Caput OctavumLama mansuefacta — Pulli — Res variæ.Posterodie Crusoëus prima luce surrexit, atque ad venandum sese accinxit. Assumptis igitur tuberibus solanorum*assis, idoneoque testudinis frusto foliis involuto, securi instructus et laqueo quem pridie ad lamas irretiendas confecerat, umbellamque manu tenens, in viam se contulit.Summum jam mane erat. Constituit igitur paululum a recta via digredi ut ex itinere alias quoque insulæ partes exploraret. Innumeras inter volucres quæ arboribus insidebant psittacos miris coloribus pictos conspicit. Ut ille optabat unum ex iis capere, quem mansuetum atque socium sibi faceret ! Adulti vero callidiores erant quam qui caperentur ; pullorum autem nidum nusquam vidit.Quum autem collem quemdam mari vicinum ascendisset, conjectis inde oculis inter rupium hiatus, aliquid conspexit quod placuit proprius cernere. Descendit igitur et magno cum gaudio animadvertit id esse . . . salem. Hactenus quidem pro condimento adhibuerat aquam marinam, quæ tamen salis meri præstantiam non æquabat. Aquæ enim marinæ sapor multum amaritudinis habet. Temere*quoque ille putaverat carnem aqua marina conditam salubrem atque incorruptam servari posse, quippe quæ*ubi motu caret non minus putrescit quam aqua e fluviis aut fontibus hausta. Valde igitur ei profuit sal hic repertus ; itaque ambas ille peras eo complevit, quod statim domum deportaret.Lætus deinde eum petiit locum ubi lamam se excepturum sperabat. Recubuit sub arbore, et expectabat qua hora solebant transire, atque interea carne assa et tuberibus epulatus est ; quibus quidem, addito sale, sapor nunc longe jucundior erat.Sub finem prandii, ecce lamas accurrentes e longinquo prospicit. Confestim insidiatus, expectat dum appropinquent ; nonnulli jam præterierant, sed longius quam ut caperentur. Una tandem ex illis tam prope accessit ut collo laqueum injicere posset. Quæ quum balare conaretur, Robinson, ne cæteros deterreret, laqueum ita contraxit ut vox faucibus hæreret*. Tum eam celerius in dumeta abreptam e conspectu cæterorum removit. Capta lama duorum pullorum mater erat. Qui quidem magno Robinsonis gaudio matris vestigia secuti, hominem minime timere visi sunt. Leniter illos Robinsoni demulcenti manum lambunt quasi orarent ut matrem dimitteret.Voti igitur compos, captivam quamvis reluctantem, omni vi connisus, secum abstraxit, brevissimamque viam ingressus tandem feliciter domum revertitur.Nunc ut hospites commode exciperet cœpit stabulum exstruere atrio suo contiguum ; securi nempe lapidea teneras arbores excidit, quas ita denso ordine conseruit, ut parietem satis validum objicerent. Quam lamam nuper alligaverat arbori, fessa ea jam recubuerat ; pulli autem captivi prope matrem nescii jacebant, et lac ab uberibus trahebant.O pergratum Crusoëo nostro spectaculum ! Iterum atque iterum constitit, carissimum pecus intuens, seque ipsum beatum prædicavit quod nunc animantes quosdam socios haberet. Jam sibi visus est vitam sine comitibus non amplius degere ; unde tantam voluptatem cepit, ut viribus novis auctus brevi stabulum incohatum perficeret. Tum lama cum pullis ibi inclusa, ostium densis fruticibus sepsit.Quantam nunc lætitiam expertus est ! Etenim præter jucundissimam illorum animalium societatem multa alia maximaque commoda inde speravit. Neque hoc frustra. Poterat aliquando discere qua arte ex eorum lana vestem sibi conficeret ; poterat eorum lacte vesci, atque butyrum cum caseo inde parare.Paulum aberat ut felicissimus esset, sed unum deerat. Optabat enim ut intra eundem parietem ipse habitaret cum grege, quem semper haberet ante oculos, quoties domi commoraretur. Hoc diu multumque in animo versavit. Quum tandem minime laboris pigeret, statuit alteram domicilii partem diruere, novamque in majus exstruere, qua atrium ipsum aliquantulum amplificaretur. Ut autem, dum esset in nova sepe serenda occupatus, tutus ipse habitaret, prudenter statuit veterem non prius evellere quam nova confecta fuisset ; atque tanta fuit sedulitas, tanta diligentia, ut opere intra paucos dies perfecto, grata jam trium sodalium societate gauderet.Lama etiam cum pullis brevi ad Robinsonem assuevit. Domum enim redeunti obviam subsultantes*veniebant, odorantes an forte quidquam cibi attulisset, manumque lambentes, quasi gratias acturi pro gramine aut surculis ab ipso acceptis.Tum pullis paulatim a matris lacte desuefactis, cœpit ipse bis quotidie illam mulgere ; vasculorum vicem ei præstabant putamina cocossæ, et lacte jam potitus modo dulci, modo coagulato*, quamvis solus non omnino infelix erat.Quum arbor cocossæ tot ei tantaque præberet, illam propagare magnopere cupiit. Quomodo autem hoc efficeret ? Audiverat ille quidem arboribus ramulos inseri*posse ; nunquam tamen hanc artem discendam curaverat. Tum sæpius ita ingemuit : “ Eheu ! quam levis fui puer, qui omnibus ad doctrinam adjumentis uti noluerim ! Si mihi melius consuluissem, nonne attendissem ad ea quæ tum oculis, tumauribus meis subjiciebantur ? O si mihi repuerascere liceret, quanta ego cura, ad omnia quæ hominum sollertia et labore perficiuntur, animum adverterem ! ”Illo igitur ut optatum finem assequeretur, nullam aliam rationem vidit, quam si e nucibus nonnullas sereret. Hoc ergo facere constituit, quanquam cibi adeo suavis et rari jacturam ægre ferebat. Nec multo post magna cum lætitia erumpentia quædam animadvertit semina, quæ tepefacta vapore mirum in modum adoleverunt.Lama mater pullique brevi eandem mansuetudinem induerant quam canes nostri solent. Hos ad se cœpit adjungere, iisque jumentorum loco commode uti, quoties aliquid grave aut supra vires hominis vehendum erat.Jam pridem, quum esset in otio, animadvertebat quantæ sibi foret utilitati, si artem corbium texendarum intelligeret. Puer autem olim adeo istam artem despexerat, ut nullum unquam corbium opificem attentius considerasset ; quo factum est, ut hujus artis, quamvis facilis, æque ac cæterarum artium, omnino rudis esset.Quum autem in umbella texenda satis felix fuisset, subinde in posterum huic quoque artificio otium impendit ; atque usu diuturno sollertior factus, idoneam tandem corbem confecit ; et postquam duas ejusmodi texuit, junctas funibus lamæ dorso imposuit.
Caput OctavumLama mansuefacta — Pulli — Res variæ.Posterodie Crusoëus prima luce surrexit, atque ad venandum sese accinxit. Assumptis igitur tuberibus solanorum*assis, idoneoque testudinis frusto foliis involuto, securi instructus et laqueo quem pridie ad lamas irretiendas confecerat, umbellamque manu tenens, in viam se contulit.Summum jam mane erat. Constituit igitur paululum a recta via digredi ut ex itinere alias quoque insulæ partes exploraret. Innumeras inter volucres quæ arboribus insidebant psittacos miris coloribus pictos conspicit. Ut ille optabat unum ex iis capere, quem mansuetum atque socium sibi faceret ! Adulti vero callidiores erant quam qui caperentur ; pullorum autem nidum nusquam vidit.Quum autem collem quemdam mari vicinum ascendisset, conjectis inde oculis inter rupium hiatus, aliquid conspexit quod placuit proprius cernere. Descendit igitur et magno cum gaudio animadvertit id esse . . . salem. Hactenus quidem pro condimento adhibuerat aquam marinam, quæ tamen salis meri præstantiam non æquabat. Aquæ enim marinæ sapor multum amaritudinis habet. Temere*quoque ille putaverat carnem aqua marina conditam salubrem atque incorruptam servari posse, quippe quæ*ubi motu caret non minus putrescit quam aqua e fluviis aut fontibus hausta. Valde igitur ei profuit sal hic repertus ; itaque ambas ille peras eo complevit, quod statim domum deportaret.Lætus deinde eum petiit locum ubi lamam se excepturum sperabat. Recubuit sub arbore, et expectabat qua hora solebant transire, atque interea carne assa et tuberibus epulatus est ; quibus quidem, addito sale, sapor nunc longe jucundior erat.Sub finem prandii, ecce lamas accurrentes e longinquo prospicit. Confestim insidiatus, expectat dum appropinquent ; nonnulli jam præterierant, sed longius quam ut caperentur. Una tandem ex illis tam prope accessit ut collo laqueum injicere posset. Quæ quum balare conaretur, Robinson, ne cæteros deterreret, laqueum ita contraxit ut vox faucibus hæreret*. Tum eam celerius in dumeta abreptam e conspectu cæterorum removit. Capta lama duorum pullorum mater erat. Qui quidem magno Robinsonis gaudio matris vestigia secuti, hominem minime timere visi sunt. Leniter illos Robinsoni demulcenti manum lambunt quasi orarent ut matrem dimitteret.Voti igitur compos, captivam quamvis reluctantem, omni vi connisus, secum abstraxit, brevissimamque viam ingressus tandem feliciter domum revertitur.Nunc ut hospites commode exciperet cœpit stabulum exstruere atrio suo contiguum ; securi nempe lapidea teneras arbores excidit, quas ita denso ordine conseruit, ut parietem satis validum objicerent. Quam lamam nuper alligaverat arbori, fessa ea jam recubuerat ; pulli autem captivi prope matrem nescii jacebant, et lac ab uberibus trahebant.O pergratum Crusoëo nostro spectaculum ! Iterum atque iterum constitit, carissimum pecus intuens, seque ipsum beatum prædicavit quod nunc animantes quosdam socios haberet. Jam sibi visus est vitam sine comitibus non amplius degere ; unde tantam voluptatem cepit, ut viribus novis auctus brevi stabulum incohatum perficeret. Tum lama cum pullis ibi inclusa, ostium densis fruticibus sepsit.Quantam nunc lætitiam expertus est ! Etenim præter jucundissimam illorum animalium societatem multa alia maximaque commoda inde speravit. Neque hoc frustra. Poterat aliquando discere qua arte ex eorum lana vestem sibi conficeret ; poterat eorum lacte vesci, atque butyrum cum caseo inde parare.Paulum aberat ut felicissimus esset, sed unum deerat. Optabat enim ut intra eundem parietem ipse habitaret cum grege, quem semper haberet ante oculos, quoties domi commoraretur. Hoc diu multumque in animo versavit. Quum tandem minime laboris pigeret, statuit alteram domicilii partem diruere, novamque in majus exstruere, qua atrium ipsum aliquantulum amplificaretur. Ut autem, dum esset in nova sepe serenda occupatus, tutus ipse habitaret, prudenter statuit veterem non prius evellere quam nova confecta fuisset ; atque tanta fuit sedulitas, tanta diligentia, ut opere intra paucos dies perfecto, grata jam trium sodalium societate gauderet.Lama etiam cum pullis brevi ad Robinsonem assuevit. Domum enim redeunti obviam subsultantes*veniebant, odorantes an forte quidquam cibi attulisset, manumque lambentes, quasi gratias acturi pro gramine aut surculis ab ipso acceptis.Tum pullis paulatim a matris lacte desuefactis, cœpit ipse bis quotidie illam mulgere ; vasculorum vicem ei præstabant putamina cocossæ, et lacte jam potitus modo dulci, modo coagulato*, quamvis solus non omnino infelix erat.Quum arbor cocossæ tot ei tantaque præberet, illam propagare magnopere cupiit. Quomodo autem hoc efficeret ? Audiverat ille quidem arboribus ramulos inseri*posse ; nunquam tamen hanc artem discendam curaverat. Tum sæpius ita ingemuit : “ Eheu ! quam levis fui puer, qui omnibus ad doctrinam adjumentis uti noluerim ! Si mihi melius consuluissem, nonne attendissem ad ea quæ tum oculis, tumauribus meis subjiciebantur ? O si mihi repuerascere liceret, quanta ego cura, ad omnia quæ hominum sollertia et labore perficiuntur, animum adverterem ! ”Illo igitur ut optatum finem assequeretur, nullam aliam rationem vidit, quam si e nucibus nonnullas sereret. Hoc ergo facere constituit, quanquam cibi adeo suavis et rari jacturam ægre ferebat. Nec multo post magna cum lætitia erumpentia quædam animadvertit semina, quæ tepefacta vapore mirum in modum adoleverunt.Lama mater pullique brevi eandem mansuetudinem induerant quam canes nostri solent. Hos ad se cœpit adjungere, iisque jumentorum loco commode uti, quoties aliquid grave aut supra vires hominis vehendum erat.Jam pridem, quum esset in otio, animadvertebat quantæ sibi foret utilitati, si artem corbium texendarum intelligeret. Puer autem olim adeo istam artem despexerat, ut nullum unquam corbium opificem attentius considerasset ; quo factum est, ut hujus artis, quamvis facilis, æque ac cæterarum artium, omnino rudis esset.Quum autem in umbella texenda satis felix fuisset, subinde in posterum huic quoque artificio otium impendit ; atque usu diuturno sollertior factus, idoneam tandem corbem confecit ; et postquam duas ejusmodi texuit, junctas funibus lamæ dorso imposuit.
Caput OctavumLama mansuefacta — Pulli — Res variæ.
Lama mansuefacta — Pulli — Res variæ.
Posterodie Crusoëus prima luce surrexit, atque ad venandum sese accinxit. Assumptis igitur tuberibus solanorum*assis, idoneoque testudinis frusto foliis involuto, securi instructus et laqueo quem pridie ad lamas irretiendas confecerat, umbellamque manu tenens, in viam se contulit.
Summum jam mane erat. Constituit igitur paululum a recta via digredi ut ex itinere alias quoque insulæ partes exploraret. Innumeras inter volucres quæ arboribus insidebant psittacos miris coloribus pictos conspicit. Ut ille optabat unum ex iis capere, quem mansuetum atque socium sibi faceret ! Adulti vero callidiores erant quam qui caperentur ; pullorum autem nidum nusquam vidit.
Quum autem collem quemdam mari vicinum ascendisset, conjectis inde oculis inter rupium hiatus, aliquid conspexit quod placuit proprius cernere. Descendit igitur et magno cum gaudio animadvertit id esse . . . salem. Hactenus quidem pro condimento adhibuerat aquam marinam, quæ tamen salis meri præstantiam non æquabat. Aquæ enim marinæ sapor multum amaritudinis habet. Temere*quoque ille putaverat carnem aqua marina conditam salubrem atque incorruptam servari posse, quippe quæ*ubi motu caret non minus putrescit quam aqua e fluviis aut fontibus hausta. Valde igitur ei profuit sal hic repertus ; itaque ambas ille peras eo complevit, quod statim domum deportaret.
Lætus deinde eum petiit locum ubi lamam se excepturum sperabat. Recubuit sub arbore, et expectabat qua hora solebant transire, atque interea carne assa et tuberibus epulatus est ; quibus quidem, addito sale, sapor nunc longe jucundior erat.
Sub finem prandii, ecce lamas accurrentes e longinquo prospicit. Confestim insidiatus, expectat dum appropinquent ; nonnulli jam præterierant, sed longius quam ut caperentur. Una tandem ex illis tam prope accessit ut collo laqueum injicere posset. Quæ quum balare conaretur, Robinson, ne cæteros deterreret, laqueum ita contraxit ut vox faucibus hæreret*. Tum eam celerius in dumeta abreptam e conspectu cæterorum removit. Capta lama duorum pullorum mater erat. Qui quidem magno Robinsonis gaudio matris vestigia secuti, hominem minime timere visi sunt. Leniter illos Robinsoni demulcenti manum lambunt quasi orarent ut matrem dimitteret.
Voti igitur compos, captivam quamvis reluctantem, omni vi connisus, secum abstraxit, brevissimamque viam ingressus tandem feliciter domum revertitur.
Nunc ut hospites commode exciperet cœpit stabulum exstruere atrio suo contiguum ; securi nempe lapidea teneras arbores excidit, quas ita denso ordine conseruit, ut parietem satis validum objicerent. Quam lamam nuper alligaverat arbori, fessa ea jam recubuerat ; pulli autem captivi prope matrem nescii jacebant, et lac ab uberibus trahebant.
O pergratum Crusoëo nostro spectaculum ! Iterum atque iterum constitit, carissimum pecus intuens, seque ipsum beatum prædicavit quod nunc animantes quosdam socios haberet. Jam sibi visus est vitam sine comitibus non amplius degere ; unde tantam voluptatem cepit, ut viribus novis auctus brevi stabulum incohatum perficeret. Tum lama cum pullis ibi inclusa, ostium densis fruticibus sepsit.
Quantam nunc lætitiam expertus est ! Etenim præter jucundissimam illorum animalium societatem multa alia maximaque commoda inde speravit. Neque hoc frustra. Poterat aliquando discere qua arte ex eorum lana vestem sibi conficeret ; poterat eorum lacte vesci, atque butyrum cum caseo inde parare.
Paulum aberat ut felicissimus esset, sed unum deerat. Optabat enim ut intra eundem parietem ipse habitaret cum grege, quem semper haberet ante oculos, quoties domi commoraretur. Hoc diu multumque in animo versavit. Quum tandem minime laboris pigeret, statuit alteram domicilii partem diruere, novamque in majus exstruere, qua atrium ipsum aliquantulum amplificaretur. Ut autem, dum esset in nova sepe serenda occupatus, tutus ipse habitaret, prudenter statuit veterem non prius evellere quam nova confecta fuisset ; atque tanta fuit sedulitas, tanta diligentia, ut opere intra paucos dies perfecto, grata jam trium sodalium societate gauderet.
Lama etiam cum pullis brevi ad Robinsonem assuevit. Domum enim redeunti obviam subsultantes*veniebant, odorantes an forte quidquam cibi attulisset, manumque lambentes, quasi gratias acturi pro gramine aut surculis ab ipso acceptis.
Tum pullis paulatim a matris lacte desuefactis, cœpit ipse bis quotidie illam mulgere ; vasculorum vicem ei præstabant putamina cocossæ, et lacte jam potitus modo dulci, modo coagulato*, quamvis solus non omnino infelix erat.
Quum arbor cocossæ tot ei tantaque præberet, illam propagare magnopere cupiit. Quomodo autem hoc efficeret ? Audiverat ille quidem arboribus ramulos inseri*posse ; nunquam tamen hanc artem discendam curaverat. Tum sæpius ita ingemuit : “ Eheu ! quam levis fui puer, qui omnibus ad doctrinam adjumentis uti noluerim ! Si mihi melius consuluissem, nonne attendissem ad ea quæ tum oculis, tumauribus meis subjiciebantur ? O si mihi repuerascere liceret, quanta ego cura, ad omnia quæ hominum sollertia et labore perficiuntur, animum adverterem ! ”
Illo igitur ut optatum finem assequeretur, nullam aliam rationem vidit, quam si e nucibus nonnullas sereret. Hoc ergo facere constituit, quanquam cibi adeo suavis et rari jacturam ægre ferebat. Nec multo post magna cum lætitia erumpentia quædam animadvertit semina, quæ tepefacta vapore mirum in modum adoleverunt.
Lama mater pullique brevi eandem mansuetudinem induerant quam canes nostri solent. Hos ad se cœpit adjungere, iisque jumentorum loco commode uti, quoties aliquid grave aut supra vires hominis vehendum erat.
Jam pridem, quum esset in otio, animadvertebat quantæ sibi foret utilitati, si artem corbium texendarum intelligeret. Puer autem olim adeo istam artem despexerat, ut nullum unquam corbium opificem attentius considerasset ; quo factum est, ut hujus artis, quamvis facilis, æque ac cæterarum artium, omnino rudis esset.
Quum autem in umbella texenda satis felix fuisset, subinde in posterum huic quoque artificio otium impendit ; atque usu diuturno sollertior factus, idoneam tandem corbem confecit ; et postquam duas ejusmodi texuit, junctas funibus lamæ dorso imposuit.