GHerzog August Bibliothek Wolfenbüttel: Cod. Guelf. 13.11 Aug. 4°(fragmentum Guelferbytanum)saec v/vicontinet ix 101-8 et 127-33, xii 15-19 et 41-44. uersus saepe non integri.BMonacensis lat. 384saec xiiCMonacensis lat. 19476saec xiiMAntuerpiensis Musei Plantiniani Denucé 68saec xii/xiiicodex Moreti HeinsianusFFrancofortanus Barth 110saec xiiiHHolkhamicus 322, nunc British Library add. 49368saec xiiiILaurentianus 36 32saec xiiiprimus Mediceus HeinsiiLLipsiensis bibl. ciu. Rep. I 2° 7saec xiiiTTuronensis 879saec xii/xiii
Interdum aduocatur:PParisinus lat. 7993saec xiiiRegius Heinsii
Accipe, Pompei, deductum carmen ab illodebitor est uitae qui tibi, Sexte, suae.qui seu non prohibes a me tua nomina poni,accedet meritis haec quoque summa tuis;siue trahis uultus, equidem peccasse fatebor,5delicti tamen est causa probanda mei.non potuit mea mens quin esset grata teneri;sit precor officio non grauis ira pio.o quotiens ego sum libris mihi uisus in istisimpius in nullo quod legerere loco!10o quotiens, alii uellem cum scribere, nomenrettulit in ceras inscia dextra tuum!
Accipe, Pompei, deductum carmen ab illodebitor est uitae qui tibi, Sexte, suae.qui seu non prohibes a me tua nomina poni,accedet meritis haec quoque summa tuis;siue trahis uultus, equidem peccasse fatebor,5delicti tamen est causa probanda mei.non potuit mea mens quin esset grata teneri;sit precor officio non grauis ira pio.o quotiens ego sum libris mihi uisus in istisimpius in nullo quod legerere loco!10o quotiens, alii uellem cum scribere, nomenrettulit in ceras inscia dextra tuum!
incipit liber quartusB2incipit quartus sexto pompeioMliber ·iiii· sexto pompeioFincipit ·iiii· sexto pompeioH2(?)ad pompeium lib ·iiii·I2hanc epistulam mittit sexto pompeioL|| 1 deductum carmen] carmen deductumM|| qui] cuiWilliams|| seu] siILF2ul|| 4 accedet] accedatM|| summa] summeC|| 5 trahis] trahesOwen (1894)|| uultusom C|| equidem] equid eB|| 7 quin esset] esset quinH|| 9-10add F2in marg|| 9 o] diBdiiI|| in] abB|| istis] illisF|| 10 quod] quidF2|| 11 alii] aliisLaliisM2c|| uellem cum scribere] cum uellem scribereBuellem conscribereF1uellem describereP
ipse mihi placuit mendis in talibus error,et uix inuita facta litura manu est.'uiderit! ad summam,' dixi 'licet ipse queratur,15hanc pudet offensam non meruisse prius.'da mihi, si quid ea est, hebetantem pectora Lethen,oblitus potero non tamen esse tui;idque sinas oro, nec fastidita repellasuerba, nec officio crimen inesse putes,20et leuis haec meritis referatur gratia tantis;si minus, inuito te quoque gratus ero.numquam pigra fuit nostris tua gratia rebus,nec mihi munificas arca negauit opes.nunc quoque nil subitis clementia territa fatis25auxilium uitae fertque feretque meae.
ipse mihi placuit mendis in talibus error,et uix inuita facta litura manu est.'uiderit! ad summam,' dixi 'licet ipse queratur,15hanc pudet offensam non meruisse prius.'da mihi, si quid ea est, hebetantem pectora Lethen,oblitus potero non tamen esse tui;idque sinas oro, nec fastidita repellasuerba, nec officio crimen inesse putes,20et leuis haec meritis referatur gratia tantis;si minus, inuito te quoque gratus ero.numquam pigra fuit nostris tua gratia rebus,nec mihi munificas arca negauit opes.nunc quoque nil subitis clementia territa fatis25auxilium uitae fertque feretque meae.
13 mendis] mensisC|| 14 manu est] manuT|| 15 summam] summumLTfinemF2(gl)|| ipseFTPilleBCMHIL|| 16 hancHIhaMFLTahBaChuncJ. N. Grant|| meruisse] merunisseMac|| 18 non] necL|| 19quid pronecH, incertum|| fastidita] fastidiaF1|| 20 putes] putasLputaIputoBac, ut uid|| 21 et] sedfort legendum|| leuis] lenisL|| haec meritis] e meritisF1TemeritisHM2|| 23 numquam] non quamM|| 24 mihiom C|| negauit] negabitC|| 25 nunc] huncC|| quoque] quisqueC|| nil] nonMpcF1nuncP|| 26 feretqueHeinsiusrefertqueMFHILTB2refertaCrefertB1
unde rogas forsan fiducia tanta futurisit mihi? quod fecit quisque tuetur opus,ut Venus artificis labor est et gloria Coi,aequoreo madidas quae premit imbre comas,30arcis ut Actaeae uel eburna uel aerea custosbellica Phidiaca stat dea facta manu,uindicat ut Calamis laudem quos fecit equorum,ut similis uerae uacca Myronis opus,sic ego sum rerum non ultima, Sexte, tuarum35tutelaeque feror munus opusque tuae.
unde rogas forsan fiducia tanta futurisit mihi? quod fecit quisque tuetur opus,ut Venus artificis labor est et gloria Coi,aequoreo madidas quae premit imbre comas,30arcis ut Actaeae uel eburna uel aerea custosbellica Phidiaca stat dea facta manu,uindicat ut Calamis laudem quos fecit equorum,ut similis uerae uacca Myronis opus,sic ego sum rerum non ultima, Sexte, tuarum35tutelaeque feror munus opusque tuae.
27 unde] un*B1|| futuri] futuraITF2|| 28 quisqueexquiqueC, ut uid|| 29 ut] etT|| est] etIac|| 30 aequoreo] equoreasTac|| 31 arcis] artisLP|| ut Actaeae] et acteeTut atheeLutaaceaeC, ut uid|| eburna] ubernaC|| aereafragmentum Louaniense Heinsii (Korn, Lenz), codex Iunianus Heinsii (Korn); uide Haupt Opuscula 584aureaHeinsiusenea(=aenea) BMFHILT, contra metrumaneaC|| 32 Phidiaca] phasadicaC|| facta] fictaHeinsius|| 33 CalamisBCIacLcalaisMFIpcTPcala bisH, ut uid|| laudem] laudesB2|| quos] quasBacqueIac, ut uid|| sum] parsexcerpta PolitianiresM2(gl?)|| non] parsFom P|| ultima] ultimȩ (=ultimae)C|| 36 tuae] teuȩ (=teuae)C
Quod legis, o uates magnorum maxime regum,uenit ab intonsis usque, Seuere, Getis;cuius adhuc nomen nostros tacuisse libellos,si modo permittis dicere uera, pudet.orba tamen numeris cessauit epistula numquam5ire per alternas officiosa uices;carmina sola tibi memorem testantia curamnon data sunt—quid enim quae facis ipse darem?quis mel Aristaeo, quis Baccho uina Falerna,Triptolemo fruges, poma det Alcinoo?10fertile pectus habes, interque Helicona colentesuberius nulli prouenit ista seges.'mittere ad hunc carmen frondes erat addere siluis.'haec mihi cunctandi causa, Seuere, fuit.
Quod legis, o uates magnorum maxime regum,uenit ab intonsis usque, Seuere, Getis;cuius adhuc nomen nostros tacuisse libellos,si modo permittis dicere uera, pudet.orba tamen numeris cessauit epistula numquam5ire per alternas officiosa uices;carmina sola tibi memorem testantia curamnon data sunt—quid enim quae facis ipse darem?quis mel Aristaeo, quis Baccho uina Falerna,Triptolemo fruges, poma det Alcinoo?10fertile pectus habes, interque Helicona colentesuberius nulli prouenit ista seges.'mittere ad hunc carmen frondes erat addere siluis.'haec mihi cunctandi causa, Seuere, fuit.
seueroB2H2seuero amico suoMad mauximumF1[sic]ad seuerumF2I2hanc epistulam mittit seueroL|| 1 regum] rerumCuatumM1FIL|| 2 intonsis] intensisHeuxinisM1inuisisF2ul|| 5 orba ... numeris] uerba ... numerusC|| cessauit] cessabitB1|| 6 uices] uiasT|| 8 quae] quodT|| 9 Falerna] falernoM|| 10 triptolemo] triptolomoCLtritolemoFtritolomoIT|| det] datFT|| 11 interque] interI|| 13 ad hunc carmen] carmen ad huncfragmentum Louaniense Heinsii (Lenz)|| 14 cunctandi] cunctantiFHcunctadiI
nec tamen ingenium nobis respondet ut ante,15sed siccum sterili uomere litus aro;scilicet ut limus uenas excaecat †in undis†,laesaque suppresso fonte resistit aqua,pectora sic mea sunt limo uitiata malorum,et carmen uena pauperiore fluit.20si quis in hac ipsum terra posuisset Homerum,esset, crede mihi, factus et ipse Getes.da ueniam fasso: studiis quoque frena remisi,ducitur et digitis littera rara meis.impetus ille sacer qui uatum pectora nutrit,25qui prius in nobis esse solebat, abest;uix uenit ad partes, uix sumptae Musa tabellaeimponit pigras, paene coacta, manus,
nec tamen ingenium nobis respondet ut ante,15sed siccum sterili uomere litus aro;scilicet ut limus uenas excaecat †in undis†,laesaque suppresso fonte resistit aqua,pectora sic mea sunt limo uitiata malorum,et carmen uena pauperiore fluit.20si quis in hac ipsum terra posuisset Homerum,esset, crede mihi, factus et ipse Getes.da ueniam fasso: studiis quoque frena remisi,ducitur et digitis littera rara meis.impetus ille sacer qui uatum pectora nutrit,25qui prius in nobis esse solebat, abest;uix uenit ad partes, uix sumptae Musa tabellaeimponit pigras, paene coacta, manus,
17 uenas excaecatMFITcum uenas cecatBCHLuenas cum caecatCastiglioni (Lenz)|| in undis] in undaFin aruisDalzellinundansMadvig (Lenz)apertasuelaquarumTarranthiulcasMerkel olim (1884)|| 18 laesaque] lessaqueMaclapsaqueMerkel (1884)|| resistit] resistatL|| 21 Homerum] homorumH1quid Cac, incertum (hameo?)|| 22 ipseMFHilleBCILT|| 23 studiis] studiiFIMpc|| quoque frena] frena quoqueIac|| 26quid proquiHP, incertum|| nobis] uobisM|| abest] adestT|| 27 uix sumptae ... tabellaeBCMFHL(uixexuinC, ut uid) uix sumpta ... tabellaTassumpte... tabelleI|| 28 imponit] imposuitI
paruaque, ne dicam scribendi nulla uoluptasest mihi, nec numeris nectere uerba iuuat,30siue quod hinc fructus adeo non cepimus ullos,principium nostri res sit ut ista mali,siue quod in tenebris numerosos ponere gestusquodque legas nulli scribere carmen idem est.excitat auditor studium, laudataque uirtus35crescit, et immensum gloria calcar habet.hic mea cui recitem nisi flauis scripta Corallis,quasque alias gentes barbarus Hister obit?sed quid solus agam, quaque infelicia perdamotia materia surripiamque diem?40
paruaque, ne dicam scribendi nulla uoluptasest mihi, nec numeris nectere uerba iuuat,30siue quod hinc fructus adeo non cepimus ullos,principium nostri res sit ut ista mali,siue quod in tenebris numerosos ponere gestusquodque legas nulli scribere carmen idem est.excitat auditor studium, laudataque uirtus35crescit, et immensum gloria calcar habet.hic mea cui recitem nisi flauis scripta Corallis,quasque alias gentes barbarus Hister obit?sed quid solus agam, quaque infelicia perdamotia materia surripiamque diem?40
29 ne] necL|| uoluptas] uolumptasCM1uoluntasFL|| 30 numeris] humerisCac|| nectere] flectereT||32 add in marg I1, ut uid|| 32 sit ut] fuitI (in ras?)fiat utH1fiatH2|| ista] illaFIP|| 33 gestus] gressusI1PF2ulgestus [sic]F3ul|| 34 legas] legamLlegantF2ul|| idem est] obestF1I1LP|| 36 calcar] carcarC|| habet] habesBac||37 om P|| 37 hic] haecT|| Corallis] coraillisMac|| 38 Hister] insterL|| obitDamsté (Mnemosyne LXVI 32)habetcodd|| 39 quaque] quamqueBC|| 40 materia] materiamBac|| diem] **demMac
nam quia nec uinum nec me tenet alea fallax,per quae clam tacitum tempus abire solet,nec me, quod cuperem si per fera bella liceret,oblectat cultu terra nouata suo,quid nisi Pierides, solacia frigida, restant,45non bene de nobis quae meruere deae?at tu, cui bibitur felicius Aonius fons,utiliter studium quod tibi cedit ama,sacraque Musarum merito cole, quodque legamushuc aliquod curae mitte recentis opus!50
nam quia nec uinum nec me tenet alea fallax,per quae clam tacitum tempus abire solet,nec me, quod cuperem si per fera bella liceret,oblectat cultu terra nouata suo,quid nisi Pierides, solacia frigida, restant,45non bene de nobis quae meruere deae?at tu, cui bibitur felicius Aonius fons,utiliter studium quod tibi cedit ama,sacraque Musarum merito cole, quodque legamushuc aliquod curae mitte recentis opus!50
41 quia necBCH(Iac)me necIpcPneque meMFLT|| uinum] unumC|| nec me] neque meT|| 42 tacitumadd I1in margtantumC|| 43 nec me] necIachec meC, ut uid|| 45 frigida] frigoraC|| restant] restatIP|| 46 meruere] metuereL|| 47 at] acLP|| Aonius] adoniusI| | 48 cedit] cedatT|| ama] amasM2ul|| 50 aliquod] aliquidCP
Conquerar an taceam? ponam sine nomine crimen,an notum qui sis omnibus esse uelim?nomine non utar, ne commendere querela,quaeraturque tibi carmine fama meo.dum mea puppis erat ualida fundata carina,5qui mecum uelles currere primus eras;nunc, quia contraxit uultum Fortuna, recedis,auxilio postquam scis opus esse tuo.dissimulas etiam, nec me uis nosse uideri,quisque sit audito nomine Naso rogas.10ille ego sum, quamquam non uis audire, uetustapaene puer puero iunctus amicitia;
Conquerar an taceam? ponam sine nomine crimen,an notum qui sis omnibus esse uelim?nomine non utar, ne commendere querela,quaeraturque tibi carmine fama meo.dum mea puppis erat ualida fundata carina,5qui mecum uelles currere primus eras;nunc, quia contraxit uultum Fortuna, recedis,auxilio postquam scis opus esse tuo.dissimulas etiam, nec me uis nosse uideri,quisque sit audito nomine Naso rogas.10ille ego sum, quamquam non uis audire, uetustapaene puer puero iunctus amicitia;
ad ingratumMFB2H2ad inuidumI2|| 1 conquerar] con****arM1(confitearprimitus?) || sineadd M2|| 2 qui sis] quis sisHLTM2|| 3 ne] nec(Bac)CH|| commendere] commendareCL|| querela] querelamCpcquelelamCac|| 4 carmine] carmi/neInomineH|| 5 dum] cumM|| 7 nunc quia] dum meaF1|| contraxit] traxitM1abtraxit [sic]M2|| 9 me uis] uis meIpcTuisIac|| uideri] fateriM2ulF2ultueriP|| 10 quisque] quiqueHacP|| sitadd C1?|| 11-12post 13-14 ponit B|| 11 quamquam] quamquamI2?cqūmC (=quoniam)quamuisM2ul|| 12 iunctus] uinctusHP|| amicitia] amiciaM
ille ego qui primus tua seria nosse solebam,et tibi iucundis primus adesse iocis;ille ego conuictor densoque domesticus usu;15ille ego iudiciis unica Musa tuis.ille ego sum quem nunc an uiuam, perfide, nescis,cura tibi de quo quaerere nulla subit.siue fui numquam carus, simulasse fateris;seu non fingebas, inueniere leuis.20aut age, dic aliquam quae te mutauerit iram;nam nisi iusta tua est, iusta querela mea est.
ille ego qui primus tua seria nosse solebam,et tibi iucundis primus adesse iocis;ille ego conuictor densoque domesticus usu;15ille ego iudiciis unica Musa tuis.ille ego sum quem nunc an uiuam, perfide, nescis,cura tibi de quo quaerere nulla subit.siue fui numquam carus, simulasse fateris;seu non fingebas, inueniere leuis.20aut age, dic aliquam quae te mutauerit iram;nam nisi iusta tua est, iusta querela mea est.
13 tua] suaL|| 14 iocis] locisM2ullocusP|| 15 ille ego] illeBac||domesticusF1cdenso(Fac)|| 16 unica] uineaL|| 17 ille] i/leB1cidem(Bac)CM1H|| ego sum] egoTacego iudiciiBac|| quem nunc an uiuamLeidensis Heinsiiqui nunc an uiuamBCMFHILTquem nunc an uiuatHeinsius|| 18 subitHeinsiusfuitcodd|| 19 fui] fuit(Bac)CP|| simulasse] simulareF1|| fateris] fererisHeinsius|| 20 leuis] lenisH|| 21 aut age] eia age'uterque Medonii [=Bodleianus Rawl G 105, 106] pro diuersa lectione', probante Heinsio|| aliquam quae te mutauerit [mutaueratCmutauitF] iramBCMFHILaliquid quod te mutauit in iramT|| 22 est, iusta] est istaIac
quod te nunc crimen similem uetat esse priori?an crimen coepi quod miser esse uocas?si mihi rebus opem nullam factisque ferebas,25uenisset uerbis charta notata tribus.uix equidem credo, sed et insultare iacentite mihi nec uerbis parcere fama refert.quid facis, a demens? cur, si Fortuna recedat,naufragio lacrimas eripis ipse tuo?30haec dea non stabili quam sit leuis orbe fateturquem summo dubium sub pede semper habet.quolibet est folio, quauis incertior aura:par illi leuitas, improbe, sola tua est.
quod te nunc crimen similem uetat esse priori?an crimen coepi quod miser esse uocas?si mihi rebus opem nullam factisque ferebas,25uenisset uerbis charta notata tribus.uix equidem credo, sed et insultare iacentite mihi nec uerbis parcere fama refert.quid facis, a demens? cur, si Fortuna recedat,naufragio lacrimas eripis ipse tuo?30haec dea non stabili quam sit leuis orbe fateturquem summo dubium sub pede semper habet.quolibet est folio, quauis incertior aura:par illi leuitas, improbe, sola tua est.
23 quod te nunc crimen similem] quod te nunc similem crimenHquae te consimilem res nuncFIL|| uetat] uetaL1|| 24 an] autB|| 25 factisqueB2c|| 26 charta notata tribus] parcere fama refertC|| 27 sed et] sed teIsubito(B1)C|| 28 te ... nec] et ... nonT|| parcere fama refert] charta notata tribusC|| 29 a] oM1FILT|| recedatTM2receditBCM1FHIL30 tuo] meoHI|| 31 stabili] stabilisL|| quam sit leuis orbe] quam leuis orbeCquantum sit in orbeL|| 32 quemfragmentum Boxhornianum Heinsii (=Leid. Bibl. Publ. 180 G)quaeBCMFHILT|| summo dubiumscripsisummo dubioCsummum dubioBMFILTmundum dubioHdubio summumfort scribendum|| 33 quauis] quamuisMLP|| aura] aura estMF|| 34 parexperM, ut uid|| sola] ft̅aL(=facta)|| tua est] tuē ēC
omnia sunt hominum tenui pendentia filo,35et subito casu quae ualuere ruunt.diuitis audita est cui non opulentia Croesi?nempe tamen uitam captus ab hoste tulit.ille Syracosia modo formidatus in urbeuix humili duram reppulit arte famem.40quid fuerat Magno maius? tamen ille rogauitsummissa fugiens uoce clientis opem.cuique uiro totus terrarum paruit orbis. . . . . . . . . . . .
omnia sunt hominum tenui pendentia filo,35et subito casu quae ualuere ruunt.diuitis audita est cui non opulentia Croesi?nempe tamen uitam captus ab hoste tulit.ille Syracosia modo formidatus in urbeuix humili duram reppulit arte famem.40quid fuerat Magno maius? tamen ille rogauitsummissa fugiens uoce clientis opem.cuique uiro totus terrarum paruit orbis. . . . . . . . . . . .
35 omnia] ominaM1FILTeuentusF2(gl)|| pendentia] pedentiaI|| 36 ruunt] caduntM2ul|| 38 tamen] etiamRiese|| 39 SyracosiaHeinsiussyracusiaCMFHILTsiracunaB2csyracusaGothanus II 121, saec xiii (André) 'etiam bene'—Heinsius|| formidatus] fortunatusM|| 40 famem] famenCfamēL|| 41 Magno maius] maius magnoI|| ille] ipseMI|| 43-44damnat Bentley|| 44om B1Cindigus effectus omnibus ipse magisMHILTF2[(indigus: indiguusMindigensF2ul) (indigus ... omnibus: omnibus ... indigusI) (effectus: est factusILeffectisEllis[Owen 1894]) (ipse: illeT) (magis: fuitF2ul)] achillas pharius abstulit ense caputF1fragmentum Louaniense Heinsii (Burman)
ille Iugurthino clarus Cimbroque triumpho,45quo uictrix totiens consule Roma fuit,in caeno latuit Marius cannaque palustri,pertulit et tanto multa pudenda uiro.ludit in humanis diuina potentia rebus,et certam praesens uix facit hora fidem.50'litus ad Euxinum' si quis mihi diceret 'ibis,et metues arcu ne feriare Gete','i bibe' dixissem 'purgantes pectora sucos,quicquid et in tota nascitur Anticyra'.sum tamen haec passus nec, si mortalia possem,55et summi poteram tela cauere dei.tu quoque fac timeas, et quae tibi laeta uidenturdum loqueris fieri tristia posse puta.
ille Iugurthino clarus Cimbroque triumpho,45quo uictrix totiens consule Roma fuit,in caeno latuit Marius cannaque palustri,pertulit et tanto multa pudenda uiro.ludit in humanis diuina potentia rebus,et certam praesens uix facit hora fidem.50'litus ad Euxinum' si quis mihi diceret 'ibis,et metues arcu ne feriare Gete','i bibe' dixissem 'purgantes pectora sucos,quicquid et in tota nascitur Anticyra'.sum tamen haec passus nec, si mortalia possem,55et summi poteram tela cauere dei.tu quoque fac timeas, et quae tibi laeta uidenturdum loqueris fieri tristia posse puta.
45 ille] ipseI|| Iugurthino] iuigurtinoM, ut uid|| Cimbroque] cimboqueB|| 47 latuit MariusMiacuit mariusHmarius latuitLmarius iacuitBCFIT|| 50 uix] nonM2ul|| facitR.J. TarrantferetBChabetMFHILT|| 52 GeteHeinsius e codicibusGetaeedd|| 53 i bibe] ebibeB|| purgantes pectora sucos] purgantia pocula sompnosF2ul|| 54 Anticyra] anticeraMI|| 55 nec] neL|| 57 laeta] lentaIac
Nulla dies adeo est australibus umida nimbisnon intermissis ut fluat imber aquis,nec sterilis locus ullus ita est ut non sit in illomixta fere duris utilis herba rubis;nil adeo Fortuna grauis miserabile fecit5ut minuant nulla gaudia parte malum.ecce domo patriaque carens oculisque meorum,naufragus in Getici litoris actus aquas,qua tamen inueni uultum diffundere causampossim fortunae nec meminisse meae.10nam mihi cum fulua solus spatiarer harenauisa est a tergo penna dedisse sonum.
Nulla dies adeo est australibus umida nimbisnon intermissis ut fluat imber aquis,nec sterilis locus ullus ita est ut non sit in illomixta fere duris utilis herba rubis;nil adeo Fortuna grauis miserabile fecit5ut minuant nulla gaudia parte malum.ecce domo patriaque carens oculisque meorum,naufragus in Getici litoris actus aquas,qua tamen inueni uultum diffundere causampossim fortunae nec meminisse meae.10nam mihi cum fulua solus spatiarer harenauisa est a tergo penna dedisse sonum.
de consulatu sexti pompe(i)iFB2H2pompeio amico suoMad sextum pompeiumI2|| 3 nec] nonF|| 4 rubisexiubisF|| 6 ut] quinM2ul|| nulla] ullaM2ul|| parteBCMFHILT, sicut coni BentleypaceP|| 8 aquas] aquisH|| 9 uultum] uultumqueL|| diffundere] defendereP, I ut uid|| causam] causaBCT|| 10 possim] possemLpossumF|| nec] nonI|| 11 cum] dumFIT, sicut coni Bentley|| solusBCtristisMFHILT|| spatiarer] spatiareFacpaciarerMpcpaciareMac|| 12 penna] pinnaC
respicio, neque erat corpus quod cernere possem;uerba tamen sunt haec aure recepta mea:'en ego laetarum uenio tibi nuntia rerum,15Fama, per immensas aere lapsa uias:consule Pompeio, quo non tibi carior alter,candidus et felix proximus annus erit.'dixit et, ut laeto Pontum rumore repleuit,ad gentes alias hinc dea uertit iter.20at mihi dilapsis inter noua gaudia curisexcidit asperitas huius iniqua loci,ergo ubi, Iane biceps, longum reseraueris annum,pulsus et a sacro mense December erit,purpura Pompeium summi uelabit honoris,25ne titulis quicquam debeat ille suis.cernere iam uideor rumpi paene atria turbaet populum laedi deficiente loco,
respicio, neque erat corpus quod cernere possem;uerba tamen sunt haec aure recepta mea:'en ego laetarum uenio tibi nuntia rerum,15Fama, per immensas aere lapsa uias:consule Pompeio, quo non tibi carior alter,candidus et felix proximus annus erit.'dixit et, ut laeto Pontum rumore repleuit,ad gentes alias hinc dea uertit iter.20at mihi dilapsis inter noua gaudia curisexcidit asperitas huius iniqua loci,ergo ubi, Iane biceps, longum reseraueris annum,pulsus et a sacro mense December erit,purpura Pompeium summi uelabit honoris,25ne titulis quicquam debeat ille suis.cernere iam uideor rumpi paene atria turbaet populum laedi deficiente loco,
13 nequeCMHLnecBFIT|| erat corpusBCFLcorpus eratMHIT|| 19 rumore] sermoneH|| 20 ad gentes] agentesC|| 23 reseraueris] reseruauerisL|| 25 summi ... honoris] summo ... honoreI|| uelabitF2c, ut uid|| 27 paene atria] penetraliaI, F2ulut uidlaeta atriaBurman, qui etplena atriaconiecit
templaque Tarpeiae primum tibi sedis adiriet fieri faciles in tua uota deos,30colla boues niueos certae praebere securi,quos aluit campis herba Falisca suis,cumque deos omnes, tum quos impensius aequosesse tibi cupias, cum Ioue Caesar erunt.curia te excipiet, patresque e more uocati35intendent aures ad tua uerba suas.hos ubi facundo tua uox hilarauerit ore,utque solet tulerit prospera uerba dies,
templaque Tarpeiae primum tibi sedis adiriet fieri faciles in tua uota deos,30colla boues niueos certae praebere securi,quos aluit campis herba Falisca suis,cumque deos omnes, tum quos impensius aequosesse tibi cupias, cum Ioue Caesar erunt.curia te excipiet, patresque e more uocati35intendent aures ad tua uerba suas.hos ubi facundo tua uox hilarauerit ore,utque solet tulerit prospera uerba dies,
29 tibi ... adiri] tibi ... adireLte ... adireH2ul|| 31 certae] cernoOwen (1915)certantDamsté (Mnemosyne XLVII 33-34)|| 32 Falisca] falescaBpalistraF2ulut uid||post 32 distichon excidisse putat Ehwald (KB63)|| 33 omnes, tum quosHLomnes tunc quosBCMFITtunc hos oresPomnes, tunc hosEhwald|| 34 cupias] capiasB, ut uidcupiesfort scribendum|| eruntB, sicut coni HeinsiuseritMFHILTom C|| 35 curia te] cura teHcuriaqueHeinsius|| excipiet] excipiasC|| patresque] partesqueC|| eBCMexFHILT|| uocati] uocariC|| 36 intendent] intenduntBC|| adexatC|| 37 hilarauerit] hilaueritMac
egeris et meritas superis cum Caesare grates(qui causam facias cur ita, saepe dabit),40inde domum repetes toto comitante senatu,officium populi uix capiente domo.me miserum, turba quod non ego cernar in illanec poterunt istis lumina nostra frui!quamlibet absentem, qua possum, mente uidebo:45aspiciet uultus consulis illa sui.di faciant aliquo subeat tibi tempore nostrumnomen, et 'heu' dicas 'quid miser ille facit?'haec tua pertulerit si quis mihi uerba, fateborprotinus exilium mollius esse meum.50
egeris et meritas superis cum Caesare grates(qui causam facias cur ita, saepe dabit),40inde domum repetes toto comitante senatu,officium populi uix capiente domo.me miserum, turba quod non ego cernar in illanec poterunt istis lumina nostra frui!quamlibet absentem, qua possum, mente uidebo:45aspiciet uultus consulis illa sui.di faciant aliquo subeat tibi tempore nostrumnomen, et 'heu' dicas 'quid miser ille facit?'haec tua pertulerit si quis mihi uerba, fateborprotinus exilium mollius esse meum.50
40 qui] queBac, ut uid|| facias cur ita, saepe dabitRiesefacias cur ita saepe, dabitedd|| dabit] dabuntLF2ul|| 43 cernar] cernorMILcenorH|| 45 quamlibetHeinsiusqua libetH1qua licetMacPquo licetLquod licetBCMpcFITet licetH2ulscilicetCastiglioni (Lenz)|| mentein ras F2|| 46 aspicietI1caspicuum(Iac)|| 47 diBdiiCMFHILT|| nostrum] nomen nostrumC|| 48 miser ille facit] facit ille miserT|| 49 pertulerit] protuleritH|| 50 mollius] miciusF2ul(=mitius)
Ite, leues elegi, doctas ad consulis aures,uerbaque honorato ferte legenda uiro.longa uia est, nec uos pedibus proceditis aequis,tectaque brumali sub niue terra latet.cum gelidam Thracen et opertum nubibus Haemon5et maris Ionii transieritis aquas,luce minus decima dominam uenietis in urbem,ut festinatum non faciatis iter.protinus inde domus uobis Pompeia petetur;non est Augusto iunctior ulla foro.10si quis ut in populo qui sitis et unde requiret,nomina decepta quaelibet aure ferat;
Ite, leues elegi, doctas ad consulis aures,uerbaque honorato ferte legenda uiro.longa uia est, nec uos pedibus proceditis aequis,tectaque brumali sub niue terra latet.cum gelidam Thracen et opertum nubibus Haemon5et maris Ionii transieritis aquas,luce minus decima dominam uenietis in urbem,ut festinatum non faciatis iter.protinus inde domus uobis Pompeia petetur;non est Augusto iunctior ulla foro.10si quis ut in populo qui sitis et unde requiret,nomina decepta quaelibet aure ferat;
sexto pompeioB2H2pompeo amico suoMad sextum pompeiumFad eundem sextum pompeiumI2|| 4 latet] letetCac|| 5 cum gelidam] congelidamF1|| Thracen] tracemItracēF|| opertum] opertamL|| nubibus] niuibusLP|| HaemonLaurentianus 38 39, saec xv (Lenz); Ven. Marcianus XII 106, saec xv (Lenz); editio princeps Bononiensis (Lenz)hemumBCMFHILT|| 6 Ionii] ycariiF2ul|| aquas] aquisMac?iter aquasCquid F2ul, incertum (extasis?)|| 7 luceF2c8 faciatis] facietisCpcfacetisCac|| 9 Pompeia] ponpeiaC|| peteturFTpetaturBCMHIL|| 10 ulla] illaCI|| 11 qui] queIac|| requiretBMFHrequiratCILT
ut sit enim tutum, sicut reor esse, fateriuera, minus certe ficta timoris habent.copia nec uobis nullo prohibente uidendi15consulis, ut limen contigeritis, erit:aut reget ille suos dicendo iura Quirites,conspicuum signis cum premet altus ebur,aut populi reditus positam componet ad hastam,et minui magnae non sinet urbis opes,20aut, ubi erunt patres in Iulia templa uocati,de tanto dignis consule rebus aget,aut feret Augusto solitam natoque salutem,deque parum noto consulet officio.tempus ab his uacuum Caesar Germanicus omne25auferet; a magnis hunc colit ille deis.
ut sit enim tutum, sicut reor esse, fateriuera, minus certe ficta timoris habent.copia nec uobis nullo prohibente uidendi15consulis, ut limen contigeritis, erit:aut reget ille suos dicendo iura Quirites,conspicuum signis cum premet altus ebur,aut populi reditus positam componet ad hastam,et minui magnae non sinet urbis opes,20aut, ubi erunt patres in Iulia templa uocati,de tanto dignis consule rebus aget,aut feret Augusto solitam natoque salutem,deque parum noto consulet officio.tempus ab his uacuum Caesar Germanicus omne25auferet; a magnis hunc colit ille deis.
13 fateri] fatendumFfuturi(Bac)uerumL2(gl)|| 14 ueraHilberg, Die Gesetze der Wortstellung im Pentameter des Ovid 35-36 (fateri uera)uerbacodd (uerba ... habent)fictaexminus fictaM|| 15 uobis] nobisL|| nullo] ulloP, probante Heinsio|| 18 cum premet] comprimetF1|| altus] alterB1|| 19 positam] ualidamH|| componet] componitL|| ad] inF|| 20 opes] opemI|| 21 aut] atH1|| ubi erunt] ubiC|| uocati] uoocatiM|| 23 aut feretBCFHILTM3ulafferetM2c|| 24 parum noto] parum natoCpatrum totoBurman|| 25 ab] etBC|| uacuum] uacuoHeinsius
cum tamen a turba rerum requieuerit harum,ad uos mansuetas porriget ille manus,quidque parens ego uester agam fortasse requiret.talia uos illi reddere uerba uolo:30'uiuit adhuc uitamque tibi debere fatetur,quam prius a miti Caesare munus habet.te sibi, cum fugeret, memori solet ore referrebarbariae tutas exhibuisse uias,sanguine Bistonium quod non tepefecerit ensem,35effectum cura pectoris esse tui,addita praeterea uitae quoque multa tuendaemunera, ne proprias attenuaret opes.pro quibus ut meritis referatur gratia, iuratse fore mancipii tempus in omne tui.40
cum tamen a turba rerum requieuerit harum,ad uos mansuetas porriget ille manus,quidque parens ego uester agam fortasse requiret.talia uos illi reddere uerba uolo:30'uiuit adhuc uitamque tibi debere fatetur,quam prius a miti Caesare munus habet.te sibi, cum fugeret, memori solet ore referrebarbariae tutas exhibuisse uias,sanguine Bistonium quod non tepefecerit ensem,35effectum cura pectoris esse tui,addita praeterea uitae quoque multa tuendaemunera, ne proprias attenuaret opes.pro quibus ut meritis referatur gratia, iuratse fore mancipii tempus in omne tui.40
27 turba] curaHeinsius|| requieuerit] requieritCacrequieuritF1|| 30 reddere uerba] uerba reddereI|| 32 a miti] * mitiFacamitiBM1HamittiLom Iac|| 33 referre] fateriF|| 35 Bistonium] bistaniumL|| tepefecerit] tepefeceratMtepeceritIac|| 36 cura] puraIac||37-40 add B2in margine|| 37 uitae quoque] sunt uiteM|| 40 mancipii ... tuiCB2mancipium ... tuumMFHILTB3mancipio ... tuoBrissonius ('lib. VI. de Form. pag. 517'—Burman)mancipio ... tuumMerkel (1853)|| tempus] tepusM
nam prius umbrosa carituros arbore montes,et freta ueliuolas non habitura rates,fluminaque in fontes cursu reditura supino,gratia quam meriti possit abire tui.'haec ubi dixeritis, seruet sua dona rogate;45sic fuerit uestrae causa peracta uiae.
nam prius umbrosa carituros arbore montes,et freta ueliuolas non habitura rates,fluminaque in fontes cursu reditura supino,gratia quam meriti possit abire tui.'haec ubi dixeritis, seruet sua dona rogate;45sic fuerit uestrae causa peracta uiae.
41 carituros] cariturasL|| ueliuolas] ueliferasM1|| 44 possit] possetL45 haec] hocMT|| 46 peracta] peractaF2c
Quam legis ex illis tibi uenit epistula, Brute,Nasonem nolles in quibus esse locis.sed tu quod nolles, uoluit miserabile fatum;ei mihi, plus illud quam tua uota ualet.in Scythia nobis quinquennis Olympias acta5iam tempus lustri transit in alterius.perstat enim Fortuna tenax, uotisque malignumopponit nostris insidiosa pedem.certus eras pro me, Fabiae laus, Maxime, gentis,numen ad Augustum supplice uoce loqui;10
Quam legis ex illis tibi uenit epistula, Brute,Nasonem nolles in quibus esse locis.sed tu quod nolles, uoluit miserabile fatum;ei mihi, plus illud quam tua uota ualet.in Scythia nobis quinquennis Olympias acta5iam tempus lustri transit in alterius.perstat enim Fortuna tenax, uotisque malignumopponit nostris insidiosa pedem.certus eras pro me, Fabiae laus, Maxime, gentis,numen ad Augustum supplice uoce loqui;10
brutoB2H2bruto amico suoMad brutumFI2|| 1 illis] ipsisT|| 3 tu quod] tu quiLac, ut uidquod tuIT|| 4 eieddheiBarberinus lat. 26, saec xiii (Lenz)etBCM1FILTsiHheuM2ul|| illud] istudH|| ualet] ualentFITH, ut uid|| 5 Scythia] sythiaHILscithicaM|| Olympias actaLTolympias acta estBMFHIolimpia facta estC|| 5-6 Olympias acta iamHousman (Owen)Olympias acta est. iamedd|| 7 perstat] praestatCP|| 8 opponit] opposuitH|| nostrisin loco a prima manu relicto add F2nostrisB2c|| insidiosa] insidiosamCacinuidiosaFHM2|| 9 eras] erat(B1)C|| pro me, Fabiae] fabie pro meI|| lausBCMHILTF3duxF1luxF2, probante Burman|| maxime] maximaCP
occidis ante preces, causamque ego, Maxime, mortis(nec fueram tanti) me reor esse tuae.iam timeo nostram cuiquam mandare salutem;ipsum morte tua concidit auxilium.coeperat Augustus detectae ignoscere culpae;15spem nostram terras deseruitque simul.quale tamen potui de caelite, Brute, recentiuestra procul positus carmen in ora dedi;quae prosit pietas utinam mihi, sitque malorumiam modus et sacrae mitior ira domus.20te quoque idem liquido possum iurare precari,o mihi non dubia cognite Brute nota;nam cum praestiteris uerum mihi semper amorem,hic tamen aduerso tempore creuit amor,
occidis ante preces, causamque ego, Maxime, mortis(nec fueram tanti) me reor esse tuae.iam timeo nostram cuiquam mandare salutem;ipsum morte tua concidit auxilium.coeperat Augustus detectae ignoscere culpae;15spem nostram terras deseruitque simul.quale tamen potui de caelite, Brute, recentiuestra procul positus carmen in ora dedi;quae prosit pietas utinam mihi, sitque malorumiam modus et sacrae mitior ira domus.20te quoque idem liquido possum iurare precari,o mihi non dubia cognite Brute nota;nam cum praestiteris uerum mihi semper amorem,hic tamen aduerso tempore creuit amor,
11 occidis] occidit(B1)C|| preces] pedesM|| causamque] causaqueB2c|| egoadd F2|| 12 fueram] fueroBCfuerimBritish Library Burney 220, saec xii-xiii (André)|| 13 timeo nostram cuiquam] timeo cuiquam nostramFnostram cuiquam timeoI|| 14 tua] tuȩC(=tuae)|| concidit] consulBacconstititNémethy|| 15 Augustus] augstusIacaugustumLac|| detectaescripsideceptaecodddeceptiJ. N. Grant|| 18 positus] positisC|| 21 te quoque] tequeI|| idem] iamF|| possum] possimFpossemT|| 22 cognite] conditeM2ul|| nota] fideLTM2ulF2ul|| 24 hic] plusT|| aduerso] auersoH|| creuitexcreauitH
quique tuas pariter lacrimas nostrasque uideret25passuros poenam crederet esse duos.lenem te miseris genuit Natura, nec ullimitius ingenium quam tibi, Brute, dedit,ut qui quid ualeas ignoret Marte forensiposse tuo peragi uix putet ore reos.30scilicet eiusdem est, quamuis pugnare uidentur,supplicibus facilem, sontibus esse trucem.cum tibi suscepta est legis uindicta seuerae,uerba uelut taetrum singula uirus habent;hostibus eueniat quam sis uiolentus in armis35sentire et linguae tela subire tuae,quae tibi tam tenui cura limantur ut omnesistius ingenui pectoris esse negent.
quique tuas pariter lacrimas nostrasque uideret25passuros poenam crederet esse duos.lenem te miseris genuit Natura, nec ullimitius ingenium quam tibi, Brute, dedit,ut qui quid ualeas ignoret Marte forensiposse tuo peragi uix putet ore reos.30scilicet eiusdem est, quamuis pugnare uidentur,supplicibus facilem, sontibus esse trucem.cum tibi suscepta est legis uindicta seuerae,uerba uelut taetrum singula uirus habent;hostibus eueniat quam sis uiolentus in armis35sentire et linguae tela subire tuae,quae tibi tam tenui cura limantur ut omnesistius ingenui pectoris esse negent.
26 crederet] diceretF2ul|| 27 lenem] leneC|| 29 ignoret] ignoratTP|| MarteBCHIin arteMFLT|| 30 tuo] tuosM|| 31 eiusdem est] eisdem estFac, ut uideiusdemHeinsius 'cum tribus libris'|| uidenturBMFH, sicut coni BentleyuideturCILT|| 33 est] est seuereMac|| 34 taetrumR. J. TarranttinctumBCM1FHILTtritumM2ulcoctumM2ultinctuEhwald (KB83)tinguatMerkel (1884)|| 36 linguaeexlingeB|| 37 limantur] limaturC|| 38 ingenui pectorisscripsiingenium corporiscoddingenium nominisD. R. Shackleton Bailey
at si quem laedi fortuna cernis iniqua,mollior est animo femina nulla tuo;40hoc ego praecipue sensi, cum magna meorumnotitiam pars est infitiata mei.immemor illorum, uestri non immemor umquamqui mala solliciti nostra leuastis, ero,et prius hic nimium nobis conterminus Hister45in caput Euxino de mare uertet iter,utque Thyesteae redeant si tempora mensae,Solis ad Eoas currus agetur aquas,
at si quem laedi fortuna cernis iniqua,mollior est animo femina nulla tuo;40hoc ego praecipue sensi, cum magna meorumnotitiam pars est infitiata mei.immemor illorum, uestri non immemor umquamqui mala solliciti nostra leuastis, ero,et prius hic nimium nobis conterminus Hister45in caput Euxino de mare uertet iter,utque Thyesteae redeant si tempora mensae,Solis ad Eoas currus agetur aquas,
40 auxilium subito tu sibi [sic] ferre solesM2in marg|| 41 hoc] haecFHL|| 43 uestri] uestrumHeinsius|| 44 malaF2in ras|| sollicitiBCM2ulsolliciteM1FHILT|| leuastisBarberinus lat. 26, saec xiii (Heinsius)leuatisBCMFHILT|| ero] opeC|| 45 hic] hincHTP|| nimium nobis] nimium uobisBCnobis nimiumIacT|| Hister] insterL|| 46 Euxino] euxiniIeuxinumTeximioF|| uertet] uertitFP|| 47 utque] atqueBHL2antecodd Feschii et Hafniensis Heinsii|| si] ceuHeinsius ('ante, Thyesteae redeant ceu tempora mensae, / solis ad Eoas currus agetur aquas')|| tempora] fercula'malim reponi, sed obstant libri ueteres'—Heinsius
quam quisquam uestrum qui me doluistis ademptumarguat ingratum non meminisse sui.50
quam quisquam uestrum qui me doluistis ademptumarguat ingratum non meminisse sui.50
49 doluistis] lugetisT|| ademptum] ademptoBasileensis F IV 26, saec xiii-xiv (Korn), probante HeinsioadeptumLP|| 50 arguat] arguarB