, maximo furore inflammatus, concitus, insanus, vesanus, effrenatus, præceps, mente motus, violentus, qui mentis compos non est; cui mens e sede sua et statione demota est; præcipite amentia homo, qui de potestate, de mente, de consilio exiit.Usus: Furentis et violenti impetus. Furens audacia, scelus anhelans. Furentem et exultantem comprimere. Cf.Insanus, Mente motus.
FŬRENTER,En furieux.Syn.Furiose.Usus: Furenter irasci.
FŬRĬA, æ,Furie;en gén. fléau,peste.Epith.Teterrima, assiduæ domesticæque.Usus: Illa furia et pestis patriæ,ce fléau de la patrie. Furiæ speculatrices, et vindices facinorum. Furiæ agitant et insectantur impios, non ardentibus tædis, sed angore conscientiæ, et fraudis cruciatu. Cf.Conscientia mala.
FŬRĬĀLIS, e, gen. com.Furieux,forcené,atroce.Syn.Furens.Usus: Furialis illa vox,cette voix de furie.
FŬRĬBUNDUS, a, um,Furieux,furibond.Syn.Mens alicujus furibunda. Crudeles et furibundos impetus latronis retardavit. Cf.Furiosus.
FŬRĬŌSĒ,Comme un furieux.Syn.Furenter.
FŬRĬŌSUS, a, um,Furieux,en furie.Syn.Furens, furibundus, vesanus, mente incitatus.Phras.Homo furiosus,homme violent, furieux. Furore captus, repentino ictus furore; amens agitantibus furiis; cui furoris nescio quid objectum; qui furiis agitatur, perterretur, vexatur, torquetur, rapitur, præceps fertur, incitatur.Usus: Furiosa vis cupiditatis quo te rapuit? Mulier non jam morbo, sed scelere furiosa. Fervidum, petulans, furiosum dictum. Cf.Insanus,Furens,Furo.
FŬRO, is, ere, n.Être hors de soi, fou, en délire;être en colère, en fureur.Syn.Insanio, bacchor, furore inflammor; abstrahor a sensu mentis; a me ipso discedo.Adv.Acerrime.Phras.1. Quid ita furis?Pourquoi ces fureurs?Quæ te tanta pravitas mentis tenet, quis furor? Homo amentissime, et in omnibus consiliis præceps, et devie, quæ tibi res, quæ causa istam rabiem, nec enim audaciam appellare velim, accendit? Quis te furor, quæ mentis ad omnia cæcitas exagitat? Quo inflammato isto furore præceps raperis! Quo effrenatus ac prope amens furore ruis? Cujus feræ rabies occupavit animum tuum? Nullumne furori et effrenatæ violentiæ modum impones? 2. En! ut furit,voyez, comme il est en colère. En! ut, velut lymphatus, aut Bacchi sacris commotus, ardentibus oculis rabiem ostendat! ut incitata et vecorde mente, ut inusitata rabie in omnes invadat promiscue! ut agitantibus furiis velut lymphatus etattonitus, ira in rabiem versa, rabie accensus, fanatico furore percitus, in rabiem efferatus omnia conturbat! En! ut acriter exardescit! ut furore ardet et scelere! ut eum agitant furiæ, neque consistere usquam patiuntur! En! ut nefario furore instinctus, rapide omnia appetat, nec ruere demens, nec furere desinat! En! ut in rabiem furoremque conversus, nec jam mentis potens discurrat improbus! Cf.Furiosus,Furor.Usus: Qui valetudinis vitio furunt, melancholici dicuntur. Luctu furere et dolore injuriæ.
1. FŬROR, ōris, m.Fureur,colère,rage;folie.Syn.Insania, rabies.)(Sanitas.Epith.Comes sceleris et audaciæ, consceleratus, consularis, credibilis, divinus, effrenatus, exultans, incredibilis, inflammatus, infractus, libidinosus, magnus, maximus, mirus, nefarius, notissimus, perniciosus, præceps, similis, summus, tantus, totus, tribunitius, vetus, vinolentus.Phras.Quia litem perdidit, furere cœpit,pour avoir perdu son procès, il est devenu fou. Quia causa cecidit, ad insaniam, dementiam, amentiam, furorem redactus est; mente captus est; mentem amisit; mens eum defecit, destituit; incidit in insaniæ morbum, in furorem prolapsus est; a mente, a seipso discessit; de potestate mentis exiit. Cf.Furens.Usus: Furorem esse aiunt mentis ad omnia cæcitatem. Furore occæcari. Furor hominem invadit. Furorem improborum comprimere, sedare, mitigare,apaiser la colère des méchants. Furor consedit, remisit, detonuit, consenuit,sa fureur est calmée.
2. FŪROR, aris, furatus sum, ari, d.Voler,dérober.Syn.Furtum facio, compilo, expilo, surripio, averto, interverto, bonis alienis manus affero, aliena in rem meam converto, clam eripio.Phras.1. Nisi attenderis, furabitur,si vous n’y faites attention, il vous volera. Nisi attentus ad rem eris, furtum faciet; pecuniam avertet; domum compilabit; prædam faciet; quidlibet, nunc hoc, nunc illud subducet; furti se adstringet; furti se alligabit; viscatis manibus quidquid obvium fuerit, leget; manus ærario afferet; a rebus tuis manum haud abstinebit; qui manus steriles ad te attulerit, gravidas foras reportabit; pecuniam fraude subtrahet. 2. Ex illo libro multa furatus est,il a emprunté à ce livre bien des choses. Ab eo auctore multa furatus est, ex illo libro multa sumpsit; quos non ille rivos ex aliorum fluminibus, ex illo fonte in suum agellum deduxit, duxit, derivavit? Hos ille ingenii partus in suam rem convertit.Usus: Furatur aliquid, aut clam eripit, emisse se dicit. Si ego tuum ante legissem, furatum me abs te esse diceres.
FURTIM,En cachette,furtivement.Syn.Clam. )( Palam, libere.Usus: Furtim facere aliquid.
FURTĪVĒ,A la dérobée,secrètement.Syn.Furtim.
FURTĪVUS, a, um,Caché,secret,clandestin.Syn.Occultus.Usus: Furtivum iter facere.
FURTUM, i, n.Vol,larcin.Syn.Compilatio, rei alienæ fraudulenta tractatio.Epith.Apertum, improbissimum, impudens, impudentissimum, manifestum, maximum. Furta minora, magis occulta, illustriora, mira, multo plura et majora, notissima sordidissima, tanta, tam aperta.Usus: Furtum facere. Furti se alligare; furti damnari. Cf.Furor.
FŪRUNCŬLUS, i, m. Dimin. ab FUR,Petit larron.Usus: Olim furunculus, nunc vero etiam rapax.
FUSCĬNA, æ, f.Fourche (de fer),trident.Syn.Tridens.
FUSCUS, a, um,Brun.Usus: Purpura plebeia, et pene fusca,la pourpre plébienne et presque brune (commune).
FŪSĒ,Avec étendue.Syn.Diffuse, disperse. )( Articulate, distincte.Usus: Fuse lateque disputare et dicere.
FŪSĬO, ōnis, f.Fusion,fonte;diffusion.Epith.Universa.Usus: Fusiones autem deorum.
FUSTIS, is, m.Bâton.Phras.Fustibus vapulavit,il a été fustigé. Fuste male mulctatus, male acceptus, percussus est; impactus non levi manu ac repetitis ictibus illi fustis est; fustis vim pondusque sustinere, ferre, pati cogebatur; fustuario male acceptus, mulctatus est; fustibus male contusus est ac dedolatus; onustus fustibus pene exanimis concidit.Usus: Fustem alicui impingere; fustibus implere caput; fuste aliquem coercere.
FUSTŬĀRĬUM, ii, n.Bastonnade.Syn.Fustium castigatio, verberatio.Usus: Fustuarium meritus.
FŪSUS, a, um,Large,abondant.Syn.Dispersus.Usus: Genus sermonis fusum ac profluens,discours abondant et plein d’harmonie. Aer fusus,air dilaté.
FŪTĬLIS, e, gen. com.Futile,de peu d’importance.Syn.Vanus, levis. )( Gravis.Usus: Quis non odit vanos, futiles, sordidos, leves? Futilis lætitia. Cf.Vanus,Levis,Ineptus.
FŪTĬLĬTAS, ātis, f.Futilité.Syn.Vanitas.Usus: Hæc sunt plena futilitatis et summæ levitatis. Cf.Vanus,Levis,Ineptia.
FŬTŪRUS, a, um,Qui doit arriver.Syn.Consequens, posterior, reliquus, impendens, eventurus, venturus.Phras.Quid futurum sit, nemo scit,personne ne connaît l’avenir. Futura quis divinet? Reliqui temporis eventus in incerto est; consequentis, posterioris temporis ratio incerta est; quid dies ferat, plane latet; quid vesper ferat, incertum est.Usus: Prospicere, providere, quod futurum sit.
GĂLĔA, æ, f.Casque.Syn.Capitis armatura.Epith.Ænea.Usus: Loricæ galeæque æneæ. Alii galeas bucculasque tergere.
GĂLĔĀTUS, a, um,Coiffé d’un casque.Usus: Minerva galeata. Prologus galeatus,prologue justificatif.
GALLĪNA, æ, f.Poule.Usus: Anatum ova gallinis supponimus.
GALLĪNĀCĔUS, a, um,De poule.Usus: Galli gallinacei,coqs.
GALLĪNĀRĬUS, ii, m.Poulailler,qui élève la volaille.Syn.Qui gallinas curat.
GALLUS, i, m.Coq.Epith.Gallinaceus.Usus: 1. Galli victi silere solent, canere victores. Tegallorum, illum buccinarum cantus exsuscitat. 2. Oriundus e Gallia,Gaulois. Galli robore, Pœni calliditate, Græci artibus valent.
GĀNĔÆ, ārum, f. pl.Taverne,lieu de débauche.Syn.Loca libidini et helluationibus apta, lustra.Usus: Ganearum fumus et nidor.
GĀNĔO, ōnis, m.Coureur de cabarets,mauvais sujet.Syn.Helluo.Epith.Facinorosissimus, egentissimus, cincinnatus.Usus: Quis ganeo, quis nepos. Cf.Nepos.
GANNĬO, is, ire, n.Grogner.Usus: Quid ille gannit, quid vult?Que marmotte-t-il, que veut-il?
GARRĬO, is, īvi et ii, ītum, ire, n.Bavarder.Syn.Loquor sine delectu, garrulus, loquax sum.Phras.1. Libenter garrit,il aime à babiller. Homo loquax est et odiosus: garrit, quidquid in buccam venit; totis diebus tinnit; linguæ immodicæ est et garrulus; futili et importuna loquacitate omnibus obstrepit; linguam gerit impense liberam et expeditam. 2. Inepte garrit,il parle à tort et à travers. Quidquid in buccam venit, deblaterat, effudit; garrit, quo neque pes, neque caput compareat; rimarum plenus est, hac, illac perfluit. Cf.Loquor.Usus: Garrimus, quidquid in buccam venerit.
GARRŬLUS, a, um,Babillard.Syn.Loquax.Usus: Garrulus ventosæ et immodicæ loquacitatis. Cf.Garrio.
GAUDĔO, es, gāvīsus sum, ere, n.Se réjouir.Syn.Lætor, exulto, triumpho; lætitia, gaudio exulto; gaudio triumpho; lætitia afficior.Phras.1. De prospero rerum tuarum successu immortaliter gaudeo,je me réjouis infiniment de l’heuereux succès de vos affaires. Lætitia exsulto; gaudio efferor et exsilio. Res tuæ secundæ mihi summæ jucunditati sunt; capio ex illis voluptatem non mediocrem; res tuas eo esse loco cum intueor, summa lætitia profundor; omnibus lætitiis incedo; nimio gaudio pene desipio. Vix capio eam voluptatem, quæ ex rerum tuarum prospero successu enata mihi est. Ex florentissimo rerum tuarum statu lætitiam capio, voluptatem haurio incredibilem. Res tuas tam florentes cum aspicio, cumulor gaudio ingenti; lætitia efferor et triompho. 2. Mire gavisus sum,je me suis grandement réjoui. Tanta lætitia auctus sum, pene ut non constarem mihi; incredibili gaudio sum elatus; manus sustuli ego et amici, tuumque gaudium gaudebamus. Etsi turpis est effusio animi, et lætitia exsultans, gestiens, immoderata, comprimere tamen vim gaudii non potui; vix præ gaudio mei compos fui; superfundenti se lætitiæ non temperavi; lacrimæ mihi gaudio manarunt; tanta mihi lætitia oborta est, ut in vultum erumperet, ut voce manibusque lætitiam animi significarem. Cf.Lætus,Lætor,Jucundus,Gaudium.
GAUDĬUM, ii, n.Joie.Syn.Lætitia, voluptas.Epith.Commune, exile, falsum, incredibile, insatiabile, maximum, nimium, summum. Gaudia perpetua, plena, vera.Phras.Novus is honor magnum mihi gaudium attulit,cette nouvelle dignité m’a comblé de joie. Ingenti me gaudio complevit, implevit; lætitia me extulit; animum gaudio explevit; in lætitiam insolitam me conjecit; delibutum gaudio me reddidit; lætitiam incredibilem mihi objecit; voluptate liquidissima me perfudit; lætitiam mihi præbuit; liberalissima me voluptate cumulavit; suavissimæ mihi voluptati fuit. Cf.Delecto.Usus: Gaudio affici, compleri, perfundi, cumulari. Gaudio efferri, exsilire, exsultare, triumphare. Gaudium erupit. Infausto nuntio publica gaudia contaminare. Cf.Lætitia.
GĀZA, æ, f.Trésor royal;en gén. richesses. Vox persica.Syn.Ærarium, pecunia, thesaurus, regiæ opes, bona fortunæque.Epith.Maxima, regia, Gazæ pacatissimæ atque opulentissimæ.Usus: Ab auro gazaque regia manus abstinuit. Omnium locupletum fortunæ, omnium provinciarum fructus, omnium regum bona, vectigalia, divitiæ, Persicam gazam non adæquant. Cf.Divitiæ,Copia.
GĔLĬDĒ,Transl.Froidement;mollement.Usus: Res omnes gelide timideque ministrare.
GĔLĬDUS, a, um,Glacé.Syn.Frigidus.Usus: Gelidæ fontium perennitates,sources toujours fraîches et courantes.
GĔLŪ, indecl. n., adhibetur fere tantum abl. sing.Glace.Syn.Glacies.Usus: Hiems rura gelu claudit. Perpetuo gelu locus riget. Cf.Frigus,Hiems.
GĔMĬNĀTĬO, ōnis, f.Redoublement. Figura,seuexornatio verborum.
GĔMĬNO, as, avi, atum, are, a.Redoubler.Syn.Duplico.
GĔMĬNUS, a, um,Double;semblable.Syn.Similis.Usus: 1. Par est avaritia, similis improbitas, eadem impudentia, gemina audacia,leur audace va de pair. 2. Duplex,double. Vos geminæ voragines reipublicæ. Gemini fratres,jumeaux.
GĔMĬTŬS, ūs, m.Gémissement.Syn.Suspirium, vox dolore expressa.Epith.Lamentabilis, imbecillus, adjectus, flebilis, liber, magnus, maximus, tantus. Gemitus acerbi, miseri.Usus: Tota urbe gemitus factus et fletus; lamentatio, ejulatio toto foro.
GEMMA, æ, f.Pierre précieuse.Syn.Lapillus pretiosus.Epith.Prægrandis; gemmæ clarissimæ, durissimæ, fulgentes, magnæ; multæ, plurimæ.Phras.Vestis ornata gemmis,vêtement enrichi de pierres précieuses. Vestis distincta gemmis; fulgentibus gemmis illuminata; quam internitentes gemmæ distinguunt; vestis inclusis auro gemmis ornata.Usus: 1. Poculum ex auro gemmis distinctum clarissimis. 2. Oculus in stirpibus,bourgeon,œil (de la vigne). Gemma in vitibus, ineunte vere.
GEMMO, as, avi, atum, are, n.Bourgeonner.Usus: Gemmare vites rustici dicunt, sitire agros, lætas esse segetes, luxuriem esse in herbis.
GĔMO, is, ŭi, ĭtum, ere, n.Gémir.Syn.Gemitum facio, ingemo, ingemisco. )( Lætor.Phras.Turpe est viro forti gemere,un homme courageux ne doit jamais se plaindre. Malis suis ingemere; ejulatus, complorationes, voces indecoras edere; miserum se et infelicem lamentari, appellare. Turpe est miseros, crebros edere gemitus; lamentis et suspiriis se conficere. Cf.Lugeo,Luctus.Usus: Gemere tuam fortunam non desinam et lugere.
GĔNÆ, ārum, f. pl.Joues.Syn.Malæ.Epith.Exlangues, subjectæ, leviterque eminentes, pilosæ.Usus: Pilosæ genæ. Muliebres lacerationes genarum.
GĔNĔĀLŎGUS, i, m.Généalogiste,auteur de généalogie.Syn.Qui de originibus scribunt. Huc pertinent: 1. Arbor genealogica,arbre généalogique. Gentis in stirpes et capita descriptio, tributio. Cognationum singularum ab uno stipite ducta designatio. Cognationis universæ in singula familiæ capita facta partitio. 2. Genealogiam facere,faire une généalogie. Generis seriem describere, explicare; generis seriem a capite arcessere ac persequi. Generis stirpes et capita a primo stipite deducere, recensere, percensere. Ab ultimis majoribus generis gradus singulos ducere, deducere, evolvere, explicare.
GĔNER, ĕri, m.Gendre.Syn.Maritus filiæ.
GĔNĔRĀLIS, e, gen. com.Général,universel.Syn.Communis, universus, confusus, late manans, ad multa pertinens, late patens.Phras.1. (Generalissimus,Vulg.),généralissime,commandant en chef de toute l’armée. Exercitus imperator summus. Cui summa belli administrandi permissa est; penes quem in gerendo bello summa imperii est; bello gerendo cum summa potestate præfectus. Princeps ducum militarium; dux delectus ad bellum gerendum; cui summa imperii bellici delata, mandata est; ad quem summa imperii bellici rediit, translata est. 2. (Generalis Marescallus.Vulg.),maréchal de camp. Supremus castrorum præfectus. 3. Generalis armorum præfectus,grand maître de l’artillerie. Rei tormentariæ cum imperio præfectus. 4. (Generalis vigiliarum magister,Vulg.),grand prévôt de l’armée. Supremus vigiliarum præfectus; vigiliis cum summa potestate præfectus; aciei structor. 5. (Generalis Auditor,Vulg.),avocat général. Prætor, judex causarum militarium supremus. 6. (Generalatus,Vulg.),généralat. Imperium armorum. Imperii summa bellique administrandi;aut: Præfectura suprema legionis. 7. (Generalitas,Vulg.),généraux. Delecti ordinum militarium præfecti. Ordinum militarium duces, principes. 8. (Generalis ordinis,Vulg.),général,supérieur d’un ordre religieux. Summus religiosæ familiæ præfectus, moderator. Religiosæ familiæ summo cum imperio præfectus. Penes quem religiosi imperii summa est.Usus: Generale quoddam decorum est, quod in omni honestate versatur.
GĔNĔRĀLĬTER,Généralement.Syn.Communiter, una comprehensione.Usus: Generaliter aliquid definire. (Vulg.Universaliter).
GĔNĔRĀTIM,En général,en masse.Syn.Generaliter, universe.Usus: Non nominatim, sed generatim instituta proscriptio. Quid singillatim potius, quam generatim loquar? sed generatim quæritur, an?
GĔNĔRĀTOR, ōris, m.Celui qui engendre,père.Syn.Genitor.
GĔNĔRO, as, avi, atum, are, a.Engendrer,produire,faire,créer.Usus: Gigno, creo, procreo.Usus: Hominem generavit et ornavit DEUS. An mundus nullo sit generatus ortu. Unde sit generatus, ortus, concretus. Liberos generare, procreare, gignere.
GĔNĔRŌSUS, a, um,De bonne famille;magnanime,généreux.Syn.Qui altiore animo est; magnanimus, præstans, magnificus, clarus.Phras.Qui generosa stirpe natus est, is magis bonis artibus ac virtuti studere debet,tout enfant de noble famille doit surtout se livrer à l’étude des belles-lettres et à l’acquisition de la vertu. Quicumque loco honesto natus, ei major, quam cæteris colendipræclara studia necessitas imponitur. Quicumque claro, non obscuro, summo loco natus est; quicumque claris parentibus natus est; qui ex nobili familia, clara stirpe ortus est; qui præcipuæ inter cives conditionis est; qui egregia, nobili, illustri domo natus est, majori, quam quivis alius, urgetur virtutis exercendæ necessitate. Ad honestissimos quosque, ad honoratos, primarios in primis pertinent bonorum artium ac virtutis studia. Quem familiæ nobilitas, natalium splendor commendat, eum ad liberalium doctrinarum studia, ad studium summæ laudis, ad omnem laudem et decus eo studiosius incumbere; ad excellentem omnium rerum cupiditatem eo vehementius incitari oportet. Habet hoc nobilitas, familiæ splendor, ut vitæ laudabiliter et cum virtute traducendæ, non modo occasionem, verum etiam causam, neque causam tantum, sed etiam necessitatem afferat. Cf.Nobilis.Usus: Civili et generosa stirpe profectus. Forma magnifica et generosa. Generosus equus umbra quoque virgæ regitur, ignavus ne calcari quidem concitatur. Cf.Animus magnus,Expositus,Fortis.
GĔNĪĀLIS, e, gen. com.De fête,de réjouissance.Syn.Voluptuarius, nuptialis.Usus: Lectus genialis.
GĔNĬCŬLĀTUS, a, um,Noueux.Syn.Geniculis distinctus.Usus: Culmus geniculatus.
GĔNĬTĀLIS, e, gen. com.De naissance. Genitalis dies, lux,jour de naissance. Genitalis terra, sedes, genitale solum,sol natal,patrie.Syn.Gentilitius.
GĔNĬTOR, ōris, m.Père.Syn.Generator.Epith.Optimus et præstantissimus.Usus: Imitari genitorem et effectorem suum.
GĔNĬTRIX, īcis, f.Mère.Syn.Mater, procreatrix.
GĔNĬUS, iī, m.Génie;appétit,gourmandise,plaisir de la table.Usus: Curare genium, indulgere genio,faire bonne chère,se livrer au plaisir. Defraudare genium,faire maigre chère,vivre chichement.
GENS, entis, f.Race,nation.Syn.Natio.Epith.Acuta et controversa, barbara aut immanis, fallacissima, vera, fortis, humana, docta, mansueta, fera, sæva. Gentes antiquæ, multitudine innumerabiles, locis infinitæ, omni copiarum genere abundantes, bellicosæ, efferatæ, extremæ atque ultimæ, armatæ, finitimæ immanissimæque inimicæ, infidæ, incognitæ, integræ, integerrimæ, pacatissimæ, majores, maximæ, minores, multæ, plurimæ, tantæ ultimæ, universæ.Usus: 1. Gentes, immanitate barbaræ, multitudine innumerabiles, locis infinitæ. Cæteræ nationes et gentes. Propior est ejusdem gentis, nationis, linguæ. Ubi gentium sumus? 2. Genus, familia,famille. Gens Valeria, Cornelia, majorumvelminorum gentium patritii. Dii minorum gentium.
GENTĪLIS, e, gen. com.Qui appartient à la race ou à la famille.Usus: Gentiles sunt, qui inter se eodem sunt nomine ab ingenuis oriundi. Homines deorum quasi gentiles sunt. Degere in gentilium et agnatorum potestate.
GENTĪLĬTAS, ātis, f.Parenté en ligne collatérale,famille.Syn.Gentilium jus, conditio, ratio, habitudo, nexus.Usus: De toto gentilitatis jure disputandum fuit.
GENTĪLĬTĬUS, a, um,Propre à une famille.Syn.Genti et generi communis.Usus: Gentilitia sacra,sacrifices héréditaires dans une famille.
GĔNU, n. indecl.; pl. gĕnŭavelgēnuă, genuum,Genou.Syn.Nodus, in quo femora desinunt, cujus pars posterior poples.Epith.Dexterum, flexum, sinistrum.Phras.1. Ad genua advolvi,se jeter ou se prosterner aux genoux de qqn. Se ad pedes alicujus projicere; ad pedes accidere; genibus alicujus advolvi; ad genua alicujus jacere, volutari; ad pedes alterius se provolvere, prosternere, abjicere; ad alicujus pedes procumbere; ad genua se submittere. 2. Genua flectere,fléchir le genou,s’agenouiller. In genua subsidere, procumbere; genua ponere, submittere; in genua provolvi. Cf.Flecto.Usus: A genibus supplicem repellere. Genu flexo, positis in terra genibus,à genoux. Genu innixus.
GĔNUĪNUS, a, um,Naturel;de la joue,de joue.Syn.Proprius.Usus: Dentes genuini dicti,dents molaires.
GĔNUS, ĕris, n.Race,famille.Syn.Familia, stirps.Phras.1. Utrique illustre genus est,tous deux sont d’une naissance illustre. Ambo summo loco nati, prosapia sunt illustri; genere inter suos clarissimo orti; ad illustrissimos majores genus suum et originem referunt; familiam suam a prima stirpe ad hanc ætatem ordine enumerare possunt; ambo sunt vetustæ prosapiæ et multarum imaginum; summo, honoratissimoque genere nati; claritudine generis præcellunt; claritate natalium sunt insigni. Cf.Nobilis,Generosus. 2. Genere humili et obscuro natus est,il est né de parents obscurs. Ipse sui generis est initium; videtur ex se natus; est unus de multis terræ filius. Cf.Ignobilis.Usus: 1. Genus est notio ad plures differentias pertinens. Genus humanum. 2. Ratio, modus, discrimen, res, ordo,espèce,nature,sorte,manière. Tuum consilium de toto genere belli. Prudentia tua in omni genere singularis. Varia furandi genera. In omni genere et varietate artium excellere. 3. Familia, stirps,souche,extraction. Genus ab aliquo ducere, ementiri. Nobili genere ortus, natus.
GĔŌGRĂPHĬA, æ, f.Géographie.
GĔŌMĔTRAvelGĔŌMĔTRES, æ, m.Géomètre.Usus: Geometræ, Musici, Grammatici.
GĔŌMĔTRĬA, æ, f.Géométrie.Usus: In Geometria lineamenta, formæ, intervalla, magnitudines. Geometriam discere, tractare, in summo honore habere.
GĔŌMĔTRĬCUS, a, um,Géométrique.Usus: Geometricum quid explicare.
GERMĀNĒ,Fraternellement.Syn.Fraterne.
GERMĀNĬTAS, ātis,Fraternité.Syn.Communio sanguinis. (Vulg.Fraternitas).Usus: Moveat te horum pietas, moveat germanitas.
GERMĀNUS, a, um,De frère,fraternel.Syn.Ex eadem stirpe et genere orti, præsertim fratres et sorores.Usus: 1. Hic cum mutilum nescio quid locutus est, germanum se Thucydidem arbitrabatur. Frater germanus, soror germana. 2. Verus, sincerus,vrai,véritable. Num hoc germanum esset? Veteres illi et germani Latini. Veræ et germanæ justitiæ effigies. 3. Similis,semblable. Homo Stoicis germanissimus,un Stoïcien tout pur.
GERMEN, ĭnis, n.Rejeton.Usus: Alieno ex sanguine germen.
GĔRO, is, gessi, gestum, ere, a.Faire,exécuter.Syn.Facio, administro, servo.Adv.Abstinenter se, acerbe bellum, apte, auspicato, bene negotium, constanter se, excellentius, felicius, felicissime, fortiter, fortuito, graviter consulatum, honeste, juste bellum, libenter negotium, libere se, magnificentissime consulatum, male negotium, malitiosius rem mandatam, modeste, se negligentius, omnino nihil jure. Optime rempublicam, otiose negotium suum, palam rem, perdite se, pie bellum, præclare negotium, privatim, publice, sanctissime se, severe consulatum, submissius se, teterrime se in provincia, truculentius se, turpissime se, tuto magistratum, valde bene, valde honeste. Geri bene, obscure quid, pulcherrime.Phras.1. Bene se gerit,il se conduit bien. Eximia ejus in rebus gerendis opera exsistit. Ejus labor in reipublicæ negotiis caste integreque versatur. Egregia ejus in tota vitæ ratione virtus enitet; excellenter, sanctissime et prudenter se gerit. In rebus tractandis præcipua est ejus gloria, virtus eximia; operam dat, ne quis civium virtute præstet. Exemplo et spectaculo est omnibus. In eo munere ita se tractat, ut venire in contentionem cum laudatissimis possit. 2. Male se gerit,il se conduit mal. Turpissime, flagitiosissime se gerit; res libidine gerit, non ratione; admodum degeneravit; veteres suas laudes imminuit; nihil fortiter, nihil moderate gerit; ejus opera non sat caste in eo munere versatur; multa superbe, multa libidinose facit. 3. Munus suum bene gerit,il s’acquitte bien de son emploi. Munus suum, provinciam cum laude sustinet; partes officii omnes egregie tuetur, colit; muneri suo satisfacit; nihil in eo officii ad exsequendum munus suum desideres, exspectes; nihil in muneris functione curæ aut diligentiæ prætermittit; muneris sui partes non languide aut indiligenter præstat. Pro rege se gerit,il se conduit en roi. Partes sibi regis sumit; personam regis in republica tuetur.Usus: 1. Susceptum negotium pro tua fide et diligentia ex voluntate Cæsaris gerito. Bene sapienterque rempublicam gerere. Inimicitias, bellum, personam rem alicujus gerere. Ingenium muliebre, animum laude dignum gerere. 2. Vivo, me exhibeo,cum vocibus: me, te,se conduire,se comporter. Turpissime, male, prudenter se gerere. Gerere se pro cive, secomporter comme un citoyen. 3. Morem gerere, obtemperare,être complaisant pour qqn, condescendre à ses désirs.
GESTĬO, is, īvi et ii, ire, n.Tressaillir de joie.Syn.Gestu corporis desiderium rei ostendo, prægestio; studio, lætitia efferor; tanta lætitia affectus sum, ut mihi vix constem. )( Mœreo, afflictus sum.Adv.Temere.Phras.Nimia voluptate gestio,je suis au comble du bonheur. Exsulto gaudio; onustum lætitia pectus apporto; vix apud me sum, ita gaudio animus colliquescit; gaudio pene desipio. Cf.Gaudeo.Usus: Gestio scire omnia. Lætitia gestire.
GESTĬO, ōnis, f.Gestion,action de gérer.Syn.Actio, tractatio.Usus: Gestio negotii.
GESTO, as, avi, atum, are, a.Porter.Syn.Fero, porto, sustineo.Usus: Male sustinenti arma scutum quoque, quod gestabat, excidit.
GESTŬS, ūs, m.Geste.Syn.Actio, motus corporis.Epith.Imminens, scenicus, venustus.Usus: Gestum agere; gestu decenti moveri; gestum elegantem habere. In gestu nimium esse. Nimio gestu uti. Histrionum aliqui gestus ineptiis non vacant.
GĪGANTES, antum, m.Les géants.Usus: Gigantum more pugnare cum diis. Cf.Magnus.
GIGNO, is, gĕnŭi, gĕnĭtum, ere, a.Engendrer.Syn.Genero, creo, procreo, suscipio.Transl.Pario.Adv.Aliunde.Usus: Ad majora quædam nos natura genuit. Inde pax extraneis gignetur. Liberos genuit, sustulit.
GLĀCĬES, ēi, f.Glace.Epith.Liquefacta, dilapsa.Phras.1. Glacies fit,il gèle. Aquæ gelu durantur, constringuntur; aquilonibus durescit humor. Aquæ gelu clauduntur, adstringuntur. Aqua nivibus et pruina concrescit.2. Per glaciem ingredi,marcher sur la glace. Per nudam glaciem fluentemque labem liquescentis nivis ingredi. 3. Lubrico vestigio per glaciem decurrere, sese agere, se invehere,glisser. Per glaciem labi; fluente vestigio ferri, deferri; glaciem fluente vestigio decurrere, emetiri. 4. In glacie prolabi,tomber sur la glace. Labi, prolabi in lubrico; fallente vestigio cadere; fallente pede prolabi. 5. In glacie pedem figere non possum,je ne puis fixer le pied sur la glace. Gradienti planta nusquam consistit, constat; fugiente, fluxo, instabili gressu inceditur; pedes insistere nusquam possunt; via lubrica pedes fluunt.Usus: Glacies calore liquefacta et dilapsa, diffunditur. Glacies tepefacta tabescit. Indurata glacies. Cf.Hiems,Frigus,Gelu.
GLĂDĬĀTOR, ōris, m.Gladiateur.Syn.Lanista, mirmillo.Epith.Amens, bonus, rudis, bustuarius, certissimus, confectus, saucius, crudelissimus, dictatorius, furiosus, importunissimus, mediocris, nefarius, nequissimus, nobilis, sceleratus, sceleratissimus, timidus, vetus, vetulus. Gladiatores nobiles, nobilissimi, theatrales.Usus: Ex mirmillone dux, e gladiatore imperator. Plurimarum palmarum vetus et nobilis gladiator.
GLĂDIĀTŌRĬUS, a, um,De gladiateur.Usus: Certamen gladiatorium. Gladiatoria corporis firmitas.
GLĂDĬUS, ii, m.Glaive,épée.Syn.Sica, pugio, ensis.Epith.Cruentus, fulgens, plumbeus, reconditus in vagina, strictus, vacuus vagina.Phras.1. Gladium evaginare,tirer l’épée du fourreau. Gladium nudare, stringere, distringere, e vagina educere; gladium educere. 2. Gladium in vaginam recondere,remettre l’épée dans le fourreau. Vaginæ reddere; gladium condere.Usus: Gladio plumbeo jugulare aliquem, levi futilique argumento oppugnare,avec une épée de plomb (avec un sabre de bois),c. à d.,sans peine. (Prov.). Suo gladio se jugulat,il se frappe de ses propres armes. Suo dicto se capiendum præbet. Gladiis rem gerere,se battre en duel. In gladium incumbere,se percer de son glaive. Gladio confici,être tué d’un coup d’épée.
GLANDĬFER, a, um,Qui porte des glands.Usus: Glandifera quercus.
GLANS, dis, f.Gland,fruit du chêne.Syn.Nux e quercu.Usus: Sues glande pascuntur.
GLĀRĔA, æ, f.Gravier.Syn.Arena,vellapides minutissimi cum arena.
GLĒBA, æ, f.Motte de terre,glèbe.Usus: Injecta gleba tumulis.
GLĬSCO, is, ere, n.Croître,se développer.Syn.Cresco.Usus: Ad juvenilem libidinem copia voluptatum gliscit, ut ignis, oleo,enflamme.
GLŎBŌSUS, a, um,Rond,sphérique.Syn.Rotundus.Usus: Stellæ globosæ. Globosus mundus.
GLŎBUS, i, m.Globe.Epith.Cœlestis, eminens, extimus, habitabilis, cultus, medius.Usus: Terræ globus, stellarum globi.
GLŎMĔRO, as, avi, atum, are, a.Rassembler,grouper,accumuler.Usus: Glomerare clades. Venæ inter se glomerantur.
GLŌRĬA, æ, f.Gloire.Syn.Claritas, splendor, lux, amplitudo. )( Turpitudo, probrum.Epith.Abjecta, admirabilis facti, æterna, non æterna sed ne diuturna quidem, aliena, amplissima, antiqua, antiquior, bellica, pura, comes mortis, comes recte factorum, communis cum aliquo, continuata, divina, dulcis, eximia atque immortalis, dulcior, falsa, ficta, frequens de aliquo, illustris et pervagata, illustrior, immensa, intemperans, non insolita adolescentibus, justa, merita, magna, major, maxima, militaris, minor, muliebris, navalis, necessaria, salutaris alicui, nota, nova, par, paterna, avita, popularis, præstantior omni patrimonio, virtutis præstantissima, pristina, propria ingenii, sempiterna, singularis, solida veraque, stabilis, summa, perfecta, tanta bonorum, sibi necessaria, et salutaris, gravis, solida, verissima, universa.Phras.1. Gloriæ appetens est admodum,il désire beaucoup la gloire. Fertur ille vir gloria; flagrat, volitat, ardet cupiditate laudis; summus ardor mentis ad gloriam eum rapit; in concupiscenda gloria modum non novit; gloriæ stimulis, æstu ingenti agitur. Mirum in modum dulcedine gloriæ tangitur, capitur, excitatur. 2. Gloriam etiam inanem cupide quærit,il recherche même un vain renom. Inanem etiam venatur, aucupatur gloriam; popularis auræ captator est; umbras etiam falsæ gloriæ consectatur; adumbratam etiam gloriæ imaginem consectatur; laborem nullum refugit, ut aliquod falsæ choragium gloriæ comparet. 3. Quam sis gloriæ cupidus, non ignoro,je sais combien vous désirez la gloire. Omnes tuos ad laudem impetus novi. Quam sis ad laudem propensus, inclinatus; quanti sit apud te laus; quantum labores de laude; quam vehementer in laudem incumbas; quam laudi servias, studeas; quo studio laudem sequaris, quæ tua sit laudis cupiditas, præclare novi, habeo cognitum. 4. A puero gloriæ cupidus eras,dès votre enfance, vous désirez la gloire. Jam inde a pueritia gloriæ studio atque amore flagrabas; inflammatus ad gloriam a puero fuisti. Spectasti gloriam ante omnes res a primis annis; ab ineunte ætate erat tibi gloria omnium rerum antiquissima; tibi gloria in animo erat; tibi gloria in oculis erat; in amoribus erat; in desideriis erat. A puero laudis cupiditate, studio gloriæ ferebare; gloria ducebaris; laudis studio trahebaris, ad gloriam ferebaris; laudisamore tenebaris, capiebaris; ex laude pendebas; æstu gloriæ percitus eras; gloriæ stimulis agitabaris. 5. Ex laboribus tuis gloriam immortalem consequeris,vos travaux vous procureront une gloire immortelle. Quos nunc suscipis labores, ii te apud posteros æterna gloria donabunt, afficient, illustrabunt, ornabunt, decorabunt; tuum nomen immortalitati commendabunt; ab hominum oblivione, et interitu vindicabunt; tui nominis famam in omnes temporum ætates dissipabunt; tuum nomen posteritati tradent omnium sermonibus et scriptis exornandum, extollendum, celebrandum, honestandum, tuendum. Editis tot immortalibus operibus id consecutus es, ne dies tui nominis famam delere possis, ut omnis de te posteritas loquatur, ut tuas laudes litteræ ac monumenta loquantur; nullæ ut litteræ de tuis laudibus conticescant; nulla erit tam surda posteritas, nulla tam ingrata fama, quæ non in cœlum susceptos labores tuos debitis laudibus ferat. 6. Nihil aliud, quam divinam gloriam intendo,je n’ai en vue que la gloire de DIEU. Ad DEI gloriam omnia refero; divinam unice gloriam in omnibus specto; nihil ago, quod non sit cum divina gloria conjunctum. Prima mihi, præcipua, antiquissima est divinæ gloriæ propagandæ cura. Meorum consiliorum, actionum mearum finis est major DEI gloria. Omnibus in rebus divinus mihi honor propositus est. Ante omnia mihi divinus honor est; summo apud me loco divinus honor est; is primum apud me locum obtinet; actionum mearum norma quædam, et regula est; semper est ante oculos. Huc mentem intendo; huc animum refero; huc specto; ad hunc finem consilia, cogitationes, mentis aciem intendo. Cf.Fama.Usus: Gloria est frequens de aliquo fama cum laude; illustris et pervagata multorum et magnorum in suos, patriam, humanum genus fama meritorum; consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de excellente virtute, cujus gradibus videntur homines in cœlum ascendere. Ex omnibus virtutibus, præmiis amplissimum est gloria. 1. Gloriam appetere,désirer la gloire. Quærere, aucupari, venari, captare, consectari; gloriæ servire; ad gloriam virtutis via grassari. 2. Gloriam acquirere,se couvrir de gloire. Parere sibi amplissimam gloriam, capere, consequi, adipisci; in gloriam venire, gloriam sibi comparare. 3. Gloriam augere,augmenter sa gloire. Alere, multiplicare, duplicare, amplificare. 4. Gloriam minuere,perdre son renom. Imminuere, infringere. 5. A gloriæ studio aliquem revocare, refrenare,détourner qqn d’un désir immodéré de la gloire. 6. Gloriam abjicere,mépriser la gloire. 7. Gloria florere, circumfluere,être renommé. 8. Gloriam in se transmovere,s’attirer la gloire. Cf.Fama,Honor,Laus,Amplitudo,Existimatio,Arrogans,Ambitiosus,Superbus.