DER ERZPOET.

[Scherer D.75,E.68.]

Ein wandernder Geistlicher von adlichem Geschlecht, Namens Walther, gelegentlich am Hofe Friedrich Barbarossas; Schützling des Kanzlers und Kölner Erzbischofs Reinald von Dassel. Er verfasste Vagantenlieder. Herausgegeben von Schmeller ‘Carmina burana’ (Stuttgart, 1847); Übersetzung von Laistner ‘Golias’ (Stuttgart, 1879).

BEICHTE.

Estuans interiusira vehementiin amaritudineloquar meę menti:factus de materia,cinis elementisimilis sum folio20de quo ludunt venti.Cum sit enim propriumviro sapientisupra petram poneresedem fundamenti,stultus ego comparorfluvio labenti,sub eodem tramitenunquam permanenti.Feror ego velutisine nauta navis,ut per vias aeris20vaga fertur avis,non me tenent vincula,non me tenet clavis,quęro mihi similes,et adiungor pravis.Mihi cordis gravitasres videtur gravis;iocus est amabilisdulciorque favis;quicquid Venus imperatlabor est suavis,quę nunquam in cordibushabitat ignavis.Via lata gradiormore iuventutis,10inplicor et vitiisinmemor virtutis,voluptatis avidusmagis quam salutis,mortuus in animacuram gero cutis.Pręsul discretissime,veniam te precor:morte bona morior,nece dulci necor,20meum pectus sauciatpuellarum decor,et quas tactu nequeo,saltem corde męchor.Res est arduissimavincere naturam,in aspectu virginismentem esse puram;iuvenes non possumuslegem sequi duram,30iuvenumque corporumnon habere curam.Quis in igne positusigne non uratur?Quis Papię demoranscastus habeatur,ubi Venus digitoiuvenes venatur,oculis inlaqueat,facie prędatur?Si feras Hippolytumhodie Papię,non erit Hippolytusin sequenti die.Veneris ad thalamumomnis currunt vię10non est in tot turribusturris Galatię.Secundo redarguoretiam de ludo.Sed cum ludus corporeme dimittat nudo,frigidus exteriusmentis ęstu sudo,tunc versus et carminameliora cudo.20Tertio capitulomemoro tabernam.Illam nullo temporesprevi, neque spernam,donec sanctos angelosvenientes cernam,cantantes pro mortuis‘Requiem ęternam.’Meum est propositumin taberna mori,30ubi vina proximamorientis ori;tunc cantabunt lętiusangelorum chori:‘Deus sit propitiusisti potatori.’Poculis accendituranimi lucerna,cor inbutum nectarevolat ad superna;mihi sapit dulciusvinum de taberna,quam quod aqua miscuitpręsulis pincerna.Loca vitant publicaquidam poetarum,10et secretas eliguntsedes latebrarum,student, instant, vigilant,nec laborant parum,et vix inde redderepossunt opus clarum.Ieiunant et abstinentpoetarum chori,vitant rixas publicaset tumultus fori,20et, ut opus faciantquod non possit mori,moriuntur studiosubditi labori.Tales versus facio,quale vinum bibo;nihil possum facere,nisi sumpto cibo;nihil valent penitusquę ieiunus scribo,30Nasonem post calicemcarmine pręibo.Mihi nunquam spirituspoetrię datur,nisi prius fueritventer bene satur;cum in arce cerebriBachus dominatur,in me Phębus irruit,et miranda fatur.Unicuique propriumdat natura munus:ego nunquam potuiscribere ieiunus;me ieiunum vincereposset puer unus;10sitim et ieiuniumodi tamquam funus.Unicuique propriumdat natura donum;ego versus faciensbibo vinum bonumet quod habent puriusdolia cauponum;tale vinum generatcopiam sermonum.20Ecce, meę proditorpravitatis fui,de qua me redarguuntservientes tui,sed eorum nulliusaccusator fui,quamvis velint ludereseculoque frui.Iam nunc in pręsentiapręsulis beati,30secundum dominiciregulam mandatimittat in me lapidem,neque parcat vaticuius non sit animusconscius peccati.Sum locutus contra mequicquid de me novi,et virus evomuiquod tam diu fovi,vita vetus displicet,mores placent novi,homo videt faciem,corda patent Iovi.Iam virtutes diligo,vitiis irascor,10renovatus animospiritu renascor,quasi modo genituslacte novo pascor,ne sit meum ampliusvanitatis vas cor.Electe Colonięparce confitenti,fac misericordiamveniam petenti,20et da pęnitentiamculpas sic dicenti.Feram quicquid iusserisanimo libenti.Assis ergo subditisinmemor irarum,parcit enim subditisleo rex ferarum,et vos idem facite,principes terrarum;30quod caret dulcidine,nimis est amarum.Cum sit fama multiplexde te divulgata,veritati consonentomnia prolata;colorare stultum estbene colorata;et non decet aliquemserere iam sata.Raptus ergo speciefamę decurrentisveni non inmodicumverba dare ventis,sed ut rorem gratięde profundo mentis,10pręcepit ut dominustrahant offerentis.Vide, si complaceattibi me tenere;in scribendis litteriscertus sum valere,et si forsan accidatopus inminere,vices in dictaminepotero supplere.20Hoc si recusaveris,audi quod attendas:paupertatis oneripie condescendas,et ad pęnas hominishuius depellendascuram aliquatenusmuneris impendas.Pater mi, sub brevimulta comprehendi;30quia doctis decens estmodus hic loquendi;et ut prorsus resecemnotam applaudendi,non in verbo longiusplacuit protendi.

Estuans interiusira vehementiin amaritudineloquar meę menti:factus de materia,cinis elementisimilis sum folio20de quo ludunt venti.

Estuans interius

ira vehementi

in amaritudine

loquar meę menti:

factus de materia,

cinis elementi

similis sum folio20

de quo ludunt venti.

Cum sit enim propriumviro sapientisupra petram poneresedem fundamenti,stultus ego comparorfluvio labenti,sub eodem tramitenunquam permanenti.

Cum sit enim proprium

viro sapienti

supra petram ponere

sedem fundamenti,

stultus ego comparor

fluvio labenti,

sub eodem tramite

nunquam permanenti.

Feror ego velutisine nauta navis,ut per vias aeris20vaga fertur avis,non me tenent vincula,non me tenet clavis,quęro mihi similes,et adiungor pravis.

Feror ego veluti

sine nauta navis,

ut per vias aeris20

vaga fertur avis,

non me tenent vincula,

non me tenet clavis,

quęro mihi similes,

et adiungor pravis.

Mihi cordis gravitasres videtur gravis;iocus est amabilisdulciorque favis;quicquid Venus imperatlabor est suavis,quę nunquam in cordibushabitat ignavis.

Mihi cordis gravitas

res videtur gravis;

iocus est amabilis

dulciorque favis;

quicquid Venus imperat

labor est suavis,

quę nunquam in cordibus

habitat ignavis.

Via lata gradiormore iuventutis,10inplicor et vitiisinmemor virtutis,voluptatis avidusmagis quam salutis,mortuus in animacuram gero cutis.

Via lata gradior

more iuventutis,10

inplicor et vitiis

inmemor virtutis,

voluptatis avidus

magis quam salutis,

mortuus in anima

curam gero cutis.

Pręsul discretissime,veniam te precor:morte bona morior,nece dulci necor,20meum pectus sauciatpuellarum decor,et quas tactu nequeo,saltem corde męchor.

Pręsul discretissime,

veniam te precor:

morte bona morior,

nece dulci necor,20

meum pectus sauciat

puellarum decor,

et quas tactu nequeo,

saltem corde męchor.

Res est arduissimavincere naturam,in aspectu virginismentem esse puram;iuvenes non possumuslegem sequi duram,30iuvenumque corporumnon habere curam.

Res est arduissima

vincere naturam,

in aspectu virginis

mentem esse puram;

iuvenes non possumus

legem sequi duram,30

iuvenumque corporum

non habere curam.

Quis in igne positusigne non uratur?Quis Papię demoranscastus habeatur,ubi Venus digitoiuvenes venatur,oculis inlaqueat,facie prędatur?

Quis in igne positus

igne non uratur?

Quis Papię demorans

castus habeatur,

ubi Venus digito

iuvenes venatur,

oculis inlaqueat,

facie prędatur?

Si feras Hippolytumhodie Papię,non erit Hippolytusin sequenti die.Veneris ad thalamumomnis currunt vię10non est in tot turribusturris Galatię.

Si feras Hippolytum

hodie Papię,

non erit Hippolytus

in sequenti die.

Veneris ad thalamum

omnis currunt vię10

non est in tot turribus

turris Galatię.

Secundo redarguoretiam de ludo.Sed cum ludus corporeme dimittat nudo,frigidus exteriusmentis ęstu sudo,tunc versus et carminameliora cudo.20

Secundo redarguor

etiam de ludo.

Sed cum ludus corpore

me dimittat nudo,

frigidus exterius

mentis ęstu sudo,

tunc versus et carmina

meliora cudo.20

Tertio capitulomemoro tabernam.Illam nullo temporesprevi, neque spernam,donec sanctos angelosvenientes cernam,cantantes pro mortuis‘Requiem ęternam.’

Tertio capitulo

memoro tabernam.

Illam nullo tempore

sprevi, neque spernam,

donec sanctos angelos

venientes cernam,

cantantes pro mortuis

‘Requiem ęternam.’

Meum est propositumin taberna mori,30ubi vina proximamorientis ori;tunc cantabunt lętiusangelorum chori:‘Deus sit propitiusisti potatori.’

Meum est propositum

in taberna mori,30

ubi vina proxima

morientis ori;

tunc cantabunt lętius

angelorum chori:

‘Deus sit propitius

isti potatori.’

Poculis accendituranimi lucerna,cor inbutum nectarevolat ad superna;mihi sapit dulciusvinum de taberna,quam quod aqua miscuitpręsulis pincerna.

Poculis accenditur

animi lucerna,

cor inbutum nectare

volat ad superna;

mihi sapit dulcius

vinum de taberna,

quam quod aqua miscuit

pręsulis pincerna.

Loca vitant publicaquidam poetarum,10et secretas eliguntsedes latebrarum,student, instant, vigilant,nec laborant parum,et vix inde redderepossunt opus clarum.

Loca vitant publica

quidam poetarum,10

et secretas eligunt

sedes latebrarum,

student, instant, vigilant,

nec laborant parum,

et vix inde reddere

possunt opus clarum.

Ieiunant et abstinentpoetarum chori,vitant rixas publicaset tumultus fori,20et, ut opus faciantquod non possit mori,moriuntur studiosubditi labori.

Ieiunant et abstinent

poetarum chori,

vitant rixas publicas

et tumultus fori,20

et, ut opus faciant

quod non possit mori,

moriuntur studio

subditi labori.

Tales versus facio,quale vinum bibo;nihil possum facere,nisi sumpto cibo;nihil valent penitusquę ieiunus scribo,30Nasonem post calicemcarmine pręibo.

Tales versus facio,

quale vinum bibo;

nihil possum facere,

nisi sumpto cibo;

nihil valent penitus

quę ieiunus scribo,30

Nasonem post calicem

carmine pręibo.

Mihi nunquam spirituspoetrię datur,nisi prius fueritventer bene satur;cum in arce cerebriBachus dominatur,in me Phębus irruit,et miranda fatur.

Mihi nunquam spiritus

poetrię datur,

nisi prius fuerit

venter bene satur;

cum in arce cerebri

Bachus dominatur,

in me Phębus irruit,

et miranda fatur.

Unicuique propriumdat natura munus:ego nunquam potuiscribere ieiunus;me ieiunum vincereposset puer unus;10sitim et ieiuniumodi tamquam funus.

Unicuique proprium

dat natura munus:

ego nunquam potui

scribere ieiunus;

me ieiunum vincere

posset puer unus;10

sitim et ieiunium

odi tamquam funus.

Unicuique propriumdat natura donum;ego versus faciensbibo vinum bonumet quod habent puriusdolia cauponum;tale vinum generatcopiam sermonum.20

Unicuique proprium

dat natura donum;

ego versus faciens

bibo vinum bonum

et quod habent purius

dolia cauponum;

tale vinum generat

copiam sermonum.20

Ecce, meę proditorpravitatis fui,de qua me redarguuntservientes tui,sed eorum nulliusaccusator fui,quamvis velint ludereseculoque frui.

Ecce, meę proditor

pravitatis fui,

de qua me redarguunt

servientes tui,

sed eorum nullius

accusator fui,

quamvis velint ludere

seculoque frui.

Iam nunc in pręsentiapręsulis beati,30secundum dominiciregulam mandatimittat in me lapidem,neque parcat vaticuius non sit animusconscius peccati.

Iam nunc in pręsentia

pręsulis beati,30

secundum dominici

regulam mandati

mittat in me lapidem,

neque parcat vati

cuius non sit animus

conscius peccati.

Sum locutus contra mequicquid de me novi,et virus evomuiquod tam diu fovi,vita vetus displicet,mores placent novi,homo videt faciem,corda patent Iovi.

Sum locutus contra me

quicquid de me novi,

et virus evomui

quod tam diu fovi,

vita vetus displicet,

mores placent novi,

homo videt faciem,

corda patent Iovi.

Iam virtutes diligo,vitiis irascor,10renovatus animospiritu renascor,quasi modo genituslacte novo pascor,ne sit meum ampliusvanitatis vas cor.

Iam virtutes diligo,

vitiis irascor,10

renovatus animo

spiritu renascor,

quasi modo genitus

lacte novo pascor,

ne sit meum amplius

vanitatis vas cor.

Electe Colonięparce confitenti,fac misericordiamveniam petenti,20et da pęnitentiamculpas sic dicenti.Feram quicquid iusserisanimo libenti.

Electe Colonię

parce confitenti,

fac misericordiam

veniam petenti,20

et da pęnitentiam

culpas sic dicenti.

Feram quicquid iusseris

animo libenti.

Assis ergo subditisinmemor irarum,parcit enim subditisleo rex ferarum,et vos idem facite,principes terrarum;30quod caret dulcidine,nimis est amarum.

Assis ergo subditis

inmemor irarum,

parcit enim subditis

leo rex ferarum,

et vos idem facite,

principes terrarum;30

quod caret dulcidine,

nimis est amarum.

Cum sit fama multiplexde te divulgata,veritati consonentomnia prolata;colorare stultum estbene colorata;et non decet aliquemserere iam sata.

Cum sit fama multiplex

de te divulgata,

veritati consonent

omnia prolata;

colorare stultum est

bene colorata;

et non decet aliquem

serere iam sata.

Raptus ergo speciefamę decurrentisveni non inmodicumverba dare ventis,sed ut rorem gratięde profundo mentis,10pręcepit ut dominustrahant offerentis.

Raptus ergo specie

famę decurrentis

veni non inmodicum

verba dare ventis,

sed ut rorem gratię

de profundo mentis,10

pręcepit ut dominus

trahant offerentis.

Vide, si complaceattibi me tenere;in scribendis litteriscertus sum valere,et si forsan accidatopus inminere,vices in dictaminepotero supplere.20

Vide, si complaceat

tibi me tenere;

in scribendis litteris

certus sum valere,

et si forsan accidat

opus inminere,

vices in dictamine

potero supplere.20

Hoc si recusaveris,audi quod attendas:paupertatis oneripie condescendas,et ad pęnas hominishuius depellendascuram aliquatenusmuneris impendas.

Hoc si recusaveris,

audi quod attendas:

paupertatis oneri

pie condescendas,

et ad pęnas hominis

huius depellendas

curam aliquatenus

muneris impendas.

Pater mi, sub brevimulta comprehendi;30quia doctis decens estmodus hic loquendi;et ut prorsus resecemnotam applaudendi,non in verbo longiusplacuit protendi.

Pater mi, sub brevi

multa comprehendi;30

quia doctis decens est

modus hic loquendi;

et ut prorsus resecem

notam applaudendi,

non in verbo longius

placuit protendi.

Back to Index Next