Eerste Tooneel.

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9][Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12][Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha![Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25][Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

[Inhoud]Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9]

Eerste Tooneel.Thijs, Jacob, Sien.Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …[6]Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?Sien.Nee—’n ander!Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?[7]Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?Sien.Waarom?… Omdat we …Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?Sien.Dat zeg ’k toch …Thijs.Zonder te vrage …?Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..Thijs.’t Is goeie …Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…Thijs.’t Is goeie.Sien.Alles vreet ’r van mee …Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …Jacob.Geef ’r geen asem …Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..[9]

Thijs, Jacob, Sien.

Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …

Thijs(door het tuimelraam een hijschtouw vierend, dat Jacob langzaam bost).Meer van ’t bed van de jongen afhoue—al de smurrie valt op de deken …

[6]

Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?

Jacob(norsch).Droog zand. Vooruit maar!(bost een poos voort).Verroest, komt ’r geen end an?

Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?

Thijs(wiens voeten en broekspijpen alleen zichtbaar zijn).Zee je wat?

Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?

Jacob.Of d’r gedorie geen end an komt?

Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …

Thijs.’k Zal maar ja zegge—anders krijg je ’t wéer op je heupe—’k versta geen woord …

Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…

Sien(bij de tafel ’n kous stoppend, schel:)Of ’r geen end an komt, vader, vraagt-ie!…

Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…

Jacob.Of-ie ’t zoo niet gehoord het!…

Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?

Thijs(op de knieën, het hoofd door ’t raam stekend).Wat smoes jij toch? Denk je da’k luistere ken met die herrie op straat?…(tot Sien verwonderd).Jìj hier?

Sien.Nee—’n ander!

Sien.Nee—’n ander!

Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?

Thijs.Werkt de febriek niet vedaag?

Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!

Sien.De febriek jà—wìj niet, hahaha!

Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!

Jacob(tot Thijs).Blijf nou niet op de lijn legge, vader!

Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…

Thijs(opstaand, grommend).’t Is ’n merakel, ’n gedonder van de andere wereld … Daar komt de takel! Pak an.…

Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).

Jacob.’k Ken ’r niet bij. Wacht!(stapt op ’t bed).

Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?

Thijs.Mot je met je vuile poote op de deken stappe! Is d’r geen trap?

[7]

Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).

Jacob.Je geeft ’m ommers hier an—en dan zàl d’r ’n deuk in weze—dan zàl-ie minder glad in z’n nest legge—ik leg wel vier maande voor hem op de grond, goddoome …(springt van het bed, smijt touw en takel in den hoek bij de trap).

Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?

Sien.Toe maar! Mot de takel stuk?

Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?

Thijs(op de trap).En waarom ben jij niet na de febriek?

Sien.Waarom?… Omdat we …

Sien.Waarom?… Omdat we …

Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?

Thijs(ongeduldig).Omdat we!… Omdat we!… Is ’t alweer mis?

Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?

Sien.As je ’t zoo wéét—wat vraag-ie dan?

Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!

Thijs.Ik waarschouw je às d’r wat gebeurd is!

Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …

Sien(onverschillig).Hoor! De paar cente die ’k verdien—(even oplevend)wié het ’r in de laaste tijd alleen ingebracht?—worde me met ’n snauw afgenome! En as me met z’n alle ’n middag vrij neme om de koningin te zien rijje, krijg je ’t op je brood of je van de straat opgeraapt ben! Me zorg, hoor! Tot ’t me de keel uithangt …

Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?

Thijs.Bè-je met z’n àlle vortgebleve …?

Sien.Dat zeg ’k toch …

Sien.Dat zeg ’k toch …

Thijs.Zonder te vrage …?

Thijs.Zonder te vrage …?

Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..

Sien.Laat-ie ’r wat tege doen!..

Thijs.’t Is goeie …

Thijs.’t Is goeie …

Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?

Sien(opvliegend).Wat is d’r goeie? Mot ìk spelbreker[8]zijn, as d’r tweehonderd gelijk de koningin wille zien …?

Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …

Thijs.’t Is goeie!(gaat bij Jacob aan ’t werktafeltje zitten)… ’t Is goeie—maar de weerlicht zal je hale, as d’r mot van komt … De koningin zien rijje—de koningin zien rijje—As ze je niet an de dijk zette, houe ze ’n dag loon in!(wrokkig)… of we daarmee kenne smijte …

Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…

Sien.Of ik ’t helpe ken, dat niemand anders verdient! Laat me niet alleen sappele!…

Thijs.’t Is goeie.

Thijs.’t Is goeie.

Sien.Alles vreet ’r van mee …

Sien.Alles vreet ’r van mee …

Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!

Thijs(dreigend-van-stem).Ik zeg dat ’t goeie is!

Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …

Sien(Jacob bedoelend).Toe hij de kast in most, het-ie niet zooveel motte hoore as ik—om ’t minste geringste …

Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …

Thijs.Is ’t gedaan? Toe hij …

Jacob.Geef ’r geen asem …

Jacob.Geef ’r geen asem …

Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..

Sien(de gestopte kous aantrekkend, den voet op den matten stoel).Nou mot diè ’n duit in ’t zakkie doen(nijdiger).Geef ’r geen asem … Da’s ook ’t eenige wat ’r te geven valt(bij den buurman opjoeling van vrouwen-gelach)… Die lache teminste … Die hebbe lol in d’r leven … Hier knies je je dood … Niet één van de meide op de febriek het zoo’n zuur bestaan …(de potkachel porrend).Ken mijn ’t schele!..

[9]

[Inhoud]Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…

Tweede Tooneel.De vorigen, Lammersen.Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!Lammersen.An me humeur?Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!Sien.Hoeveel benne dat ’r?Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…

De vorigen, Lammersen.

Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?

Lammersen(over de onderdeur).Hahaha! Hahaha! ’k Lach me ’n kriek, hahaha! Heb-ie de meide gehoord? Hahaha!(zich inhoudend)… Slaapt de jongen?

Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.

Thijs.Nee. Nee, kijk maar niet—leit ’r niet in—is met z’n moeder uit.

Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?

Lammersen(de trap af strompelend).Uit?… Uit?… Is-ie zoo’n end op streek?… Verrek die beroerde trap … As ’k me daar niet grijp, leg ’k op me achterwerk, hahaha!… Werachtig de dolle rakker het ’m gesmeerd!… Loopt-ie op krukke?

Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …

Thijs.Nee—z’n moeder rijdt ’m in ’n wagen …

Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.

Lammersen.Mocht dat voor de meester?(Thijs knikt)… Dan haalt-ie ’t ’r bovenop, Thijs, dat zeg ìk jou.

Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).

Thijs(het hoofd schuddend).Voor Jan groeit geen kruid meer—néé …(er wordt tegen de linkerwand gebonsd).

Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…

Lammersen(schaterlachend).Hahaha! Hoor je ’r tekeergaan?(tegen het beschot pratend)Hou je gemak maar, schele! Nou heb ik de tijd, hahaha!…

Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?

Sien(lachend).Zit ’r een opgesloten?

Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?

Lammersen.Ja, hahaha! De schele! In ’t kolenhok, hahaha! Alles mot ze me vrouw overklappe, hahaha!—as ’k ’n bak met de meide opzet—(nieuw gebons)—[10]ga maar op de turve zitte, hahaha!—nou heb ’k de sleutel in me zàk, hahaha!—Hoe is-ie?

Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …

Thijs.’k Wou dat je mijn zorg had …

Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…

Lammersen.Wat ben jij gul! Schiet ’r niks anders op over?… Vanmorrege hebbe de meide en ik ons ’n dubbele breuk gelache … Me hadde meeningsverschil—me vrouw en ik—over de duvel mag wete wat!—enne toe liep zij as ’n spin zoo nijdig de keuken in … „’k Ga eiere koke, kles maar toe!” zee ze. „Goed”, zee ik: „maar kook ze hàrd—dan hebbe me vijf menute rust!”… Hahaha! Hoe was-ie?…

Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!

Sien(lachend).’k Ken merke da-je vrouw niet thuis is!

Lammersen.An me humeur?

Lammersen.An me humeur?

Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …

Sien.Dat de meide zoo tekeergaan …

Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…

Lammersen(terwijl boven ’n winkelschel overgaat).De segarewinkel boven het ’n schel om te waarschouwe as ’r onraad is—ik vier, en de schele is vijf, meide, die lache en d’r bek niet kenne houe tòt ze onraad hoore, hahaha! Zóo as ’t hiernaast muisstil wordt, weet ik hoe laat ’t is! Ja, ja—as een van ons tweeën ’n oog dicht komt te doen—ga ìk met Toos, die de meidemutse opmaakt, trouwe.…

Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…

Sien.Dan zou ze je eerst motte—met je.…

Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!

Lammersen.…Sjeneer je niet … je manke poot, hahaha!… Denk jij da-ze op ’t stadhuis geen boterbriefie geve, zoolang je je twee voorvingers nog opsteke ken? Na je voete kijke ze niet, hahaha!—As[11]je zoo’n buregerucht maakt, schele, zet ’k je op water en brood!—Da’s ’n sallemander—d’r eigen moeder zou ze verraje—én d’r eigen jongen—às ze d’r een met geld toe krijge kon!

Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…

Sien.Jonges, jonges—zoo leelijk kè-je niet weze of an elleke vinger tien.…

Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!

Lammersen.Jij! Ja, jij! Jij an elke vinger ’n devisie!

Sien.Hoeveel benne dat ’r?

Sien.Hoeveel benne dat ’r?

Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…

Lammersen.’n Devisie op oorlogssterkte da’s.…

[Inhoud]Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12]

Derde Tooneel.De vorigen, vrouw Lammersen.Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).[12]

De vorigen, vrouw Lammersen.

Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…

Vrouw Lam.(bukkend bij ’t tuimelraam).Is ’t je in je kop geslage, om een van de meide in ’t kolenhok op te sluite!…

Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …

Lammersen.Bliksems, ’k heb de stilte niet gehoord …

Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!

Vrouw Lam.Toe, de sleutel, halve gare! Of d’r niet genoeg gedagdiefd wordt!

Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!

Lammersen(mikkend).Daar komt-ie, patroon!

Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).

Vrouw Lam.Dat mot je nou nog is uithale, halve gare—’n kind van ’n jaar doet wijzer! As je maar vortmaakt, verstaan! Je mot na de Prinsengracht!(af).

[12]

[Inhoud]Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha!

Vierde tooneel.Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…Thijs.Dan toch meer as hier.…Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…Sien.…Nou zou ik …Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …Sien.…Dat lieg-ie!Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?Sien.Laat ’m dan niet liege.…Jacob.Is ’t gedaan?…[14]Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.[15]Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!Thijs.Hahaha, gekke vent!…Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …[16]Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …Jacob.Daar hap je nog al lucht …Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha!

Thijs, Jacob, Sien, Lammersen.

Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!

Lammersen.Nee—nou is de lust ’r ’n beetje uit, om te zegge hoeveel d’r in ’n devisie op oorlogsterkte gaan, hahaha!

Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…

Thijs.An jou ken ’k nóóit merke, of je ’m om heb of niet.…

Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …

Lammersen.Da’s ’t voordeelige van ’n manke poot, hahaha! Ik schommel toejoer! Man, as je wist hoe goed láche is, da-je ’r de trane van in je ooge krijgt! Ik heb meer gehuild as juillie bij mekaar—van de bakke die ’k uitgehaald heb en van de beste moppe die ze me vertelde …

Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…

Thijs.De een dit, de ander dat—ik ben vedaag in ’n bui om me eeuwig te ergere.…

Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!

Lammersen.Om je eeuwig te ergere? As je niet getrouwd was—met ’n best wijf, da’s verdomd waar!—zou ’k zegge: haal je wat an!

Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…

Thijs.Nou! Nou! Je vrouw is in de grond ’n redelijk mensch.…

Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!

Lammersen.Ja,inde grond, hahaha!

Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…

Thijs.Dat lacht—dat het schik in z’n leven—bij God as ’k ’r dát van snap.… Ik heb me in geen jare en jare zoo oud gevoeld as de laaste twee maande. Alles ineens bij mekaar—(op Jacob wijzend)—dat met hém—schei d’r nou uit,[13]jongen: je bederft je ooge bij die kaars!—dat met de wilde duvel van ’n Jan, die nooit meer ’n poot zal kenne verzette as-ie ’t ophaalt—dat met haar.…

Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!

Sien(vinnig).Wat met mijn! Wat nou met mijn!

Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…

Thijs(grommend).Niks met jou dan—niks—niks met de dienst op de Gracht die je uit most.…

Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…

Sien.’n Dienst, ’n dienst—niet te vrete.…

Thijs.Dan toch meer as hier.…

Thijs.Dan toch meer as hier.…

Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…

Sien.Niet te vrete—en ’n loon, ’n loon—dankie hoor!…

Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…

Thijs.Met weinig mot je overal beginne—as je geen begin maakt.…

Sien.…Nou zou ik …

Sien.…Nou zou ik …

Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…

Thijs.’t Is goeie—hou je mond! Ik ben bezig … Vecht ’r tegen—nou is ze op de febriek—en as ’r moeder ’r niet af en toe lam slaat.…

Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …

Sien.Jewel! Jewel … To-’k ’t verdij …

Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …

Thijs.…Zou ze de jonges de woning in slépe …

Sien.…Dat lieg-ie!

Sien.…Dat lieg-ie!

Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?

Jacob(dreigend).Is ’t gedaan?

Sien.Laat ’m dan niet liege.…

Sien.Laat ’m dan niet liege.…

Jacob.Is ’t gedaan?…

Jacob.Is ’t gedaan?…

[14]

Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…

Thijs.Lach jij daarbij!… Ik heb me vreugde opgekend. Bij de bakker, ho-maar. Bij de groenteman voor aarpels ho-maar. Me gróóte takels staan in de lommerd—as ’t met Mei in de verhuizinge loopt zit ’k ’r zonder. Sture ze je zoo’n baldadig kind met ’n kapotte ruggestreng thuis, dan sloof je je de eerste weke uit, om ’m op te kikkere, om ’m wat mee te brenge—maar na vier, vijf maande ellende, zonder ’n karwei van belang, zonder haast ’n brief of ’n boodschap—wordt ’t ’n kruis—begin je te verlange.…

Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …

Lammersen.Ho! Ho! Nièt uitspreke—daar zou je later spijt van hebbe … In ’t Gasthuis ha-je toch vrije behandeling …

Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …

Thijs.Daar wou z’n moeder niet an—die wou ’m in d’r éige arme late sterve—toe we dachte dat ’t ièder oogeblik gebeure kon … Vijf maande—vijf—de tweede October stong de brankaar voor de deur—vedaag houe we an de zevetiende Febrewari—vijf maande krom legge van zorg—stukkies vleesch en eiere voor versterking—en(Jacob bedoelend)hij op de grond om in de bedstee ruimte te make—en schuld, schuld overal … En dat om ’n onnoozele vlieger van twee cente, die zoo’n wilde rakker uit ’n boom wil hale. Denk ’r is na—om ’n vlieger van twee cente—en nog niet eens van z’n eigen …

Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.

Lammersen.Ja, ’n ongeluk leit in ’n klein hoekie—en nou geloofde wij nog da-je de laatste dage ’n bonk duite met je brug na ’t ijs verdiend had.

[15]

Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …

Thijs.’n Bonk!… Negen en tachentig kopere cente in twee dage … Gister ’n plasregen—straks is d’r ’n schuit doorgetrokke … ’k Ben me heele leven met alles te laat geweest …

Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!

Lammersen.Net as ik—de eenige keer da’k te vróég was—was voor ’t stadhuis, hahaha! Kerel laat je kop niet hange!

Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …

Thijs.Jij het makkelijk klesse—jij laat je vrouw en de meide ’t werk doen …

Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!

Lammersen.…Ik trek de rente van me poot, hahaha! Reken is an wat ’n boffer: as me poot niet tusschen de mechien bekneld was geraakt en de krant me geen vijfhonderd guldes uit had gekeerd, zou ’k me patroon niet in d’r wasch- en strijkinrichting hebbe kenne koope … Voor twéé voete ha-’k duizend guldes gekrege—duizend, hahaha!—ha-’k nòg ’n zaak kenne overneme—’n bankierszaak, as an de overzij, hahaha!—kamerde ’k ’n juffrouw as de notaris-van-de-hoek; hahaha … Toe-’k uit ’t Gasthuis kwam, ha-’k de keus tusschen ’n waschinrichting—ansjeen mesjon weduwe Knolleboer—en ’n vlooie-theater—maar dáar most ’k niks van hebbe—want zóo as me d’r binne kwamme sprong de eerste artist op me over, hahaha!

Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!

Sien(schaterend).Jessis, waar haalt-ie ’t vedaan!

Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!

Lammersen.Verdomd—met zoo’n saltemurtale!

Thijs.Hahaha, gekke vent!…

Thijs.Hahaha, gekke vent!…

Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …

Jacob.Hahaha … Die ha-je onder ’n stolpie motte beware …

[16]

Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …

Lammersen.Zoo mag ’k juillie zien, hahaha! Da’s al-z’n-leven de eerste maal dat hij lacht na z’n luchtkuur in de nor …

Jacob.Daar hap je nog al lucht …

Jacob.Daar hap je nog al lucht …

Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!

Lammersen.Toe Aal ’t zoo op d’r longe te pakke had, dat ze d’r verstand haast uithoestte, zee de dokter: as d’r niet gauw warmte komt, mot ze àndere lucht hebbe. Goed, dokter, zee ik: as deluchtvan zeep en loog niet voor d’r deugt, zalle me ’n káásnerinkie beginne—je had z’n gezicht motte zien, hahaha!

Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …

Sien.Hahaha! Schei uit! ’k Krijg d’r pijn van in me zij …

Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha!

Jacob.Wat ’n malle duvel … Hahaha!

[Inhoud]Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…

Vijfde Tooneel.De vorigen, Bet en Jan.Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?Lammersen.Wil ìk ’n handje?…Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …[17]Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!Jan.Nee—niet daalijk in bed …Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).Sien.’k Ga toch al …Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …Bet.Wat voor lintje?Jan.Me oranjestrikkie …Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).Thijs.Wat motte me met blomme?Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?[19]Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?[21]Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…Jacob.Dat doe ’k wel.…Bet.Dat doe je níet.…Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …Lammersen(slurpend)… Voor wat?Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?Thijs.Nee.Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.[23]Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…Lammersen.Da’s de pest voor ’m.Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…

De vorigen, Bet en Jan.

Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?

Bet(boven aan de trap).Help-ie effe, Jacob?

Lammersen.Wil ìk ’n handje?…

Lammersen.Wil ìk ’n handje?…

Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …

Bet.Jij? Nee, hoor—daar komme ongelukke van op de trap(tot Jacob, die de onderdeur openstoot).Zal je zachies, jongen? Nee, niet zoo wild! Anders doe je ’m zeer. Laat ik je nou …

Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?

Jacob.Doe jij ’t of doe ik ’t?

Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …

Bet.Leg je arme om z’n hals, Jan—zoetjes an—pas op de leuning …

[17]

Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…

Jan(op de trap pratend, druk van genot).Hè! Die was fijn, hoor, vader! Me hebbe de koningin gezien met viér knolle d’r voor … Au! Au!(huilerig).Jij douwt zoo verroest!…

Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …

Bet(angstig).Kijk uit, Jacob …

Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!

Jacob.Hou dan je kop toe tot je in bed leit!

Jan.Nee—niet daalijk in bed …

Jan.Nee—niet daalijk in bed …

Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …

Bet.Nou niet je eigeste zin, Jan—je het leut genoeg gehad, watte?(tot Jacob).Nee, effe nog ophoue … ’t Kussen leit in de wagen …

Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!

Sien(toeschietend).Blijf maar—daar komt ’t!

Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?

Bet(moeilijk vangend).Maak ’r nou geen lolletje van … Kè-je ’t niet in me hande geve!… Strijk ’m Jacob. Zoo. Zit je goed?(z’n wangen streelend).God-nog-an-toe kind wat benne je koone heet. En mijn hande benne haast klompies ijs van ’t douwe … Dag Lammersen. ’k Dacht ’t wel buiten toe ’k ’t lache hoorde … Laat mijn ook maar is lache(verbaasd tot Sien).Ben ik zoo laat of ben jij zoo vroeg? Hoe ken ’t da-je al thuis ben?

Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …

Thijs.Kolder in de kop om de koningin te zien—al de meide van de febriek vortgebleve …

Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…

Bet.Vortgebleve … Zonder de dirrekteur te vrage?…

Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …

Sien.Wat zou ’t as me ’t met z’n alle …

Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).

Bet.En je dagloon?(dreigend).En je dagloon?… Zou je zoo’n dier niet … Vooruit ga de wagen bij[18]Nelisse werom brenge, vooruit of …(heft de hand op).

Sien.’k Ga toch al …

Sien.’k Ga toch al …

Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …

Jan.Moeder—me lintje leit ’r nog in …

Bet.Wat voor lintje?

Bet.Wat voor lintje?

Jan.Me oranjestrikkie …

Jan.Me oranjestrikkie …

Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?

Bet(aan de trap).Geef eerst z’n strikkie—lammenadige meid! Vortblijve!(tot Thijs)Hei-jij daar niks van gezeid?

Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!

Thijs.’k Ken net zoo goed blaffe—doe ’r wat tegen!

Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…

Bet.(het strikje vangend en het Jan op z’n kiel stekend).Daar—jij je strikkie … As die op de febriek gedaan krijgt—God-nog-an-toe, dan vraag ik jou!…

Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?

Lammersen.Wou je ’n meid van achttien in ’n vloek en ’n zucht verstandig hebbe? Laat ze maar eerst trouwe—dan wordt ze vroeg genoeg, vroeg zat, wijs.… En hij ken toch niet al de meide gelijk na huis sture.… Van wie hei-je je strik, Jan?

Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).

Jan.Van de sigare-winkel, boven—’n pakkie van vijftig het-ie ’r voor losgemaakt—en strak krijge me blomme, waar moeder?(zij knikt).

Thijs.Wat motte me met blomme?

Thijs.Wat motte me met blomme?

Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…

Bet.Over van d’r kopere feest. Hij zou d’r door Riessie late anreike.…

Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?

Jan.Hei jìj de koningin gezien, Jacob?

[19]

Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!

Jacob(grommend, weer aan ’t werk).Nee!

Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!

Lammersen.Of rooie Jacob de koningin is weze zien, hahaha!

Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…

Jan.Wij fijn hé, moeder?… Tweemaal!… Bij ’t Museum eens—en bij de Schans nog is, waar moeder?… En ’n bakkies ’r achter, vader—’n bakkies met zoo dik de epaulette van goud—enne ’n smerisse op hengste—enne slaan as die eene knol dee!… De vlag van de sigare-winkel zit an de takke van de boome vast, vader … As ’k beter wor—bijtijds watte?—ken ìk ’m los make, hé?…

Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…

Thijs.Om weer na beneje te blikseme, aap—en nog is je rug te breke.…

Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!

Jan(luidruchtig).Hù! Hù!… As d’r geen smeris op me hiele zit, klim ik zoo hoog as de afleijer op de toren(uit de kom drinkend die Bet ’m voorhoudt).Da’s lekker, hoor! ’k Heb ’n dorst of ’k haringkoppe gevrete heb. Nog ’n scheut, moeder!

Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…

Bet.Nee. Zoo’n boel is niet goed—kind, wat zweet je of je gehold heb.…

Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…

Jan.Geef nou nog wat! ’t Kost ommers niks!… Een met ’n steek van goud op het me gedag gezeid, vader … Die dee zoo.… En de voorste mensche gonge nog opzij, vader. Ze zeeje allemaal: laat die jonge met z’n lamme beene nou kijke.… As juillie maar geen lamme beene krijgt zee ik—dankie moeder(drinkt gulzig de tweede kom, die Bet ’m[20]voorhoudt, terwijl voortpratend)… Enne ’nkerelmet zoo’n dikke buik hè-’k telkes an z’n jas getrokke of ’n ander ’t dee—’n nek had-ie as ’n speenvarreke, hèhèhè!…

Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …

Bet.Nou stop ’k je kussen wat in—en dan wees je niet zoo druk—je leit anders weer de heele nacht wakker …

Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…

Jan.En me benne in ’t Vondelpark geweest, zeg(het laatste tot Sien, die weer de trap af komt).De zwane hadde zoo’n kleine plas om in te baje—de rest lee nog toe … Met z’n tweëe liepe ze tot an de wagen—enne ’n honger as ze hadde! De korste brood vratte ze zoo uit je poot. Wedde da-jij ze niet uit je poot durft late vrete! Heb-ie die hond gezien, moeder, die de mannetjeszwaan in z’n lurve wou neme?… Dan maakt-ie met z’n vlerke zoo’n bereddering da-je je ooge mot dichtknijpe van de wind.… As ik ’n zwaan was, zou ’k die krenge van honde ’n tik voor d’r bek geve da-ze d’r scheel van zagge!… Wat leit ’r ’n zand op me deken. Toe maar.…

Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…

Bet.Gelijk het-ie.… Hoe komt ’r nou zànd?…

Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.

Thijs.Me hebbe de lijn van de brug door ’t raam gevierd.

Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…

Bet(het zand wegslaand).Of ’t niet langs de trap had gekend!(grommend)Werachentig, zóo as ’k van huìs ben.…

Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?

Thijs(tot Jacob).Wat zee ’k?

[21]

Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…

Jacob.Dan mot je ’t maar erges anders neerzette.… Je ken je níet roere.…

Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…

Bet(nijdiger).Staat ’t jóú ín de weg?…

Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…

Jacob(bot).’t Staat mijn in de weg—ìk leg as ’n hond.…

Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…

Bet(met bedoeling).Mijn staat zoo’n bóél in de weg—zoo’n bèrg waar ’k me mond over hou.… Je het wel erger gelege—as hiér op de grond.…

Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…

Jacob(ingehouden).Begint ’t gemier weer?—’k Hèb beroerder gelege—zés maande—smijt ’t me voor me voete as je d’r lol in het.…

Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…

Bet(tot Lammersen).Da’s nou ’n man van bij de vier en twintig, die ’n ziek schaap nog geen liggíng gunt.…

Jacob.Dat doe ’k wel.…

Jacob.Dat doe ’k wel.…

Bet.Dat doe je níet.…

Bet.Dat doe je níet.…

Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…

Jacob(driftiger).Dat doe ’k wèl.… Maar as je ’m na ’t Gasthuis had late brenge—as de dokter zee—en niet zoo’n kop had getoond van af October, zou alles anders zijn geloope—(tot Lammersen)je ken me geloove: ’k heb verdomd remathiek in me poote van ’t legge op de grond—’k ken de messe haast niet tege de slijpsteen houe.… Da’s me klacht.…

Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…

Sien(koffie die ze terwijl gezet heeft in de kommen schenkend).Kruip dan in de bedstee, neetoor en[22]jammer zoo niet—mijn me zorreg om op de grond te slape.…

Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …

Thijs.En mijn ook. Ik heb in geen weke ’n oog toe gedaan. Zoo as ’k leg, mot ’k prakkezeere—nee ik geen koffie—dan zie ’k heelemaal geen kans …

Lammersen(slurpend)… Voor wat?

Lammersen(slurpend)… Voor wat?

Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …

Thijs.As ’k koffie drink ken ’k geen seconde slape …

Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!

Lammersen.Hahaha!—Da’s bij mijn ’t omgekeerde—as ik slaap ken ’k geen koffie drinke, hahaha!

Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!

Bet(lachend).Daarin ben jij de eenige niet!

Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?

Lammersen.Dat zit nog! Aal—merk je hoe stil de muize hiernaast benne nou de poes op de loer leit?—Aal ken van alles as ze slaapt—tege mijn gaat ze hardop tekeer in d’r dróóme, hahaha!—en ik zelf pruim van gewoonte de heele nacht door … Mot je?

Thijs.Nee.

Thijs.Nee.

Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).

Jacob(uit de toegestoken doos ’n pruim nemend).Dankie(hamert een nagel in ’n schaar).

Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…

Jan.Laat-ie ophoue, moeder—’t dreunt zoo door me harsens.…

Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?

Bet.Of-ie niet ken ophoue, Jacob?

Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.

Jacob.’k Ken ze toch niet zoo aflevere! Stop je vingers in je oore, jò—drie tikke en ze benne d’r … Hou is vast, vader.

[23]

Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…

Bet(Jan de kom aan de lippen zettend).Zoo hoor je niks—zuinige slokkies—niet zooveel gelijk.…

Lammersen.Da’s de pest voor ’m.

Lammersen.Da’s de pest voor ’m.

Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.

Bet.Ach kom—enkel de bojem met sachelien—zuig maar op ’t brokkie, Jan.

Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!

Jan(naar de zij van het raam roepend).Dag mottige!

Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?

Lammersen.Tege wie hei-je ’t, jò?

Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!

Jan.Tege de lantaarn-opsteker … Kijk maar: een, twee, drie, hup—enne ’t lichie brandt—Da’s zoo’n kreng! As je ’m met ’n urret in z’n nek blaast, laat-ie z’n lantares in de steek om je na te zette … Da-was ’n keet, hoor!

Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…

Thijs.Ja—en ’n keet was ’t ook—’k zou d’r maar niet zoo groos op gaan!—da’k je van ’t pelisiebero heb motte afhale voor ’n verbaal voor de ingesmete spiegelruit … ’t Is zóó’n duvel geweest, Lammersen, dat ’r geen dag zonder de een of andere schooierstreek voorbijging—en as-die ’t nou nòg flikke kon, ha-je nog last met ’m.…

Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…

Jan.Hù! Hù!… Nou doene ze me lekker niks met d’r verbaal … Ze benne ’t lang vergete.…

Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!

Thijs.Jou doene ze niks, nee—mijn dubbel as ’t voor ’t Gerecht komt—daar snapt-ie nou niks van, zoo’n kind!

Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…

Jan.Dan mo-je me maar ’n paar weke late bromme, vader … Wat zè-jij, Jacob?… Ken ik ’t hellepe[24]as-die door ’n ruit keilt! En d’r wàs al ’n barst in.…

Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…

Thijs.Ja, ja—’t is goeie.…

[Inhoud]Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25]

Zesde Tooneel.De vorigen, Riesje Bonnet.Riesje(over de onderdeur).—Vollek!Jan.Vollek, vader!Thijs(bij de trap).—Wie daar?Riesje.Kompelement van pa of je effen.…Bet.Kom d’r in, kind.Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!Jan.En me blomme, Riesie?Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…Jan.As ze nou toch beloofd benne!Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).[25]

De vorigen, Riesje Bonnet.

Riesje(over de onderdeur).—Vollek!

Riesje(over de onderdeur).—Vollek!

Jan.Vollek, vader!

Jan.Vollek, vader!

Thijs(bij de trap).—Wie daar?

Thijs(bij de trap).—Wie daar?

Riesje.Kompelement van pa of je effen.…

Riesje.Kompelement van pa of je effen.…

Bet.Kom d’r in, kind.

Bet.Kom d’r in, kind.

Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…

Riesje.Nee, juffrouw—pa wacht ’r op—of je effen twee kissies sigare weg wil brenge met de quitantie d’r bij.…

Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!

Thijs.’k Trek me jas an en ’k veschijn!

Jan.En me blomme, Riesie?

Jan.En me blomme, Riesie?

Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…

Bet.Daar mag-ie niet om vràge.…

Jan.As ze nou toch beloofd benne!

Jan.As ze nou toch beloofd benne!

Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…

Riesje.We vergete ’t niet, Jan! Je krijgt ’r ’n heele zooi.…

Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?

Jan.Help-ie ’t dan nog is onthoue?

Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).

Riesje.Beloof ’t, hoor! Dàààg!(af met Thijs).

[25]

[Inhoud]Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…

Zevende Tooneel.Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware![26]Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…

Bet, Jacob, Sien, Jan, Lammersen.

Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!

Bet.Wat ’n meid voor amper twaalef!

Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…

Sien.Maar witjes—zulleke binnevetters motte d’r nog gebore worde. Ze leve van wind om te potte! As vader zich nou wèl in ’t zweet loopt, ken-ie drie-, viermaal voor z’n kruierscente werom komme.…

Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…

Bet.Motte die ook weer over de hekel? Het-ie niet twee keer ’n flesch wijn gezonde om te versterke?…

Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…

Sien.Die jij en vader uitgedronke hebbe, hahaha! Wij mochte d’r na kijke.…

Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!

Bet.Mocht hij voor de dokter, taddik!

Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…

Sien.Is hìj ’r dan door angesterkt!… Laat-ie liever op tijd betale.…

Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…

Bet.Ver zel je met zoo’n giftige tong komme! Werachentig ’t is waar, buurman—me hebbe beste mensche an ze. Toe ze d’r kopere bruiloft vierde—eergistere—het Jan ’n borretje soep gekrege, met vleeschballetjes ’r in—waar Jan?…

Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!

Jan.Fijn hoor! ’k Hè-d’r de heele nacht van wakker gelege! ’t Vet zwom d’r op!

Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?

Bet.Enne toe nog is ’n reep taart in de avond—waar, Jan?

Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware!

Jan(klukkend van genot).Met zullekke ende sekade! ’k Wou dat-ze morrege weer twaalef jaar getrouwd ware!

[26]

Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!

Lammersen.Dan kom ìk met me eene poot an de beurt, Jan!

Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!

Jan.Dat kè-je an je hart voele! Hù! Jij krijgt ’n pakkie pruimtabak! Voor jou bakke ze geen taartemik! Hèhèhè!

Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…

Lammersen.Je ken niet wete, rakker, wat ’r voor mijn in ’t vet leit. Afkloppe! Afkloppe! D’r leit wat anders as tulband in ’t vet.…

[Inhoud]Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

Achtste Tooneel.De vorigen, Aaltje.Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…[27]Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?[28]Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).[29]

De vorigen, Aaltje.

Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!

Aaltje(opgewonden de trap af haastend).Jewel! Jewel! Docht ’k ’t niet! Hé-’k niet gezeid da-je na de Prinsegracht mot! Wij sappele ons dood—en hij: ’n boodschap is ’m nog te veel!

Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.

Lammersen.Voor jóú is me niks te veel, patroon! As je van kastanjes geen last van je galsteene kreeg, haalde ’k de kastanjes van de hééle wereld voor jóú uit ’t vuur.

Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…

Aaltje.’k Ken jouw vuur misse.…

Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!

Lammersen.’n Waschvrouw zònder vuur, da’s ’n bakker zonder deeg!

Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…

Aaltje.De schele in ’t kolehok opsluite! Ze moste jóú opsluite, maar erges anders.…

Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…

Lammersen.Die hé-’k pas voor d’r jaardag ’n half dozijn frontjes-voor-mezelfkedo gegeve!…

[27]

Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!

Sien.Voor jezellef? Daar hè-jìj veel an gehad, Aal!

Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!

Aaltje.Nou? As je te lui ben, zeg ’t dan maar ineene! Z’n verstandskieze mot-ie nog krijge!

Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?

Lammersen.Hahaha, as d’r geen lood in zat was ’k ze al voor ’n eeuw kwijt! Welk nommer van de Prinsegracht is ’t patroon?

Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…

Aaltje.Dat zei je wel hoore! Me zelle voor jou ’n ottemebiel neme.…

Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?

Lammersen.’n Ottemebiel voor de schoone waschies met ’n sjefeur—ga jij mee rondbrenge, Sien?

Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!

Sien.Derek! En rij je mijn dan morrege na de febriek, hahaha!

Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?

Lammersen.Hoeveel paardekracht krijge me, patroon?

Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…

Aaltje.’n Ezel die páárdekracht mot!…

Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…

Lammersen.Daar zeg ’k niks op. Da’s de kurk op de flesch. Dag Bet—dag jongen.…

Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?

Jan.Ga je strakkies nog wat op de harmonica spele, buurman?

Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…

Lammersen.Hoor jij dat zoo graag—nou as me vrouw ’t wil, speel ’k ’n moppie.…

Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?

Jan.Mag-die, juffrouw, as-die van de Prinsegracht werom is?

Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…

Aaltje(korzelig).Of-ie wàt?…

Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?

Jan.Of buurman op de harmonica mag spele as-ie klaar met z’n boodschap is?

[28]

Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…

Aaltje.Dan mot je toch ommers ’n paar uur wachte, kind—eer-ie uit de kroeg komt.…

Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).

Lammersen.’k Zal d’r niet een, pakke, Jan—enkel om jou te pleziere—ík op de harmonica en me vrouw op d’r poot—daar ken je van smulle!(op de trap).… Blijf-ie nog ’n getuigschrift van me geve, patroon?… Ze watertandt om me doopceel te lichte, hahaha!… Die Adam—in ’t Parredijs—wat ’n verhale!… Hoe het-ie háár niet gekend, hahaha!… Wasch-en Strijk-inrichting voor vijgeblaadjes, hahaha!… Mot ’k de meide over-vertelle—late de ijzers koud worde van ’t lache hahaha! Hahaha! Hahaha!(af).

Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!

Aaltje(tot Sien).God, god—stìk ’r nìet in!

Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!

Sien(nalachend).Ken ìk ’t hellepe!… ’k Ben blij as ’k is lache mag, hahaha!

Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).

Aaltje.Help jij an cente om de meìde Zaterdag te betale? Overal terugkomme—kijk me berg papieretjes is! Blare loop-ie je an je poote om ’t waschgeld los te wurme—en as je in ’t onfatsoendelijke begint, neme ze ’n ander. Hèm is dat glad z’n zorreg. Mijn breekt ’t angstzweet uit! Me longe piepe van de bezetting—de meide verniele de fijnste overhemde—gister nog zoo’n gat in ’n borst geschroeid—wie mot dat vergoeie?—en geen rooie duit voor stijfsel en zeep.… Die kerel het makkelijk lache.…(achter het beschot klinkt gegier engeschreeuw).Hoor! As ’k me geen beene maak, stele ze weer me tijd! Hoor ’m bezig—je zou ’m …(af).

[29]

Back to IndexNext