PARTE IIIOS LYRICOS GALLEGOS

Airiños, airiños, aires,Airiños da miña terra;Airiños, airiños, aires,Airiños, leváime a ella.Cant. pop.Sin ela vivir non podo,Non podo vivir contenta,Qu'á donde queira que vaya,Cróbeme unha sombra espesa.Cróbeme unha espesa nubeTal preñada de tormentas,Tal de soidás preñada,Qu'á minha vida envenena.Leváime, leváime airiños,Com'unha folliña seca,Que seca tamen me puxoA callentura que queima.Ay! si non me levás pronto,Airiños da miña terra;Si non me levás, airiños,Quiçaes xa non me conesanQu'a frebe que de min come,Vaime consumindo lenta,E no meu corazonsiñoTamen traidora se ceiba.Fun n'outro tempo encarnadaCom'á color de sireixa,Son oxe descoloridaCom'os cirios das igrexas,Cal si unha meiga chuchonaA miña sangre bebera:Vou-me quedando muchiña,Com'unha rosa qu'inverna,Vóume sin forzas quedando,Vóume quedando morena,Cal unha mouriña mouraFilla de moura raleaLeváime, leváime, airiños,Leváime á donde m'esperanUnha nay que por min choraUn pay que sin min n'alenta,Un hirman por quen dariaA sangre das miñas venas,E un amoriño á quen almaE vida lle promettera.Si pronto non me levades,Ay morrerei de tristeza,Soya n'unha terra extraña,Dond'extraña m'alumean,Donde todo canto miroTodo me dic'; extranxeira!Ay, miña pobre casiña!Ay, miña vaca bermella!Años, que valás nos montes,Pombas, qu'arrulás nas eiras,Mozos, qu'atruxás bailando,Redobre d'as castañetas,Xás-co-rras-chás das cunchiñas,Xurre-xurre d'as pandeiras,Tambor do tamborileiro,Gaitiña, gaita gallega,Xa non m'alegras dicindo:Muiñera! muiñera!Ay quen fora paxariñoDe leves alas ligeiras!Ay con que prisa voaraToliña de tan contenta,Para cantar á alboradaNos campos da miña terra!Agora mesmo partira,Partira com'unha frecha,Sin medo as sombras da noite,Sin medo da noite negra.E que chovera ou ventara,E que ventara ou chovera,Voaria, e voariaHastra qu'alcanse á vela.Pero non son passariñoE irey morrendo de pena,Xa en lagrimas convertida,Xa en suspiriños desfeita.Doces galleguiños aires,Quitadoiriños de penas.Encantadores d'as auguas,Amantes d'as arboredas,Musica dás verdes canasDo millo d'as nossas veigas,Alegres compañeirinos,Run-run de tódalas festas,Leváime nas vosas alas,Com'unha folliña seca,Non permittás qu'aqui morra,Airiños da miña terra,Qu'ainda penso, que de morta,Eide sospirar por ela.Ainda penso, airiños, aires,Que dimpois que morta sea,E aló pólo composanto,Dond'enterrada me teñam,Pasés na calada noiteRunxindo antr'á folla seca,Ou murmuxando medrososAntr'as broncas calaveras,Inda dimpois de mortiñaAiriños da miña terra,Éivos de berrar: ¡Airiños,Airiños, leváime á ela!D. Rosalia Castro de Murguia,Cantaresgallegos, p. 87. Madrid, 1872.

Airiños, airiños, aires,Airiños da miña terra;Airiños, airiños, aires,Airiños, leváime a ella.

Airiños, airiños, aires,

Airiños da miña terra;

Airiños, airiños, aires,

Airiños, leváime a ella.

Cant. pop.

Sin ela vivir non podo,Non podo vivir contenta,Qu'á donde queira que vaya,Cróbeme unha sombra espesa.Cróbeme unha espesa nubeTal preñada de tormentas,Tal de soidás preñada,Qu'á minha vida envenena.Leváime, leváime airiños,Com'unha folliña seca,Que seca tamen me puxoA callentura que queima.Ay! si non me levás pronto,Airiños da miña terra;Si non me levás, airiños,Quiçaes xa non me conesanQu'a frebe que de min come,Vaime consumindo lenta,E no meu corazonsiñoTamen traidora se ceiba.

Sin ela vivir non podo,

Non podo vivir contenta,

Qu'á donde queira que vaya,

Cróbeme unha sombra espesa.

Cróbeme unha espesa nube

Tal preñada de tormentas,

Tal de soidás preñada,

Qu'á minha vida envenena.

Leváime, leváime airiños,

Com'unha folliña seca,

Que seca tamen me puxo

A callentura que queima.

Ay! si non me levás pronto,

Airiños da miña terra;

Si non me levás, airiños,

Quiçaes xa non me conesan

Qu'a frebe que de min come,

Vaime consumindo lenta,

E no meu corazonsiño

Tamen traidora se ceiba.

Fun n'outro tempo encarnadaCom'á color de sireixa,Son oxe descoloridaCom'os cirios das igrexas,Cal si unha meiga chuchonaA miña sangre bebera:Vou-me quedando muchiña,Com'unha rosa qu'inverna,Vóume sin forzas quedando,Vóume quedando morena,Cal unha mouriña mouraFilla de moura ralea

Fun n'outro tempo encarnada

Com'á color de sireixa,

Son oxe descolorida

Com'os cirios das igrexas,

Cal si unha meiga chuchona

A miña sangre bebera:

Vou-me quedando muchiña,

Com'unha rosa qu'inverna,

Vóume sin forzas quedando,

Vóume quedando morena,

Cal unha mouriña moura

Filla de moura ralea

Leváime, leváime, airiños,Leváime á donde m'esperanUnha nay que por min choraUn pay que sin min n'alenta,Un hirman por quen dariaA sangre das miñas venas,E un amoriño á quen almaE vida lle promettera.Si pronto non me levades,Ay morrerei de tristeza,Soya n'unha terra extraña,Dond'extraña m'alumean,Donde todo canto miroTodo me dic'; extranxeira!

Leváime, leváime, airiños,

Leváime á donde m'esperan

Unha nay que por min chora

Un pay que sin min n'alenta,

Un hirman por quen daria

A sangre das miñas venas,

E un amoriño á quen alma

E vida lle promettera.

Si pronto non me levades,

Ay morrerei de tristeza,

Soya n'unha terra extraña,

Dond'extraña m'alumean,

Donde todo canto miro

Todo me dic'; extranxeira!

Ay, miña pobre casiña!Ay, miña vaca bermella!Años, que valás nos montes,Pombas, qu'arrulás nas eiras,Mozos, qu'atruxás bailando,Redobre d'as castañetas,Xás-co-rras-chás das cunchiñas,Xurre-xurre d'as pandeiras,Tambor do tamborileiro,Gaitiña, gaita gallega,Xa non m'alegras dicindo:Muiñera! muiñera!Ay quen fora paxariñoDe leves alas ligeiras!Ay con que prisa voaraToliña de tan contenta,Para cantar á alboradaNos campos da miña terra!Agora mesmo partira,Partira com'unha frecha,Sin medo as sombras da noite,Sin medo da noite negra.E que chovera ou ventara,E que ventara ou chovera,Voaria, e voariaHastra qu'alcanse á vela.Pero non son passariñoE irey morrendo de pena,Xa en lagrimas convertida,Xa en suspiriños desfeita.

Ay, miña pobre casiña!

Ay, miña vaca bermella!

Años, que valás nos montes,

Pombas, qu'arrulás nas eiras,

Mozos, qu'atruxás bailando,

Redobre d'as castañetas,

Xás-co-rras-chás das cunchiñas,

Xurre-xurre d'as pandeiras,

Tambor do tamborileiro,

Gaitiña, gaita gallega,

Xa non m'alegras dicindo:

Muiñera! muiñera!

Ay quen fora paxariño

De leves alas ligeiras!

Ay con que prisa voara

Toliña de tan contenta,

Para cantar á alborada

Nos campos da miña terra!

Agora mesmo partira,

Partira com'unha frecha,

Sin medo as sombras da noite,

Sin medo da noite negra.

E que chovera ou ventara,

E que ventara ou chovera,

Voaria, e voaria

Hastra qu'alcanse á vela.

Pero non son passariño

E irey morrendo de pena,

Xa en lagrimas convertida,

Xa en suspiriños desfeita.

Doces galleguiños aires,Quitadoiriños de penas.Encantadores d'as auguas,

Doces galleguiños aires,

Quitadoiriños de penas.

Encantadores d'as auguas,

Amantes d'as arboredas,Musica dás verdes canasDo millo d'as nossas veigas,Alegres compañeirinos,Run-run de tódalas festas,Leváime nas vosas alas,Com'unha folliña seca,Non permittás qu'aqui morra,Airiños da miña terra,Qu'ainda penso, que de morta,Eide sospirar por ela.Ainda penso, airiños, aires,Que dimpois que morta sea,E aló pólo composanto,Dond'enterrada me teñam,Pasés na calada noiteRunxindo antr'á folla seca,Ou murmuxando medrososAntr'as broncas calaveras,Inda dimpois de mortiñaAiriños da miña terra,Éivos de berrar: ¡Airiños,Airiños, leváime á ela!

Amantes d'as arboredas,

Musica dás verdes canas

Do millo d'as nossas veigas,

Alegres compañeirinos,

Run-run de tódalas festas,

Leváime nas vosas alas,

Com'unha folliña seca,

Non permittás qu'aqui morra,

Airiños da miña terra,

Qu'ainda penso, que de morta,

Eide sospirar por ela.

Ainda penso, airiños, aires,

Que dimpois que morta sea,

E aló pólo composanto,

Dond'enterrada me teñam,

Pasés na calada noite

Runxindo antr'á folla seca,

Ou murmuxando medrosos

Antr'as broncas calaveras,

Inda dimpois de mortiña

Airiños da miña terra,

Éivos de berrar: ¡Airiños,

Airiños, leváime á ela!

D. Rosalia Castro de Murguia,Cantaresgallegos, p. 87. Madrid, 1872.

D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares

gallegos, p. 87. Madrid, 1872.

Acolá enribaNa fresca montaña,Qu'alegre se crobe,De verde retama,Meniña morenaDe branco vestida,Nubiña pareceNo monte perdida.Que xira, que corre,Que torna, que passa,Que rola, e mainiñaSerena se para.Xa embolta se miraN'espuma que salta,Do chorro que ferveNa rouca cascada.Xa erguida na puntaDe pena sombrisaImmoble cál virxeDe pedra se mira.A cofia de liñoA os ventos voltadaAs trenzas descoidaQu'os aires espalhan;Tendídal-as puntasDo pano de seda,As alas d'un anxelDe lonxe semellan.Si as brisas da tardeXogando con elasAs moven ca graciaQu'un angel tivera.Eu penso ¡coitadoDe min! que me chaman,Si as vexo bulindoNa verde enramada;Mas ay, qu'os meus ollosM'engañam traidores,Pois von, e lixeiraNa niebra s'esconde;S'esconde outras vecesNa sombra dos pinosE cant'escondidaCantares dulciños,Qu'abrasan, que firen,Ferida d'amorQue teño feitinhaNo meu corazon.Que feita, que linda,Que fresca, que branca.Deu Dios á meniñaDa verde montaña!Qu'hermosa parece,Que chore, que xima!Cantando, sorrindo,Disperta, dormida!Ay, si seu payPor regalo ma dera,Ay, non sentiraNo mundo mais penas!Ay, que por tela,Commigo por damaEu llá vestira,Eu llá calzara.D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares gallegos, p. 75.

Acolá enriba

Na fresca montaña,

Qu'alegre se crobe,

De verde retama,

Meniña morena

De branco vestida,

Nubiña parece

No monte perdida.

Que xira, que corre,

Que torna, que passa,

Que rola, e mainiña

Serena se para.

Xa embolta se miraN'espuma que salta,Do chorro que ferveNa rouca cascada.Xa erguida na puntaDe pena sombrisaImmoble cál virxeDe pedra se mira.A cofia de liñoA os ventos voltadaAs trenzas descoidaQu'os aires espalhan;Tendídal-as puntasDo pano de seda,As alas d'un anxelDe lonxe semellan.Si as brisas da tardeXogando con elasAs moven ca graciaQu'un angel tivera.Eu penso ¡coitadoDe min! que me chaman,Si as vexo bulindoNa verde enramada;Mas ay, qu'os meus ollosM'engañam traidores,Pois von, e lixeiraNa niebra s'esconde;S'esconde outras vecesNa sombra dos pinosE cant'escondidaCantares dulciños,Qu'abrasan, que firen,Ferida d'amorQue teño feitinhaNo meu corazon.

Xa embolta se mira

N'espuma que salta,

Do chorro que ferve

Na rouca cascada.

Xa erguida na punta

De pena sombrisa

Immoble cál virxe

De pedra se mira.

A cofia de liño

A os ventos voltada

As trenzas descoida

Qu'os aires espalhan;

Tendídal-as puntas

Do pano de seda,

As alas d'un anxel

De lonxe semellan.

Si as brisas da tarde

Xogando con elas

As moven ca gracia

Qu'un angel tivera.

Eu penso ¡coitado

De min! que me chaman,

Si as vexo bulindo

Na verde enramada;

Mas ay, qu'os meus ollos

M'engañam traidores,

Pois von, e lixeira

Na niebra s'esconde;

S'esconde outras veces

Na sombra dos pinos

E cant'escondida

Cantares dulciños,

Qu'abrasan, que firen,

Ferida d'amor

Que teño feitinha

No meu corazon.

Que feita, que linda,Que fresca, que branca.Deu Dios á meniñaDa verde montaña!Qu'hermosa parece,Que chore, que xima!Cantando, sorrindo,Disperta, dormida!Ay, si seu payPor regalo ma dera,Ay, non sentiraNo mundo mais penas!Ay, que por tela,Commigo por damaEu llá vestira,Eu llá calzara.

Que feita, que linda,

Que fresca, que branca.

Deu Dios á meniña

Da verde montaña!

Qu'hermosa parece,

Que chore, que xima!

Cantando, sorrindo,

Disperta, dormida!

Ay, si seu pay

Por regalo ma dera,

Ay, non sentira

No mundo mais penas!

Ay, que por tela,

Commigo por dama

Eu llá vestira,

Eu llá calzara.

D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares gallegos, p. 75.

Cantan os galos pr'ó dia,Érguete, meu ben, e vaite,—Como m'ei d'ir, queridiña,Como m'ei d'ir e deixarte.—D'eses teus olliños negrosComo doas relumbrantes,Hastr'as nosas maus unidasAs vagoas ardentes caen.¿Como m'ei d'ir si te quero?Como m'ei d'ir e deixarte,Si cá lengua me desvotas,E có coraçon me atraes?N'un corruncho do teu leitoCarinhosa m' abrigaches;Có teu manso caloriñoOs frios pés me quentastes;E d'aqui xuntos miramosPor antr' ó verde ramaxe,Cal iba correndo á luaPor enriba dos pinares.¿Como queres que te deixe,Como que de ti m' aparte,Si mais qu' á mel eres dulce,E mais qu'as froles soave?«Meiguiño, meiguiño meigo,Meigo que me namoraste,Baite d' onda min meiguinhoAntes qu'ó sol se levante.—Ainda dorme, queridiña,Antr' as ondiñas do mare,Dorme por que m' acariñesE por qu' amante me chames,Que sol' onda tí, meniña,Pódo contento folgare.«Xa cantam os paxariños,Érguete, meu ben, qu' é tarde.—Deixa que canten, Marica,Marica, deixa que canten...Si tí sintes que me vaya,Eu relouco por quedarme.«Conmigo, meu queridiñoMitá dá noite pasaches.—Mais en tanto ti dormiasContenteime con mirarte,Qu' asi sorind' entre soñosCoidaba qu' eras un anxel,E non con tanta purezaO pé d' un anxel velase.«Asi te quero, meu ben,Com' un santo dos altares,Mais fuxe... qu' ó sol douradoPor riba dos montes saye.»—Irey, mais dame un biquiñoAntes que de ti m' aparte;Qu' eses labiños de rosaInda non sei como saben.«Con mil amores chó dera,Mais teño que confesarme,E moita vergonza foraTer un pecado tan grande.»—Pois confesate, Marica,Que cando casar nos casen,Non ch' han de valer, meniña,Nin confesores, nin frades.Adios, cariña de rosa!«Raparigo, Dios te garde,»D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares gallegos, pag. 21.

Cantan os galos pr'ó dia,Érguete, meu ben, e vaite,—Como m'ei d'ir, queridiña,Como m'ei d'ir e deixarte.

Cantan os galos pr'ó dia,

Érguete, meu ben, e vaite,

—Como m'ei d'ir, queridiña,

Como m'ei d'ir e deixarte.

—D'eses teus olliños negrosComo doas relumbrantes,Hastr'as nosas maus unidasAs vagoas ardentes caen.¿Como m'ei d'ir si te quero?Como m'ei d'ir e deixarte,Si cá lengua me desvotas,E có coraçon me atraes?N'un corruncho do teu leito

—D'eses teus olliños negros

Como doas relumbrantes,

Hastr'as nosas maus unidas

As vagoas ardentes caen.

¿Como m'ei d'ir si te quero?

Como m'ei d'ir e deixarte,

Si cá lengua me desvotas,

E có coraçon me atraes?

N'un corruncho do teu leito

Carinhosa m' abrigaches;Có teu manso caloriñoOs frios pés me quentastes;E d'aqui xuntos miramosPor antr' ó verde ramaxe,Cal iba correndo á luaPor enriba dos pinares.¿Como queres que te deixe,Como que de ti m' aparte,Si mais qu' á mel eres dulce,E mais qu'as froles soave?

Carinhosa m' abrigaches;

Có teu manso caloriño

Os frios pés me quentastes;

E d'aqui xuntos miramos

Por antr' ó verde ramaxe,

Cal iba correndo á lua

Por enriba dos pinares.

¿Como queres que te deixe,

Como que de ti m' aparte,

Si mais qu' á mel eres dulce,

E mais qu'as froles soave?

«Meiguiño, meiguiño meigo,Meigo que me namoraste,Baite d' onda min meiguinhoAntes qu'ó sol se levante.

«Meiguiño, meiguiño meigo,

Meigo que me namoraste,

Baite d' onda min meiguinho

Antes qu'ó sol se levante.

—Ainda dorme, queridiña,Antr' as ondiñas do mare,Dorme por que m' acariñesE por qu' amante me chames,Que sol' onda tí, meniña,Pódo contento folgare.

—Ainda dorme, queridiña,

Antr' as ondiñas do mare,

Dorme por que m' acariñes

E por qu' amante me chames,

Que sol' onda tí, meniña,

Pódo contento folgare.

«Xa cantam os paxariños,Érguete, meu ben, qu' é tarde.

«Xa cantam os paxariños,

Érguete, meu ben, qu' é tarde.

—Deixa que canten, Marica,Marica, deixa que canten...Si tí sintes que me vaya,Eu relouco por quedarme.

—Deixa que canten, Marica,

Marica, deixa que canten...

Si tí sintes que me vaya,

Eu relouco por quedarme.

«Conmigo, meu queridiñoMitá dá noite pasaches.

«Conmigo, meu queridiño

Mitá dá noite pasaches.

—Mais en tanto ti dormiasContenteime con mirarte,Qu' asi sorind' entre soñosCoidaba qu' eras un anxel,E non con tanta purezaO pé d' un anxel velase.

—Mais en tanto ti dormias

Contenteime con mirarte,

Qu' asi sorind' entre soños

Coidaba qu' eras un anxel,

E non con tanta pureza

O pé d' un anxel velase.

«Asi te quero, meu ben,Com' un santo dos altares,Mais fuxe... qu' ó sol douradoPor riba dos montes saye.»

«Asi te quero, meu ben,

Com' un santo dos altares,

Mais fuxe... qu' ó sol dourado

Por riba dos montes saye.»

—Irey, mais dame un biquiñoAntes que de ti m' aparte;Qu' eses labiños de rosaInda non sei como saben.

—Irey, mais dame un biquiño

Antes que de ti m' aparte;

Qu' eses labiños de rosa

Inda non sei como saben.

«Con mil amores chó dera,Mais teño que confesarme,E moita vergonza foraTer un pecado tan grande.»

«Con mil amores chó dera,

Mais teño que confesarme,

E moita vergonza fora

Ter un pecado tan grande.»

—Pois confesate, Marica,Que cando casar nos casen,Non ch' han de valer, meniña,Nin confesores, nin frades.Adios, cariña de rosa!

—Pois confesate, Marica,

Que cando casar nos casen,

Non ch' han de valer, meniña,

Nin confesores, nin frades.

Adios, cariña de rosa!

«Raparigo, Dios te garde,»

D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares gallegos, pag. 21.

Un repoludo gaiteroDe pano sédan vestido,Com' un principe cumprido,Cariñoso e falangueiro,Antr' os mozos o pirmeiroE nas siudades sin par,Tiña costum' en cantarAló po la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.Sempre pó la vila entrabaCon aquel de señorio,Sempre con poxante bríoCo tambor s' acompasaba:E si na gaita sopraba,Era tan doçe soprar,Que ven fixera en cantarAló po la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d'enganar.Todas por él reloucaban,Todas por él se morrian,S' o tiñam cerca, sorrian,S' ó tiñam lonxe, choraban:Mal pecado! non coidaban,Que c' aquel seu frolearTiña costum' encantarAló pó-la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.Camiño da romeria,Debaixo d'unha figueira,Canta menina solteira¡Querote! lle repetia...Y él c' á gaita respondiaPor á todas envoucar,Pois ven fixeira en cantarAló pó-la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.Elas louquiñas bailabanE por xunta d' el corrian,Cegas... cegas que non vianAs espiñas qu' as cercaban;Probes palomas buscabanA luz qu' as iba queimar,Pois qu' el soupera cantarAló pó-la mañanciña,Ó son da miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.¡Nás festas, canto contento!¡Canta risa nas fiadas!Todas, todas namoradasDeranll' ó seu pensamento;Y él que d'amores sedentoQuixo á todas enganar,Cand'as veu dimpois chorarCantaba nas mañanciñas,Non sean elas toliñasNon veñan ô meu tocar.D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares gallegos, p. 47.

Un repoludo gaitero

De pano sédan vestido,

Com' un principe cumprido,

Cariñoso e falangueiro,

Antr' os mozos o pirmeiro

E nas siudades sin par,

Tiña costum' en cantar

Aló po la mañanciña:

Con esta miña gaitiña

As nenas ei d' enganar.

Sempre pó la vila entrabaCon aquel de señorio,Sempre con poxante bríoCo tambor s' acompasaba:E si na gaita sopraba,Era tan doçe soprar,Que ven fixera en cantarAló po la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d'enganar.

Sempre pó la vila entraba

Con aquel de señorio,

Sempre con poxante brío

Co tambor s' acompasaba:

E si na gaita sopraba,

Era tan doçe soprar,

Que ven fixera en cantar

Aló po la mañanciña:

Con esta miña gaitiña

As nenas ei d'enganar.

Todas por él reloucaban,Todas por él se morrian,S' o tiñam cerca, sorrian,S' ó tiñam lonxe, choraban:Mal pecado! non coidaban,Que c' aquel seu frolearTiña costum' encantarAló pó-la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.

Todas por él reloucaban,

Todas por él se morrian,

S' o tiñam cerca, sorrian,

S' ó tiñam lonxe, choraban:

Mal pecado! non coidaban,

Que c' aquel seu frolear

Tiña costum' encantar

Aló pó-la mañanciña:

Con esta miña gaitiña

As nenas ei d' enganar.

Camiño da romeria,Debaixo d'unha figueira,Canta menina solteira¡Querote! lle repetia...Y él c' á gaita respondiaPor á todas envoucar,Pois ven fixeira en cantarAló pó-la mañanciña:Con esta miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.

Camiño da romeria,

Debaixo d'unha figueira,

Canta menina solteira

¡Querote! lle repetia...

Y él c' á gaita respondia

Por á todas envoucar,

Pois ven fixeira en cantar

Aló pó-la mañanciña:

Con esta miña gaitiña

As nenas ei d' enganar.

Elas louquiñas bailabanE por xunta d' el corrian,Cegas... cegas que non vianAs espiñas qu' as cercaban;Probes palomas buscabanA luz qu' as iba queimar,Pois qu' el soupera cantarAló pó-la mañanciña,Ó son da miña gaitiñaAs nenas ei d' enganar.

Elas louquiñas bailaban

E por xunta d' el corrian,

Cegas... cegas que non vian

As espiñas qu' as cercaban;

Probes palomas buscaban

A luz qu' as iba queimar,

Pois qu' el soupera cantar

Aló pó-la mañanciña,

Ó son da miña gaitiña

As nenas ei d' enganar.

¡Nás festas, canto contento!¡Canta risa nas fiadas!Todas, todas namoradasDeranll' ó seu pensamento;Y él que d'amores sedentoQuixo á todas enganar,Cand'as veu dimpois chorarCantaba nas mañanciñas,Non sean elas toliñasNon veñan ô meu tocar.

¡Nás festas, canto contento!

¡Canta risa nas fiadas!

Todas, todas namoradas

Deranll' ó seu pensamento;

Y él que d'amores sedento

Quixo á todas enganar,

Cand'as veu dimpois chorar

Cantaba nas mañanciñas,

Non sean elas toliñas

Non veñan ô meu tocar.

D. Rosalia Castro de Murguia,Cantares gallegos, p. 47.

D'esta fontiña á beira froleadaSentado á sombra d'un choron estouDoido o peito, a alma esconsolada,Triste morrendo pouco á pouco vou.Desde qu'a negra morte aquella prendaQue tanto quixen me arrancou sin dor,Solás non acho en nada, e solta renda,A pena, choro o meu perdido amor.Quen o diria! tão garrida e nova,Doce cal rula, e branca cal xasmin,Tan cedo habias de baixar á cova,Piedade, céos, ay, piedá de min.Solo quedei no mundo, solo, solo,Qu'ei de facer?... chorar e mais chorar!E qu'ainda te vexo no meu colo,Sabeliña, querida, maxinar.Xa non iremos mais polas roleirasEn compaña amorosa ás moras, non;Nin baixo das follosas ameneirasAs coitas che direi do corazon.Cantas veces da auga d'esta fonteChe dice, mina vidiña, pola mao!Cantas os dous deixabamos o monte,Por tomar aqui o fresco, aló no brau.E nas tardes de outono... ¡non te acordas...Mais ¿que digo acordar? si te perdin?Partenseme, ay do corazon as cordasPenso qu'ainda aqui estás... louco de min!N'outono... pois con alegria moitaNos ibamos ó longo castañal,E a rebaladas eu guindabava froitaMentras ti regalabas meu cantarE tamen cando... ¿pero á que memoriaFago de tempo aquel? ay! calarei!Mirame, Sabeliña, desde a groria;Por ti de cote triste chorarei.Alberto Camino, ap.Trovas e Cantares, p. 329.

D'esta fontiña á beira froleadaSentado á sombra d'un choron estouDoido o peito, a alma esconsolada,Triste morrendo pouco á pouco vou.

D'esta fontiña á beira froleada

Sentado á sombra d'un choron estou

Doido o peito, a alma esconsolada,

Triste morrendo pouco á pouco vou.

Desde qu'a negra morte aquella prendaQue tanto quixen me arrancou sin dor,Solás non acho en nada, e solta renda,A pena, choro o meu perdido amor.

Desde qu'a negra morte aquella prenda

Que tanto quixen me arrancou sin dor,

Solás non acho en nada, e solta renda,

A pena, choro o meu perdido amor.

Quen o diria! tão garrida e nova,Doce cal rula, e branca cal xasmin,Tan cedo habias de baixar á cova,Piedade, céos, ay, piedá de min.

Quen o diria! tão garrida e nova,

Doce cal rula, e branca cal xasmin,

Tan cedo habias de baixar á cova,

Piedade, céos, ay, piedá de min.

Solo quedei no mundo, solo, solo,Qu'ei de facer?... chorar e mais chorar!E qu'ainda te vexo no meu colo,Sabeliña, querida, maxinar.

Solo quedei no mundo, solo, solo,

Qu'ei de facer?... chorar e mais chorar!

E qu'ainda te vexo no meu colo,

Sabeliña, querida, maxinar.

Xa non iremos mais polas roleirasEn compaña amorosa ás moras, non;Nin baixo das follosas ameneirasAs coitas che direi do corazon.

Xa non iremos mais polas roleiras

En compaña amorosa ás moras, non;

Nin baixo das follosas ameneiras

As coitas che direi do corazon.

Cantas veces da auga d'esta fonteChe dice, mina vidiña, pola mao!Cantas os dous deixabamos o monte,Por tomar aqui o fresco, aló no brau.

Cantas veces da auga d'esta fonte

Che dice, mina vidiña, pola mao!

Cantas os dous deixabamos o monte,

Por tomar aqui o fresco, aló no brau.

E nas tardes de outono... ¡non te acordas...Mais ¿que digo acordar? si te perdin?Partenseme, ay do corazon as cordasPenso qu'ainda aqui estás... louco de min!

E nas tardes de outono... ¡non te acordas...

Mais ¿que digo acordar? si te perdin?

Partenseme, ay do corazon as cordas

Penso qu'ainda aqui estás... louco de min!

N'outono... pois con alegria moitaNos ibamos ó longo castañal,E a rebaladas eu guindabava froitaMentras ti regalabas meu cantar

N'outono... pois con alegria moita

Nos ibamos ó longo castañal,

E a rebaladas eu guindabava froita

Mentras ti regalabas meu cantar

E tamen cando... ¿pero á que memoriaFago de tempo aquel? ay! calarei!Mirame, Sabeliña, desde a groria;Por ti de cote triste chorarei.

E tamen cando... ¿pero á que memoria

Fago de tempo aquel? ay! calarei!

Mirame, Sabeliña, desde a groria;

Por ti de cote triste chorarei.

Alberto Camino, ap.Trovas e Cantares, p. 329.

Si é que escoitades cando ó sol morre,Cando á ovelliña no monte bala,Un canto tenro, vago e subrimeQue commovida vos deixa a yalma;Un canto brando pero queixosoQue de pasados recordos fala,E o mellor canto da nossa terra,E oalalalaa.Cántan-o as mozas que o gando coidan,Cántan-o os homes que os eidos labran,Cantando os nenos que san da escolaVan isa cántiga...¡Ay que feitizos eiqui en GaliciaTen óalalalaa...!Cand'os gallegos morren de coitasEntr'os misteiros d' as suas montanas,Entoan ó canto con moita forza,Y-enton semellan, nas enramadas,Ises gorxeos dos roulsinoresCando saudan á lus da yalba,Ises murmuxos que ten-o rio,Ises concertos que fan as auras...Dempois qu' o entoan con moita forzaCon toda a forza da sua yalma,Van-o baixando pouquiño a poucoHastra que logo na gorxa esmaya,Como unha queixa que leva o vento,Cal un sospiro qu'o peito garda.¡Ay! non m' esquenzen d' aquella tardeAs oxe mortas legrias santas,Cando eu ouvia por ves primeira,Aló no monte, lonxe, oalalalaa!...¿Qué canto e ise?—eu perguntéilleA unha garrida xóven aldeanaQu' un feixe d' erba, na sua cabezaChea de negros rizos, levaba,—Y ela miróume co aquilos ollosQu' a duas estrellas s' assemellaban,E co-a sonrisa nos roxos lábios,Asina dixo con moita gracia:«A cantiguiña qu' astra nos chegaConmovedora, doida, branda,E o feitizo d'istas ribeiras,A compañeira da nossa yalma,E o consolo das penas fondas,O pano limpo que enxuga as vágoas,O millor canto da nossa terra,E oalalalaa!...O meu cortexo veira da fonte,E n' unha noite de lua crara,Vendo que estaba cantando, estraida,Sonando amores, unalalalaa...Díxome logo qu' enchin á olaE cando ó pobo m' encamiñaba:—«Por Dios che rogo que cando estemosOs dous soliños, miña Mariana,Si é que non queres me volva tolo,Non mais entoes isealalalaa...;Seica che deron iman as meigas,Seica che deron sua voz as fadas;Tí fasme dano, si é que me queresMiña xoiña, non cantes, cala.—»¡Meu Dios! ¿qu' estrano é que se volvanLoucas d'amores as aldeanas,Si ti puxeches no chao gallegoAs melodias d' unalalalaa?...Ise lenguaxe do sentimento,Isa amorosa doida cántiga,Forte ó comenzo, tenra no tono,E lastimeira, cando s' apaga:E necesairo non ter no peitoUn sentimento nobre, nin almaPra que indifrente pódea escoitar-seAló nas noites de lua craraNista adourada bendita terra,Unalalalaa...Cando se queixan os paxariños,Cando murmuxan as frescas augas,Cando os prefumes do val s' esparxen,Cando sospiran as ledas auras,E cando as tristes campás d'a irexiaDobran ás animas,¡Ay! que feitizos eiqui en GaliciaTen oalalalaa...Valentin L. Carvajal,Espiñas, follas e frores, p. 5. Ourense, 1876.

Si é que escoitades cando ó sol morre,

Cando á ovelliña no monte bala,

Un canto tenro, vago e subrime

Que commovida vos deixa a yalma;

Un canto brando pero queixoso

Que de pasados recordos fala,

E o mellor canto da nossa terra,

E oalalalaa.

Cántan-o as mozas que o gando coidan,Cántan-o os homes que os eidos labran,Cantando os nenos que san da escolaVan isa cántiga...¡Ay que feitizos eiqui en GaliciaTen óalalalaa...!

Cántan-o as mozas que o gando coidan,

Cántan-o os homes que os eidos labran,

Cantando os nenos que san da escola

Van isa cántiga...

¡Ay que feitizos eiqui en Galicia

Ten óalalalaa...!

Cand'os gallegos morren de coitasEntr'os misteiros d' as suas montanas,Entoan ó canto con moita forza,Y-enton semellan, nas enramadas,Ises gorxeos dos roulsinoresCando saudan á lus da yalba,Ises murmuxos que ten-o rio,Ises concertos que fan as auras...

Cand'os gallegos morren de coitas

Entr'os misteiros d' as suas montanas,

Entoan ó canto con moita forza,

Y-enton semellan, nas enramadas,

Ises gorxeos dos roulsinores

Cando saudan á lus da yalba,

Ises murmuxos que ten-o rio,

Ises concertos que fan as auras...

Dempois qu' o entoan con moita forzaCon toda a forza da sua yalma,Van-o baixando pouquiño a poucoHastra que logo na gorxa esmaya,Como unha queixa que leva o vento,Cal un sospiro qu'o peito garda.

Dempois qu' o entoan con moita forza

Con toda a forza da sua yalma,

Van-o baixando pouquiño a pouco

Hastra que logo na gorxa esmaya,

Como unha queixa que leva o vento,

Cal un sospiro qu'o peito garda.

¡Ay! non m' esquenzen d' aquella tardeAs oxe mortas legrias santas,Cando eu ouvia por ves primeira,Aló no monte, lonxe, oalalalaa!...¿Qué canto e ise?—eu perguntéilleA unha garrida xóven aldeanaQu' un feixe d' erba, na sua cabezaChea de negros rizos, levaba,—Y ela miróume co aquilos ollosQu' a duas estrellas s' assemellaban,E co-a sonrisa nos roxos lábios,Asina dixo con moita gracia:

¡Ay! non m' esquenzen d' aquella tarde

As oxe mortas legrias santas,

Cando eu ouvia por ves primeira,

Aló no monte, lonxe, oalalalaa!...

¿Qué canto e ise?—eu perguntéille

A unha garrida xóven aldeana

Qu' un feixe d' erba, na sua cabeza

Chea de negros rizos, levaba,—

Y ela miróume co aquilos ollos

Qu' a duas estrellas s' assemellaban,

E co-a sonrisa nos roxos lábios,

Asina dixo con moita gracia:

«A cantiguiña qu' astra nos chegaConmovedora, doida, branda,E o feitizo d'istas ribeiras,A compañeira da nossa yalma,E o consolo das penas fondas,O pano limpo que enxuga as vágoas,O millor canto da nossa terra,E oalalalaa!...O meu cortexo veira da fonte,E n' unha noite de lua crara,Vendo que estaba cantando, estraida,Sonando amores, unalalalaa...Díxome logo qu' enchin á olaE cando ó pobo m' encamiñaba:—«Por Dios che rogo que cando estemosOs dous soliños, miña Mariana,Si é que non queres me volva tolo,Non mais entoes isealalalaa...;Seica che deron iman as meigas,Seica che deron sua voz as fadas;Tí fasme dano, si é que me queresMiña xoiña, non cantes, cala.—»

«A cantiguiña qu' astra nos chega

Conmovedora, doida, branda,

E o feitizo d'istas ribeiras,

A compañeira da nossa yalma,

E o consolo das penas fondas,

O pano limpo que enxuga as vágoas,

O millor canto da nossa terra,

E oalalalaa!...

O meu cortexo veira da fonte,

E n' unha noite de lua crara,

Vendo que estaba cantando, estraida,

Sonando amores, unalalalaa...

Díxome logo qu' enchin á ola

E cando ó pobo m' encamiñaba:

—«Por Dios che rogo que cando estemos

Os dous soliños, miña Mariana,

Si é que non queres me volva tolo,

Non mais entoes isealalalaa...;

Seica che deron iman as meigas,

Seica che deron sua voz as fadas;

Tí fasme dano, si é que me queres

Miña xoiña, non cantes, cala.—»

¡Meu Dios! ¿qu' estrano é que se volvanLoucas d'amores as aldeanas,Si ti puxeches no chao gallegoAs melodias d' unalalalaa?...Ise lenguaxe do sentimento,Isa amorosa doida cántiga,Forte ó comenzo, tenra no tono,E lastimeira, cando s' apaga:E necesairo non ter no peitoUn sentimento nobre, nin almaPra que indifrente pódea escoitar-seAló nas noites de lua craraNista adourada bendita terra,Unalalalaa...

¡Meu Dios! ¿qu' estrano é que se volvan

Loucas d'amores as aldeanas,

Si ti puxeches no chao gallego

As melodias d' unalalalaa?...

Ise lenguaxe do sentimento,

Isa amorosa doida cántiga,

Forte ó comenzo, tenra no tono,

E lastimeira, cando s' apaga:

E necesairo non ter no peito

Un sentimento nobre, nin alma

Pra que indifrente pódea escoitar-se

Aló nas noites de lua crara

Nista adourada bendita terra,

Unalalalaa...

Cando se queixan os paxariños,Cando murmuxan as frescas augas,Cando os prefumes do val s' esparxen,Cando sospiran as ledas auras,E cando as tristes campás d'a irexiaDobran ás animas,¡Ay! que feitizos eiqui en GaliciaTen oalalalaa...

Cando se queixan os paxariños,

Cando murmuxan as frescas augas,

Cando os prefumes do val s' esparxen,

Cando sospiran as ledas auras,

E cando as tristes campás d'a irexia

Dobran ás animas,

¡Ay! que feitizos eiqui en Galicia

Ten oalalalaa...

Valentin L. Carvajal,Espiñas, follas e frores, p. 5. Ourense, 1876.

Unha nena abouraba ó seu cortexo,C'o ardente anhelo d'o primeiro amor:Na ansiedá d'os seus prácidos ensonosFalando á solas, con amante vozDecía: «¡Quen me dera pr'adouralo,Ter moitos..., pêro moitos curazós!»Amou constante e foi correspondida;Ela siguiu amando, il, olvidou:Cando sola se viu, cando perderaA fé sagrada d'o primeiro amor,Escramaba entre vágoas e sospiros;«¡Quen poidera vivir sem curazon!»Valentin L. Carvajal,Espiñas, follas e frores, p. 14.

Unha nena abouraba ó seu cortexo,

C'o ardente anhelo d'o primeiro amor:

Na ansiedá d'os seus prácidos ensonos

Falando á solas, con amante voz

Decía: «¡Quen me dera pr'adouralo,

Ter moitos..., pêro moitos curazós!»

Amou constante e foi correspondida;Ela siguiu amando, il, olvidou:Cando sola se viu, cando perderaA fé sagrada d'o primeiro amor,Escramaba entre vágoas e sospiros;«¡Quen poidera vivir sem curazon!»

Amou constante e foi correspondida;

Ela siguiu amando, il, olvidou:

Cando sola se viu, cando perdera

A fé sagrada d'o primeiro amor,

Escramaba entre vágoas e sospiros;

«¡Quen poidera vivir sem curazon!»

Valentin L. Carvajal,Espiñas, follas e frores, p. 14.

Unha probiña xente d'unha aldea,Sempre agardando carta d'un rapazQue camiñou para a guerra, vindo as noites,Xa non fay outra cousa que chorar.Os coitadiños pensan que chorandoDanll'a xoya que garda ó seu amorIses consolos tenros que non teñemOs que levan ferido o curazon.Chega por fin ó cobizado dia,Ven o carteiro, dálles o papel,E sin perda de tempo, todos xuntosAs sospiradas letras van leer:«Meus quiridiños pais: fólgome moitoSi vostedes s'atopan oxe bosCal desexo para min, (comenza asina,Di asina ó primeiro ringuilon.)Saberán que n'a guerra d'as ProvinciasNon hay mais que roinas e doorE mortos, xa se ve unhos e outros.Vão sementando a morte c'os cañós.(Chegando eiquí, á nai toda afrixidaA leutura d'a carta fay parar;Dinlle que cale..., ¡Pero quen afogaOs tristes sentimentos d'unha nay!)Siguen leendo: «Cando camiñamosXa de dia ou de noute, sempre vouC'o pensamento n'isa pobre aldeaOnd'a miña frorida edá pasou;Os soutos que no vrao lle prestan sombra,Seus regatos e montes vexo eiquí,Os ecos d'as campás d'aquela Igresia,Tránm'os ventos da terra onde nacin.Meus queridiños pais... ¡con que lenguaxeOs recordos me veñen á falarD'unhas cousas que falan d'outras cousasQue non podo nin sei adiviñar!.......................................Meus quiridiños pais, si é que m'esqueceD'escribirlle á Sabela de Pitin,Díganlle que me queira é non me deixe,Díganlle que me queira é non me deixe,Que viva e teña amor soilo pra min.¡Ay! aldeiña... ¡Cantas veces poñoEn ti o pensamento e curazon...,Eydos, montes e soutos de Caldelas,Lonxe de vos, eu morro de door!Adios, quiridos pais, que teño presa;Si poidera subir á xeneral,Cantas cousas lies dera o seu filliñoC'oxe, coitado d'il, non pode dar.Adios, quiridos páis, hast'outro dia,A cantos lle pergunten que é de min,Diganlle qu'estou bó, denlle recordos,Canto queiran vostés ¡Adios!—Xoaquin.»(Unha carta d'a guerra, ó un tesouroPr'a coitada xentiña d'o rapaz,Carta que dempois leen os veciños,O maestro y-o crego d'o lugar.)Valentin L. Carvajal,Espinas, follas e frores, p. 30.

Unha probiña xente d'unha aldea,

Sempre agardando carta d'un rapaz

Que camiñou para a guerra, vindo as noites,

Xa non fay outra cousa que chorar.

Os coitadiños pensan que chorando

Danll'a xoya que garda ó seu amor

Ises consolos tenros que non teñem

Os que levan ferido o curazon.

Chega por fin ó cobizado dia,Ven o carteiro, dálles o papel,E sin perda de tempo, todos xuntosAs sospiradas letras van leer:

Chega por fin ó cobizado dia,

Ven o carteiro, dálles o papel,

E sin perda de tempo, todos xuntos

As sospiradas letras van leer:

«Meus quiridiños pais: fólgome moitoSi vostedes s'atopan oxe bosCal desexo para min, (comenza asina,Di asina ó primeiro ringuilon.)Saberán que n'a guerra d'as ProvinciasNon hay mais que roinas e doorE mortos, xa se ve unhos e outros.Vão sementando a morte c'os cañós.

«Meus quiridiños pais: fólgome moito

Si vostedes s'atopan oxe bos

Cal desexo para min, (comenza asina,

Di asina ó primeiro ringuilon.)

Saberán que n'a guerra d'as Provincias

Non hay mais que roinas e door

E mortos, xa se ve unhos e outros.

Vão sementando a morte c'os cañós.

(Chegando eiquí, á nai toda afrixidaA leutura d'a carta fay parar;Dinlle que cale..., ¡Pero quen afogaOs tristes sentimentos d'unha nay!)Siguen leendo: «Cando camiñamosXa de dia ou de noute, sempre vouC'o pensamento n'isa pobre aldeaOnd'a miña frorida edá pasou;Os soutos que no vrao lle prestan sombra,Seus regatos e montes vexo eiquí,Os ecos d'as campás d'aquela Igresia,Tránm'os ventos da terra onde nacin.Meus queridiños pais... ¡con que lenguaxeOs recordos me veñen á falarD'unhas cousas que falan d'outras cousasQue non podo nin sei adiviñar!.......................................Meus quiridiños pais, si é que m'esqueceD'escribirlle á Sabela de Pitin,Díganlle que me queira é non me deixe,Díganlle que me queira é non me deixe,Que viva e teña amor soilo pra min.¡Ay! aldeiña... ¡Cantas veces poñoEn ti o pensamento e curazon...,Eydos, montes e soutos de Caldelas,Lonxe de vos, eu morro de door!Adios, quiridos pais, que teño presa;Si poidera subir á xeneral,Cantas cousas lies dera o seu filliñoC'oxe, coitado d'il, non pode dar.

(Chegando eiquí, á nai toda afrixida

A leutura d'a carta fay parar;

Dinlle que cale..., ¡Pero quen afoga

Os tristes sentimentos d'unha nay!)

Siguen leendo: «Cando camiñamos

Xa de dia ou de noute, sempre vou

C'o pensamento n'isa pobre aldea

Ond'a miña frorida edá pasou;

Os soutos que no vrao lle prestan sombra,

Seus regatos e montes vexo eiquí,

Os ecos d'as campás d'aquela Igresia,

Tránm'os ventos da terra onde nacin.

Meus queridiños pais... ¡con que lenguaxe

Os recordos me veñen á falar

D'unhas cousas que falan d'outras cousas

Que non podo nin sei adiviñar!

.......................................

Meus quiridiños pais, si é que m'esquece

D'escribirlle á Sabela de Pitin,

Díganlle que me queira é non me deixe,

Que viva e teña amor soilo pra min.

¡Ay! aldeiña... ¡Cantas veces poño

En ti o pensamento e curazon...,

Eydos, montes e soutos de Caldelas,

Lonxe de vos, eu morro de door!

Adios, quiridos pais, que teño presa;

Si poidera subir á xeneral,

Cantas cousas lies dera o seu filliño

C'oxe, coitado d'il, non pode dar.

Adios, quiridos páis, hast'outro dia,A cantos lle pergunten que é de min,Diganlle qu'estou bó, denlle recordos,Canto queiran vostés ¡Adios!—Xoaquin.»

Adios, quiridos páis, hast'outro dia,

A cantos lle pergunten que é de min,

Diganlle qu'estou bó, denlle recordos,

Canto queiran vostés ¡Adios!—Xoaquin.»

(Unha carta d'a guerra, ó un tesouroPr'a coitada xentiña d'o rapaz,Carta que dempois leen os veciños,O maestro y-o crego d'o lugar.)

(Unha carta d'a guerra, ó un tesouro

Pr'a coitada xentiña d'o rapaz,

Carta que dempois leen os veciños,

O maestro y-o crego d'o lugar.)

Valentin L. Carvajal,Espinas, follas e frores, p. 30.

Eu, chorei sendo neno, moitas veces;Pranto de pelras aquil pranto foi:Tiña forza n'os ollos, mais non tiñaforza n'o curazon.Chorei dempois cando xa feito homeLoitaba c'os delirios d'a pasion,Y-os meus ollos souperon o que eranAs vágoas de door.Logo mais tarde, cando as penas fondasDeixáronme sin grorias nin pracer,Eu cobizei chorar, pero non tivenMais que vágoas de fél.As mortas illusiós, os desenganosConsumiron a yalma c'o pesar;Pidínll'os ollos vágoas ¡ay coitado,Xa non puden chorar!Pranto dichoso, fonte de consolo,Xa pr'a min as tuas augas non virán:Cando c'os anos pérdense as legrias,¡Quén poidera chorar!Valentin L. Carvajal,Espinas, follas e frores, p. 37.

Eu, chorei sendo neno, moitas veces;

Pranto de pelras aquil pranto foi:

Tiña forza n'os ollos, mais non tiña

forza n'o curazon.

Chorei dempois cando xa feito home

Loitaba c'os delirios d'a pasion,

Y-os meus ollos souperon o que eran

As vágoas de door.

Logo mais tarde, cando as penas fondas

Deixáronme sin grorias nin pracer,

Eu cobizei chorar, pero non tiven

Mais que vágoas de fél.

As mortas illusiós, os desenganos

Consumiron a yalma c'o pesar;

Pidínll'os ollos vágoas ¡ay coitado,

Xa non puden chorar!

Pranto dichoso, fonte de consolo,

Xa pr'a min as tuas augas non virán:

Cando c'os anos pérdense as legrias,

¡Quén poidera chorar!

Valentin L. Carvajal,Espinas, follas e frores, p. 37.

Dis que queres vivir pra gozar moito;¡Ay probe nena! xuzgas que o pracerD'os teus primeiros xuveniles anos,Eterno pode ser;Hoxe vives no ceo, eres un ánxel,Sobre frores camiñam os teus pés;Mañan..., cando non vexas mais qu'espiñas,Cobizarás morrer.Valentin L. Carvajal,Espinas, follas e frores, p. 60.

Dis que queres vivir pra gozar moito;

¡Ay probe nena! xuzgas que o pracer

D'os teus primeiros xuveniles anos,

Eterno pode ser;

Hoxe vives no ceo, eres un ánxel,

Sobre frores camiñam os teus pés;

Mañan..., cando non vexas mais qu'espiñas,

Cobizarás morrer.

Valentin L. Carvajal,Espinas, follas e frores, p. 60.

(Trad. do Castelhano)

O meu corazon soíñoê morada de cantares;nel agarimados vivencoma no seu niño as aves;É cando a dôr os desperte,ou cando pracer os chame,encherán de sons alegresou do tristesiña os aires.A guitarriña qu'eu tocosente como unha persona;unhas veces canta é rïe,outras veces xime e chora.A côr d'o teu rosto, nena,ê coma noite de lua,é a mata d'os teus cabeloso mesmo que noite escura.Cando á veiriña d'o riolavas os teus pes de rosa,tembran d'amor as auguiñas,sospira o vento antr'as follas.Os cravos qu'en pes é manslle puxeron al Señor,lévaos a nay afrixidacravados no corason.O mundo doum'un libro;é eu sou tan lerdo,que canto mái-lo estudioméno-lo entendo.Vay logo, é a tua nay dillesi me despresa por probe,quro mundo da moitas voltas,que tamen se cân as torres.Quítate d'esa ventanaé oye un consello, meniña:rosa que está ben gardadaos paxáros non-a pican.Medin c'os ollos o ceo,sondey o fondo d'o mar;mais no corason d'os homesfondo non puden topar.A Dios un abogadolle imita n'esto;Dios fay todo de nada...é el fay un preito.Chistosa, churrusqueiriña,que sal espallando vas;¿dí cómo espallando tantanon che s'acabou o sal?Queixéchesme cando tiben,xa non teño é das a volta;a campana t'asomellasque, si non lle dan, non toca.Nas ventanas d'esta casaun faro deben poñer,para que naide se estrellena falsedá de vosté.Despois de feita, Dios quixopoñerch' un lunar por firma;c'o sello d'as gracias suassíñaloute esa cariña.O dia en que ti nacechescayeu do ceo um anaco;cando morras é aló subas,taparáse aquel burato.Un home cantaba un dia,dicind'o seu triste mal,qu'auga no mar non toparasi por auga fosse ó mar.O verde dos teus olliñosrecordan o verde mar:¡coitado d'aquel qu'os miresi non axeit'a á nadar!Cando d'auguiña saes,cara de estrela,O teu cabelo escurolongo te vela;tal coma un manto,qu'o teu seyo de rosasda dobre encanto.Neste ramo de frolesque che presento,verás, lus dos meus ollos,un pensamento.E é, ¡miña xoya!qu'an que tí olvidar sabesde ti s'acordan.No rosal da miña vidaloucas illusiós cantaron;o dôr tiroulle unha pedra...¡ay de min! todas voaron.En este longo desertomoitiños de sede morren;eu triste unha fonte busco...¡quén sabe donde s'esconde!No-mais q'unha foñte vin,e está sequiña, está soya;nin paxariños lle cantan,nin árbores lle dan sombra.D. Ventura Ruiz Aguilera,Armonias y Cantares, p. 145. Madrid, 1865.

O meu corazon soíñoê morada de cantares;nel agarimados vivencoma no seu niño as aves;

O meu corazon soíño

ê morada de cantares;

nel agarimados viven

coma no seu niño as aves;

É cando a dôr os desperte,ou cando pracer os chame,encherán de sons alegresou do tristesiña os aires.

É cando a dôr os desperte,

ou cando pracer os chame,

encherán de sons alegres

ou do tristesiña os aires.

A guitarriña qu'eu tocosente como unha persona;unhas veces canta é rïe,outras veces xime e chora.

A guitarriña qu'eu toco

sente como unha persona;

unhas veces canta é rïe,

outras veces xime e chora.

A côr d'o teu rosto, nena,ê coma noite de lua,é a mata d'os teus cabeloso mesmo que noite escura.

A côr d'o teu rosto, nena,

ê coma noite de lua,

é a mata d'os teus cabelos

o mesmo que noite escura.

Cando á veiriña d'o riolavas os teus pes de rosa,tembran d'amor as auguiñas,sospira o vento antr'as follas.

Cando á veiriña d'o rio

lavas os teus pes de rosa,

tembran d'amor as auguiñas,

sospira o vento antr'as follas.

Os cravos qu'en pes é manslle puxeron al Señor,lévaos a nay afrixidacravados no corason.

Os cravos qu'en pes é mans

lle puxeron al Señor,

lévaos a nay afrixida

cravados no corason.

O mundo doum'un libro;é eu sou tan lerdo,que canto mái-lo estudioméno-lo entendo.

O mundo doum'un libro;

é eu sou tan lerdo,

que canto mái-lo estudio

méno-lo entendo.

Vay logo, é a tua nay dillesi me despresa por probe,quro mundo da moitas voltas,que tamen se cân as torres.

Vay logo, é a tua nay dille

si me despresa por probe,

quro mundo da moitas voltas,

que tamen se cân as torres.

Quítate d'esa ventanaé oye un consello, meniña:rosa que está ben gardadaos paxáros non-a pican.

Quítate d'esa ventana

é oye un consello, meniña:

rosa que está ben gardada

os paxáros non-a pican.

Medin c'os ollos o ceo,sondey o fondo d'o mar;mais no corason d'os homesfondo non puden topar.

Medin c'os ollos o ceo,

sondey o fondo d'o mar;

mais no corason d'os homes

fondo non puden topar.

A Dios un abogadolle imita n'esto;Dios fay todo de nada...é el fay un preito.

A Dios un abogado

lle imita n'esto;

Dios fay todo de nada...

é el fay un preito.

Chistosa, churrusqueiriña,que sal espallando vas;¿dí cómo espallando tantanon che s'acabou o sal?

Chistosa, churrusqueiriña,

que sal espallando vas;

¿dí cómo espallando tanta

non che s'acabou o sal?

Queixéchesme cando tiben,xa non teño é das a volta;a campana t'asomellasque, si non lle dan, non toca.

Queixéchesme cando tiben,

xa non teño é das a volta;

a campana t'asomellas

que, si non lle dan, non toca.

Nas ventanas d'esta casaun faro deben poñer,para que naide se estrellena falsedá de vosté.

Nas ventanas d'esta casa

un faro deben poñer,

para que naide se estrelle

na falsedá de vosté.

Despois de feita, Dios quixopoñerch' un lunar por firma;c'o sello d'as gracias suassíñaloute esa cariña.

Despois de feita, Dios quixo

poñerch' un lunar por firma;

c'o sello d'as gracias suas

síñaloute esa cariña.

O dia en que ti nacechescayeu do ceo um anaco;cando morras é aló subas,taparáse aquel burato.

O dia en que ti naceches

cayeu do ceo um anaco;

cando morras é aló subas,

taparáse aquel burato.

Un home cantaba un dia,dicind'o seu triste mal,qu'auga no mar non toparasi por auga fosse ó mar.

Un home cantaba un dia,

dicind'o seu triste mal,

qu'auga no mar non topara

si por auga fosse ó mar.

O verde dos teus olliñosrecordan o verde mar:¡coitado d'aquel qu'os miresi non axeit'a á nadar!

O verde dos teus olliños

recordan o verde mar:

¡coitado d'aquel qu'os mire

si non axeit'a á nadar!

Cando d'auguiña saes,cara de estrela,O teu cabelo escurolongo te vela;tal coma un manto,qu'o teu seyo de rosasda dobre encanto.

Cando d'auguiña saes,

cara de estrela,

O teu cabelo escuro

longo te vela;

tal coma un manto,

qu'o teu seyo de rosas

da dobre encanto.

Neste ramo de frolesque che presento,verás, lus dos meus ollos,un pensamento.E é, ¡miña xoya!qu'an que tí olvidar sabesde ti s'acordan.

Neste ramo de froles

que che presento,

verás, lus dos meus ollos,

un pensamento.

E é, ¡miña xoya!

qu'an que tí olvidar sabes

de ti s'acordan.

No rosal da miña vidaloucas illusiós cantaron;o dôr tiroulle unha pedra...¡ay de min! todas voaron.

No rosal da miña vida

loucas illusiós cantaron;

o dôr tiroulle unha pedra...

¡ay de min! todas voaron.

En este longo desertomoitiños de sede morren;eu triste unha fonte busco...¡quén sabe donde s'esconde!

En este longo deserto

moitiños de sede morren;

eu triste unha fonte busco...

¡quén sabe donde s'esconde!

No-mais q'unha foñte vin,e está sequiña, está soya;nin paxariños lle cantan,nin árbores lle dan sombra.

No-mais q'unha foñte vin,

e está sequiña, está soya;

nin paxariños lle cantan,

nin árbores lle dan sombra.

D. Ventura Ruiz Aguilera,Armonias y Cantares, p. 145. Madrid, 1865.

Back to Index Next