ÆSTĪVA, ōrum, n. pl.Quartiers d’été.Syn.Locus, in quo æstatis ardorem devitantes bestiæ, et milites se continent. )( Hiberna.Usus: Æstiva attingere. In æstivis esse. Mediis caloribus militem in æstiva educere.
ÆSTĪVUS, a, um,D’été.Usus: Menses, dies æstivi.
ÆSTŬO, as, avi, atum, are, n.Brûler,être échauffé.Syn.Ardeo, ferveo; angor, irascor, tangor, vexor. )( Algeo.Usus: 1. Aer caloribus æstuat,la température est brûlante. 2.Transl.Ad animi affectiones. Desiderio, dubitatione, ira, cupiditate, invidia æstuat, exæstuat,brûler(d’amour,de jalousieetc.),être passionné. Cf.Calor,Caleo.
ÆSTŬŌSUS, a, um,Brûlant,chaud.Syn.Æstu et calore plenus.Usus: Æstuosa et pulverulenta via.
ÆSTŬS, ūs, m.Agitation.Syn.Fervor, agitatio fluctuum.Epith.Magnus, marinus, maritimus.Usus: 1. Æstus marini a luna commoventur,c’est la lune qui produit la marée. Æstu, febrique jactatur. 2.Transl.Vis et vehementia,force,violence,passion. Consuetudinis æstus multos absorbet. Æstus quidam gloriæ, æstus ingenii multos abripit, transversum agit. Æstu abstractus. Cf.Calor,Fervidus.
ÆTAS, ātis, f.Age. Accipitur:aliaspro seculo;aliaspro anno;aliasuniversim pro tempore;aliaspro tota vita hominis;aliaspro vitæ humanæ partibus, infantia, pueritia, adolescentia, virilitate, senectute;quarum quælibet trifariam dividitur, ut alia sit viridis; alia adulta; alia præceps. 1. Ætas prima,enfance. Iniens, puerilis, infirma, tenerior; ætatis initium; ætatis prima tempora; ætatis primæ infirmitas, imbecillitas; ætas viridis, flexibilis, mollior. Cf.Pueritia.2. Ætas media,âge mûr. Progrediens, confirmata, constans, adulta, integra, integerrima, matura; ætatis progressus, cursus; maturitas corroborata; ætas bona, optima, florens. 3. Ætas devexa,vieillesse. Ingravescens, affecta; confecta, decrepita, decursa, exacta, demensa, grandior, præcipitata, valde provecta, deflectens; ætatis præcipitis flexus, et ingravescentis. Cf.Senectus.Phras.1. Ætate nostra,de nos jours. Nostra ac patrum memoria; ad nostram memoriam; ad hanc ætatem; ante memoriam meam; majorum nostrorum ætate ac tempestate. 2. Ætatem honestissime transigere,mener une vie très-honnête. Optimis in studiis ætatem agere, degere, terere, conterere, consumere, exigere.Usus: Ætate progredi, procedere, provehi, vieillir,avancer en âge. Ætate præcurrere, anteire, præstare, antecellere alios,surpasser en âge. Homo id ætatis,homme de cet âge. Cf.Tempus.
ÆTĀTŬLA, æ, f.Âge tendre,bas âge.Usus: Cave primam tuam ætatulam ad libidinem conferas.
ÆTERNĬTAS, ātis, f.Éternité.Syn.Tempus fine carens, immortalitas, perennitas.Epith.Immutabilis, incredibilis, naturalis.Usus: Æternitatem nulla temporis circumscriptio. Immutabili æternitate veritas continetur. Mihi populus ea die non unius diei gratulationem, sed æternitatem, immortalitatemque donavit. Nomen tuum, et gesta immortalitati commendanda, consecranda sunt,éterniser son nom,sa mémoire,s’immortaliser. Cf.Immortalitas.
ÆTERNO, as, avi, atum, are, a.Éterniser,immortaliser. *Syn.Æternum, immortale facio.
ÆTERNUS, a, um,Éternel.Syn.Sempiternus, immortalis, perpetuus, quod tota vitæ æternitate continetur. )( Caducus, mortalis.Phras.Æternum nomen,nom immortel. Perenne, perpetuum, immortale; æterno tempore, perpetuo, in perpetuum; in omnium ætatum memoria duraturum; nominis fama, quæ finem nescit, terminum non habet; famæ gloria sempiterna; immortalitati commendanda; cum tota æternitate coæquanda; quod nomen vigebit per omnium seculorum memoriam; quod seculis innumerabilibus; quod ipsa æternitate continebitur; quod nulla delebit unquam oblivio; quod posteritas alet, ipsa æternitas intuebitur.Usus: Causæ immutabiles, et æternæ. Æterno DEO æternum simulacrum mundus est.
ÆTHER, ĕris, m,Air subtil des régions supérieures,éther.Syn.Cœlestium orbium, igniumque regio,item: Aer subtilior.Epith.Æternus, ignifer, immensus, immoderatus, non satis aptus, tenuis, ac perlucens et æquabili calore suffusus.Usus: 1. Aerem complectitur æther. In æthere astra volvuntur. Æther fragoribus resonat. 2. Cœlum,ciel. Omnia cingens et coercens cœli complexus, qui idem æther vocatur; extrema ora, et determinatio mundi.
ÆTHĔRĔUS,melius tamenÆTHĔRĬUS, a, um,Éthéré,de l’air,du ciel.Usus: Æthereus ignis.
ÆVUM, i, n.Éternité.Syn.Ætas æternum duratura, sempiterna.Epith.Æternum, sempiternum.Usus: Beati in cœlo ævo sempiterno fruuntur; æternum ævum agunt.
AFFĀBĬLIS, e, gen. com.D’un abord facile,affable,poli.Syn.Comis, placidus, mitis maxime in sermone.Usus: In omni sermone affabilem se præbebat. Cf.Facilis,Comitas,Humanus.
AFFĀBĬLĬTAS, ātis, f.Affabilité.Syn.Comitas sermonis, facilitas in audiendo; alloquendi, audiendi lenitas.Usus: Difficile dictu est, quantum animos hominum conciliet affabilitas, lenitasque sermonis. Cf.Comitas,Admitto,Facilis,Humanitas.
AFFĂBRE,Artistement,habilement.Syn.Fabre, pulchre, artificiose.Usus: Statua miro artificio affabre facta.
AFFĀRĬS, fatus sum, fari, d.Parler à.Syn.Alloqui, compellare.Usus: Liceat mihi te versibus affari. Cf.Alloquor.
AFFĀTIM,Amplement,abondamment.Syn.Abunde.Usus: Affatim tibi satisfaciam. Satiaberis affatim. Cf.Satis.
AFFECTĬO, ōnis, f.Disposition du corps ou de l’âme.Syn.Perturbatio, commotio, incitatio animi, sensus, impetus, animi quidam dolor, studium, cupiditas.Epith.Constans, conveniensque, non distorta, nec prava, firma corporis, invita, inconstans et a se ipsa dissentiens, laudabilis, interior, malitiosa animi, prima et optima, utilis, manens, recta.Usus: 1. Ut ad primam, optimamque animi affectionem pervenias, perturbatio ratione pellenda est. Ea est animi mei affectio, commodi mei causa neminem ut violem. O te extra omnes humanorum pectorum affectiones positum! quem non lætitia, mœror, ira, gaudium exagitent, jactent, incessant. 2. Status, vis, constitutio,état,manière d’être,disposition. Affectio astrorum varia multas res immutat. In puero refert, qua cœli affectione primum spiritum duxerit. Affectio corporis firma.
AFFECTO, as, avi, atum, are, a.Désirer,rechercher ardemment,aspirer à.Syn.Appeto, quasi arcesso, nimis inquiro; ambio.Usus: Lumina quædam orationis non quidem affectanda sunt, sed tamen adhibenda nonnunquam. Iter affectare. Munditiam non exquisitam affectare.
AFFECTUS, a, um, part v. afficio.Qui est dans tel ou tel état de corps ou d’esprit.Syn.Paratus, comparatus, constitutusseucorpore,seuanimo.Adv.Male.Phras.Omnes sunt tibi bene affecti,tout le monde vous aime. Hoc animo animati sunt singuli, ut tua causa, gratia, omnia velint; ingenium est illis rectum erga te; animum habent erga te optimum ac rectissimum; is habitus amicorum est illis, ut omnia tibi secunda cupiant; ita animati, eo animo, ea mente sunt præditi; ita animo comparati sunt; hunc erga te gerunt animum; is sensus est animorum; ea animi propensio, voluntas, studium, ut cupiant tibi quam optime.Usus: 1. Oculi indicant, ut animo sis affectus,les yeux sont le miroir de l’âme. Nunc ita affectus sum, tecum ut vivere non possim. 2. Præditus, cumulatus,pourvu de. Honoribus, beneficio, præmiis abs te affectus sum. E litteris tuis magna molestia, lætitia, dolore affectus sum. Summis difficultatibus affectus. 3. Vexatus, afflictus, tractatus, et acceptus male,affaibli,en mauvais état,abattu. Affecta et prostrata respublica. Urbs ab illo prædone misere affecta. 4. Ad finem vergens,qui touche à sa fin,presque terminé. Affectum est bellum, nondum perfectum. Æstas affecta, carmen, oratio,guerre qui touche à sa fin,ouvrage presque terminé. 5. Aptus,apte à. Animus, oculus conturbatus non est probe affectus ad fungendum munus suum. 6. Ægrotus,malade. Cæsarem Neapoli reliqui graviter affectum.
AFFECTŬS, ūs, m.Impression,sentiment. *Syn.Affectio.Epith.Laudabilis.Usus: Affectus animi sunt: amor, odium, ira, invidia, misericordia, spes, lætitia, timor, molestia. Cf.Perturbatio.
AFFĔRO, fers, attŭli, allātum, ferre, a.Apporter,porter vers ou à.Syn.Apporto, importo, adhibeo, induco, infero, dico, nuntio profero. )( Aufero.Adv.Divinitus, in perpetuum, nec ita multo post, repente, similiter, sero, violenter, ultro.Usus: 1. Ad id munus spiritus magnos, animos, auctoritatem afferas, necesse est. Ad eam facultatem dicendi, industriæ multum afferendum est. 2. Do, exhibeo, præbeo,causer. Afferre alicui fastidium, odium, molestiam, satietatem, calamitatem, miseriam, detrimentum, angorem, perniciem, necessitatem, metum, dubitationem, dolorem, egestatem, luctum, errorem animi, et perturbationem;item: Id consilium magnam tibi laudem, auctoritatem, dignitatem, voluptatem, solatium affert. 3. Nuntio,annoncer. Aliquid novi litteris affertur. Mandata odiosa, incerta afferre. Ex sermone rumor id attulit ad aures nostras. 4.Vulg.allegare,velcitare,alléguer. Rationem facti, causam afferre. Scriptum, legem, exempla, similitudinem afferre. 5. Infero,faire violence. Vitæ alienæ, aut corpori vim afferre. Manus sibi afferre,se suicider. Sensibus vim afferre. Afferre consulatum in familiam. 6. Propono,proposer. Quæstionem afferre, in medium afferre.
AFFĬCĬO, is, fēci, fectum, ere, a.Affecter,émouvoir.Syn.Commoveo, permoveo.Adv.Accommodatissime, avide, graviter, gravius, nominatim, optime, probe, recte, valde.Usus: 1. Litteræ tuæ me varie affecere. Varie animo affectus fui. 2. Benevelmale afficio,bien traiter,maltraiter. Aliquem summa lætitia, voluptate;vel contra: morte, exilio, satietate, tædio, pudore, ignominia, molestia afficere.
AFFĪGO, is, fixi, fixum, ere, a.Attacherà.Syn.Ad aliquid figo, insero, addo.Adv.Maxime, penitus, vehementer.Usus: 1. Minervæ talarium pinnas affigunt. 2.Transl.Fixer,graver,inculquer. Animum litteris affigere. Animo suo tenacius aliquid affigere. Num tu humi particulam divinitatis affiges? Cf.Hæreo,Adhæreo.
AFFINGO, is, finxi, fictum, ere, a.Attribuer,supposer.Syn.Fingo non vera, adorno. )( Detraho.Usus: Peccat poeta, qui probam orationem affingit improbo. Error multa, plus invidia affinxit. Rebus certis multa falsa affinguntur. Cf.Calumnior.
AFFĪNIS, e, gen. com.Allié,parent par alliance.Syn.Conjunctus affinitate.Epith.Novus, ornatissimus omni virtute officiosusque, amans alicuius.Usus: 1. Affinem tuum a genibus repelles? 2. Particeps, conscius,complice. Sceleri illi, et flagitio, et turpitudini affinis judicatus est. Homines hujus affines suspicionis, facinoris,autfacinori affines,ces hommes que l’on peut soupçonner,complices du crime. Cf.Propinquus.
AFFĪNĬTAS, ātis, f.Alliance,parenté.Syn.Conjunctio affinitatis, necessitudo.Epith.Gravior, impurissima, nova.Phras.Affinitate junctus est Lentulo,il est parent de Lentulus. Est cum Lentulo maximis vinculis affinitatis et propinquitatis, conjunctus; affinitate devinctus, junctus; affinitate Lentulum attingit; sanguinem cum Lentulo sociavit; affinitatem junxit; affinitate cum Lentulo adstrictus est, per affinitatem Lentuli familiæ immistus, innexus est. In affinitatem Lentuli pervenit, affinitate Lentulum contingit; suum cum Lentuli familia genus connubio miscuit, vinculum affinitatis cum Lentulo nexuit; vinculo affinitatis Lentulo obstrictus est.Usus: Affinitatibus, amicitiis, vicinitatibus conjunguntur cives. Cf.Necessitudo,Cognatus.
AFFIRMĀTE,Affirmativement,positivement.Syn.Asseveranter.Usus: Quod affirmate, quasi Deo teste promiseris, id tenendum est. Cf.Certe.
AFFIRMĀTĬO, ōnis, f.Affirmation. )( Dubitatio.Epith.Gravior, religiosa.Usus: Jusjurandum est affirmatio religiosa. Dubitationem illi omnem mea affirmatione exemi.
AFFIRMO, as, avi, atum, are, a.Affirmer,donner pour certain.Syn.Confirmo, assevero aio, annuo, comprobo. )( Nego.Adv.Facile, nimis, temere, vere, valde.Phras.1. Affirmare id possum,je puis affirmer cela. Confirmare hoc tibi liquido possum, id plane profiteor; præ me fero; asseveranter testificor; id certum tibi testatumque volo. Narro tibi; omni asseveratione tibi affirmo, asseveranter loquor. 2. Formulæ affirmativæ: Moriar, ni hæc plane contemno. Ne vivam, si ejus dictis moveor. Ita vivam, ut hominis vanitatem derideo. Incredibile est, quam ista parum curem. Ne sim salvus, si fallo; pendens plectar, si tanti eum facio. Quid? illum curarem? An dubia est hominis ineptia?Usus: 1. Ecquid tanta asseveratione rem affirmas? 2. Firmo, stabilio,affermir,fortifier,prouver. Dicta tua rationibus affirmes, oportet,il vous faut prouver vos affirmations. Is rumor opinionem, spemque conceptam valde affirmavit. Animo te affirmes, cura.
AFFIXUS, a, um, part. v. affigo.Attaché àSyn.Infixus, adhærens, cohærens. Annexus, connexus, adjunctus.Usus: Opinio hæc in animo meo penitus affixa est, et insita,cette opinion est profondément fixée dans mon esprit. Ut magistro, ita mihi affixus es. Affixa ista sunt ad orationem tuam, non cohærent. Cf.Hæreo,Adhæreo,Jungo.
AFFLĀTŬS, ūs, m.Souffle,inspiration.Syn.Animi inflammatio, et quidam quasi furor, instinctus, impetus, anhelitus, concitatio, incitatio mentis.Epith.Divinus.Usus: Nemo vir magnus sine afflatu divino, nemo poeta sine inflammatione quasi furoris unquam fuit. Oracula divino afflatu funduntur.
AFFLICTĀTĬO, ōnis, f.Peine physique et morale.Syn.Ægritudo cum vexatione corporis. Cf.Miseria.
AFFLICTĬO, ōnis, f.Affliction,abattement.Syn.Angor.Usus: Habet ardorem libido, sed ægritudo majora quædam, tabem, cruciatum, fœditatem, afflictionem. Cf.Miseria.
AFFLICTO, as, avi, atum, are, a.Tourmenter,maltraiter,désoler.Syn.Ango, vexo, affligo, conficio.Usus: Tu me accusas, quod me afflictem. Cf.Affligo.
AFFLICTOR, aris, atus sum, ari, p.Être affligé,désolé.Syn.Angor, vexor, affligor.Adv.Acerbissime, gravius, turpius, vehementius.Phras.Valde afflictatur,il est très-affligé. Malis conflictatur undique; calamitatibus, infortuniis premitur, torquetur, cruciatur, conficitur gravissimis: vitam ducit inter ærumnas miseram, infelicem, calamitosissimam, magnas quotidie acerbitates perferre, exhaurire cogitur; angoribus opprimitur; molestiis innumeris implicatur; malis ingentibus obruitur, oneratur. Multa sunt, ac gravia, quæ hominem angunt.Usus: Vide, quantum fratris morte afflictetur, squaleat. Vehementer afflictatur respublica.
AFFLICTOR, ōris, m.Celui qui renverse,destructeur.Syn.Qui affligit, et vexat.Usus: Odit te senatus afflictorem, et proditorem dignitatis, auctoritatis, ordinis, ac nominis sui.
AFFLICTŬS, ūs, m.Choc,frottement,collision.Syn.Afflictatio.Usus: Effœminata virtus afflictu occidit.
AFFLICTUS, a, um, part. v. affligo.Abattu,malheureux.Syn.Miser, prostratus, ærumnosus, calamitosus.Phras.Mœrore ac miseriis perditus; æger animi; æger et exulceratus animus, animus dolore, calamitate fractus; obrutus, oppressus malis; mœrore confectus, exanimatus, consternatus; calamitate vexatus, perturbatus, exagitatus. Cf.Miser.Usus: Afflictum erigere, perditum recreare.
AFFLĪGO, is, flixi, flictum, ere, a.Abattre,ruiner,accabler.Syn.Vexo, perturbo, perdo, pessumdo, prosterno, deprimo. )( Levo, recreo, erigo.Phras.Galliam hæresis graviter afflixit,l’hérésie a été pour la France une source de maux. Multa mala peperit hæresis; multa damna, detrimenta, incommoda, infortunia attulit, intulit, invexit, importavit; Gallia multa ab hæresi damna tulit, pertulit, passa, perpessa est; multa detrimenta cepit, accepit; multis damnis affecta est; in gravissima mala incidit, incurrit. Gravissimis afflicta malis, vehementer vexata, exercita, debilitata, comminuta est ab novarum religionum sectatoribus. Iidem summis difficultatibus universam Galliam affecere; in multas difficultates conjecere, impulere. Magnæ ex hæresi calamitates exstitere, accidere, evenere, obvenere, contigere; illatæ, allatæ, oblatæ sunt. Hæresis Galliæ exitiosa, perniciosa; exitio, damno, calamitati fuit; Galliam perdidit; fortunis omnibus evertit; in ultimum discrimen, in miserrimum statum, in hanc omnium deterrimam, miserrimamque conditionem adduxit. Hæresis Galliæ mala gravissima ingessit; multas sollicitudines confecit; exitium, perniciem creavit, peperit; salutem afflixit; calamitatem summam ac pestem importavit. Cf.Torqueo,Doleo,Tristitia.Usus: 1. Illius statuam proturbant, affligunt, comminuunt, dissipant,renverser une statue. Navim ad scopulos affligunt,briser le navire contre les écueils. 2.Transl.Curæ animos; prava exempla juventutem affligunt,corrompre abattre. Quoties afflictum, eversum, perditum te, fractum et afflictum calamitate erexi,confirmavi? Luctu, mœrore, ægritudine, mœstitia afflictum; afflictam virtutem tuam, animum, salutem, fortunam, dignitatem levavi, restitui? afflicto, jacenti dexteram porrexi?
AFFLO, as, avi, atum, are, 1ᵒ a.Souffler sur,communiquer en soufflant. 2ᵒ n.Se répandre,transpirer. 3ᵒ p.Être inspiré.Syn.Aspiro, spiro, exhalo.Usus: Afflaverat nescio quid rumoris,je ne sais quel bruit s’était répandu. Cave, ne quid mali tibi afflet sociorum importuna licentia. Poetæ divino spiritu afflantur. Odor e floribus afflatur.
AFFLŪENTĬA, æ, f.Abondance.Syn.Ubertas, copia.Usus: Ex hac affluentia et copia omnium rerum arrogantia nascitur. Cf.Copia.
AFFLŬO, is, fluxi, fluxum, ere, n.Affluer,être abondant.Syn.Abundo, circumfluo.Usus: Urbs voluptatibus, divitiis, opibus, et copiis, hominibus, uberrimis ingeniis affluens,ville qui regorge de richesses etc.Homo bonitate, unguentis, lepore, ac venustate affluens. Cf.Abundo,Copia.
AFFULGĔO, es, fulsi, gere, n.Luire,briller. *Usus: Magna spes, magna nobis fortuna affulget,la fortune nous sourit.
ĂGĔ,Allons,courage. Interjectio hortantis, excitantis, consentientis.Usus: Age porro, age vero, age jam. Plurali numero dicitur: Agite porro.
ĂGĔDUM,Allons,courage. idem.Usus: Agedum, confer hujus vitam cum illius moribus. Pro plurali numero: Agitedum, ite mecum.
ĂGELLUS, i, m.Petit champ.Usus: Dii nec agellos, nec viticulas persequuntur.
ĂGENS, entis, part. v. ago.Actif,efficace,passionné.Syn.Efficax, vim habens.Usus: Utendum est imaginibus acribus, agentibus, insignitis.
ĂGER, gri, m.Champ.Syn.Arvum, campus, solum, territorium.Epith.Colonus, communis, compascuus, cultissimus, decumanus, fertilis, fructuosus, miser atque jejunus, optimus et fructuosissimus; privatus, pulcherrimus, vectigalis, universus.Phras.1. Ager bonus,champ fertile. Cultissimus; latus ac fertilis; qui plurimum efficit; optimus et fructuosissimus. Ager natura perbonus, et diligentia, culturaque melior, frugum fertilis, bonus pecori, arbori infœcundus, frugum, pabulique lætus. 2. Ager malus,champ stérile. Deformis atque horridus; aridus et frugum vacuus. Cf.Fertilitas,Sterilitas.Usus: Agrum colere,cultiver un champ. Ager quantumvis fertilis, fructuosus non est, nisi colatur, conseratur, seratur, aratro perstringatur, aretur, exerceatur. 2. Agri facile emaciantur; ab hostibus infestantur,ravager les campagnes. 3. Agro exui, exturbari, moveri, multari,être dépouillé de ses propriétés.
AGGER, ĕris, m.Rempart,digue,retranchement.Syn.Tumulus ex terra, cespite congestus ad munienda præcipueveloppugnanda loca.Epith.Maximus.Usus: Aggere urbem cingere. Aggerem fluvii inundationi objectum interscindere. Aggerem jacere, exstruere; cuniculis subvehere.
AGGĔRO, is, gessi, gestum, ere, a.Amonceler.Syn.Congero, cumulo. Cf.Accumulo.
AGGLŎMĒRO, as, avi, atum, are, a.Amasser,réunir,assembler.Syn.Glomero, conjungo, implico.Usus: Densis se cuneis agglomerant.
AGGLŪTĬNO, as, avi, atum, are, a.Coller,attacher.Syn.Adnecto. )( Dissolvo.
AGGRĂVESCO, is, ere, n.S’aggraver.Syn.Gravior fio, ingravesco.Usus: Metuo, ne vulnus, aut morbus aggravescat.
AGGRĂVO, as, avi, atum, are, a.Aggraver,empirer.Syn.Valde gravo, onero, premo, exaggero.Usus: Res nostræ eo bello valde aggravatæ sunt. Cf.Onero,Premo.
AGGRĔDĬOR, eris, gressus sum, gredi, d.Attaquer.Syn.Invado, adorior.Phras.1. Latrones ex insidiis viatores aggrediuntur,les voleurs,sortant de leur embuscade,attaquent les voyageurs. Ex occultis, subito, improviso, repentino, nec opinato impetu viatores adoriuntur, invadunt, petunt; in viatores irruunt; impetum, impressionem faciunt; incurrunt, insiliunt; in viatores sese inferunt, injiciunt, immitunt; viatores assiliunt; iteratis aggressionibus retentant; superfundunt se viatoribus; arma iis inferunt. Cf.Adorior,Invado. 2. Hostes strenue aggressus est,il attaqua vigoureusement l’ennemi. In hostium agmen strenue irrupit; in hostes se incitavit; in cornua hostium invectus est, signa strenue hostibus intulit; novissimum agmen moratus, in hostem animose proruit, incurrit, ivit; ordines hostiles magno animo invasit. Cf.Impetus. 3. Rem aggreditur arduam,il entreprend une chose difficile. Demittit se in causam ancipitem; ingreditur in causam multis obseptam difficultatibus; affectat viam ad rem factu arduam; molem capessit laboris improbi; rem suscipit arduo loco positam; magnis ille quidem animis ad rem vertitur, assilit, sed difficilem et inexplicabilem experietur. Animum adjicit, adjungit, applicat ad negotium permolestum; operam ponit, industriam exercet in re, quæ illi multum laboris dabit et curæ. Cf.Inchoo,Incipio.Usus: 1. Quis hominem importunum aggredi audeat? 2. Accedo, incipio,entreprendre,commencer. Antequam ad dicendum, ad negotium, ad rem quamlibet aggrediare, adhibenda est præparatio diligens. 3. Audeo,tenter. Aggrederis majora viribus.
AGGRĔGO, as, avi, atum, are, a.Joindre,unir.Syn.Adjicio, congrego, conjungo, addo.Usus: Studium suum, et voluntatem ad dignitatem alicujus aggregare,associer. Aliquem in amicorum numerum agregare,admettre qqn au nombre de ses amis. Eodem crimine aliquem aggregare, in societatem criminis vocare. Cf.Adjungo,Annumero,Addo.
AGGRESSĬO, ōnis, f.Exorde.Syn.Principium, exordium.Epith.Contraria, prima.Usus: Operam det orator, ut animos prima aggressione occupet.
ĂGĬLIS, e, gen. com.Agile,léger. *Syn.Brevi et expedito corpore.Usus: Naves agiles. Cf.Celer.
ĂGĬLĬTAS, ātis, f.Agilité. Habilitas, agendi dexteritas.Usus: Agilitas, mollitiesque naturæ.
ĂGĬTĀTĬO, ōnis, f.Agitation,mouvement.Syn.Commotio.Epith.Æqualis; tanta, tam varia.Usus: 1. Corporis,mouvement. Agitatione linguæ cibus depellitur. 2. Animi,activité. Nunquam animus motu, et mentis agitatione vacuus esse potest.
ĂGĬTĀTOR, ōris, m.Cocher.Syn.Auriga qui currum, et equos agit.Epith.Bonus, callidus.Usus: Bonus agitator equos vel in medio cursu sustinet.
ĂGĬTO, as, avi, atum, are, a.Chasser devant soi.Adv.Aliunde, belle, celerrime, simul, copiosius, immoderate, vehementer, mobiliter, celeriter, dissolute, populariter, severe.Usus: 1. Verso, excito,poursuivre. Feras agitare, excitare, insectari,chasser. Atomi agitantur concursu fortuito. 2. Vexo, disturbo,inquiéter,troubler,tourmenter. Impii sui sceleris furiis ut tædis ardentibus agitantur. Metu atque libidine diversum agitari. Animo formidines agitare. 3. Inquiro, verso in omnes partes, discutio,rouler(dans son esprit),penser. Hæc sententia multis diebus in senatu est agitata, jactata tum in senatu, tum ad populum. Agraria lex vehementer agitata. Animus semper agitatur. Agitare et exquirere rationes. Aliquid animo secum agitare, commentari, reputare. Quæstionem, consilia cum vicinis agitare. Res hæc omnium sermonibus agitatur, jactatur. 4. Ago,être,vivre,habiter. Getuli in tuguriis agitant. Diem natalem, convivium agitare. Sacra, vigilias, vitam suavem, jocos, ludos, rem militarem agitare. Cf.Vexo,Verso,Ago.
AGMEN, ĭnis, n.Troupe en marche,armée,bataillon.Syn.Multitudo armata, turma, copiarum ordo.Epith.Medium, perpetuum, quadratum.Usus: Redeuntem Ciceronem perpetuum Italiæ agmen comitatum est. Agmen constituere. Agmen extremum sagitarii claudunt, cogunt,fermer. Agmen ultimum, novissimum hostes premebant, morabantur. Cf.Acies.
AGNASCOR, nasceris, natus sum, nasci, d.Naître après le testament du père.Usus: Constat agnascendo testamentum rumpi.
AGNĀTĬO, ōnis, f.Parenté du côté paternel.Syn.Sanguinis conjunctio, et familiarum.Usus: 1. Lex agnationum; Gentilitatum et agnationum jura,droits qui régissent les agnations. 2. Communio et affinitas naturæ, sive societas et propinquitas,communauté d’origine. Homines Deorum agnatione et stirpe tenentur.
AGNĀTUS, i, m.Parenté du côté paternel.Syn.Qui per virilis sexus personas conjuncti sunt, gentiles. Cf.Affinis.
AGNĪNUS, a, um,D’agneau. *Usus: Agnina caro, pellis.
AGNĬTĬO, ōnis, f.Connaissance.Syn.Cognitio.Usus: Res ad animi agnitionem pulcherrima.
AGNŌMEN, ĭnis, n.Surnom.Syn.Cognomen.
AGNOSCO, is, nōvi, nĭtum, ere, a.Connaître,reconnaître.Syn.Intelligo, nosco, sentio, audio, reperio; percipio, assequor, perspicio.Adv.Facile, leviter, libenter, nuper.Usus: Quod mihi gratularis, agnosco humanitatem tuam DEUS ex operibus agnoscitur. Cf.Intelligo,Percipio,Adverto.
AGNUS, i, m.Agneau.Syn.Agnellus, fœtus ove natus.
Agnus DEI,Syn.Cereæ Agni cœlestis imagines, effigies. Agni e cera rite consecrata ficti. Sacrata in cera effigies Agni cœlestis. Divinus Agnus in cerea effigie. Sacra Agni DEI imago. Sigillata Agni divini imagine cera.
ĂGO, agis, ēgi, actum, agere, a.Faire.Syn.Tracto, curo, procuro, tento, molior, gero, agito, contendo, transigo, aggredior. )( Cesso, quiesco.Adv.Acerbe, acriter, acrius, acerrime, accurate, accuratius, accusatorie, actuose, ambitiose, aperte, apertius, astute, atrocissime, attentius, austere, bene, benignissime, calide, caute, publice, commodius.Phras.Agendum est mihi cum homine importuno,j’ai à traiter avec cet importun. Res est mihi cum homine ferrei oris, ac importuno. Negotium mihi est cum homine, cujus importunitatem oris non facile, quisquam sustineat. Miscendum est mihi negotium cum homine insigniter impudente.Usus: 1. Censorem, civem, partes alicujus, causam amici, lenonem agere,faire,avoir l’emploi de. Rem tuam, negotium egi optima fide. Egi cum amicis de rebus tuis. 2. Litigo, discepto, judicio contendo,plaider,attaquer en justice. Ego tecum non gladiis, sed ex jure, ex syngrapha, ex sponsoagam. Agere aliquem injuriarum, furti, subintellige, reum. Ad populum agere. 3. Admoveo,pousser,approcher. Turres, vineas ad urbem. 4. Impello, urgeo,pousser,mener. Agere asellum; aliquem in arma agere; in fraudem, in omnem libidinem agere. 5. Celebro,célébrer. Agere ludos, diem festum, choreas, triumphum. 6. Vivo,vivre. Agere in bona spe. Inter homines agere. Ætatem desidiose agere. Hiemem sub pellibus agere. 7. Agito,au pas. être agité. Diris agitur. Cf.Facio. Sunt et aliæ formulæ, ut: animam agere,rendre l’âme. Bene, male, præclare tecum agitur,on a bien,mal agi à votre égard. Alia omnia agis, extra rem vagaris,vous n’êtes pas à la question,vous êtes distrait. Nihil agis, actum agis, frustra laboras,vous travaillez en vain.
ĂGŌNĬA, æ, f.Agonie.Syn.Supremus morientis conflictus; suprema cum morte luctatio; ultimæ morientium angustiæ.Phras.In agonia est,il est à l’agonie. Animam agit, cum morte luctatur, confligit; vita deficit; in supremo vitæ articulo versatur; in confinio mortis est; animam jam ægre trahit; abest a morte proxime; in extremis est; extremo mortis discrimine tenetur; extremos ducit anhelitus, extremum spiritum. In confinio vitæ mortisque versatur. Ad supremas mortis angustias redactus, adductus est. Ad mortem, obitum recta fertur. Cf.Morior.
ĂGRĀRĬUS, a, um,Agraire.Usus: Res, lex agraria,partage des terres,loi agraire.
ĂGRESTIS, e, gen. com.Agreste,grossier.Syn.Rusticus, incultus, asper, silvestris.Phras.Homo agrestis est,c’est un paysan,un homme mal élevé. Homo est incultis moribus, agrestibus, incompositis; sub cœlo crasso; crassiore sub ære natus est; homo e robore dolatus, a morum urbanitate alienus. Rudis ac impolitus agrestibus vivit institutis; asper est moribus, ac incultus; vultu motuque corporis vastus est et agrestis; officii et humanitatis expers, ingenii illiberalis homo est; rusticitate, asperitate inter omnes insignite impudens. Cf.Rusticus,Inhumanus.Usus: Homines duri et agrestes. Fera et agrestis vita. Vox rustica et agrestis. Vultu motuque corporis vastus et agrestis.
ĂGRĬCŎLA, æ, m.Cultivateur,laboureur.Syn.Agricultor, colonus.Epith.Assiduus, diligens, diligentissimus.Usus: Diligentissimus agricola, et pecuarius. Cf.Rusticus,Villicus,Agricultura.
ĂGRĬCULTŪRA, æ, f.Agriculture.Syn.Cultura agri, cultio agri.Epith.Bona, uber, dulcis, digna.Phras.Agriculturæ operam dare, laudabile est,il est louable de cultiver la terre. Insudare, inservire agrorum cultui; dare, dicare, tradere se colendis agris; agricolam agere; ruri opus facere; exercere se opere rustico. Cf.Rus.Usus: Nihil agricultura melius, nihil libero homine dignius.
ĂGRĬPĔTA, æ, f.Partisan de la loi agraire.Syn.Agri competitor.Usus: Agripetas ejectos, concisos fuisse gaudeo.
ĂĬO, is,Dire.Syn.Affirmo, dico, loquor.Usus: Quid ergo Aius iste? Deus locutius, ait,qu’est-ce donc que cet Ajus?c’est le Dieu de la parole, dit-il. Cf.Affirmo.
ĀLA, æ, f.Aile, qua volant aves.Usus: 1. Alas extendere, protendere,étendre les ailes. 2.Transl.Turma, ordoque equitum,corps de cavalerie. Dextra, sinistra ala,l’aile droite,l’aile gauche. Alam alicui committere; alæ aliquem præficere. Alam hostis sinistram fregimus, dissipavimus.
ĂLĂCER etĂLĂCRIS, e, gen. com.Prompt,agile,léger.Syn.Erectus, hilaris, paratissimus. )( Timidus, perterritus.Phras.Alacer juvenis est,ce jeune homme est actif. Lætus, erectus, inflammato animo juvenis est; fortis et animosus; impiger ad labores; vigor illi ingens juventæ inest, lætus illi, erectusque animus est; celsus et spe propinqua animosior est juvenis; alacer est et plenus spiritu; insigni alacritate juvenis est; strenuus suopte ingenio, celsus corpore, vultuque ita læto, ut quos in studiorum contentione nactus est æmulos, vicisse jam crederetur. Alacri est, parato et expedito ad omnia animo.Usus: Lætus et alacer ad tutandam rempublicam: ad hostes invadendos. Animus, vultus alacer. Feræ bestiæ, alacres, et erectæ ad nocendum. Vide hominem erecto, alacri, prompto, celso vultu huc illuc intuentem. Cf.Animus,Fortis.
ĂLĂCRĬTAS, ātis, f.Vivacité,ardeur.Syn.Lætitia gestiens, animi vigor, studium, cupiditas, nimia facilitas.Phras.Alacritate summa in prœlium eunt,ils vont au combat avec une grande ardeur. Inflammatis in prælium animis eunt; feroces et suopte ingenio, et adhortantium pleni vocibus pugnam capessunt. Juvante vigore vividi, alacres et spiritu pleni in hostem irruunt. Hostem excipiunt celsi corpore, vultuque ita læto, ut vicisse jam crederes.Usus: 1. Inanis alacritas non multum ab amentia differt. 2. Alacritatem afferre,mettre de l’entrain. Frequentia auditorum miram alacritatem dicenti affert, addit, fert; in dicente excitat. 3. Alacritatem tollere,enlever l’ardeur. Contra infrequentia dicentis alacritatem omnem eripit, aufert, delet, extinguit.
ĀLĀRĬUS, a, um,velĀLĀRIS, e, gen. com.Qui appartient aux ailes de l’armée.Alarios sociis remisit. Alariis utendum non duxit,cavaliers auxiliaires que l’on plaçait aux ailes.
ĂLAUDÆ, arum, f.La légion des Alaudes. Legio quædam Romana, ab Alauda ave,alouette, dicta.Usus: Alaudæ, cæterique veterani rem strenue gessere.
ALBĀTUS, a, um,Vêtu de blanc.Syn.Albo indutus. )( Atratus.Usus: Ipse epuli dominus albatus accumbebat.
ALBESCIT,Le jour commence.Syn.Fit album.Usus: Mare a sole albescit, albescente die.
ALBUM, i, n.Tableau,liste.Syn.Tabula, in qua nomina alicujus ordinis,velres gestæ breviter notabantur, ut populo fieret copia.Usus: Album Senatorium, Judicum, Decurionum.
ALBUS, a, um.Blanc.Syn.Candidus. )( Ater, niger.Phras.Manibus est mire candidis,ses mains sont d’une extrême blancheur. Manibus est gypsatissimis; eximio est manuum candore. Albidis, cretatis, candidulis est manibus.Usus: Albus color DEO decorus. Ater, an albus sis, ignoro, de homine ignoto, et parum curando. Quasi albam avem, sic probum virum respiciunt.
ĀLĔA, æ, f.Jeu de dés;en gén. jeu de hasard.Syn.Omnis ludus, in quo temeritas et casus, non ratio, aut consilium valet, qualiest talorum et tesserarum.Usus: 1. In lustris, popinis, alea, vino, tempus ætatis omne consumere. Alea ludere. Alios in aleam provocare. Aleæ multum tempus tribuere. De alea condemnari, propter hunc ludum reddi infamen,être condamné comme joueur. 2. Fortuna, casus,chance,hasard. Aleam universi certaminis adire, subire. Aleam jacere, rem fortunæ arbitrio committere,confier tout au hasard,le sort en est jeté. Aleam sequeris, eventum fortuitum, non rationem. Cf.Fortuna.
ĀLĔĀTOR, ōris, m.Joueur.Syn.Aleæ cupidus, aleæ lusor.Usus: Domus erat aleatoribus plena.
ĀLĔĀTŌRĬUS, a, um,Relatif au jeu ou aux joueurs.Usus: Memorabantur damna aleatoria. Ritus aleatorii; Forum aleatorium,règle du jeu;académie des jeux.
ĀLES, ĭtis, m. et f.Oiseau. Aut adjective:qui a des ailes,ailé.Epith.Nuncius.Syn.Volucris.Usus: Aves, alites et oscines. Secunda alite,sous d’heureux auspices. Aves, angues alites.
ALGĔO, ea, alsi, ere, n.Avoir froid.Syn.Frigeo )( Æstuo.Adv.Facile.Usus: Militibus et algendum est sæpe et esuriendum. Cf.Frigeo.
ALGĬDUS, a, um,Froid,glacé.Syn.Frigidus.Usus: Regio, loca algida.
ĂLĬAS,Une autre fois.Syn.Alio tempore, aliquando.Usus: 1. De præterito: De his rebus et sæpe alias commemoravi, et tum maxime etc.,autrefois,déjà. 2. De præsenti et futuro: Homo alias beatus, alias miser,tantôt heureux,tantôt malheureux. Homo alias modestus et temperans,du reste. Hoc ad te scribam alias subtilius,je vous écrirai plus en détail. 3. Adhibetur a Livio pro unquam: Non alias dux militi familiarior. Non alias tanta ad spectaculum multitudo confluxit. 4. Jungitur et cum interdum:Une autre fois.Tantôt.... tantôt.Geminatio verborum alias vim habet, interdum leporem,la répétition donne tantôt la force,tantôt l’agrément.
ĂLĬBI,Dans un autre endroit,ailleurs.Syn.In alio loco.Usus: 1. Nusquam alibi reperiri potuit,on n’a jamais pu le trouver autre part. 2. Alia in re,dans une autre chose. Nolo alibi, quam innocentia spem habere. Non alibi spes salutis est, quam in innocentia,il n’y a d’espoir de salut que dans l’innocence.
ĂLĬCŬBI,Quelque part,en quelque lieu.
ĂLĬCUNDE,De quelque lieu.Usus: 1. Ab aliquo loco,de quelque part. Alicunde discedere, venire. 2. Ab aliquo homine,de quelque personne. Non alicunde audivi, quam ex te.
ĂLĬĒNĀTĬO, ōnis, f.Éloignement,rupture.Syn.Defectio, diductio, animorum diversio.Epith.Nimia.Usus; Subita amicorum defectio, cognatorum alienatio res meas admodum perturbat.
ĂLĬĒNĀTUS, a, um, part. v. alieno.Égaré,troublé.Syn.Abhorrens, alienus, abalienatus.Phras.Alienatus mente, sensibus,vela sensu est;il est hors de lui. Vix apud se est præ ira; vigilans dormit; vivus sanusque interit; animus illi abest: aberrat animus; aures, sensus animus peregrinantur; neque audit, neque prospicit satis oculis.Usus: Omnes sentiunt me ab illo alienatum. Animus alienatus et offensus.
ĂLĬĒNĬGĒNA, æ, m.Étranger.Syn.Alienus, peregrinus, externus, alia ex gente. )( Domesticus, indigena.Usus: Homo longinquus et alienigena. Dii, religiones alienigenæ. Hostes domestici, quam alienigenæ nocentiores.
ĂLĬĒNO, as, avi, atum, are, a.Vendre;éloigner;écarter.Syn.Abalieno, vendo, disjungo, avoco.Adv.In perpetuum, plane ab aliquo.Phras.Invidi te a me alienarunt,des envieux vous ont irrité contre moi. Mentem tuam a me averterunt; opera sua me a tua amicitia disjunxerunt; a tua me conjunctione avocarunt; offensionem tam gravem, tantam voluntatis commutationem attulere; te mihi immutarunt; animo mirandum in modum alienato, animo non amico reddidere, effecere, ut amici animum omnem de meejiceres. Æmulorum artes tuum a me studium alienavere; mentem tuam a me abjunxere, a caritate veteris amici te diduxere, distraxere. Cf.Infensus,Inimicus, Amicitiam dissolvo.Usus: 1. Cur vectigalia, cur a majoribus accepta alienas.Vendre,céder. 2. Juvenem illum non tam allicere volui, quam alienare nolui.Éloigner. 3. Mente alienari, delirare,devenir fou.
ĂLĬĒNUS, a, um,Étranger,qui est à un autre. Quod alterius est.Syn.Abhorrens, adversus, non amicus, discrepans, alienatus.Usus: Alieni homines. Alieno more vivere. Alienæ domi esse. Alienum ab aliquo animum habere, gerere. Non alienum erit, non absurdum, de ea re disputare,il ne me paraît pas hors de propos de discuter cette question. Alienum hoc est dignitate tua, majestate reipublicæ, alienum etiam tuis rationibus, et vivendi instituto, alienum ingenio tuo,étranger à vos habitudes. Alienissimo reipublicæ tempore, minime opportuno,temps malheureux. Aliena loqui, delirare,dire des choses extravagantes. Aliena agere, curare,s’occuper des choses d’autrui. Ad alienam causam accedere, aspirare; negotiis alienis se illigare, immiscere, immittere. Aliena melius videre, quam sua. Cf.Disjunctus,Discordo.
ĂLĬMENTĀRĬUS, a, um,Alimentaire.Syn.Ad alimenta pertinens.Usus: Lex alimentaria.
ĂLĬMENTUM, i, n.Aliment.Syn.Nutrimentum.Usus: Fruges et cætera alimenta. Cf.Cibaria,Annona.
ĂLĬO,Ailleurs,autre part(avec mouv.).Syn.In alium locum, ad aliam rem, in alium usum.Usus: Alio sermonem transferre. Alio responsionem derivare. Cupiditatem hanc tuam alio serves.
ĂLĬŌQUI et ĂLĬŌQUIN,D’ailleurs du reste.Syn.Alias, cæteroquin.Usus: Magnum delectum adhibeo, alioquin fallerer.
ĂLIPTES, æ,velis, m.Celui qui frotte,qui parfume les athlètes ou les baigneurs.Syn.Unctor.Usus: Aliptæ virium et coloris rationem habent,les soins des chefs dans les écoles de lutte,ont pour objet les forces et le teint.
ĂLĬQUA,De quelque côté.Syn.Per aliquam partem,vellocum.Usus: 1. Cuperet aliqua evolare, evadere, si posset,il désirerait,s’il le pouvait,s’échapper quelque part. 2. Aliquo pacto, modo,par quelque moyen,de manière ou d’autre. Vereor, ne uxor aliqua resciscat.
ĂLĬQUAMDĬU,Quelque temps,pendant qqtemps.Usus: Athenis aliquamdiu restiti.
ĂLĬQUANDO,Autrefois;un jour à venir.Syn.Alias, nonnunquam, interdum; quodam, aliquo tempore, tandem. )( Nunquam,Phras.Erit aliquando ut me vindicem,il viendra enfin le temps de la vengeance. Lucebit, illucescet ille dies; veniet illud tempus; lucem illam aliquando videbimus; diem aliquando illum sol afferet mortalibus, quo pœnas de te sumam.Usus: Collegi me aliquando,enfin je repris courage. Sit aliquando discordiarum finis. Non diffido, fore aliquando, ut etc.
ĂLĬQUANTO,Un peu.Syn.Paulum.Usus: Aliquanto ante diluculum profectus est.
ĂLĬQUANTŬLUM,Un peu.Syn.Paululum, paulum, nonnihil, leviter, paulisper, aliqua ex parte, aliquid.Usus: Aliquantulum deflectere de itinere, de recto.
ĂLĬQUANTUM,Un peu.Syn.Paulum.Usus: Lectis tuis litteris aliquantum acquievi. Cf.Aliquantulum.
ĂLĬQUANTUS, a, um,Assez grand.Syn.Mediocris.Usus: Timor aliquantus, sed spes amplior.
ĂLĬQUIS, qua, quod et quid,Quelque.Syn.Quidam, quispiam, ullus, nonnullus, unus aliquis, non nemo.In plur.Aliquot, pauci. )( Nullus.Usus: Alicui succensere aliquid. Exime unum aliquem ex mense diem. Confugere ad unum aliquem virtute præstantem. Quid mihi ut alicui Græculo insultas?
ĂLĬQUO,Quelque part(avec mouv.).Syn.In aliquem locum.Usus: Aliquo profugit militatum.
ĂLĬQUOT,Quelques-uns. Nomen numerale.Usus: Accepi a te aliquot epistolas.
ĂLĬQUŎTĬES,Quelquefois.Adv.Numer.Usus: Hanc causam aliquoties apud te egi; semel, atque: iterum egi.
ĂLĬTER,Autrement.Syn.Secus alio modo, non eodem modo, non perinde, alia ratione, multo secus.Phras.Aliter se res habet,la chose est tout autre. Commutata ratio est; versa sunt omnia; longe alia fortuna, aliis initiis, ac ominibus agendum est; omnia contra opinionem acciderunt.Usus: 1. Aliter evenit, atque putaram. Eadem somnia aliis aliter evadunt. 2. Alioquin,autrement. Aliter amicitiæ stabiles esse non possunt,autrement aucune amitié ne peut être solide. Jus æquabile sit, oportet, aliter jus non esset.
ĂLĬUNDE,D’un autre lieu.Syn.Ex alio loco, ex alia re.Phras.Aliunde hoc descripsisti,vous avez pris cela ailleurs,c. à d.,vous l’avez copié. Ex alieno largiris; non ex tuo sensu deprompta est hæc oratio; ex alieno opere accersita. Hoc quidem translatitium et adventitium auxilium est. Sermotuus insititius est, et inductus.Usus: Non poteras scire aliunde. Pro alioquin, Barbarum est.
ĂLĬUS, a, ud,Autre.Syn.Non idem, reliquus, alter, diversus.Usus: Aliud ex alio peccat,il fait fautes sur fautes. Me quotidie aliud ex alio impedit. Alius alio melior est. Res eadem aliis atque aliis effertur verbis. Ex alio alia nexa sunt. Alia solis lux est, et lychnorum. Aliud mihi respondes, ac rogo. Alium me esse censes, atque olim fui. Nihil aliud ago, nisi ut cives mei salvi sint. Quæ est alia pœna, præter mortem?
ĂLĪUSMŎDI,D’une autre manière.Syn.Rationis disparis, alterius, dissimilis.Usus: Res aliusmodi est, ac putatur.
ALLĀBOR, eris, lapsus sum, labi, d.Se glisser vers,arriver à.Syn.Accedo, accido, adhæreo.Usus: Humor allapsus extrinsecus.
ALLĂTRO, as, avi, atum, are, a.Aboyer après.Usus:Transl.Aliquem, alicujus magnitudinem allatrare, per invidiam criminari,se déchaîner contre l’élévation de quelqu’un.
ALLECTO, as, are, a.Inviter,attirer.Syn.Allicio, prolecto, blande invito.Usus: Vani homines assentationem ipsi invitant, et allectant Cf.Allicio.
ALLĒGĀTĬO, ōnis, f.Envoi,députation.Syn.Privata legatio.Epith.Difficilis.Usus: Ad hunc hominem omnes allegationes difficiles, omnes aditus ardui sunt, et occlusi.
ALLĒGO, as, avi, atum, are, a.Envoyer,députer.Syn.Lego, mitto privati negotii causa.Usus: Amicos allegare ad rem conficiendam.
ALLĒGŎRĪA, æ, f.Allégorie. Tropus Rhetoric.Usus: Multæ Allegoriæ obscurant et enervant orationem.
ALLĔVĀMENTUM, i, n.Soulagement.Syn.Allevatio, remedium.Usus: E meis malis nullum allevamentum spero.
ALLĔVĀTĬO, ōnis, f.Soulagement,consolation.Syn.Allevamentum.Usus: In meis malis sine ulla allevatione permaneo. Cf.Levamentum.
ALLĔVO, as, avi, atum, are, a.Soulager,consoler.Syn.Leve facio, lenio, mitigo, levo, levamento sum, levationem affero.Usus: Allevor, cum tecum per litteras loquor,je me console en vous écrivant. Tuæ litteræ meas sollicitudines allevant, leniunt, demulcent. Cf.Levo,Recreo.
ALLĬCĬO, is, lexi, lectum, ere, a.Attirer.Syn.Allecto, invito, capio, capto, prolecto, traho, duco, attraho, pellicio, permulceo, induco, excito, titillo, illicio. )( Alieno, avoco.Phras.Invitat, atque allicit incautam juventutem voluptas,la volupté invite et attire la jeunesse inconsidérée. Suis illecebris voluptas ad omne dedecus trahit, rapit. Multa habet invitamenta libido, multas illecebras, quibus ad cupiditatem impellit juventutem. Quot juvenes voluptate, ut objecta esca, pelliciuntur? Ad hanc illecebram quis non commovetur? non æstuat? Quis non inescatur delinimentis vitiorum? Illecta et inflammata cupiditate juventus facile rapitur ad illicita. Voluptas in rudibus animis magnum commovet desiderium; cupiditatem vehementer incitat ac inflammat. Ætatis primæ fervor cupiditati imprimis opportunus est, quam voluptas injicit. Voluptas mirum quantum illecebris suis juventutis animos afficit, ac incendit. Proritat hæc pestis rudes maxime annos, atque ad cupiditatem excitat et impellit. Irretit, delinit omnium quidem, sed juvenum præcipue mentes voluptas. Cf.Attraho.Usus: Hominum studia ad suas utilitates allicere.
ALLĬDO, is, lĭsi, lĭsum, ere, a.Heurtercontre,briser.Syn.Impingo, incurro, affligo.Usus: Navis in scopulos allisa. In amicorum damnationibus allisus. Cf.Impingo.
ALLĬGO, as, avi, atum, are, a.Lier à,attacher à.Syn.Adstringo, obstringo, stringo, ligo, devincio. )( Solvo.Usus: 1. Alligare ad columnam, ad palum, lier à une colonne, à un poteau. 2.Transl.Aliquem stipulatione, beneficio alligare,lier qqn par un contrat,par des bienfaits. Scelere se alligare,se rendre coupable d’un crime.
ALLĬNO, is, lēvi, lĭtum, ere, a.Mettre un enduit sur,communiquer.Syn.Lino, aspergo.Usus: His sententiis nullæ sordes videbantur allini posse,on ne pouvait plus flétrir cette sentence.
ALLĬUM, ii, n.Ail.Usus: Fessis messoribus allium medetur.
ALLŎCŪTĬO, ōnis, f.Allocution,paroles de consolation. *Usus: Allocutione solari languentes.
ALLŎQUĬUM, ii, n.Entretien,paroles de consolation.Syn.Allocutio.Usus: Blando, benigno alloquio, comitate invitandi, beneficiisque sibi aliquem conciliare.
ALLŎQUOR, eris, lŏcūtus sum, loqui, d.Parler à qqn;s’entretenir.Syn.Affari, compello, appello; sermonem cum altero jungo, habeo.Phras.Aspere allocutus est hominem,il lui adressa durement la parole. Verbis vehementioribus prosecutus hominem est; duris appellavit: asperius, verbis gravibus in hominem invectus est. Verbis in hominem incurrit, incursavit sane asperis; acriter, vehementer, acerbe hominem apellavit; multos severitatis aculeos emisit in hominem; multa dixit aspere, multa petulanter et contumeliose, Verbis accepit hominem haud sanemollibus, omni verborum importunitate in hominem se concitavit, acriter, acerbe inclamavit, interpellavit hominem.Usus: Te nunc alloquor, Africane. Cf.Loquor.
ALLŬBESCO, is, lubui, lubitum, ere, n.Commencer à plaire. *Usus: Nunc mihi allubescit primulum. Cf.Libet.
ALLŪDO, is, ludi, lusum, ere, n.,nonnunquama.Badiner,plaisanter.Syn.Ludere, et quod dictum, alio referre.Usus: Galba varie et copiose alludens, varias similitudines afferebat. Alludere ad mulierem.
ALLŬO, is, lui, ere, a.Baigner,arroser.Syn.Juxta fluo.Usus: Fluvius mœnia alluit; mare terras.
ALLŬVĬO, ōnis, f.Alluvion.Syn.Eluvies.Usus: Alluvionum jura,droits d’alluvion.
ALMUS, a, um,Sacré,auguste.Syn.Sanctus, augustus.Usus: O fides alma! quo te terrarum recepisti?
ĂLO, is, alui, alĭtumvelaltum, ere, a.Nourrir.Syn.Educo, nutrio, pasco.Differ.Nutrire parvulorum, alere adultorum.Adv.Copiosius.Phras.E prædiis alitur,son champ le nourrit. Prædiorum fructibus sustinetur, spiritum et vitam ducit; vitam propagat. Habet quasi nutriculas prædia. Ager educator et altor illum nutricatur. Alimenta prædiis expedit. Lacte, atque pecore vivit, vitam tolerat. Curandis agnis victitat, victum sibi quærit. Prædiorum fructus alimenta illi subministrant; victum præbent; opportuna illi vitæ subsidia conferunt, adjiciunt.Usus: 1. Alere exercitum, magnas copias,entretenir une armée. 2.Transl.Augere,fortifier,soutenir,animer. Impunitate alitur hominum improborum audacia, spes, furor. Hominis mens discendo, ingenium exercitatione, dicendi assiduitate, verborum copia alitur et crescit.
ALPES, ium, f.les Alpes.Usus: Alpium vallum, murum contra transgressionem Gallorum natura objecit. Cf.Mons.
ALSĬUS,Comp. de l’in.Alsus.Plus frais.Usus: Antio nihil quietius, nihil alsius.
ALSUS, a, um,Frais.Syn.Frigidus.
ALTĀRE, is, n.Autel.Syn.Ara.Epith.Religiosum, religiosissimum.Usus: Altaria religiosissima diis struere. Ab altaribus abstrahere. (Altare portatile,Vulg.autel portatif.Syn.Altare temporarium, mobile).
ALTE,Haut,en haut.Syn.Sublime.Usus: Alte extollere manum. Alte cadere.
ALTER, terius,Autre.Usus: Et altera dies intercessit, cum etc. Numa alter a Romulo rex. Alterius crudelitate oppugnor, alterius blanditiis. Necesse est, ut sit alterum e duobus, aut etc. Primo, altero, tertio die senatus habitus est. Alter adjutus ab altero. De amico intimo,un autre moi-même. Ad te, tanquam ad alterum me proficiscar.
ALTERCĀTĬO, ōnis, f.Altercation,dispute.Syn.Jurgium, lis, contentio, concertatio, disceptatio, forensis dimicatio.Epith.Magna, inutilis.Usus: 1. Altercationem cum altero quærere, aucupari,chercher querelle à qqn. 2. Habere altercationem maximis clamoribus,se quereller à grands cris. Orta est mihi cum illo gravis altercatio. Dies multi altercationibus consumpti. Fregi illum altercatione. Cf.Controversia,Dissidium,Rixa.
ALTERCOR, aris, atus sum, ari, d.Se quereller.Syn.Rixor, litigo, contendo.Phras.Altercatus sum graviter cum adversario,j’ai eu une violente dispute avec mon adversaire. Contentionem suscepi maximam; verborum rixa non levis contracta est; altercatio orta mihi gravis est; contentio non mediocris mihi erat. Enata est gravis altercatio mihi cum adversario; altercationem habui difficilem. Ex causa non magna altercatio ingens facta est.Usus: Cum Vatinio altercari incipit. Cf.Contendo,Dissideo.