SŎLŒCA, ōrum, n. pl.Solécisme.Usus: Multa in ejus scriptis solœca.
SŎLŒCISMUS, i, m.Solécisme,faute de grammaire qui consiste à mal observer les règles de la syntaxe.Usus: Solœcismus est, cum in pluribus verbis consequens verbum superiori non accommodatur,il y a solécisme, lorsque les rapports qui doivent unir les mots entre eux sont mal observés.
SŌLOR, aris, atus sum, ari, d. a.Consoler,rassurer.Syn.Consolor, animum erigo, sustento, solatium adhibeo, do, præbeo, affero; lacrimas alicujus comprimo; timentes animos consolatione sano. Cf.Consolor.
SOLSTĬTĬĀLIS, e, gen. com.Relatif au solstice d’été.Usus: Dies solstitialis,le plus long jour de l’année.
SOLSTĬTĬUM, ĭi, n.Le solstice d’été,le plus long jour de l’année.
1. SŌLUM,Seulement,uniquement.Syn.Tantum, modo.Usus: Non oratione solum sed et armis.
2. SŎLUM, i, n.Le sol,la terre.Syn.Terra.Epith.Carum, commune, exile, incultum.Usus: 1. Patriæ solum omnibus carum. Exilii causa solum mutare. Quod solum tam exile et macrum. Sola terrarum ultimarum. 2. Pavimentum, area,fondement,base,qualité fondamentale. Solum et quasi fundamentum orationis est.
SŌLUS, a, um,Seul,unique.Syn.Solitarius, unicus, unus solus, solus per se, unus ex omnibus.Phras.Solus fere degit,il est presque toujours seul. Secum, ut aiunt, vivit; præter seipsum neminem habet secum; relictus et destitutus a cæteris, lucem conventumque vitat; in solitudinem, tanquam in portum se recepit; tempus prope omne in secreto, remotis arbitris terit; urbe et omni cœtu caret hominum; sine arbitris agit; rerum suarum neminem mortalium socium habet aut conscium. Cf.Solitudo.Usus: Abdimus nos et sæpe soli sumus. In locis solis mœstus errabat. Solus se in consilium vocat. Uno solo dissentiente.
SŎLŪTĒ,Librement,d’une façon dégagée.Syn.Expedite.Usus: 1. Solute et suaviter dicere. 2. Remisse, frigide,d’une façon relachée,nonchalante. Tam solute egit, tam oscitanter,avec tant de mollesse,d’abandon.
SŎLŪTĬO, ōnis, f.Dissolution;payement,solde.Syn.Repræsentatio pecuniæ, dissolutio.Epith.Necessaria.Usus: Difficillima solutionis tempora. Solutio rerum creditarum. Solutio linguæ,langue déliée,bien pendue,parole facile.
SŎLŪTUS, a, um,Délié,dégagé,libre.Syn.Liber, dissolutus, promptus. )( Alligatus.Usus: Animo esse libero et soluto. Homo solutus cura; somno solutus. A natura ad dicendum satis solutus et expeditus.
SOLVO, is, vi, sŏlūtum, ere, a.Dissoudre,désunir,détacher,séparer,payer;mettre à la voile;résoudre une question.Syn.Persolvo, dissolvo, pendo, dependo, numero, repræsento, pretium do, pecuniam do, satisfacio, reddo, confero, ære alieno exeovelme libero; explico, enodo; libero.Adv.Omnino, recte, præclare.Phras.1. Fideliter te solvam,je vous payerai fidèlement. Satisfaciam quamprimum et fidem liberabo; nomina dissolvam; quod spopondi, dependam; cavebo ne solutione dilata mea apud te fides concidat. Arcæ meæ confidito; explicare vel repræsentatione (parata, præsente pecunia) me posse non dubito; ad diem cum fide solvam; pecuniam presentem numerabo; expeditum est unde solvam. 2. Solvere non possum,je ne puispayer. Solvendo non sum; unde solvam non habeo, non suppetit; impedita, nondum explicata est solutio, solvendi ratio; unde satisfaciam non est; expedire nomen non possum sine versura,sans emprunter. 3. Quis solvet?Qui payera?Impensam quis præstabit? Pecuniam quis numerabit, repræsentabit? Pretium quis dabit, persolvet. Cf.Æs.Usus: 1. Misimus qui æs alienum, qui pro vectura solveret. Ab aliquo (alicujus nomine) solvere. Solve quod patriæ debes. 2. Explico, enodo,résoudre (un problème),expliquer. Captiosa argumenta solvere. 3. Libero,délier,dégager,affranchir. Legibus aliquem solvere (Vulg.dispensare). Animum metu, curis solvere. Religione solvere civitatem. 4. In re nautica:lever l’ancre,mettre à la voile. Anchoras, oras solvere; portu solvere,quitter le port. 5. Morem, disciplinam solvere,briser la tradition. Cf.Anxius.
SOMNĬCŬLŌSĒ,Nonchalamment,négligemment.Usus: Somniculose et negligenter aliquid facere.
SOMNĬCŬLŌSUS, a, um,Endormi,nonchalant.Syn.Somni plenus.Usus: Iners, ignava et somniculosa senectus. Cf.Piger.
SOMNĬO, as, avi, atum, are, a.Rêver,avoir un songe.Syn.Secundum quietem video, in quiete video, in somnis videre videor, in quiete mihi videtur; dormienti, secundum quietem mihi videtur; in somnis cerno.Phras.Somniavi de fratre meo,j’ai rêvé de mon frère. Species fratris mei per somnum, per quietem, in somno mihi oblata est; exagitabat me per somnum species fratris mei, quasi a latronibus circumventi. Nocturna fratris mei quasi a latronibus circumventi imagine confundebar. Per nocturnos visus oblata fratris interfecti species admodum me terruit.Usus: Si ea dormientes agerent quæ somniarent, alligandi essent omnes qui cubitum irent. Cf.Dormio.
SOMNĬUM, ĭi, n.Songe,rêve.Syn.Nocturnum visum, insomnium, imago nocturna, somnii visum, species per somnum oblata.Epith.Clarum, illustre, recens, verum.Usus: Id mihi somnium objectum est. Somnio stimulatus. Somnia interpretari. Repente, tanquam somnio beatus. Ex earum rerum reliquiis inhærentibus quas vigilans gesserit aut cogitarit, mirabiles exsistant species somniorum, visa mendacia ac falsa, quibus tamen mens, cum languore corporis nec membris nec sensibus uti potest, vehementer concitatur. Animus in vana visa et somnia incidit.
SOMNUS, i, m.Sommeil.Syn.Sopor, quies. )( Vigiliæ.Usus: Vehementer me somnus urget; somnum vix teneo,ne pas tenir de sommeil. Somno me dabo; somnum capiam, videbo,prendre son repos. Arctissimus me somnus complectitur,dormir profondément. Somno opprimor,je suis accablé de sommeil. Curæ mihi somnum adimunt; somno me privant; e somno excitant, suscitant,réveiller,empêcher de dormir. Somnus est perfugium omnium laborum ac sollicitudinum. Nihil morti tam simile quam somnus. Somnus est imagovelsimulacrum mortis. Animus per somnum curis vacuus. Cf.Dormio.
SŎNĬPES, ĕdis, m.Cheval. Vox poet.Syn.Equus.
SŎNĬTŬS, ūs, m.Son,bruit,fracas.Syn.Sonus, cantus.Usus: Hoc sonitu completæ aures obsurduerunt. Verborum inani sonitu fertur ejus oratio,un vain bruit de paroles.
SŎNO, as, nŭi, nĭtum, are, n.Rendre un son,résonner,retentir.Syn.Cano, sonum refero; sonum, sonitum reddo, efficio.Adv.Acute, graviter, male, numerose, optime.Usus: Non intelligit quid sonet hæc vox voluptatis,ce que signifie ce mot de volupté. Antiquitatem, si ita sonet, sermo eorum retinere videtur. In qua oratione nihil sonare aut olere peregrinum potest. Arma sonant. Natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,la nature a voulu, qu’aux deux côtés de l’échelle d’harmonie, retentît d’un côté un son grave et de l’autre une note aiguë.
SONS, sontis, omn. gen.Coupable,criminel.Syn.Nocens.Usus: Comprehendere sontes. Cf.Reus.
SŎNUS, i, m.Son,bruit.Syn.Vox, vocis sonus, vocis cantus, strepitus.Epith.Absurdus, acutus, agrestis, certus, discrepans, gravissimus, inanis, incredibilis, inflexus, miserabilis, rusticus, tristis.Usus: Varietas sonorum, intervalla, distinctio, et vocis genera diversa. Cursus vocis per omnes sonos. Aures sono complentur; sonum recipiunt. Sonus in aures ac animos suaviter influit. Nervorum sonum elicere. Inanem sonum fundere.
SŎPHISMA, ătis, n.Sophisme.Usus: Contorta quædam et aculeata sophismata: sic enim appellantur fallaces conclusiunculæ.
SŎPHISTES, æ, m.Sophiste,rhéteur.Usus: Qui ostentationis aut quæstus causa philosophatur.
SŌPĬO, is, ĭivelīvi, ītum, ire, a.Assoupir,engourdir.Syn.Soporem induco.
SŎPOR, ōris, m.Profond sommeil,engourdissement.Syn.Somnus.Usus: Sopore placans artus languidos. Noli nobis languorem et soporem exprobrare.
SORBĔO, ea, ŭi, ere, a.Avaler;absorber,engloutir,dévorer.Usus: Ista odio non sorbeo solum sed concoquo,dévorer (un affront).
SORDĔO, es, ere, n.Paraître sans valeur,méprisable.Usus: Antonio sordebat Macedonica provincia. Cf.Displiceo.
SORDES, ĭum, f. pl.Malpropreté;turpitude,bassesse;avarice,mesquinerie.Syn.Lutum, fex; avaritia; squalor.Epith.Alienæ, domesticæ, ingentes, lugubres, miserrimæ, summæ, turpissimæ.Usus: 1. Populus non amat profusas epulas, sordes multo minus. 2. Avaritia,avarice sordide. Sordes hominis odi. 3. Dedecus, macula, nota, culpæ flagitium,bassesse,honte,ignominie. Virtus nullis unquam sordibus obsolescit. Sordes illæ elui non possunt. 4. Luctus, mœror, dolor,habits de deuil,deuil en gén. Mater squalore filii et sordibus lætatur; filium in squalore et sordibus jacentem; fletum ejus sordesque lugubres parum respicit. 5. Cœnum, fex,prohomine abjecto et vilissimo, per contumeliam,populace,lie du peuple. O lutum! o sordes!ô être ignoble, créature méprisable.
SORDĬDĀTUS, a, um,Vêtu négligemment,sale.Syn.Insignis sordibus et facie reorum.Usus: Mœstus et sordidatus senex.
SORDĬDE,Sordidement.Syn.Avare.
SORDĬDUS, a, um,Sale;bas,ignoble;avare.Syn.Squalidus, turpis; avarus.Phras.Est homo sordidus,cet homme est vil,repoussant. Parum splendidus; apud quem nihil lautum, nihil elegans; in quo nihil non sordidum et humile; lutulentus homo est; immundus illuvie; sordibus squalidus; pannis obsitus, sordidatus, neglectus, moribus ad hæc tam incultis ac corruptis, ut cruore et luto oblitus videatur.Usus: 1. Homo egens, sordidus. 2. Avarus, cupidus,avare,sordide,crasseux. Qui liberales habendi, qui sordidi. 3. Turpis,sale,impur. Sordidissima et levissima gens Parthorum.
SŌRĪTES, æ, m.Sorite,argument.
SŎROR, ōris, f.Sœur.Usus: Soror germana.
SORS, sortis, f.Sort.Syn.Fortuna, casus, fatum.Phras.Sorti res committatur,qu’on en appelle au sort. Sorti permittatur; ad sortem revocetur; sortes consulantur; in hydriam sortes conjiciantur; cujus nomen exiverit, cujus nomen sors ediderit, is primas ferat. Sortes educamur ut cuique sors ceciderit; ut cujusque sors exciderit, ut cuique sors evenerit, ita honoribus augeatur. Sortium beneficio dignitatem quisque auferat; nominibus in urnam conjectis, dejectis, quod primum sorte exciderit, id citari jubeatur. Sortitio fiat; res sorti committatur; sors cernat cujus in conferendis magistratibus habenda sit prima ratio. Cf.Sortior.Usus: Ex sortibus, ex oraculis. Sortes ducunt. Sortes eductæ in rem apte cadere possunt divinitus. Mea prima sors fuit. Sortis religio. Ea provincia mihi sorte obvenit; eam provinciam mihi sors dedit,cette province m’a été assignée par le sort. Quod sors obtulerit, acturus videtur.
SORTĬLĔGUS, i, m,Devin,prophète.Syn.Divinus, ariolus.
SORTĬOR, īris, ītus sum, iri, d., n. et a.Tirer au sort;obtenir par le sort.Syn.Sortito capio, sortes conjicio, sortitionem facio; sorti committo, permitto; fortunæ arbitrio, judicio committo.Usus: Sortiri paucos e multis ad pœnam. Sortiri bona cum aliquo. Provincias inter se sortiuntur.
SORTĪTĬO, ōnis, f.Tirage au sort.Syn.Distributio, quæ sortitoseuductis fit sortibus.Epith.Ædilitia, contentiosa, præclara, religiosa, vespertina.Usus: Sortitione in aliquos animadversum est. Sapienter a majoribus sortitio magistratuum constituta est.
SORTĪTO,Au sort,par arrêt du sort.Syn.Sortitione, ductis sortibus.Usus: Sortito mittebantur in provincias.
SORTĪTŬS, ūs, m.Tirage au sort.Syn.Sortitio.Usus: Si pluribus de rebus uno sortitu retulisti,si dans un seul rapport, vous avez proposé au peuple plusieurs choses à la fois.
SOSPES, ĭtis, omn. gen.Sain et sauf.Syn.Salvus.Usus: Sospites omnes Romam pervenere. Cf.Salvus.
SOSPĬTO, as, are, a.Sauver;protéger.Syn.Incolumem servo, præsto.Usus: DEUM precibus exposcunt ut propitius suam semper sospitet progeniem. Cf.Salvo,Salus,Servo.
SŌTER, ēris, m.Sauveur,protecteur,libérateur.Syn.Servator, conservator.
SPARGO, is, sparsi, sparsum, ere, a.Répandre,jeter çà et là.Syn.Fundo.Phras.Rumor late spargitur,le bruit se répand au loin. Sermones dissipantur; rumor late diffunditur, disseminatur, in vulgus editur, effertur, sermonibus multorum divulgatur, differtur, circumfertur. Cf.Rumor,Fama.Usus: Nummos populo spargere. Res gestas in memoriam sempiternam spargere. Semina doctrinæ in suis libris spargit.
SPĂTĬOR, aris, atus sum, ari, d. n.Se promener,errer.Syn.Ambulo, deambulo. Cf.Ambulo.
SPĂTĬUM, ĭi, n.Espace,étendue;promenade.Syn.Loci intervallum, curriculum, cursus, regio.Epith.Æquum, æternum, annuum extremum, immensum, liberum, longinquum, medium, menstruum, simile.Usus: In ambulatione duo spatia aut tria facere,faire deux ou trois tours d’allée en se promenant. Ingens spatium conficere, decurrere. De spatio deflectere. 2. Temporis intervallum,espace de temps,délai,loisir,occasion. Spatium ad deliberandum sumere; aliquid spatii sibi ad scribendum surripere. Meditanti spatium mihi non datur. Spatio aliquo interjecto redibo. Non habeo, non est mihi spatium scribendi.
SPĒCĬĀTIM,En particulier.Syn.Nominatim.
SPĔCĬES, ēi, f.Forme,figure,image;apparence.Syn.Forma, figura, facies; imago.Epith.Admirabilis, æterna, beata, blanda; clara, consularis, divina, eximia, falsa, forensis, formosa, honesta, liberalis, pura, sancta, singularis.Phras.Vir est in speciem tantum bonus,cet homme n’a que les dehors de la bonté. Sub pietatis obtentu; per causam pietatis; per speciem pietatis multos fallit. Imaginem tantum probitatis et speciem fallacem præ se fert. Vir specie probus, re improbissimus. Cf.Simulator,Simulo.Usus: 1. Excellentis eloquentiæ speciem et formam adumbrare. Observentur animo species honestæ. 2. Imago, similitudo,apparence,semblant,mine,prétexte. Me species quædam inanis commovit. Boni viri speciem gerere, præ se ferre, tueri. Aliud moliri, aliud specie et simulatione ostendere. Clementiæ specie multos devinxit. Ea res speciem præbuit magni exercitus. 3. Forma, venustas, dignitas,brillante apparence,éclat,beauté,ornement. Pertinent hæc ad liberalem speciem et dignitatem. Natura formam in qua esset species honesta, in promptu posuit. 4. Aspectus,aspect,air,extérieur. Vir liberali, honesta specie. Species, statura ad dignitatem apposita. 5. Pars generis,espèce. Virtutes specie dispares prudentia conjunguntur.
SPĔCILLUM, i, n.Sonde,instrument de chirurgie.
SPĔCĬMEN, ĭnis, n.Marque,preuve exemple,image.Syn.Indicium, significatio; exemplum.Phras.Juvenis specimina dat multa virtutis,ce jeune homme donne des preuves de vertu. Optime se ostendit; documenta futuri judicii dat maxima; multa in eo specimina virtutis cernuntur, elucent; experimenta edit egregiæ virtutis.Usus: 1. Specimen virtutis dare, capere. 2. Exemplum,modèle,type,exemplaire. Cato specimen temperantiæ ac prudentiæ.
SPĔCĬŌSĒ,Magnifiquement,pompeusement.Usus: Speciose cum ornatu ingredi.
SPĔCĬŌSUS, a, um,Beau,brillant,magnifique.Syn.Illustris, eximius.Usus: Reversionis has speciosas causas habeo,j’ai de belles, d’excellentes raisons de mon retour.
SPECTĀBĬLIS, e, gen. com.Qu’on peut voir,visible;digne d’être vu.Syn.Aspectabilis.Usus: Corpus cœli spectabile effectum est, animus autem oculorum effugit obtutum,le monde est visible,l’âme fuit nos regards.
SPECTĀCŬLUM, i, n.Aspect,spectacle;représentation,jeux publics.Syn.Res ad spectandum proposita, præsertim cum pompa et apparatu, ut sunt ludi et alia ejus generis.Epith.Acerbum, egregium, jucundum, luctuosum, miserrimum, præclarum.Usus: Res cœlestes quarum spectaculum ad hominem tantum pertinet Spectaculum dare, præbere. Magnus ex iis spectaculis plausus est excitatus. Cf.Ludus.
SPECTAT, impers.Cela regarde.Syn.Pertinet.Usus: Hoc ad singulos spectat, illud ad universos. Alio spectat vox Pythica. Cf.Attinet,Interest.
SPECTĀTĬO, ōnis, f.Aspect,spectacle.Syn.Inspectio.Usus: Animus levatur spectatione,l’âme peut se récréer par la vue.
SPECTĀTOR, ōris, m.,Spectateur,observateur.Syn.Contemplator.Epith.Diligens.Phras.Spectatores habebis plurimos,vous aurez de nombreux spectateurs. Theatrum magnum habebis; tu te quasi in aliquo theatro versari existima; res tuæ quasi magno in theatro spectabuntur; res tuæ quasi majoribus theatris erunt propositæ.Usus: Spectatorem se otiosum præbere alienæ calamitatis. Homo spectator rerum cœlestium.
SPECTĀTUS, a, um,Considéré,estimé.Syn.Cognitus, probatus.Usus: Vir spectatæ integritatis. Vir fortis et spectatus.
SPECTO, as, avi, atum, are, a.Regarder,observer;juger,estimer.Syn.Spectator sum, æstimo, cerno.Adv.Procul, alte, directe, ad extremum, foras, plane.Usus: Hominem non ex censu sed moribus spectare oportet. Alterius animum ex suo spectare,juger des autres par soi. Res ad arma, ad bellum spectat,les choses tournent à la guerre. Nil nisi gloriam laudemque spectat. Hoc spectant leges, ut, etc. Domus ad mare spectans. Cf.Propono.
SPECTRUM, i, n.Vision,spectre,fantôme.Syn.Idolum, visum.Usus: Quæ illi idola, nos spectra appellamus.
SPĔCŬLA, æ, f.Lieu d’observation,observatoire.Syn.Vigilum locus, vigiliæ.Usus: 1. Tanquam ex specula aliqua prospexi tempestatem futuram. Homines in speculis sunt, observant, ut vos geratis in retinenda religione,être en observation,aux aguets. Velut in specula collocatus, constitutus sum. 2. Parva spes,faible espérance,léger espoir. Hac specula me sustentabam unice.
SPĔCŬLĀTOR, ōris, m.Observateur,espion.Usus: Speculator venatorque naturæ,savant qui épie et cherche à surprendre les secrets de la nature.
SPĔCŬLĀTŌRĬUS, a, um,D’espion,d’éclaireur.Usus: Navigia speculatoria,navires d’observation.
SPĔCULOR, aris, atus sum, ari, d. a.Observer,être en observation,faire le guet.Syn.In specula sum, excubo, observo.Adv.Prope.Usus: Omnia ante speculabantur et scrutabantur. Multorum te oculi speculantur et aures. Cf.Prævideo,Observo.
SPĔCŬLUM, i, n.Miroir.Phras.Speculum aspicere,regarder, consulter, un miroir. Speculum consulere; speculum in consiliumadhibere; semet in speculo contemplari; speculo uti; se in speculo intueri, spectare, videre; ad speculum explorare formam.Usus: Versus in quibus velut in speculo quisque se possit intueri. Comœdia est imitatio vitæ, speculum consuetudinis, imago veritatis.
SPĔCŬS, ūs, m.Antre,caverne.Syn.Spelunca.
SPĔLUNCA, æ, f.Antre grotte.Syn.Specus.
SPERNO, is, sprēvi, sprētum, ere, a.Repousser mépriser,dédaigner.Syn.Respuo, pro nihilo puto, contemno, dispicio, rejicio, repello, repudio, refuto.Usus: Spernit nos et pro nihilo putat. Cf.Contemno.
SPĒRO, as, avi, atum, are, a.Espérer.Syn.Spem habeo, spes est, in spe sum, in spe aliquid habeo, spe ducor, inducor in opem, exspecto, confido, ad spem erigor, spem propositam habeo, mihi spes proposita est. )( Despero, timeo.Adv.Bene, insipienter, optime, plurimum, recte, saltem, temere.Phras.1. Bene de te spero,j’espère beaucoup de vous. Tantum in te confido ut omnia in te collocem, omnes in te sitas ac collocatas rationes habeam; ut tuis præcipue viribus nitar, nihil aliunde exspectem; præsidia ad omnes casus omnia in te uno constituam; spes omnes in te repono, defigo. Cf.Spes, Exspectatio bona. 2. Spero officia tibi mea grata fore,j’espère que mes bons offices vous seront agréables. Spes me tenet, sustentat, alit, fovet officia tibi mea grata fore; in spem venio, in spem ingredior, in spem adducor, spes aflulget, tua benevolentia spem mihi dat, spem facit, spem ostendit magnæ a te gratiæ ineundæ. 3. Omnia sic constitui ut sperare nihil non possim,j’ai tellement combiné les affaires que je puis avoir toute confiance. Jacta sunt a me fundamenta rei sic ut certa propemodum in spe sint reliqua. Rem, ut opinor, ita constitui, in eo statu collocavi, in eum statum adduxi ut omnia secunda, ut qualia volumus, ut omnia ex animi sententia sperare possimus. Rem, ut opinor, ita composui nihil ut adversum timere possim, ut delegare spes meas fortunæ possim; eo rem perduxisse mihi videor ut eventum sperare quam secundissimum liceat; hoc mihi videor consecutus ut optima spe niti possim. 4. Ego, ut spero, facile omnia impetrabo,pour moi, je l’espère, j’obtiendrai tout facilement. Pro mea quidem spe, nisi me spes fallit, ut animus meus auguratur, quemadmodum ipse mihi polliceor, nihil est quod a te non exspectem. Cf.Spes.Usus: 1. Spero et confido te jam valere. Jubeo te de me bene sperare et securo esse animo. 2. Timeo, vereor,craindre,redouter. Si a te, quod non spero, deserar.
SPES, ēi, f.Espérance.Syn.Boni exspectatio, fiducia, firmamentum, cupiditas. )( Timor.Epith.Abjecta, bona, certa, explorata, exigua, fallax, firma, incerta, infinita, nova, perennis, pertenuis.Phras.1. Litteræ tuæ mihi spem magnam faciunt,votre lettre me donne beaucoup d’espoir. Spem magnam afferunt, offerunt, faciunt, ostendunt, ostentant; ingentem mihi spem præbent, subministrant, dant, proponunt, injiciunt; in spem recuperandæ libertatis certissimam me vocant, inducunt; in spem meliorem me impellunt, ad spem me erigunt, rapiunt; spem mihi affirmant, inferunt; certioris me spei implent, quam quantam fides promissi, aut ratio ex fiducia rerum subjicere solet; tuæ litteræ augent, alunt, erigunt, confirmant spem meam; spei me bonæ plenum faciunt; spe ingenti me complent; fiduciam accendunt; securo me animo esse jubent. 2. Spem novam concipio,je conçois de nouvelles espérances. In spem ingredior; in spem venio; spes animum subit; spes animum cepit; in spem adducor; spes nova affulget; injecta mihi nova spes est; spem non ex incerto concipio. 3. Spem magnam habeo rem ex sententia cessuram,j’ai bon espoir que l’affaire se terminera selon mes désirs. Spes est; in magna spe sum; spe certa teneor; spes ea in me hæret, residet; spei plurimum habeo; plenus bonæ spei sum; animus spe ista calet; spes ampla despondetur; spes ea me tenet; spe et animo confido; spem habeo maximam, rem ex sententia cessuram. 4. Hæc una mihi spes superest,il ne me reste plus que cet espoir. Eam unam spem video; hac una spe nitor; hæc una spes sustentat, alit, consolatur; ex una spe illa pendet animus; in ea re una omnis fortunæ pono subsidia; res una mihi magnæ fiduciæ est; in una re spem omnem pono, repono, colloco; spes omnes sitas in ea re habeo; in ea re una spes meas omnes defigo, constituo, quod alias nunquam gratiæ esse locum ullum videam. Hanc unam spem sequor; in ea re una spes omnes repositas habeo; una in re salutis auxilium pono, spemque propositam habeo secundissimi eventus. 5. Parva res erat quæ hominem in spem tam insanam impulit,c’était un rien qui avait donné à cet homme cette folle espérance. Parva dictu res erat quæ hominis inconsultam fiduciam accendit; quæ solita vanitate spem ejus inflabat; qua homo inconsultus ad vanam fiduciam efferebatur; quæ illi tantum spei fecerat; parva dictu res erat et in qua nihil ad eam spem agnosceres, qua ille inflatus hereditati spe et animo incubabat; levissima impulsus causa, spe tamen devorabat hereditatem totam; cum causæ nihil esset cur in partem hereditatis is veniret, spem tamen ejus veluti in manibus se habere existimabat. 6. Sinister ille eventus spes omnium magnopere debilitat,cet accident a beaucoup amoindri l’espérance générale. Remoratur, infringit, labefactat;sinistro illo eventu spes omnium magnopere extenuatur, plane evanescit, magnopere concidit, pene inveterascit; spes prope omnis incisa, præcisa est; spes prope ad irritum cadit. 7. Hominis importuni furor nobis spem omnem prope ademit,les fureurs de cet homme cruel nous ont enlevé presque tout notre espoir. Spem prope omnem nobis eripuit, abstulit, sustulit funditus; de spe optima nos dejecit, depulit, deturbavit; a spe animos omnium avertit; spem probe omnem incidit, abrupit. 8. Spem omnem perdidimus,nous avons perdu tout espoir. De spe decidimus; spem omnem abjecimus; spem omnem deposuimus. Spes tota nos deseruit, destituit, defecit; nobis discessit; spem omnem amisimus. 9. Spes nos fefellit,nos espérances ont été déçues. Fortuna spes nostras destituit; spe frustrati sumus; irritos spei abire nos necesse est; ingenti spe destituimur; spe lapsi sumus; a spe dejecti, repulsi sumus; spes nos nostra fefellit, frustrata est, elusit. 10. Nulla spes superest,il ne nous reste plus d’espoir. Nullus jam spei locus est; spes nulla jam relinquitur; quæ porro spes reliqua esse potest? spe omni carendum est; spe prope omni orbati sumus; desperata spes est, incisa, abrupta.Usus: Certa se spes ostendit. Subito ad novam spem exarsi. In eam spem devolutus sum. Vana spe inflatur. Spem redintegrare. Spem omnium multum vicit, superavit. Neutro inclinata spe,l’espérance n’étant perdue ni d’un côté ni de l’autre.
SPHÆRA, æ, f.Sphère,globe,boule.Syn.Globus.Usus: Habent suam sphæram errantes stellæ,les étoiles fixes ont leur sphère à part. In sphæra maximi orbes medii inter se dividuntur,dans une sphère les grands cercles se coupent par le milieu.
SPĪCA, æ, f.Extrémité de la tige de blé,épi.Epith.Uberes et crebræ.Usus: Seges spicis crebris et uberibus.
SPĪCĬLĔGĬUM, ĭi, n.Glanage.Syn.Collectio spicarum.
SPĪCŬLUM, i, n.Dard,aiguillon;trait,fer.Syn.Telum, sagitta.Usus: Crassus spiculis prope scrutatus est Alpes,Crassus fouilla, pour ainsi dire, les Alpes avec des fers de lances.
SPĪNA, æ, f.Épine.Epith.Valida.Usus: 1. Spinas vellere. 2. Subtilis ratio, quæstio acuta,ambages, subtilités, détours dans un discours. Spinæ dialecticæ.
SPĪNŌSUS, a, um,Épineux;difficile,plein de difficultés,captieux.Syn.Durus, asper.Phras.Aggredienda tibi est spinosa illa dialectica,il vous faut affronter cette dialectique entortillée, hérissée de difficultés. Tortuosum illud disputandi genus tibi omnino complectendum est; compelleris vel invitus in angustias illas et dumeta dialecticorum; vellendæ tibi erunt dialecticæ disserenti spinæ. Illæ argumentorum contorsiones, breves illæ et acutæ conclusiunculæ negotium tibi nunc facessent.Usus: Spinosum et subtile disputandi genus. Spinosa et exilis oratio.
SPĪRA, æ, f.Spirale,nœuds,anneaux,replis.Usus: Anguis se in spiram colligit.
SPĪRĀBĬLIS, e, gen. com.Qu’on peut respirer,respirable.Syn.Flabilis, animalis.Usus: Hæc spirabilis animalisque natura cui nomen est aer,cet élément respirable et vivifiant qu’on appelle l’air.
SPĪRĀTĬO, ōnis, f.Respiration.Usus: Animalia spiratione æris sustentantur.
SPĪRĬTŬS, ūs, m.Souffle,haleine;vent.Syn.Vapor purissimus sanguinis; spiratio, vita; aer.Epith.Angustior, cœlestior, cœlestis, communis, contaminatus, divinus, extremus, infinitus, liber, minimus, tranquillus, regius, jucundus, vilis, vitalis, tribunitius.Usus: 1. Spiritus per omnes arterias funditur. Vita corpore et spiritu continetur. 2. Respiratio, spiratio, anhelitus,air aspiré,souffle,respiration. Nullum unquam tranquillum et otiosum spiritum duxi,je n’ai pas respiré une seule fois tranquillement. Contaminatus spiritus. Animæ interclusio et angustiæ spiritus. Longissima est complexio verborum quæ volvi uno spiritu potest,tout d’une haleine,tout d’un trait. Aer spiritu ductus. Legiones uno spiritu difflare. 3. Vita,souffle vital,vie. Patriæ spiritum reddere, spiritum alicui eripere et auferre. 4. Aer,air(qui nous environne). Potestne tibi hujus cœli spiritus esse jucundus? 5.Transl.Elatio animi, tumor, fastus, inflatio,présomption,arrogance,fierté,orgueil. Res gestæ nescio quos spiritus ei attulerunt. E rebus gestis magnos spiritus sumere. Gestientes et ferociter exsultantes hominis spiritus comprimere, contundere,rabattre la fierté, l’audace. Cf.Fastus,Superbia.
Spiritus Sanctus,Le Saint Esprit.Phras.Immensus ille ac sempiternus spiritus, cujus afflatu atque numine omnia sustinentur et conservantur; cujus numine humanæ mentes divinis sensibus afficiuntur; qui animis nostris cœlestis gratiæ rorem instillat; cœlestium munerum largitor. Spiritus; interioris vitæ auctor ac parens atque, ut ita dicam, anima animæ; sanctitatis omnis fons et origo.
SPĪRO, as, avi, atum, are, n.Respirer,vivre.Syn.Spiritum duco, animam duco, vivo, anhelitum duco.Phras.Ægre spirat,il respire difficilement. Interclusus spiritus arcte meat; animam ægre ducit; fatigatos anhelitus trahit; angustior illi est spiritus. Vis morbi animam comprimit; spirandi difficultate laborat.Usus: Mens Platonis adhuc in ejus scriptis spirare videtur. Non modo sine cura quiescere, sed ne spirare quidem sine metu possum.
SPISSĒ,Lentement,à grand’ peine.Syn.Ægre, difficulter, vix.
SPISSUS, a, um,Épais,compact;difficile.Syn.Densus, difficilis.Usus: Spissum sane opus et operosum. Omnia adhuc tarda et spissa.
SPLENDĔO, es, ŭi, ere, n.Briller,être brillant,distingué.Syn.Luceo, fulgeo, mico.Usus: Virtus splendet in tenebris per seque lucet,la vertu brille même au sein des ténèbres.
SPLENDĬDĒ,D’une manière brillante,avec éclat,magnificence.Syn.Ample, magnifice.Usus: Splendide et amplo funere efferre. Splendide accipere aliquem.
SPLENDĬDUS, a, um,Brillant,éclatant,magnifique,remarquable.Syn.Magnificus, elegans, ornatus.Usus: Vir ornatissimus et splendidissimus. Nihil in Curii domo ornatum vel splendidum præter ipsum. Cf.Magnificus,Splendor.
SPLENDOR, ōris, m.L’éclat,le brillant;beauté,ornement,gloire,considération.Syn.Nitor; claritas, dignitas.Phras.Homines summo splendore præditi,hommes environnés d’une grande considération d’un grand luxe. Quorum dignitas omnium oculos perstringit; sumptibus et publica magnificentia prope extra modum exeuntes; lectis cælatis, laqueatis ædibus, omni luxu et opulentia instructis magnifici; ample et magnifice exornati.Usus: Imperii nostri splendor gentibus omnibus lucet. Omnia ad splendorem et gloriam revocare. Dignitatis suæ splendorem obtinere. Habet maximum splendorem virtus. Antiquæ virtutis splendor obsolevit moribus nostris deformatus. Splendore nominis ejus et virtutis capti cives.
SPŎLĬĀTĬO, ōnis, f.Pillage,spoliation.Syn.Direptio, privatio.Usus: In tanta spoliatione omnium rerum.
SPŎLĬĀTOR, ōris, m.Spoliateur,pillard.Syn.Prædo, direptor.
SPŎLĬO, as, avi, atum, are, a.Dépouiller qqn;piller,voler.Syn.Exuo, nudo, orbo, despolio, privo; spolia detraho; eripio, detraho. )( Orno.Phras.Spoliaberis, nisi auxilia circumspexeris,si vous ne demandez du secours, vous serez pillé. Prædæ eris hostibus; hostes in fortunas tuas invadent; fortunis te evertent; de fortunis te deturbabunt, sanguinem exsorbebunt tuum, nisi, etc.Usus: Apollonium omni argento spoliasti. Nihil illo spoliatius, nihil egentius. Cf.Privo.
SPŎLĬUM, ĭi, n.Dépouille,butin.Syn.Exuviæ, præda.Epith.Cruentum, novum, pulcherrimum.Usus: Cruenta alicui spolia detrahere. Magna spolia ex hoste capere. Aliorum spoliis suas opes augere. Cf.Præda.
SPONDA, æ, f.Bois de lit.Syn.Lectilatus.
SPONDĔO, es, spŏpondi, sponsum, ere, a.Promettre solennellement,faire vœu de.Syn.Promitto, sponsionem facio, sponsionem interpono.Adv.Vehementer.Usus: Tibi dependendum est quod pro alio spopondisti. Id spondeo inque me recipio. Honores et præmia spondere alicui. Cf.Promitto.
SPONGĬA, æ, f.Éponge.Usus: Spongia extergere sanguinem.
SPONSA, æ, f.Fiancée.Usus: Sua cuique sponsa.
SPONSĀLĬA, ĭum, n. pl.Fiançailles.Syn.Sponsio et repromissio nuptiarum.Usus: Sponsalia alicui præbere; sponsalia facere. Sponsalia dissolvere.
SPONSĬO, ōnis, f.Promesse,engagement.Syn.Sponsum, omnis stipulatio et promissio.Usus: Sponsionem facere. Sponsione aliquem lacessere,faire un pari avec qqn. Sponsionem vincere,gagner un pari. Sponsione vinciri. Voti sponsio. In angustissimam sponsionis formulam aliquem includere.
SPONSOR, ōris, m.Caution,garant,répondant.Syn.Præs.Usus: Pompeius idem mihi de voluntate Cæsaris sponsor et de mea testis. Tulliola præmium flagitat, me sponsorem appellat. Marcellus pro Mario sponsor est factus.
SPONSUM, i, n.Promesse,engagement,contrat. Cf.Sponsio.
SPONSUS, i, m. et sponsa, æ, f.Fiancé,fiancée. Cf.Nuptiæ.
SPONTE,Spontanément,librement,volontairement.Syn.Ultro, suapte natura, suapte, vi sua, sua voluntate, suo indicio.Phras.1. Sponte venit,il est venu de son plein gré. Sua sponte, nullius coactu, hortatu, invitatu, impulsu venit; ultro se mihi obtulit; voluntarius adfuit; sciens prudensque voluntate adfuit. 2. Lapis sua sponte deorsum cadit,par sa propre vertu la pierre tombe sur la terre. Suapte natura, vi sua, innata vi, suopte nutu ac pondere, nullius adminiculo in terram fertur.Usus: Sua sponte quo impellimus inclinat. Si sponte ac voluntate nollet, vi extrudetur. Cf.Libenter.
SPORTA, æ, f.Corbeille.Syn.Fiscina, fiscella.
SPŪMA, æ, f.Écume.Usus: Spumas agebat in ora. Spumis os circumfluit.
SPŪMŌSUS, a, um,Plein d’écume,écumant,écumeux.Usus: Spumosum littus.
SPŪMO, as, avi, atum, are, n. et a.Écumer;respirer,exhaler.Usus: Spumans ex ore scelus, anhelans crudelitatem,respirant le crime,suant le crime par tous les pores.
SPŬO, is, ŭi, ūtum, ere, n.Cracher.Syn.Salivam emitto.
SPŪTUM, i, n.Crachat.
SPURCĒ,Salement,d’une manière dégoûtante.Syn.Obscœne, fœde, turpiter, flagitiose.
SPURCUS, a, um,Sale,malpropre,immonde.Syn.Lutulentus, impurus, obscœnus, turpis.Usus: Tempestas spurcissima,temps affreux (de pluie et de boue). Cf.Turpis.
SQUĀLĔO, es, ŭi, ere, n.Être malpropre;être en deuil,porter des habits de deuil.Syn.Sordeo; mœreo, afflictor. )( Niteo.Usus: Squalebat civitas, erat in luctu senatus.
SQUĀLĬDĒ,Sans ornements,d’une manière négligée.
SQUĀLĬDUS, a, um.Sale,malpropre,négligé.Syn.Horridus, incultus, sordidus.Phras.Homo squalidus,homme malpropre. Obsitus squalore; obsita erat squalore vestis, fœdior corporis habitus pallore ac macie perempti: ad hæc promissa barba et capilli efferaverant oris speciem; homo veste obsoleta sordidatus, præferens in vultu habituque calamitatis suæ imaginem, corpus vero reliquum ingluvie veternoque et sordibus squalidum.Usus: Domus, oratio squalidior et sine nitore. Cf.Sordidus.
SQUĀLOR, ōris, m.Malpropreté;deuil,affliction,douleur.Syn.Sordes; mœror.Usus: In luctu et squalore jacere. Squalore obsitus reus. Spectaculum tanti squaloris, luctus, sordium. Cf.Sordes,Squalidus.
SQUAMMA, æ, f.Écaille.
SQUAMMŌSUS, a, um,Couvert d’écailles.
SQUILLA, æ, f.Squille,sorte d’écrevisse marine.Usus: Pinna cum squilla coit societatem comparandi cibi.
STĂBĬLĬO, is, īvi, ītum, ire, a.Affermir,appuyer,rendre stable.Syn.Firmo.Usus: Rempublicam, leges, libertatem stabilire. Pedem stabilire in suo. Cf.Firmo,Confirmo.
STĂBĬLIS, e, gen. com.Ferme,consistant,solide,durable.Syn.Firmus, constans, immutabilis, multum firmitudinis habens, fixus, fundatus, optime constitutus, certus, proprius, perpetuus, perennis, immortalis. )( Lubricus, incertus.Usus: Nulla domus tam stabilis, nulla civitas tam firma est, tanta temporis diuturnitate confirmata, quæ non possit odiis dissidiisque everti. Maneat hæc stabilis et fixa sententia. Cf.Constans.
STĂBĬLĬTAS, ātis,Stabilité,consistance,fermeté.Syn.Firmitas, constantia.Usus: Respublica quassata multa amisit præsidia stabilitatis suæ. Quis corporis firmitate aut fortunæ stabilitate confidat?Qui pourra compter sur la stabilité de la santé ou sur la constance de la fortune?Amicitiam non adolescentulorum more, ardore quodam et impetu amoris, sed stabilitate et constantia judicemus. Cf.Constantia.
STAĂBŬLOR, aris, atus sum, ari, d. n. (de animantibus solis dicitur.)Habiter,séjourner,parquer.Usus: Pecus stabulatur melius ad hibernos exortus.
STĂBŬLUM, i, n.Parc,étable.Usus: Pastorum stabula.
STĂDĬUM, ĭi, n.Stade,mesure itinéraire d’une étendue de 125 pas.Syn.Spatium cxxv passuum; curriculum.Usus: 1. Is locus citra Romam est stadia triginta. Multa stadia confecit. 2. Curriculum, spatium, studium,carrière,lice. Qui stadium ingreditur, eniti maxime debet ut vincat. In stadium artis rhetoricæ prodire non audet.
STAGNO, as, avi, atum, are, n.Être stagnant,séjourner. De aqua quæ nec effluit, nec sorbetur.
STAGNUM, i, n.Eau stagnante,étang,lac,marais.
STĂTĀRĬUS, a, um,Qui reste en place,immobile,fixe;calme,posé,qui gesticule peu.Syn.Firmus, stabilis; item: Qui in dicendo agendoque, gestu motuque utitur moderato.Usus: Pugna stataria. Statarius et sermonis plenus orator.
STĂTĒRA, æ, f.Balance,trébuchet.Syn.Libra, trutina.Usus: Non aurificis statera, sed populari judicio rem examinare.
STĂTIM,Sur-le-champ,aussitôt.Syn.Continuo, illico, mox, quam mox, protinus, jam jamque, quamprimum, confestim, actutum, e vestigio, repente, sine mora, nulla interposita mora, abjecta omni cunctatione, primo quoque tempore, extemplo, haud cunctanter, propere; sine excusatione, nulla interposita dubitatione.Phras.1. Mandata tua statim exsequar,j’accomplirai immédiatement vos ordres. Omni mora abjecta; ne minimo temporis spatio interjecto; simul ac potero rem perficiam. Punctum temporis non morabor; sine mora mandata exhauriam. 2. Statim concidit,il tomba aussitôt. E vestigio temporis, momento temporis concidit.Usus: Litteras scripsi statim ut tuas legerem.
STĂTĬO, ōnis, f.Poste,quartier,station navale,mouillage.Syn.Mansio ac locus in quo navesautmilites tuto stare possint.Usus: Stationes disponere; cohortes in statione habere; in stationem educere; stationes ingruente hoste in castra subducere; stationes agere; submissis manipulis aliquot stationes firmare. Athenis nunc statio placet. Cf.Præsidium,Portus.
STĂTĪVA, ōrum, n. pl.Cantonnements,quartiers,garnisons.Syn.Statio.Usus: Stativa miles noster habet optima. Militem in stativis habere.
STĂTĪVUS, a, um,En t. de guerre: De poste militaire.Usus: Hæc mea custodia est, hoc præsidium stativum,c’est mon poste militaire,c’est ma faction.
STĂTOR, ōris, m.Esclave employé auxmessages.Syn.Apparitor, nuntius, tabellarius.Usus: 1. Litteras stator tuus mihi attulit. 2. Ad Iovem refertur: Jupiter stator,Jupiter qui fonde, qui consolide.
STĂTŬA, æ, f.Statue.Syn.Signum, imago, simulacrum.Epith.Equestris, pedestris, nuda, palmaris, persimilis, aliena, publica, turmalis, inaurata.Usus: Senatus ei statuam auream decrevit, posuit, statuit, fixit, locavit, collocavit, consecravit. Statuam alicujus evertere, affligere, deturbare, dissipare.
STĂTŬO, is, ŭi, ūtum, ere, a.Établir,arrêter,régler,décider.Syn.Constituo, decerno, sancio, delibero.Adv.Certe, exploratius, facilius, honestius, omnino, prorsus; recte, regie.Phras.1. Firmiter statutum est,il est fermement arrêté. Ratum ac firmum est; certum id mihi atque obstinatum est; stat sententia; certum est hoc agere; illud manet et fixum est; stat illud stabitque mihi; deliberatum cum animo habeo meo; statutum habeo; fixum et statum est; fixum id, ratum firmumque; stabile decretumque hoc consilium est; hic animus, hæc mihi lex est. 2. Statui Romam proficisci,j’ai résolu d’aller à Rome. Animus in eo erat ut Romam peterem; in animo erat in animo habebam; animum suscepi proficiscendi Romam. Deliberatum cum animo habebam; cum animo, apud animum statueram Romam petere; consilium erat Romam me conferre; animum induxi ad longinquam profectionem.Usus: 1. Rerum omnium jura statuere. De Cæsaris actis ut statueretur, placuit. 2. Censeo, puto, judico,se mettre dans l’esprit,s’imaginer,croire,estimer. Ego quidem ita statuo, nihil esse. Ego te parentem statuo fortunarum mearum. 3. Pono, edo, colloco,élever,dresser,ériger. Statuite documentum ne quis, etc. Victori statuam, tropæum statuere et collocare. Cf.Constituo,Decerno.
STĂTŪRA, æ, f.Stature,taille,grandeur.Syn.Corporis habitus, figura.Phras.Staturam habet egregiam,il a une taille magnifique. Corporis habitu præstat; statura corporis illi est apposita ad dignitatem; corpus illi magnitudine eximium; proceritate corporis insignis est. Visu et specie æstimantibus vir magnus.Usus: Corporis figura, forma, statura apposita ad dignitatem.
1. STĂTUS, a, um,Fixe,solennel.Syn.Solemnis, statutus, certus.Usus: Stati dies; statæ et solemnes cerimoniæ.
2. STĂTŬS, ūs, m.État,position,situation.Syn.Conditio, fortunæ conditio, locus; casus, præsentis fortunæ habitus, articulus rerum.Epith.Amplissimus, bonus, certus, moderatus et concors civitatis, tranquillus, tolerabilis, pristinus, quietus et placatus, erectus et celsus, reipublicæ deterior, perturbatus, mediocris, incertus fortunæ.Phras.1. vide quis sit rerum nostrarum status,voyez quel est l’état de nos affaires. Vide quanta rerum sit varietas; res nostræ ut habeant; quem in locum deducta res sit; qui cursus rerum, qui exitus sit futurus; quemadmodum se res nostræ habeant, quo loco res nostræ sint; quæ sit forma reipublicæ, quæ fortuna, quæ conditio; quis sit præsentis fortunæ habitus; quanta rerum facta sit commutatio. Cf.Conditio. 2. Pessimus est rerum nostrarum status,nos affaires sont dans un état déplorable. Omnem non modo succum et sanguinem, sed etiam colorem et speciem dignitatis pristinæ amisimus; tanquam si nox quædam effusa esset rebus nostris, ita in tenebris ruunt et miscentur omnia; quanta in rerum conversione ac perturbatione, quo temporum motu versemur, vides. Deterrimo statu sumus; in propinquo est servitus vel interitus. In tanto discrimine civitatis, rebus omnibus aut inclinatis, aut eversis; in hoc incendio reipublicæ; rebus tam trepidis, arctis et dubiis; in tanta fortunæ iniquitate; in extremis rebus nostris; in extrema spe salutis; in tam atroci ac difficili reipublicæ tempore parum abest quin miserrimi simus. Non sane tranquillo navigamus, sed jam aliquot procellis pene submersi sumus. 3. Status civitatis pristinus restitutus est,l’ancien état des choses a été rétabli dans la république. E superiorum temporum caligine et tenebris lucem aliquam in republica respicere cœpimus; respublica in veterem dignitatem ac libertatem vindicari; respublica respirare, reflorescere videtur. Res nostræ suum rursus statum tenent, melius fluunt; æquabilius et constantius se habent. Respublica turbata in tranquillam redigitur, reviviscit, caput attollit.Usus: Scio quis rerum nostrarum status sit; nihil in suo statu semper manet. Reipublicæ statum fundare, collocare. Eumdem vitæ statum usque ad senectutem tenere, retinere, tueri; in eo statu consistere,rester dans le même état. Vir sapiens de statu se suo dejici, deduci, dimoveri non patitur. Virtutis statum mali mores labefactant, convellunt, convertunt. Nunquam de statu dignitatis meæ decedam, discedam, declinabo. Ex incertis et perditis rebus in meliorem statum respublica revocatur, restituitur, redit, pristinum statum recuperat,être rétabli dans son premier état.
STELLA, æ, f.Étoile.Syn.Sidus, astrum; flammæ cœlestes, lumen, lucidi stellarum globi.Epith.Illustris, perlucida, micans, salutaris, præclara, infima terræque proxima, obscurior et caliginosa, parva; terris finitima.Usus: Stellæ immutabilibus spatiis ab ortu in occidentem commeant. Chaldæi studiose stellarum magnitudines, intervalla, cursus inquirebant.
STELLĀTUS, a, um,Étoilé,constellé.
STELLĬFER, ĕra, ĕrum,Parsemé d’étoiles,étoilé.Usus: Stelliferi cœli cursus.
STERCŎRO, as, avi, atum, are, a.Fumer (une terre).Syn.Fimum agris adhibeo; fimum, stercus agris ingero, arvo fimum reddo; fimum, stercus per agros spargo.
STERCUS, ŏris, n.Fumier,excrément.Usus: Nolo stercus curiæ dici Glauciam.
STĔRĬLIS, e, gen. com.Stérile.Syn.Nihil ferens. Cf.Sterilitas.
STĔRĬLĬTAS, ātis, f.Stérilité.Syn.Frugum inopia.Phras.Magna hoc anno sterilitas fuit,il y eut cette année une grande stérilité. Adversus annus frugibus fuit; annus erat inopia frugum ac siccitate insignis; frumentum angustius provenerat; noxia hoc anno frugibus intemperies inciderat.Usus: Sterilitas agrorum et annonæ caritas. Cf.Annona.
STERNO, is, strāvi, strātum, ere, a.Couvrir;terrasser,abattre.Syn.Consterno; prosterno.Usus: Genialem lectum sternere.
STERNŪTĀMENTUM, i, n.Éternument.Usus: Superstitiosi etiam sternutamenta observant.
STERQUĬLĪNĬUM, ĭi, n.Fumier.Usus: Heus tu leno, sterquilinium publicum!
STERTO, is, ŭi, ere, n.Ronfler.Syn.Arcte et graviter dormio. Cf.Dormio.
STIGMĂTĬAS, æ, m.Esclave stigmatisé.Syn.Servus compunctus notis Threiciis.
STILLA, æ, f.Goutte.Syn.Gutta.
STILLĬCĬDĬUM, ĭi, n.Eau de pluie, de toit ou de gouttière.Usus: Jura stillicidiorum.
STILLO, as, avi, atum, are, n.Tomber goutte à goutte,dégoutter.Usus: Stillantem sanguine pugionem protulit.
STĬLUS (stylus), i, m.Stile des Romains,poinçon pour écrire;travail du style,composition.Syn.Instrumentumautratio modusque scriptionis.Epith.Censorius, exercitatus, impurus, effector ac magister optimus dicendi.Usus: Stilus optimus dicendi effector et magister; dicendi opifex et artifex,la plume est le meilleur maître d’éloquence (c’est surtout en écrivant qu’on apprend à parler). Exercitatione et stilo limanda, formanda, ornanda est oratio. In summa ubertate inest luxuries quædam quæ stilo depascenda est. Oratio Attico stilo scripta.
STĬMŬLO, as, avi, atum, are, a.Aiguillonner;stimuler,exciter.Syn.Stimulum adhibeoveladmoveo; pungo, excito, incito, curam affero.Phras.Ille stimulare milites non desinit,il ne cesse d’exciter les soldats. Acuere animos; animos militum ad æmulandum decus accendere, incendere; admovere stimulos; stimulis concitare; animis militum calcar addere; fortitudinem inspirare; animos militibus addere; currentes incitare et admotis velut calcaribus urgere non desinit. Cf.Calcar,Incito,Excito,Impello.Usus: Evelle mihi hunc scrupulum qui me dies noctesque pungit ac stimulat,soulagez-moi de ce poids qui m’oppresse et me fatigue le jour et la nuit. Cessantem ad agendum stimulo. Cf.Excito,Animo.
STĬMŬLUS, i, m.Aiguillon,excitation,encouragement.Syn.Aculeus, incitamentum.Usus: Industriæ et laboris stimuli. Stimulos alicui adhibere, ignes admovere. Stimulo fodere, concitare aliquem. Cf.Incitamentum.
STĪPĀTĬO, ōnis, f.Entourage,cortége,escorte.Syn.Comitatus.
STĪPĀTOR, ōris, m.Garde du corps,satellite.Syn.Apparitor, satelles.Usus: Armatis ac stipatoribus corpus circumsepit.
STĪPENDĬĀRĬUS, a, um,Tributaire.Syn.Vectigalis.Usus: Vectigales et stipendiarios populos multos habemus.
STĪPENDĬUM, ĭi, n.Tribut;solde,paie.Syn.Tributum, vectigal; æs viritim in milites distribuendum.Epith.Annuum, menstruum.Phras.1. Stipendia militi rite solvuntur,on paie exactement la solde des soldats. Militaria æra rite procedunt; assignatus æris numerus recte dependitur, dividitur; miles stipendio afficitur; stipendia militi dantur, numerantur, persolvuntur; miles stipendia rite recipit.Usus: 1.Tribut.Civitatibus Galliæ stipendium imposuit Cæsar. Solvunt, pendunt, dependunt stipendia singulæ civitates. Multis stipendium remissum est. 2. Ad rem militarem pertinet,service militaire. Stipendia bello merere. Stipendio afficere, remunerare militem. Bene meritos suo stipendio fraudare. Emeritis confectisque stipendiis. Pecunia in stipendium opus est.
STĬPES, ĭtis, m.Tronc,souche,pieu.Syn.Truncus.Usus: Homo sit an stipes, dubites,ou une bûche, un imbécile. Teretes stipites ab summo præacuti et præusti,pieux,palissades.
STĪPO, as, avi, atum, are, a.Presser,serrer,entourer.Syn.Constipo, circumvallo.Usus: Antonius senatum armis stipavit. Amicorum, armatorum gregibus stipatus.
STIPS, stĭpis, f.Faible don,aumône.Syn.Pecunia quævelin ærarium reponitur,veldiis offertur,velmendicis erogatur.Usus: Stipem colligere, cogere; stipem spargere.
STĬPŬLA, æ, f.Chaume,paille du blé.Usus: Stipula levior.
STĬPŬLĀTĬO, ōnis, f.Promesse,engagement,stipulation.Syn.Promissio in jure.Usus: Pacta, conventa, stipulationes. Pecunia ex stipulatione debetur.
STĬPŬLĀTOR, ōris, m.Celui qui stipule.
STĬPŬLOR, aris, atus sum, ari, d.Exiger,demander un engagement.Syn.Postulo mihi aliquid promitti solemni formula restipulandi. Cf.Polliceor.
STIRPĬTUS,Radicalement.Syn.Radicitus.Usus: Stirpitus aliquid extrahere.
STIRPS, pis, f.Plante;souche,origine.Syn.Planta; genus, familia.Usus: 1. In seminibus causa est arborum et stirpium. 2. Truncus, caudex,tronc. Quod e terra ortum, stirpibus nititur suis. 3. Origo, caput, initium,racine,origine,source. Stirps ac semen malorum omnium. Stirps juris a natura petenda est. 4. Genus, familia,race,famille. Ex antiquissima stirpe ortus. Stirpe generosa proficisci. Ambo stirpis ejusdem sunt et familiæ. Improbitate sua stirpis suæ gloriam inquinant, contaminant. Stirps illa optima plurimum degenerat. Cf.Genus.
STĪVA, æ, f.Manche de charrue.Syn.Aratri manubrium.Usus: Homines de stiva.
STO, stas, stĕti, stătum, stāre, n.Être debout,se tenir debout.Syn.Consisto, sum, gradum sisto. )( Sedeo.Adv.Constantius, consulto, diutius, occulte, paulisper, plane, pulcherrime.Usus: 1. Contra aliquem stare. Stare ab aliquo, cum aliquo, ejusque partes tuerivelsuscipere. 2. Permaneo, perduro, vigeo; servo,rester ferme,inébranlable,durer. Stamus animis. Utinam staret respublica quo steterat loco! Stare fide, promissis, conditionibus, conventis, jurejurando. 3. Consentio, contentus sum,être du côté,partisan de qqn;s’en tenir à l’avis de qqn. Stabo judicio tuo, opinione, sententia. 4. Consto,coûter. Ea victoria Cæsari multo sanguine stetit. 5. Datur, conceditur,être donné, concédé. Modo nobis stet illud: nihil esse quod, etc. 6. Vario in usu,sens divers. Stat sententia, hominem deserere. Per me non stat quominus id fiat,il ne tient pas à moi que cela se fasse. Stabamus pulcherrime,nous nous portions très bien. Res nostræ optimo loco stabant,nos affaires étaient en très bon état.
STŌĬCĒ,A la manière des Stoïciens,stoïquement.Syn.Severe, Stoicorum more, austere.
STŌĬCUS, a, um,Stoïcien,stoïque.Epith.Acutissimus, severus, perfectissimus.
STŎLA, æ, f.Long vêtement de dessus à l’usage des femmes,robe. Vestis muliebris genus.
STŎLĬDĒ,Sottement,stupidement.Usus: Homo stolide ferox.
STŎLĬDUS, a, um,Sot,insensé,stupide.Syn.Stupidus, extremi ingenii homo.Usus: Stolidum quodammodo hominum genus. Cf.Stultus.